Key words: Noohumanistic Pedagogy, Paradigm, Noospheric Paradigm, Humanistic Paradigm.      ,ӨЖ 159.9

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
58 
өзара қатынас орнатуын (перцепция)  сипаттайтын процесс (А.А. Бодалев, Б.Ф. Ломов, А.В. Петров-
ский,  Г.М.  Андреева,  Г.А.  Кавалев,  В.В.  Знаков,  А.А.  Реян  ж`не  тағы  басқа)  ретінде  толымды 
анықталады.  Осы  үш  деңгейді  біріктірген  кезде  қарым-қатынас  өзара  `рекеттестікті  ұйымдастыру 
құралы  ретінде  көрінеді.  Қарым-қатынас  заңдылықтарын  дағды  мен  қабілетті  дамыта  білде  педагог 
басты қызмет атқарады. Өзара қарым-қатынасты ж`не `рекетті дұрыс құрай алу ж`не білімгерлердің 
`рекетін, н`тижесін құрастыра алу толыққанды педагогикалық процесс жүзеге асады.Педагогикалық 
үрдіс  педагогикалық  қарым-қатынас  арқылы  мақсат,  міндеттер  орындалады.  Ал,педагогикалық 
қарым-қатынастың  атқаратын  қызметі:  `леуметтік;  психологиялық  ж`не  инструменталдық  деп 
сипаттауға  болады.  Олар  күнделікті  оқыту  үрдісінде  байқалып,  жүзеге  асырылып  отырады.Осыдан 
педагогикалық қарым-қатынастың кезеңдері төмендегідей: 
−  Оқытушының модельдеуі-болашақ қызметін бейнелеу. 
−  Білімгерлермен қарым-қатынасты ұйымдастыру. 
−  Педагогикалық процестегі қарым-қатынасты басқару. 
−  Қарым-қатынас жүйесін,модельдеу жүйесін талдау ж`не кеңес беру. 
Педагогикалық  қарым-қатынас  –  оқу-т`рбие  процессінін  субъектілері  арасындағы  `леуметтік-
психологиялық байланысты сипаттайтын ж`не түсіндіретін ерекше құбылыс.Сомен қатар, ол жалпы 
психологиялық  заңдылықтарға  бағынатын,  коммуникациялық,  интеракциялық  ж`не  перцептивті 
жақтары мен сипатталатын қарым-қатынасболады. Педагогикалық қарым-қатынастын ерекшелігі осы 
қарым-қатынас субъектілерің `ртүрлі `леуметтік, рөлдік ж`не қызмет барысындағы ұстамындарымен 
танылады.  Оқу-т`рбие  ісі  мен  қарым-қатынастың  тектестігіне  байланысты  «педагогикалық  қарым-
қатынас»ұғымын  алғашқылардың  бірі  болып  ХХ  ғасырдың  2-ші  жартысында  ресейлің  ғалымдар 
Л.И.Новикова, А.В.Мудрик, А.А.Леонтьеванықтап психология, педагогика ғылымдарына енгізген-ді. 
Мысалы,қарым-қатынасты А.А.Леонтьев оқытушынын білім алушымен сабақтағы ж`не сабақтан тыс 
уақыттағы  оқу  т`рбие  процессінін  тиімділігін  арттыруға,  ұжымда  оңтайлы  психологиялық  жағдай 
орнатуға,  оны  тұлға  ретінде  дамытуға  бағытталатын  өзара  `рекеттесуі  мен  өзара  қатынас  жасауы 
арқылы түсіндіреді [1-23б]. 
Кейін  В.А.  Кан-Калик,  Х.Т.  Шерьязданова  педагогикалық  қарым-қатынаста  оқытушының,  мұға-
лімнің,  т`рбиешінің  к`сіби  іс-`рекеті  ретінде  қарастырып,  оның  тиімді  болу  шарттары  көрсетеді. 
