Строительные нормы и правила строительная терминология
жүктеу/скачать 3,43 Mb. Pdf көрінісі
|
| часть конструкции,
полностью повторяющая структуру элементов. Құралымның үзіндісі – бөліктердің құрылымын толық қайталайтын құралымның бөлігі. Фрамуга – створчатый элемент, имеющий откидное открывание, ограниченный горизонтальным импостом и брусками коробки и предназначенный для проветривания помещения. Фрамуга – шалқымалы ашылатын, көлденең доға тіреумен және кәсектің білеушесімен шектелген, бөлменің ауасын тазартуға арналған қақпалы бөлік. Фрамужный механизм – изделие, служащее для открывания и закрывания высокорасположенных Фрамуга механизмі – биік орналасқан немесе ірі габаритті терезелерді ашуға және жабуға СНиП РК 1.01-32-2005 235 или крупногабаритных окон и состоящее из системы рычагов или других механизмов, приводимых в действие вручную. арналған рычаг жүйелерінен немесе жұмысқа қолмен келтірілетін басқа механизмдерден тұратын бұйым. Фреза дорожная – самоходная машина или прицепное либо навесное оборудование для рыхления, измельчения грунта и перемешивания его с вяжущими материалами при сооружении и ремонте дорожных и аэродромных покрытий и оснований. Жол фрезасы – жолды, аэродромның жабынын және негіздерін жасау, жөндеу кезінде топырақты қопсытуға, майдалауға оны тұтқырлық материалдармен араластыруға арналған өзі жүретін машина, тіркеуіш немесе ілінбе жабдық. Фронт погрузки (выгрузки) – примыкающий к железнодорожному пути или автомобильной дороге участок местности, используемый для погрузки на средства транспорта или выгрузки с них. Жүк тиеу (түсіру) алаңы – көлік құралдарына жүкті тиеуге немесе олардан түсіруге пайдаланылатын, теміржолдар немесе автомашина жолдарына жанасатын жер телімі. Фронт работ – часть строящегося объекта, необходимая для размещения определенного числа рабочих с приданными им средствами труда (механизмами, приспособлениями, материалами). Жұмыс алаңы – анықталған белгілі бір жұмысшылар санын берілген еңбек құралдарымен (механизмдермен, құрал- саймандармен, материалдармен) құрылыс өндірісіне кіргізу үшін қажетті салынып жатқан нысан бөлігі. Фронтон – завершение (обычно треугольное) фасада здания, портика, колоннады, ограниченное двумя скатами крыши по бокам и карнизом у основания. Декоративным фронтоном также украшают двери и окна зданий. Фронтон – ғимарат қасбетін, портиканы, бағаналар қатарын,шатыр табанының жан- жағы мен ернеуі екі құламамен көмкерілген аяқтау. Көркемдік фронтонмен сондай-ақ, есіктер мен терезелерді де әшекелейді. Фряз – в архитектурных ордерах средняя горизонтальная часть антаблемента между архитравом и карнизом. Фряз – сәулеттік ордерлерде архитрав пен ернеу арасындағы сәнмаңдайшаның ортаңғы көлденең бөлігі. Фторволокно – синтетическое волокно, получаемое формованием фторсодержащих полимеров. Фторталшығы – фторқосылыстары бар полимерлерді қалыптаумен алынған синтетикалық талшық. Фторкаучуки – синтетические полимеры, продукты полимеризации фторорганических соединений, главным образом, смесей винилиденфторида с другими фторсодержащими мономерами. Фторкөксағыздар –фторорганикалық қосылыстарды, ең алдымен винилиденфторидтердің қоспаларын басқа фторқосылыстары бар мономердермен полимеризациялаудың өнімдері, синтетикалық полимерлер. Фторопласты – общее название термопластичных фторсодержащих полимеров. Фторопласттар – термопластикалық фторқосылыстары бар полимерлердің жалпы аталуы. Фуговальный станок – деревообрабатывающий станок для прямолинейного строгания (фрезерования, фугования) заготовок по пластам или кромкам. Фуговалды станок – қалыптарды пласт бойынша немесе жиегінен түзу сызықты жасауға арналған (фрезеровалдық, фуговалдық) ағаш өндеу станогі. Фуникулер – рельсовая дорога с канатной тягой для перемещения пассажиров и грузов в вагонах по крутому подъему на короткие расстояния. Фуникулер – жолаушылар мен жүктерді вагондарда тік асулар арқылы жақын қашықтықка тасымалдайтын арқан тартқышы бар рельсті жол. Функциональная группа помещений – совокупность связанных