Строительные нормы и правила строительная терминология
жүктеу/скачать 3,43 Mb. Pdf көрінісі
|
| часть интерьера, ограниченное с одной или с
обеих продольных сторон рядом колонн или столбов. Сәулеттегі неф – созылыңқы бөлме, бағаналардың немесе діңгектердің бір немесе екі бойлық жақтарының қатарымен шектелген интерьердің бөлігі. Нефелиновый цемент – гидравлическое вяжущее, получаемое тонким измельчением нефелинового шлама, активизаторов твердения (извести или портландцемента) и гипса. Нефелинді цемент – нефелинді шламды, қатаю белсендіргіштерін (әкті немесе портландцементті) және гипсті жұқалап ұсақтау арқылы алынатын гидравликалық тұтқыр зат. Нефелиновый шлам, белитовый шлам – отход производства оксида алюминия из нефелинов, состоящий из сиенитов и др. горных пород, в основном, из двухкальциевого силиката алюминия (белита). Нефелинді шлам, белитті шлам – нефелиннен алюминий тотығын өндіру кезінде түзілетін сиениттерден және т.б. тау жыныстарынан, негізінен алюминийдің қос кальцийлі силикатынан (белиттен) тұратын қалдық. СНиП РК 1.01-32-2005 109 Нефтепровод – комплекс сооружений для перекачки нефти и продуктов ее переработки из районов добычи и производства к пунктам их потребления или перевалки на железнодорожный либо водный транспорт. Мұнай құбыры – мұнай және мұнай өнімдерін игеру және өндіру аудандарынан оларды тұтыну бекеттеріне немесе теміржол не су көлігіне тиеу жерлеріне дейін тасымалдауға арналған имараттар кешені. Нефтехранилище – резервуар или система резервуаров для хранения нефти или продуктов ее переработки. Мұнай сақтау қоймасы – мұнайды немесе оны өңдеу өнімдерін сақтауға арналған резервуар немесе резервуарлар жүйесі. Нивелир – геодезический инструмент, используемый для геометрического нивелирования, снабженный зрительной трубой, вращающейся в горизонтальной плоскости, и чувствительным уровнем. Нивелир – көлденең жазықтықта айналатын көру дүрбісімен және сезімтал деңгейімен жабдықталған, геометриялық нивелирлеу үшін пайдаланылатын геодезиялық аспап. Нивелирная сеть – геодезическая сеть, высоты пунктов которой над уровнем моря определены геометрическим нивелированием. Нивелирлік желі – геодезиялық желі, оның пунктерінің теңіз деңгейіне қатысты биіктіктері геометриялық нивелирлеумен анықталған. Нивелирный репер – геодезический знак, закрепляющий пункт нивелирной сети. Примечание: в собственном названии репера может быть отражено место закладки (например, фунтовый репер) и особенности закладки (например, фундаментальный репер). Нивелирлік репер – нивелирлік желі пунктін бекітетін геодезиялық белгі. Ескерту: репердің өзіндік атауында орнатылатын орын (мысалы, фунттық репер) және орнату ерекшеліктері (мысалы, іргетасты репер) бейнеленуі мүмкін. Нивелирование – определение превышений (разности высот) точек земной поверхности относительно некоторой избранной точки или уровня моря. Нивелирлеу – бірқатар таңдалған нүктелерге немесе теңіз деңгейіне қатысты жер беті нүктелерінің биік айырымдарын (биіктік айырмасын) анықтау. Нижние слои (слой) аэродромных покрытий – искусственное основание, обеспечивающее совместно с покрытием передачу нагрузок на грунтовое основание, которое, помимо несущей функции, может выполнять также дренирующие, противозаиливающие, термоизолирующие, противопучинные, гидроизолирующие и другие функции. Аэродром жабындарының төменгі қабаттары (қабаты) – жабынмен бірге салмақты топырақ негізіне берілуін қамтамасыз ететін жасанды негіз, олар көтергіш қызметпен қатар, құрғату, лайлануға қарсы, термиялық оқшаулау, ісінуге қарсы, гидрооқ шаулау және басқа да қызметтерді атқара алады. Низ дорожной одежды – уровень последнего по глубине конструктивного слоя одежды, учитываемого при расчете на прочность. Жол төсемесінің төменгі бөлігі – беріктікті есептеу кезінде есепке алынатын төсеменің құралымдық соңғы қабатының тереңдігі бойынша деңгейі. Новое строительство – возведение комплекса объектов основного, подсобного и обслуживающего назначения вновь создаваемых предприятий, зданий и сооружений, а также филиалов и отдельных производств, которые после ввода в эксплуатацию будут находиться на самостоятельном балансе. Жаңа құрылыс – пайдалануға берілгеннен кейін дербес баланста болатын, жаңадан