Осыған  орай  В.А.  Кан-Калик,  Х.Т.  Шерьязданова  [2-87  б.]  психология  мен  педагогикаға  «к`сіби 
педагогикалық  қарым-қатынас»  ұғымын  негіздеп  кіргізеді.  Аталмыш  ұғым  авторлардың  ұстанымы 
бойынша педагог пен білім алушының арасындағы оңтайлы педагогикалық қарым-қатынасты анық-
тайды. Педагогикалық қарым-қатынастың оңтайлы, тиімді болуы дербес м`селе ретінде И.А. Зимняя, 
Я.Л. Коломинская, С.В. Кондратьева, А.А. Леонтьев, Н.В. Кузьмина, А.А. Реан, Х.Т. Шерьязданова, 
С.М.  Жақыпов,  Э.Стоунс,  П.У.  Крейтсберг  ж`не  т.б.  зерттеулерінде  қарастырылады.  Психологтар 
жеке тұлғаны зерттеуге қатысқанда, ең бірінші, олар қасиеттің көп түрлілігімен ж`не олардың т`рті-
бінде  пайда  болуымен  кездеседі.  Егер  біз  жеке  тұлғаның  психологиялық  портретін  салуымыз  керек 
болса,  онда  тұлғаның  психикалық  қасиеттерімен  жұмыс  жасауымыз  керек.  Осыған  байланысты 
Эриха  Берннің  [3-17б]  жеке  тұлғаны  дамытудағы  еңбегінің  м`ні  зор.  Э.Берннің  негізгі  мақсаты 
мынадай: «адамды оқыту, қарым-қатынасқа түсуіндегі мінез-құқтын таңдау, өзінің сөзін анализдеуге 
үйрету» болып табылады. Қарым-қатынастағы позиция туралы м`селе `леуметтік психологияның `р 
түрлі  бағыттарында  қарастырылған.  Біршама  толыққанды  зерттеуге  ол  трансакті  сараптама  арна-
сында  ие  болды.  Бұл  жағынан  келгенде,  позиция,  (өзіндік  те,  серіктестікі  де)  біріншіден,  жүргізуші 
эго-күймен ж`не екіншіден, тұлғаның қатынасының негізгі типімен ерекшеленеді. Э.Берн ж`не оның 
ізбасарларының  еңбектерінде  үш  эго-күй  туралы  түсінік  жетілдірілген.Қарым-қатынас  –  оқу-т`рбие 
міндеттерін шешудің маңызды құралы. Оқытушы мен білімгерлер арасындағы қарым-қатынас дұрыс 
ұйымдастырылмаса, жоғары мектептің к`сіби білім беру міндеттері – оқыту, дамыту ж`не т`рбиелеу 
тиімді  бола алмайды.Осыған орай, жоғары мектептегі қарым-қатынас үш қырынан анықталады: 
- Біріншіден, оқу міндеттерін шешу құралы ретінде; 
- Екіншіден, т`рбие процесін ұйымдастырудың `леуметтік-психологиялық жүйесі ретінді: 
- Үшіншіден,  студенттердің  маман  ж`не  тұлға  ретінді  дамуының  психологиялық,  педагогикалық 
ықпалы ретінде. 
Жалпы,оқыту үрдісінде педагогикалық қарым-қатынас – оқытудың, дамытудың ж`не т`рбиелеудің 
мақсат-міндеттерін  шешетін  ж`не  оқытушы  мен  білім  алушының  арасындағы  ақпарат  алмасудың, 
өзара  `рекеттестіктің,  өзара  байланыстың  сипатын  анықтайтын  құралдар  мен  `дістердің  жиынтығы. 
dрине, «қарым-қатынас» ж`не «іс-`рекет» категорияларының `рқайсысы болмыстын `р жағы ретінде 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
59 
дербестікпен сипатталады. Алайда, олардың арасында диалектикалық өзара байланыс бар. Сонымен 
қатар, қоғамда қарым-қатынас заңдарына бағынатын іс-`рекет түрлері көп. Білім берудің кез келген 
буынындағы  педагогикалық  іс-`рекет  –  солардың  бірі.  Осы  орайда  қарым-қатынастың  маңызын 
В.А.Кан-Калик «Педагогикалық процесстерде өзара қатынасқа оқыту мен т`рбиелеудің көп құрамды 
пирамидасы тұрғызылады; сол арқылы педагогтің балаларды білуі мүмкін болады; баланың өзін-өзі 
жасампаздықпен дамуына жағдай жасалады» деп түсіндірген [2-36б]. 