пространственно и функционально помещений и коммуникационных пространств. Бөлмелердің қызметтік тобы – бөлмелердің және коммуникациалық кеңістіктердің алқаптық және қызметтік байланысының жиынтығы. Функциональный допуск – допуск геометрического параметра, устанавливающий точность собранной конструкции из условия обеспечения предъявляемых к ней функциональных требований. Қызметтік рұқсат – қызметтік талап қоюды қамтамасыз ету жағдайынан құрастырылған құралымның дәлдігін белгілейтін геометриялық параметрдің рұқсаты. Фурнитура – вспомогательные (подсобные) материалы и детали, применяемые в каком – либо производстве (например, при пошиве одежды – пуговицы, крючки и т.д., при изготовлении мебели – ручки, петли, замки и др.). Фурнитура – кейбір өндірісте қолданылатын (мысалы, киім тігу кезінде – түймелер, ілгектер және т.б., жиһаз жасау кезінде – тұтқалар, ілмектер, құлыптар және т.б.) көмекші (қосалқы) материалдар және бөлшектер. Футеровка – защитная внутренняя облицовка тепловых агрегатов, печей, топок, труб, емкостей Футеровка – жылу агрегаттарының, пештердің, оттықтың, құбырлардың, СНиП РК 1.01-32-2005 236 и т.д. сыйымдылықтардың және т.б. қорғаушы ішкі қаптауы. Футеровочное защитное покрытие – облицовочное защитное покрытие, устраиваемое на внутренней поверхности конструкций и сооружений. Футеровка қорғау жабыны – имараттардың және құралымдардың ішкі жағына орналастыратын қаптаушы қорғаныш жабыны. Футляр – труба для защиты основного трубопровода от повреждений (или земляного полотна от размыва при аварии трубопровода) на участках, переходах под железными и автомобильными дорогами, прокладки через конструкции зданий и сооружений, а также от проникновения газа и вредных веществ при пересечении с инженерными сетями и сооружениями. Қаптама – негізгі құбыр темір жол және автомобиль жолдарының астынан, ғимарат және имарат құралымдарынан өткенде бөлімшелері зақымдануларынан (немесе құбыр апаты кезінде жер төсемін шайып кетуінен), сондай-ақ басқа инженерлік желілермен және ғимараттармен қиылысқанда зиянды заттардың және газдың өтуіне кедергі жасауға арналған құбыр. Характеристика в технике – взаимосвязь между зависимыми и независимыми (выходными и входными) величинами, определяющими состояние технической системы, процесса, прибора, машины, объекта. Техникадағы сипаттама –техникалық жүйенің, процестің, аспаптың, көліктің, нысанның жағдайын анықтайтын тәуелді және тәуелсіз (шығатын және кіретін) шамалардың арасындағы өзара байланыс. Характерный разрез помещения — поперечный разрез посередине помещения, плоскость которого перпендикулярна к плоскости остекления световых проемов (при боковом осве- щении) или к продольной оси пролетов поме- щения. В характерный разрез помещения должны попадать участки с наибольшим количеством рабочих мест, а также точки рабочей зоны, наиболее удаленные от световых проемов. Бөлменің өзіне тән қимасы – бөлме аралықтарының бойлық осьіне немесе жарық ойықтарын әйнектендіру жазықтығына(бір жағынан жарықтандырылғанда) жазықтығы перпендикуляр болып келетін бөлменің ортасынан көлденең кесу. Бөлменің өзіне тән дік қимасына жұмыс орны көп телімдер сондай-ақ, жарық ойықтарынан алыстау жұмыс аймағының нүктелері кіру керек. Химическая авария – авария на химически опасном объекте, сопровождающаяся проливом или выбросом опасных химических веществ, способная привести к гибели или химическому заражению людей, продовольствия, пищевого сырья и кормов, сельскохозяйственных животных и растений, или к химическому заражению окружающей природной среды. Химиялық апат – қауіпті химиялық заттардің төгілуі немесе шығарылуы арқылы адамдардың өліміне немесе азық-түліктің, тағам шикізатының және ауылшаруашылық малдарының, өсімдіктердің химиялық зақымдануына немесе қоршаған табиғи ортаның химиялық зақымдануына әкелетін химиялық қауіпті нысандағы апат. Химическая огнезащита – огнезащита, основанная на химическом взаимодействии антипирена с обрабатываемым материалом. Химиялық от қорғанышы – өңделетін материалмен антипиреннің химиялық