салынатын кәсіпорындардың, ғимараттар мен имараттардың, сондай-ақ филиалдар мен жекелеген өндірістердің негізгі, қосалқы және қызмет көрсету мақсатындағы нысандар кешенін салу. Номенклатура материальных ресурсов – упорядоченный перечень наименований сырья и материалов. Материалдық ресурстар атаужүйесі – шикізаттар мен материалдар атауының реттелген тізімі. Номенклатура мобильных (инвентарных) зданий и сооружений – перечень разновидностей мобильных (инвентарных) зданий и сооружений, систематизированный по функциональному назначению с указанием основного показателя. Жеделәрекетті (жабдықты) ғимараттар мен имараттардың атаужүйесі – негізгі көрсеткіші көрсетіле отырып, қызмет мақсаты бойынша жүйеленген түрлі жеделәрекетті (жабдықты) ғимараттар мен имараттардың тізімі. Номинальная скорость эскалатора – скорость движения лестничного полотна при работе без нагрузки в установившемся режиме. Эскалатордың номинальды жылдамдығы – баспалдақ тақтасының қалыптасқан режимде жүктемесіз жұмысы кезіндегі қозғалыс жылдамдығы. Номинальный объем резервуара — условная округленная величина объема, принятая для идентификации требований норм для резервуаров различных конструкций при расчетах номенклатуры объемов резервуаров общей вместимости, а также для определения установок и средств пожаротушения. Резервуардың номинальды көлемi – резервуарлар көлемі атаужүйесінің, жалпы сыйымдылығын есептеу кезінде резервуарлардың түрлі құралымдары үшін норма талаптарын сәйкестендіру, сондай-ақ өрт сөндіру қондырғылары мен құралдарын анықтау үшін шартты дөңгелектелген көлем СНиП РК 1.01-32-2005 110 шамасы. Норма – положение, устанавливающее количественные или качественные критерии, которые должны быть удовлетворены. Примечания: 1) в документах ИСО приведенное определение соответствует английскому термину "Requirement" (требование); 2) для норм, характеризующих расчетную потребность в натуральной или стоимостной форме, выраженную в абсолютных или относительных показателях, применяют также термин «норматив». Норма – орындалуы тиiс сандық және сапалық өлшемдерді белгілейтін ереже. Ескертулер: 1) ИСО құжаттарында келтірілген анықтама ағылшын тіліндегі «Reguirement» (талап) терминіне сәйкес келеді; 2) абсолюттік немесе салыстырмалы көрсеткіштерде көрсетілген табиғи немесе құны көрсетiлген нысандағы есептік қажеттілікті сипаттайтын нормалар үшін «норматив» термині қолданылады. Норма расхода материальных ресурсов – количество материальных ресурсов, необходимое для производства единицы продукции (работ). Материалдық ресурс шығыстарының нормасы - өнім (жұмыс) бірлігін өндіруге қажетті материалдық ресурстар мөлшері. Нормальная эксплуатация – эксплуатация, осуществляемая (без ограничений) в соответствии с предусмотренными в нормах или заданиях на проектирование технологическими или бытовыми условиями. Қалыпты пайдалану – жобалау нормаларында немесе тапсырмаларында көзделген технологиялық немесе тұрмыстық талаптарға сәйкес жүзеге асырылатын (шектеусіз) пайдалану. Нормальный подпорный уровень воды (нпу ) – наивысший проектный подпорный уровень верхнего бьефа, который может поддерживаться в нормальных условиях эксплуатации гидротехнических сооружений. Судың қалыпты арын деңгейі (қад) – гидротехникалық имараттарды қалыпты пайдалану жағдайында сақталатын жоғарғы бьефтің ең жоғары жобалық арын деңгейі. Нормальный режим электроснабжения – режим работы систем электроснабжения без использования резервов, обеспечивающий питание контактной сети при расчетных размерах движения в часы максимума и для условий наибольшего сопротивления движению подвижного состава при требуемых технических и наивысших экономических показателях транспортной системы. Электрмен жабдықтаудың қалыпты режимі – көлік жүйесінің талап етілетін техникалық және ең жоғары экономикалық көрсеткіштері кезінде жылжымалы құрамның қозғалысына барынша үлкен кедергі туғызатын және максимум сағаттарында қозғалыстың есептік өлшемдері кезінде түйіспе желіні қоректендіруді қамтамасыз ететін, электрмен жабдықтау жүйесінің резервтерді пайдаланбайтын жұмыс режимі. Нормативная документация (нормативный документ) – документация, устанавливающая комплекс норм, правил, положений, требований, обязательных при