Расында, педагогикалық іс-`рекеттің негзгі формалары қарым-қатынас жағдайы болып табылады. 
Д`ріс,семинар,емтихан, бақылау кезінде ж`не рефератты,курстық жұмысты, диплом жұмысын қорғау 
–  б`рі  оқытушымен  білімгерлер  арасындағы  өзара  `рекеттесу,  өзара  қатынас  арқылы  жүзеге 
асырылады.  Сондай-ақ,  білім  берудің  көптеген  жаңа  тұрғыларының  психологиялық  мазмұны 
«субъект-объект»  негізіндегі  емес,  «субъект-субъект»  негізіндегі  өзара  `рекеттесу  мен  өзара  қаты-
настың  приоритетті  болуымен  ерекшеленеді.  Ал,  білім  берудегі  қиындықтардың  көп  бөлігі  к`сибі 
педагогикалық  қарым-қатынастың  диформациясының  салдары  екенін  педагогикалық  психология 
саласындағы  зерттеулер  көрсетеді.  Оқытушы  мен  білімгерлердің  арақатынасы  `рқашанда  біркелкі 
жақсы  бола  бермейді,  оған  өзара  қарым-қатынастағы  бақталастық  `сер  етуі,  тіпті  жай  ғана  қарым-
қатынастың  өзінен  де  кикілжің  пайда  болуы  мүмкін.  Оның  пайда  болу  себептері  `ртүрлі  педа-
гогикалық  кикілжіңнің  `леуметтік-психологиялық  механизімі  сияты,  жеке  тұлғалық  кикілжіңдер  де 
болады.  Ол  педагог  пен  студент  арасындағы  қарым-қатынастың  бұзылуы  ретінде  айқын  көрініс 
береді, соңынан оқытушының өз ұстанымын бекітуге тырысуы ж`не оқушыны `ділетсіздікке қарсы 
шығаруға  тырысумен  жалғасады.  Міне,  сол  үрдісте  қарым-қатынастағы    кедергілер  педагогикалық 
кикілжіңнің механизмін түсіну үшін оның формуласын анықтау қажет. Кикілжің – күреске `келетін, 
қайшылықтар мен себептердің `серінен туындайтын жанжал. Оқытушы ұжымның арасында болатын 
кикілжіңнің себептері: бір-біріне `деттен тыс қылықтар таныту; сабақ кестесінің дұрыс қойылмауы; 
оқу орында ойластырылмаған жаңа өзгерістер; өзгенің міндеттерін нақты бір оқытушыға жүктеп қою; 
педагогикалық  жүктеменің  тең  бөлінбеуі;  `кімшілік  қянат  ж`не  қаржылық  қысым;  `леуметтік-
педагогикалық  үдерістегі  өзге  де  оқытушылар  тарапынан  болған  `ділетсіз  кін`лауға  оқытушының 
қорғансыздығы, білім берудің жоғары органдарының қызметкерлері, студенттердің ата-аналары ж`не 
олардың  өздері.Оқытушылар  ортасындағы  болатын  кикілжіңнің  осы  аталған  түрлерін  біріктіретін 
болсақ,оларды екі негізге енгізуге болады. 
1.  Қарым-қатынас  м`селесі,  мысалы:  ашушаңдық,  өзгелердің  кемшіліктеріне  төзімсіздік  таныту, 
өз-өзіне жоғары баға беру, психологиялық үйлесімсіздік ж`не тағы басқадай. 
2.  Білім  беру  мекемесінің  «Бастық  –  бағынушы»  қағидасы  бойынша  құрылған,  ескерілген 
`кімшілік басқару жүйесі. 