өзара әсерлесу негізіндегі от қорғаныш. Химическая очистка сточных вод – технологический процесс очистки сточных вод с применением реагентов. Ақаба суларды химиялық тазарту – реагенттерді қолдану арқылы ақаба суларды тазартудың технологиялық процесі. Химически опасный объект – объект, где хранят, перерабатывают, используют или транспортируют опасные химические вещества, при аварии или разрушении которого может произойти гибель или химическое заражение людей, сельскохозяйственных животных и растений, а также химическое заражение окружающей природной среды. Химиялық қауіпті нысан – апат немесе бұзылу жағдайында адамдардың өліміне немесе ауылшаруашылық малдарының, өсімдіктердің химиялық зақымдануына және қоршаған табиғи ортаның химиялық зақымдануына әкелетін қауіпті химиялық заттарды сақтау, өңдеу, пайдалану немесе тасымалдау нысаны. Химически стойкая замазка – материал, состоящий из химически стойкого связующего и пылевидного наполнителя. Химиялық төзімді жақпа – химиялық төзімді байланыстырушы және шаң түріндегі толтырғыштан тұратын материал. Химически стойкий раствор – материал, состоящий из химически стойкого связующего, пылевидного наполнителя и песка. Химиялық төзімді ерітінді – химиялық төзімді байланыстырушы, шаң түріндегі толтырғыштан және құмнан тұратын материал. Химический пенный огнетушитель – огнетушитель с зарядом химических веществ, которые в момент приведения огнетушителя в действие вступают в реакцию с образованием пены и избыточного давления. Химиялық көбікті отсөндіргіш – химиялық заттар зарядтары бар отсөндіргіш, оны қолдану кезінде реакция жүріп көбік және артық қысым пайда болады. Химическое заражение – распространение опасных химических веществ в окружающей Химиялық індеттену – қауіпті заттардың белгілі мерзім ішінде адамдарға, СНиП РК 1.01-32-2005 237 природной среде в концентрациях или количествах, создающих угрозу для людей, сельскохозяйственных животных и растений в течение определенного времени. ауылшаруашылық малдарына және өсімдіктерге қауіп төндіретіндей мөлшерде шоғырлануы немесе қоршаған табиғи ортаға таралуы. Хладоновый огнетушитель – огнетушитель с зарядом огнетушащего вещества на основе галоидированных углеводородов. Хладонды отсөндіргіш – галоидировандалған көмірсутектер негізінде отсөндіруші заттармен зарядталған отсөндіргіш. Хлыст – ствол дерева, отделенный от корневой части и очищенный от сучьев. Хлыст – тамыр жағынан бөлінген және ұсақ бұтақтардан тазартылған ағаштың өзегі. Холл – проходной зал, примыкающий к коммуникационному помещению. Холл – коммуникациялық бөлмеге жанасқан өту залы. Холодильная камера – теплоизолированное помещение, в котором поддерживается температура ниже температуры окружающей среды. Тоңазытқыш камера – қоршаған орта температурасынан төмен температура ұсталынатын жылу оқшауландырылған бөлме. Холодильник – сооружение или устройство для хранения пищевых или иных продуктов при температурах ниже температуры окружающей среды. Тоңазытқыш – қоршаған орта температурасынан төмен температурада азық- түлік сақтайтын имарат немесе құрылғы. Холодная кладовая – кладовая площадью до 2 кв.метров, размещаемая в неотапливаемом объеме квартиры. Суық қойма – пәтердің жылытылмайтын көлемінде орналасатын ауданы 2 шаршы метрге дейінгі қойма. Холодный период года – период года, характеризуемый среднесуточной температурой наружного воздуха, равной + 10°С и ниже. Жылдың суық мезгілі – тәуліктің сыртқы ауа орта температурасы +10°С және одан төмен көрсеткішпен сипатталатын жылдың суық мерзімі. Хрупкость – способность твердых тел разрушаться при механических воздействиях без заметной пластической деформации (свойство, противоположное пластичности). Омырылғыштық – механикалық қозғалыстар негізінде қатты заттардың көрінетіндей пластикалық өзгеріссіз бұзылу қабілеті (созылымдылыққа қарсы қасиет). Хруст аль – высокосортное стекло с большим содержанием оксида свинца или оксида бария. Хрусталь – қорғасын оксиді немесе барий оксидінің мөлшері көп жоғары сұрыпты шыны. Цвет безопасности – цвет, предназначенный для привлечения внимания человека к отдельным элементам производственного оборудования и (или) строительной конструкции, которые могут являться источниками опасных и (или) вредных производственных факторов, средствам пожаротушения, и знаку безопасности. Қауіпсіздік түсі – қауіптің көзі және (немесе) өндірістік зиянды факторлар болып табылатын өндірістік жабдықтардың кейбір бөлшектеріне және (немесе) құрылыс құралымдарына, өрт сөндіру құралдарына және қауіпсіздік белгісіне адамның назарын аудартуға арналған түс. Цветопередача — общее понятие, характе- ризующее влияние спектрального состава ис- точника света на зрительное восприятие цветных объектов, сознательно или бессознательно сравниваемое с восприятием тех же объектов, освещенных стандартным источником света. Түс беріліс – түрлі-түсті нысандарды көру қабілетінің саналы немесе санасыз түрде стандартты жарық көзімен жарықтандырылған сол нысандарды қабылдауда салыстырылатын жарық көзінің спектралды құрамының әсерін сипаттайтын жалпы ұғым. Целлофан – прозрачная гидратцеллюлозная пленка (толщиной 20 -50 мкм), пластифицированный глицерином и иногда гидрофобизированная (лакированная), например, эфироцеллюлозным лаком. Целлофан – глицеринмен пластифицияланған және кейде гидрофобизирланған (лакталған), мысалы эфироцеллюлозды лакпен гидратцеллюлозалық (қалындығы 20-50 мкм) мөлдір үлдір. Целлюлоза – клетчатка, [С6 Н7 О2 (ОН)3n]– высокомолекулярный углевод (полисахарид), образованный остатками глюкозы; главная составная часть клеточных стенок высших растений, обуславливающая механическую прочность и эластичность растительных тканей. Целлюлоза – клетчатка, глюкозаның қалдығынан пайда болған [C6 H7 O2 (OH)3n]- жоғарымолекулярлы көмірсутек (полисахарид); өсімдік маталардың эластикалығын және механикалық беріктігін келтіретін жоғары өсімдіктердің клеткалы қабырғаларының басты құрамды бөлігі. Цельная панель – 1) панель, цельность конструкции которой создается в процессе ее формования (без последующего соединения ее отдельных армированных бетонных или других основных элементов между собой); 2) панель, состоящая из одного бетонного или железобетонного элемента. Тұтас панель – 1) құралым тұтастығын қалыптастыру процесінде құралатын (кейінгіде оның кейбір арматураланған бетонды немесе басқа негізгі бөлшектерін өзара жалғастырмайтын) панель; 2) бетонды немесе темірбетонды бір бөлшектен тұратын панель. СНиП РК 1.01-32-2005 238 Цемент – собирательное название большой группы искусственных порошкообразных вяжущих материалов, способных при взаимодействии с водой, водными растворами солей и другими жидкостями образовывать пластичную массу, которая со временем затвердевает и превращается в прочное камневидное тело. Цемент – сумен, тұздың сулы ерітінділерімен және басқа да сұйықтармен әсерлескен кезде пластикалық массаға айналатын, уақыт өткеннен кейін қатаятын және тас түріндегі қатты затқа айналатын жасанды ұнтақты тұтқырғыш материалдардың үлкен тобының жиынтық атауы. Цементация в строительстве – способ закрепления грунтов, каменных и бетонных кладок и т.п. нагнетанием в пустоты, трещины, поры, скважины цемента или цементо-глинистого раствора. Құрылыстағы цементтеу – қуыстарға, жарықшаларға, кеуектерге, ұңғымаларға цемент немесе цемент-сазды ерітіндісімен толтыру арқылы топырақты, тас және бетондық қалауды және т.б. бекіту тәсілі. Цементнодревесностружечные плиты – строительный материал, изготавливаемый прессованием древесных стружек с портландцементом и химическими добавками. Цемент ағаш-жаңқалы тақталар – портландцементпен және химиялық қоспаларымен ағаш жаңғақтардан сығымдау арқылы жасалған құрылыс материалы. Цементно-водное отношение (сокращенно Ц/В) – величина, обратная водоцементному отношению. Цемент-су қатынасы (қысқаша Ц/С) – су- цементті қатынасқа кері шама. Цементное тесто – однородная пластичная смесь цемента с водой. Цемент қамыры – цементпен су араласқан біртекті пластикалық қоспа. жүктеу/скачать 3,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|