проектировании, инженерных изысканиях и строительстве, реконструкции, капитальном ремонте зданий и сооружений, расширении и техническом перевооружении предприятий, а также при изготовлении строительных конструкций, изделий и материалов. Нормативтік құжаттама (нормативтік құжат) - ғимараттар мен имараттарды жобалау, инженерлік ізденістер және оларды салу, жаңарту, күрделі жөндеу, кәсіпорындарды кеңейту және техникалық қайта жарақтандыру кезінде, сондай-ақ құрылыс құралымдарын, бұйымдары мен материалдарын дайындау кезінде міндетті болып табылатын нормалардың, ережелердің, қағидалардың, талаптардың жиынтығын белгілейтін құжат. Нормативно-технический документ – документ, в котором зафиксированы требования, обязательные для исполнения в определенных областях деятельности, при производстве определенных работ и т.д. Нормативтік-техникалық құжат – қызметтің белгілі бір салаларында, белгілі бір жұмыс түрлерін орындау кезінде және т.т. міндетті түрде орындалуы тиіс талаптар бекітілген құжат. Нормативные нагрузки – наибольшие нагрузки, отвечающие нормальным условиям эксплуатации зданий и сооружений; используются при расчете конструкций по предельным состояниям. Нормативтік жүктеме – ғимараттар мен имараттарды пайдаланудың қалыпты жағдайларына сәйкес келетін ең үлкен жүктемелер; құралымдарды шекті күйі бойынша есептеу кезінде пайдаланылады. Нормативный документ – документ, устанавливающий правила, общие принципы или характеристики, касающиеся определенных видов деятельности или их результатов и доступный широкому кругу потребителей. Примечания: 1) термин «нормативный документ» в системе нормативных документов в строительстве охватывает такие понятия, как строительные нормы и правила, свод правил, территориальные строительные нормы, стандарт; 2) деятельность, Нормативтік құжат – белгілі бір қызмет түрлеріне қатысты тәртіптерді, жалпы принциптерді немесе сипаттамаларды белгілейтін және тұтынушылардың кең ауқымына арналған құжат. Ескерту: 1) құрылыстағы нормативтік құжаттар жүйесінде «нормативтік құжат» термині құрылыс нормалары мен ережелері, ережелер жиынтығы, аумақтық құрылыс нормалары, стандарт сияқты ұғымдарды қамтиды; 2) СНиП РК 1.01-32-2005 111 проявляющаяся при разработке, опубликовании и применении нормативных документов системы, обозначается термином «нормирование и стандартизация». жүйенің нормативтік құжаттарды дайындау, жариялау және қолдану кезіндегі қызметі «нормалау және стандарттау» терминімен белгіленеді. Нормативы материальных ресурсов – поэлементные составляющие норм расхода сырья и материалов. Материалдық ресурс нормативтері – шикізаттар мен материалдар шығысы нормаларының элементтер бойынша құрастырушылары. Нормирование и стандартизация – деятельность, проявляющаяся при разработке, опубликовании и применении нормативных документов. Нормалау және стандарттау - нормативтік құжаттарды дайындау, жариялау және қолдану кезіндегі қызмет. Нормируемая плотность бетона – значение плотности бетона, заданное в нормативно- технической и проектной документации. Бетонның нормаланған тығыздығы - нормативтік-техникалық және жобалық құжаттамада берілген бетон тығыздығының мәні. Нормируемая прочность бетона – заданное в нормативно-технической или проектной документации значение прочности (в проектном и промежуточном возрасте, отпускная, передаточная). Бетонның нормаланған беріктігі - нормативтік- техникалық және жобалық құжаттамада берілген бетон беріктігінің (жобалық және аралық жастағы, босатылатын, берілетін) мәні. Нормируемая прочность раствора – прочность затвердевшего строительного раствора, заданная в государственных стандартах или нормативно- технической документации, утвержденной в установленном порядке (проектная марка). Ерітіндінің нормаланған беріктігі – белгіленген тәртіппен бекітілген (жобалық марка) нормативтік-техникалық құжаттамада немесе мемлекеттік стандарттарда берілген қатайған құрылыс ерітіндісінің беріктігі. Нормы дополнительных затрат при производстве строительно-монтажных работ в зимнее время – сметные нормы, учитывающие дополнительные затраты, необходимые при производстве строительно-монтажных работ в зимнее время, в том числе: доплаты к заработной плате рабочих; расходы на благоустройство рабочих мест; затраты, вызываемые изменением технологии производства работ в зимнее время (устройство, разборка и отопление тепляков, исключая тепляки для коксовых печей), выдерживание бетонных и железобетонных конструкций в необходимых температурно-влажностных условиях, применение специальных добавок к растворам и бетонам и др. Нормы, установленные по видам строительства, предназначенные для составления смет и круглогодичных расчетов за выполненные работы между заказчиками и генподрядными строительными организациями и нормы по конструкциям и видам работ для расчетов, как правило, за выполненные работы между генподрядными и субподрядными строительными организациями. Қысқы уақытта құрылыс-жинақтау жұмыстарын жүргізу кезіндегі қосымша шығын нормалары – қысқы уақытта құрылыс- жинақтау жұмыстарын жүргізуге қажетті қосымша шығындарды есепке алатын сметалық нормалар, оның ішінде: жұмысшылардың еңбекақысына қосымша төлемдер; жұмыс орындарын жақсарту шығындары; қысқы уақытта жұмысты жүргізу технологиясының өзгеруіне байланысты туындайтын шығындар (орнату, кокс пештеріне арналған жылытқыштарды қоспағанда, жылытқыштарды бөлшектеу және жылыту); бетон және темірбетон құралымдарды қажетті температура- ылғалдылық шарттарына сәйкес сақтау, ерітінділерге, бетонға арнайы қоспаларды қолдану және т.б. Құрылыс түрлері бойынша белгіленген, тапсырыс берушілер және бас мердігерлік құрылыс ұйымдары арасында орындалған жұмыстар үшін сметалар мен жылдық есептерді құруға арналған нормалар және бас мердігерлік пен қосалқы мердігерлік құрылыс ұйымдары арасында орындалған жұмыс түрлері бойынша есеп айырысу үшін құралымдар және жұмыс түрлері бойынша нормалар. Нормы производственные – нормы, устанавливающие величину затрат труда и материальных ресурсов на производство единицы объема работ (единицы продукции). Өндірістік нормалар – жұмыс көлемі бірлігіне (өнім бірлігіне) жұмсалатын еңбек және материалдық ресурстар шығынының шамасын белгілейтін нормалар. Нормы технологического проектирования – нормативные документы по проектированию технологических процессов промышленных предприятий и сооружений, утверждаемые в установленном порядке министерствами и ведомствами. Технологиялық жобалау нормалары – министрліктер мен ведомстволар белгіленген тәртіппен бекітетін, өндірістік кәсіпорындар мен имараттардың технологиялық процестерін жобалау жөніндегі нормативтік құжаттар. НРБ-99 (СП 2.6.1.758-99) – нормы радиационной безопасности Республики Казахстан (введенные на территории РК с РҚН-99 (ЕЖ 2.6.1.758-99) – Қазақстан Республикасының радиациялық қауіпсіздік нормалары (ҚР аумағында Бас мемлекеттік СНиП РК 1.01-32-2005 112 01.01.2000 г. Постановлением Главного государственного санитарного врача РК №10 от 09.12.1999 г.). санитарлық дәрігердің 09.12.1999 ж. №10 қаулысымен 01.01.2000 ж. бастап енгізілген). Нулевой защитный проводник – проводник, соединяющий зануляемые части с глухозаземленной нейтральной точкой обмотки источника тока или ее эквивалентом. Нөлдік қорғаныштық өткізгіш – ток көздері орамаларының немесе оның эквиваленттерінің тұтастай тұйықталған бейтарап нүктесі мен нөлге айналатын бөліктерін қосатын өткізгіш. Обвалы – обрушение (падение) масс горных пород (в виде крупных глыб и обломков) в результате отрыва от коренного массива. Опырылымдар - тау жыныстары жиынтығының (ірі тастар және сынықтар түріндегі) негізгі массивтерден бөлінуі нәтижесінде опырылуы (құлауы). Обводнение - комплекс мероприятий, включающий строительство гидротехнических сооружений в местностях, где нет водных источников или их дебит недостаточен для обеспечения водой данного района, либо они содержат непригодную для использования воду. Суландыру - су көздері жоқ не суы қолдануға келмейтін немесе берілген ауданда сумен қамтамасыз ету дебиті жеткіліксіз жерлерде гидротехникалық имараттар салу енетін шаралар кешені. Обделка подземного сооружения - строительная конструкция, возводимая в тоннелях, складах, гаражах и т.д. и образующая их внутреннюю поверхность. Обделку подземного сооружения устраивают для защиты подземных сооружений от обрушений, чрезмерных смещений окружающих пород, проникновения подземных вод. жүктеу/скачать 3,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|