Кикілжіңнің педагогикалық себептері: dдетте, мұндай себептерге мыналар жатады: 
– оқытушының сабақ үстінде студенттің мінез-құлқын бақылауына мүмкіндігі аз;  
– кикілжің  жағдайында  қаншалықты  ку`герлер,  өзге  студенттердің  болуына  қарамастан, 
педагогтің өзінің `леуметтік м`ртебесін сақтап қалуға тырысуы; 
– студенттің  кикілжің  `рекетіне  оқытушының  баға  беруі,  оның  `деттері,  жеке  бас  ерекшеліктері 
туралы м`ліметтің аз болуы; 
– оқытушы мен жекелеген студенттер арасындағы мінез қатынасы; 
– «Қатандық зиян келтірмейді» ұранына негізделген қарым-қатынас түрі; 
– Оқытушының жеке тұлғалық сапасы ( көңілді адам болуы, кек алушылық, ашушаңдық); 
– Педагогикалық кикілжіңнің төмен деңгейі. 
Кикілжің себептерінің қатарына төмендегілерді де қосамыз  
(Е.Е.Акимова бойынша): 
–  Теория мен практика арсындағы қарама-қайшылық; 
–  Бір ақпаратқа пікір білдіру кезіндегі қарама-қарсы пікірлер қақтығысы. 
Осыған байланысты педагогикалық кикілжің былай болады: 
–  кенеттен пайда болатын кикілжіңдер, олар қарым-қатынас кезінде туады, оның себептері жеке 
тұлғалық немесе мінез-құлықтық; 
–  біртіндеп пайда болатын кикілжіңдер, бұл да арым-қатынас кезінде туады немесе айқын мақсат 
негізінде б`рі п`н аясында болады; 
Арнайы  оқытылатын  кикілжіңдер,  олар  оқу  п`ндері  аясында  жүзеге  асырылады,  сондықтан 
арнаулы  оқу  п`ндері  ретінде  оқу  жоспары  мазмұнында  қосылады  (  «Педагогикалық  технология», 
«Педагогикалық шеберлік негіздері», «Психология ж`не адам дамуы ») ж`не ақпараттық мақсатқа ие 
болады [5]. 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
60 
Көп  жағдайда  төменгі  курс  студенттері  үшін  оқыту  үрдісінде  қарым-қатынастың  кедергілері 
байқалып  отырады.  Өйткені  білімгерлер  `р  мектептен  `р  түрлі  ортадан  еледі,содан  жаңа  ортадаға 
бейімделеді.Оқу үрдісіндегі жауапкершілік ж`не студенттік өмірдің ағашқы кезеңдегі қиындықтарға, 
өзіндік  жұмыс  жасау  қабілетінің  `лі  дамиқоймағандығы  ж`не  сессия  алдындағы  қиындықтар,  үкен 
жауапкершілік кейде студенттерді қажытып, кедергілер туғызады. 
Педагогикалық  қарым-қатынас  оқытушы  мен  студенттер  арасындағы  өзара  `рекеттесу  ретінде 
анықталады.  Бұл,  өзара  `рекеттесу  оқытушы  мен  студенттердің  бірлескен  іс-`рекетіндегі  байла-
ныстар, өзара ықпалдар болып табылады. Білімгерлер қарым-қатынас барысындағы кедергілер біреуі-
нің қиындықтары тек осы процестің өзінде бастан кешіріп отырғанының іс-`рекетіне, жағдайға ғана, 
сондай-ақ қарым-қатынастың басқада мүшелеріне, атап айтқанда, кері байланыс арнасы арқылы осы 
жағдайда болып тұрған педагогқа да `сер етеді. Педагог кедергілерді жойып, қарым-қатынас пен іс-
`рекетті  жалғастырады.  Оқыту  үрдісінде  өзара  `рекеттесу  түрлі  сипатқа  ие  болады.  Олар  былайша 
көрінеді:1. бірлескен іс-`рекет арқылы топтағы ықпалдастық. 2. топтағы өзара бgсекелестік. 3. Топ-
тағы  кикілжің.  Бұлар  оқыту  үрдісінде  білімгерлердің  күнделікті  іс-`рекетінде  байқалады.  Көп 
жағдайда оқыту үрдісінде б`секелестік деңгейде кедергілердің бірі кикілжінжердің туындауы. 
Қарама-қайшы кикілжіңнің шешімі.  «Студент–студент».  Кикілжіңнің  себебі:  қақтығыс  басталған 
жерді саралау. dр бөлмеде қарсыластар жеке-жеке түсініктеме береді. Мұнымен қоса, кикілжің өзінің 
қысымын жоғалта бастайды. 
Кикілжің барысында туған ашуды жою.Педагог өзіне кикілжің себепкерлерін шақырғанда, олар-
ға  өз  пікірлерін  толық  айтып  шығуға  мүмкіндік  береді.  Мұнда  айтып  жатқан  адамды  асықтырмай, 
оның сөзін бөлмеу керек. 
Мақтану. Кикілжіңге қатысқандардың біреуін тыңдағанда, оның жақсы жақтарын ғана айту керек. 
Оқиғаның  шешілуі.  Кикілжің  шиеленісе  бастағанда,  бір-біріне  сенбегенде,  екі  адаммен  жекелей 
сөйлесіп, оларды барынша тыныштандыру керек. Ең тиімді жолы – біреу оның қарсыласының жақсы 
жақтарын  айтып,  оларды  тыныштыққа  шақырғаны  дұрыс.  Бірақ  ол  адам  оларды  достастыру  үшін 
айтып жатқанын білмеуі ж`не тіпті сезбеуі керек [4-19б]. 
Ол  үшін  көп  уақыт  кикілжіңге  байланысты  емес  оқиға  айтылады  ж`не  ренжулі  студент  өзінің 
қарсыласының жақсы жағын естігенде, өз қылығы жайлы ойлана бастайды. 
Қарсыласына айтқан сөздердің қайталануы.Үлкен адам қатысушылардың біреуінен 2-3 рет соңғы 
сөздерін  қайталауын  сұрайды.  Сонымен  қатар  ол  осы  дау-дамайдың  күшін  біраз  болса  да  жояды. 
Біреуі өзінің орнына екінші адамды қояды немесе керісінше болып, `йтеуір м`селені шешеді. Бірақ 
бұл – өте күрделі үдеріс. 
Білім беру жүйесінің барлық буынында педагогикалық іс-`рекеттің тиімділігі оқытушы мен білім 
алушылардың  өзара  `ркеттесуі  мен  өзара  қатынас  жасау  деңгейлерімен  анықталады.  Сондықтан, 
оқытушының  қарым-қатынасты  тиімді  ұйымдастыра  алуы  жоғары  мектептегі  де  оқу  т`рбие  іс-
`рекетің жасампаздықпен жетілдіруге шарт болып табылады.  
Өзара `рекеттестік “субъект-объект” емес, “субъект-субъект” негізінде, диалогтік сипатта болуы 
үшін, төмендегі шарттар орындалуы қажет: 
1.  dлеуметтік  рөлдер  мен  `леуметтік  статусына  қарамастан,  оқытушы  мен  студенттердің  психо-
логиялық ұстанымдарының тепе-теңболуы; 
2.  Оқытушы мен студеттер бір-бірінің қарым-қатынастағы белсенділіктерінің тепе-тең екендігін 
саналы түрде аңғарып, оны іс жүзінде қолдана алуы; 
3.  Оқушы мен студенттердің өзара тепе-теңдікті сақтай отырып, бір-біріне психологиялық қолдау 
көрсете алуы; 
Олай  болса,  оқытушы  мен  білімгерлердің  психологиялық  процесте  қандай  жағдай  болмасын  өз 
дербестіктерін  сақтай  алуы;  психологиялық  м`дениет  негізінде  өздерінің  коммуникациялық  `рекет-
терін реттей алуы; бір-біріне `рқашан қарым-қатынастың субъектісі болуға мүмкіндік беруі олардың 
өзара `рекеттестігінің ерекшеліктерін көрсетеді. Сондай-ақ Р. Бейлз [6-52б] өзара `рекеттесуді бақы-
лау арқылы төрт категорияға талдайды. Осыған байланысты оқытушы мен студенттердің өзара `ре-
кеттесу  формасын  айқындауға  болады.  Кейбір  ережелерді  орындау  адамдармен  жақсы  қарым-қаты-
нас орнатуға ж`рдемдеседі: 
- Кіммен де болсын тең д`режеде, дөрекілік пен жағымпазданусыз қарым-қатынас жасау сұхбат-
тасушының жеке пікірін сыйлау; 
- Кімдікі жөн, кімдікі теріс екенін анықтаудан аулақ болу; 
- Бұйрық емес, өтініш деңгейінде қарым-қатынас жасау; 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
61 
- Ыңғайлы шешімдер іздестіру; 
- Өзгенің пікірін сыйлай білу; 
- Өзгелердің т`жірибесін қабылдай білу; 
Егер адам `ңгімеге қалай кірісерін білмесе, сұхбат үшін кез-келген қызықты тақырыпты ж`не өзі 
сөйлесетін қандай да бір жұмыспен айналысып отырмаған уақытты таңдап алу керек. Өзге адам сіз 
сияқты емес екенін `рқашан есте сақтап, кейбір н`рселерге, `сіресе қайшылықты жағдайларға оның 
көзқарасымен  де  қарай  білу  керек.  Оқыту  үрдісінде  білімгерлермен    жиі  қарым-қатынаста  болып, 
болашақ  к`сіби  маман  ретінде  м`дениетті,  `депті  іскер  тұлға  ретінде  қалыптастырсақ,  онда  қарым-
қатынаста кедергілерді болдырмауға септігін тигіземіз. 
 
1 Рубинштейн С.Л.Основы общей психологии.-СПб.,1999. 
2 Кан-Калик В.А. Учителю о педагогическом общении.-М., 1997. 
3 Р. С.Немов. Психология. 1-2 кітабы. Москва. 2004ж. 
4 Р.Т. Игенбаева Жоғарғы мектеп педагогикасы. Алматы 2011ж. 
5 Максимова Н.Е., Александров И.О., Тихомирова И.В. жeне т.б Структура и актуалгенез субъекта с пози-
ций системно-эволюционного подхода//Психол.журн.-2004.-Т.25.-№1.-С.17-40 
6 Талызина Н.Ф.Теорические проблемы программированного обучения.М.,1998. 
 
Резюме 
Психологические барьеры взаимоотношений студентов в процессе обучения 
Мамекова А.Т. магистр,Жетысуский государственный университет имени И.Жансугурова. 
В данной статье автор описывает социально-психологическую взаимосвязь между субъектами учебно-вос-
питательного процесса в процессе педагогического общения как явление. Особенностью педагогического обще-
ния  является  выполнение  субъектами  общения  социальных,  ролевых  и  деловых  ролей.  В  действительности  
ситуации  общения  является  основными  формами  педагогической  деятельности.  Лекции,  семинары,  экзамены, 
рефераты,  контрольные  работы,  защита  курсовых  и  дипломных  работ  все  происходит  в  процессе  взаимного 
сотрудничества и общения. В соответствии с новыми подходами в образовании, в процессе общения понятие 
«объект-субъект» переходит в «субъект-субъект» как один из приоритетов. А трудности межличностного педа-
гогического  общения  в  процессе  преподавания  рассматриваются  в  разделах  педагогической  психологии.  В 
процессе  педагогического  общения  между  преподавателем  и  студентами  могут  возникать  трудности  межлич-
ностного характера, психологические баръеры. В соответствии с этим педагог должен обозначить свою профес-
сиональную позицию в общении со студентами 
Ключевые  слова:  общение,  субъект,  социальная  психология,  проблема,  противоречие,  педагогическое 
общение. 
 
Summary 
A.T. Mamekova –master,Department of Pedagogy and Psychology of Zhetysu State University. 
Students interactive psychological bareers in the puecess of learning 
Abstract of the article 
In this article, the author describes the social and psychological relationship between the subjects of the educational 
process in the course of pedagogical dialogue as a phenomenon. The peculiarity of pedagogical communication is the 
performance by subjects of dialogue social,  role-playing and business roles. In reality, the situatios of dialogues  is the 
main form of pedagogical activity. Lectures, seminars, exams, essays, test papers, defense of term papers and diploma, 
all  these  happens  in  the  process  of  mutual  cooperation  and  communication.  In  accordance  with  new  approaches  in 
education, in the process of communicating the concept of "object-subject" becomes to "subject-subject" as one of the 
priorities.  And  the  difficulty  of  interpersonal  pedagogicalcommunication  in  process  of  teaching  are  discussed  in  the 
sections  of  educational  psychology.  In  the  process  of  pedagogical  communication  between  teachers  and  students  can 
arise  character  of  interpersonal  difficulties  and  psychological  barrier.  Accordingly,  the  teacher  should  indicate  their 
professional attitude in dealing with students. 
In  the  process  of  pedagogical  communication  between  teachers  and  students  interpersonal  difficulties  can  arise 
character,  psychological  barery.  Accordingly,  the  teacher  should  indicate  their  professional  attitude  in  dealing  with 
students 
Кеywords:communication, subject, social psychology, the problem of condradiction, pedagogical communication. 
 
 
 
 
 
 
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
62 
,ОЖ 37.091.33:159.9 
 
«ПСИХОЛОГИЯ Ж,НЕ АДАМ ДАМУЫ» П,НІН ОҚЫТУДА ИНТЕРБЕЛСЕНДІ ,ДІСТЕРДІ 
ПАЙДАЛАНУДЫҢ КЕЙБІР МҮМКІНДІКТЕРІ 
 
А.С. Нуржигитов – педагогика ж`не психология магистрі, аға оқытушы,  
М. dуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті 
anurzhighitov@mail.ru 
 
Бұл мақалада психология ж`не адам даму п`нінде интнрбелсенді `дістерді қолдану мүмкіндіктері қаралған. 
Интербелсенді `дістерді оқу процессіне ендіру аса өзекті м`селенің бірі болып отыр. Себебі бүгінгі уақыттағы 
`лемнің  `р  аймағындағы  қарқынды  жүріп  отырған  жаһандық  өзгерістер,  болашақ  осы  елдің  тұтқасы  ретінде 
жастарды білімді, саналы, ұшқыр ойлығана емес сонымен қатар жедел шешім қабылдап өз бойындағы қабілет-
тері  мен  іскерліктерін  өзгермелі  ортада  тиімді  пайдаланып,  жаңа  жағдайға  икемделе  алатын  етіп  т`рбиелеуді 
қажет етуде. Бұл жөнінде Ел басы Қазақстан халқына жолдауыда. «С`т сайын құбылған аласапыран заманға сай 
амал болуы керек. Ең жақсы жоспар – уақыт талабына бейімделе алатын жоспар» дей отырып бүгінгі уақыттың 
талабын ерекше атап өтеді.  
Интербелсенді `дістердің д`стүрлі `дістерден ерекшеліктерін зерттеушілер өз еңбектерінде былайда сипат-
тап  жатады.  «Егерде  д`стүрлі  «білім  беру»  өз  мақсаты  мен  мағынасын  нақты  белгіленген  білім  жиынтығын 
игерумен шектесе, .... Ал интербелсенді `дістер мен т`сілдер .... Таным `рекеттерін ұйымдастырудың арнаулы 
`дістемесі  ретінде  интербелсенді  оқыту  білім  игеру  процесіне  қатысушылардың  тиімді  қарым-катынасына 
негізделеді»  дей  отырып  былайша  анықтама  береді...  Интербелсенді  `дістер  –  үйренуші  мен  үйренушілердің 
өзара `рекеттесуін оқытудың негізі деп танитын ж`не сондай қатынасқа жағдай жасайтын `дістер. 

жүктеу/скачать 13,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: