С. Г. Тажбаева Редакция алқасы

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
63 
Ғылыми  педагогикалық  `дебиеттерде  оқу  процессіне  қатысушылардың  танымдық  қызығушы-
лықтарын  арттыру  м`селесіне  ежелден  ақ  ерекше  назар  аударылып,  қолданыста  болғандығын  айта 
келіп. Бұл м`селеге жиырмасыншы ғасырдың 80 жылдары жоғары басымдық берілгендігі, оқушылар-
дың  танымдық  `рекеттеріне  түрткі  болу  мақсатында  танымдық  ойындарды  ұйымдастыру  белсенді 
жолға қойылғандығы жөнінде баяндалады[3.503б]. 
Жалпы  педагогикалық  т`жірибеде  іс-`рекеттің  белсенділігін  арттыру  `дістері  бұрыннан  қолда-
нылып  келе  жатқан  `дістердің  бірі.  Бұл  `дістің  қолданылу  мақсаты,  оқыту  үрдісінде  қатысушы-
лардың  белсенділігін  арттыру.  Ал  интербелсенді  `дістер  соңғы  жылдарда  көтеріліп  отырған  м`селе 
болған  мен,  бұл  жөнінде  соңғы  уақыттағы  ғылыми  педагогикалық  `дебиеттерде  көптеп  сөз  етіледі. 
Бұл `дістің өзіндік ерекшелігін оқу процессіне қатысушының белсенділігін артып ж`не жеке тұлға-
лық қасиеттердін дамытудың көзделуімен түсіндіреді. Жалпы кейбір ғылыми педагогикалық `дебиет-
терде  интербелсенді  `дістердің  д`стүрлі  `дістерден  ерекшеліктерін  былайша  сипаттап  жатады.  
«Егерде д`стүрлі «білім беру» өз мақсаты мен мағынасын нақты белгіленген ........ білім жиынтығын 
игерумен шектесе, ....  Ал интербелсенді `дістер мен т`сілдер .... Таным `рекеттерін ұйымдастырудың 
арнаулы  `дістемесі  ретінде  интербелсенді  оқу/оқыту  білім  игеру  процесіне  қатысушылардың 
(үйренуші  мен  үйренушілсрдің)  тиімді  қарым-катынасына  негізделеді»  дей  отырып  былайша 
анықтама  береді.  «Интербелсенді  `дістер  -  үйренуші  мен  үйренушілердің  өзара  `рекеттесуін  оқу/ 
оқытудың негізі деп танитын ж`не сондай қатынасқа жағдай жасайтын `дістер» [4.63б].  
Интербелсенді оқыту `дісі жеке тұлғаға бағытталған оқыту `дісіне көбірек ұқсайды. Себебі  мұнда 
қатысуышлар  мен  педагогтар  бірдей  субъекті  ретінде  `рекет  етіп,  белсенділік  көрсетеді.  Мұндағы 
педагогтың  оқу  процесін  ұйымдастырушысы  ретінде  ғана  қатысуы,  интербелсенді  `дістің  бір 
артықшылығы  болып  табылады.  Себебі  мұнда  қатысушылар  өзара  қарым-қатынас  жасап  т`жірибе 
жинақтауға  мүмкіндік  алады.  Мұнымен  қатар  «Психология  ж`не  адам  дамуы»  п`ні  Интербелсенді 
`дістерді қолданудың бірнеше артықшылықтарын атап өтуге болады: 
Біріншіден  интербелсенді  `дістер,  қатысушылардың  нақты  т`жірибелік  жұмыстарда  өз  білімін 
шығармашылық  тұрғыдан  пайдалануна,  қойылып  отырған  м`селені  нақты  түсініп,  жаңа  білімді 
меңгеру  іс-`рекеттерінің  белсенді  жүруіне  себеп  болады.  Психология  ж`не  адам  дамуы  сабағында 
интербелсенді  `дістер  тұрақты  түрде  қолданылып  отыру,  қатысушылардың  менікі  дұрыс  емес  деп, 
қате пікір айту қорқынышынан арылып, оқытушыға деген сенімінің артуына себеп болады; 
Екіншіден  интербелсенді  `дістер  оқу  процессінің  мағыналы  болуына,  қатысушыларды  нақты  іс-
`рекетке  итермелеп,  өзбетінше  ж`не  топпен  бірге  зерттеу  жүргізе  отырып  талқыланып  отырған 
м`селеге белсене араласуна септігін тигізеді; 
Үшіншіден  жағдайдан  шығудың  жаңа  мүмкіндіктерін  тауып,  жан-жақты  ой  қорыта  білу  мүмкін-
діктерінің  қалыптасуына  себеп  болады:  өзінің  қарсыласына  төзімділікпен,  түсіністікпен  қарым-
қатынас жасау, өзгенің пікірін сабырмен тыңдай алу деген сияқты қасиеттерінің қалыптасуна соны-
мен қатар пайда болған м`селені өз бетінше танып, осыған қатысты өзінің өмірлік құндылықтары мен 
ұстанымын түйінді оймен жеткізуге үйренеді.  
Төртіншіден  интербелсенді  оқыту  қатысушылардың  алған  білімі  мен  білімдерін  түрлі  жағдайға 
бейімдей  отырып,  адамгершілік  тұрғысында  қолдана  білуге  үйретеді.  Осылай  тізеберсек  интербел-
сенді  `дістердің  `рине  берері  мол.  Бұл  `дістерді  лекция  сабақтарында  қолдану  олардың  тиімділігін 
арттырады. Мысалы ретінде қарастырар болсақ д`ріс сабағын ұйымдастыруда қолданылатын `дістің 
түрін  ескере  отырып  проблемалық  д`ріс,  елестету  д`ріс,  екеуленген  д`ріс,  қателігі  алдын-ала  жос-
парланған `діс, пресс-конференция д`ріс, кеңес-д`ріс, сөз сайыс-д`ріс, нақты жағдаятты д`ріс, кеңес 
д`ріс, кері байланыс, бағдарланған топтық кеңес деген түрлері бөлуге болады. Қателіктері алдын-ала 
жоспарланған  лекцияларды  ұйымдастыруда  оқытушы  тақырыпты  жариялағаннан  соң  түрлі  қателік-
тердің  жоспарланғандығын  ескертеді.  Мұндағы  студенттердің  міндеті  қателіктерді  тауып  соңынан 
кеткен  қателіктерді  көрсету  болып  табылады.  Проблемалық  лекция.  Мұнда  оқытушы  қандайда  бір 
м`селені  алға  тарта  отырып,  студенттерді  м`селені  талқылауға  шақырады.  Екеуленген  д`ріс  мұнда 
бір тақырыпты аудиториямен бірге екі оқытушы талдайды ж`не қаралып отырған м`селеге қатысты 
өз көзқарастарын, болжамдарымен, қорытынды пікірлерін алға тартады. Елестету д`ріс мұнда д`ріс 
барысы түрлі кестелер мен схемаларды, суреттерді, тірек сызбаларды көрсету арқылы жүзеге асады. 
Пресс-конференция  д`ріс.  Мұнда  оқытушы  студенттерден  қаралып  отырған  тақырыпқа  қатысты, 
өздерін қызықтыратын сұрақтарды жазба түрінде өзіне ұсынуын сұрайды. Сұрақтарды алғаннан соң 
оқытушы сұрақтарды бір жүйеге келтіріп, қаралған сұрақтардың төңірегінде д`рісті өткізеді.  
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
64 
Жалпы  алғанда  интербелсенді  `дістерді  «Психология  ж`не  адам  дамуы»  п`нінен  өткізілетін 
сабақтың кез-келген түрінде қолдануға болады. Бір айта кетерлігі бұл `дістер лекция не практикалық 
сабақтар ж`не студенттердің өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруда ғана қолданыс табады деп ерекше-
ленбейді.  Мұнда  біз  `дістердің  ми  шабулы,  баскет-`діс,  жобалау  `дісі,  ассоциограмма,  ойындық 
технологиялар  оның  ішінде  іскерлік  ойындар,  ұйымдастырушылық  іскерлік  ойындар,  рөлдік  ойын-
дар, ойындық емес имитациялық `дістер оның ішінде кейс-`діс, проблемалық оқыту `дістерін көрсе-
туге  болады.  Бұлардың  арасындағы  оқытудың  кейс-стади  `дісіне  мысал  ретінде  ерекше  тоқталуға 
болады. Бұл `дістің басты ерекшелігі, қатысуышлардың қалыптасқан қандайда бір жағдайды талқыға 
салып,  зерделеумен  байланыстылығы.  Мұнда  студенттер  оқытушының  алдын-ала  даярлаған  м`се-
лелік  жағдайды  шешеді.  Мысал  ретінде  «Психология  ж`не  адам  дамуы»  п`нінен  бір  тақырыпқа 
қатысты  проблемалық  `діске  тоқтала  кетейік.  Сонымен  оқытушы  проблемалық  сұрақты  былайша 
ұсынуы  мүмкін.  «Сіз  барған  сыныпта  35  бала  оқиды.  Ондағы  балалардың  бесеуінің  бойы  175см 
жуық,  6  баланың  бойы  130см  жуық,  15  баланың  бойы  110см  жуық,  қалған  балалардың  бойының 
ұзындығы  100-90  см  ж`не  одан  төмен.  Балалардың  арасында  есту  қабілеті  төмен  балалар  ж`не  көзі 
нашар  көретін  балалар  да  жоқ  емес.  Оқу-т`рбие  үрдісінің  тиімділігін  арттыру  мақсатындағы  сіздің 
ары-қарайғы `рекетіңіз қандай болмақ»? 
Студенттің жоспары: Оқушыларды зерттеу жұмыстарын жүргізу. Зерттеу жұмыстарының н`тиже-
сіне  қарай  оқушыларды  ұйымдастыру.  Ұйымдастырылған  жұмыстың  н`тижесін  талдау,  өзіне  есеп 
беру 
Қатысушының міндеті. Топтық жоба ретінде, кіші топтарға біріге отырып оқу-т`рбие процессінің 
тиімділігін аталмыш м`селеге қатысты арттырудың жоспарын жасау. Мұндағы басым мүмкіндіктерді 
анықтау. Жұмыс барысында түйсіктердің түріне, олардың заңдылықтарына т.б. тақырыпта көтеріле-
тін м`селелерге нақтырақ тоқталу.  
Жалпы  қорыта  айтқанда  оқыту  процессінде  интербелсенді  `дістерді  қолдану  қатысуышлардың 
танымдық  белсенділігінің  артуына  ғана  емес,  сонымен  қатар  қатысушаларды  бір-бірімен  еркін 
қарым-қатынасқа түсуіне мүмкіндік жасап бірлесе `рекет етуге, өз бетінше ізденіп, шешім қабылдау-
ға, жылдам `рі жан-жақты, тереңнен ойлауға үйретеді.  
 
1  Мемлекет  басшысы  Н.Назарбаевтың  Қазақстан  халқына  жолдауы.  2015  жылғы  30  қараша  «ҚАЗАҚ-
СТАН  ЖАҢА  ЖАҺАНДЫҚ  НАҚТЫ  АХУАЛДА:  ӨСІМ,  РЕФОРМАЛАР,  ДАМУ»  Қазақстан  2050.  http: 
//www.akorda.kz/kz/addresses/memleket-basshysy-nnazarbaevtyn-kazakstan-halkyna-zholdauy-2015-zhylgy-30-karasha 
2  ҚР  Президенті  Н.n.Назарбаевтың  2012  ж.  Халыққа  жолдауы  http://www.karlib.kz/index.php/kz/prezident-
zholdauy/186-aza-stan-respulikasyny-prezidenti-n-nazarbaevty-aza-stan-khal-yna-zholdauy-2012-zhyl-y-27-a-tar 
3  Подласый  И.  П.  «Педагогика»  М.:Гуманит.изд.центр  ВЛАДОС,  2000.  –  Кн.1:  Общие  основы.  Процесс 
обучения. – 576 с. 
4 nлімов Асхат. n Интербелсенді eдістерді жоғары оқу орындарында қолдану. Оқу құралы - Алматы, 2009. 
- 328 бет.   
 
Резюме 
Некоторые возможности использование интерактивных методов в предмете  
«Психология и развитие человека» 
 
Нуржигитов А.С. – магистр педагогики и психологии, старший преподаватель., Южно-Казахстанский 
государственный университет имени М. Ауезова 
В  данной  статье  анализируется  проблема  использования  интерактивных  методов  обучения  в  процессе 
преподавания дисциплины «Психология и развитие человека». Внедрение интерактивных методов обучения в 
учебном процессе является одним из наиболее актуальных вопросов на сегодняшний день.  
В  современных  мировых  глобальных  изменениях,  главным  условием  адаптации  образованной  личности 
является наличие у нее мобильности мышления, навыков оперативности в развитии их решений. Это озвучено в 
Посланиях Президента к нации. «К каждому изменению в момент хаоса должен быть применен современный 
подход. Лучший план - это план, который может адаптироваться к требованиям нашего времени».  
Многие  исследователи  в  своих  трудах  описывают  интерактивный  метод  так.  «Если  раньше  традиционные 
методы использовали ради обучения определенных знаний. А интерактивные методы используются не только 
ради  активности  учащихся,  эти  методы  используются  чтобы  мы  могли  развивать  обучение  учащихся  и 
нестандартное мышление». 
Ключевые слова: психология, развитие, метод, интерактивный метод, пресс-конференции, лекция вдвоем, 
лекции визуальизация, кейс-стади 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
65 
Summary 
Some possibilities to use interactive methods in the subject " psychology and human development" 
Nurzhigitov A. S. - Master of Pedagogy and Psychology., Senior Lecturer., South-Kazakhstan State University 
 named after M.Auezov 
This article properly analyzes the usage of interactive teaching methods in the teaching of discipline «Psychology 
and Human Development». Nowadays implementation of interactive teaching methods in the educational process is one 
of the most pressing issues. 
In  today's  world  of  global  changes,  the  main  condition  for  adaptation  of  educated  person  is  to  possessing  such 
qualities as mobility, speed skills in the decisions of their development. It was announced in the President's message to 
the Nation. «To each change in the moment of chaos should be applied modern approach». 
«However, it will be allocated to the requirements of the present time». The best plan - a plan that can adapt and suit 
for the present times. « Many researchers in their wot described interactive method as: «If earlier traditional methods 
used for teaching certain knowledge. And interactive methods are used not only for the activity of the students, these 
methods are used so that we can develop the learning of students and thinking outside the box» 
Keywords:  psychology,  development,  method,  interactive  method,  a  press  conference,  the  lecture  together, 
vizualizatsiya lectures , case studies 
 
 
UDK 001. 895: 811.111 
 
COMMUNICATIVE LANGUAGETEACHING 
 
Zabira B.Yeshimbetova – Candidate of Pedagogical Science, akerke-zake62@mail.ru 
 
This article is devotedto propose in CLT also implied new roles in the classroom for teachers and learners. Learners 
now had to participate in classroom activities that were based on a cooperative rather than individualistic approach to 
learning. Students had to become comfortable with listening to their peers in group work or pair work tasks, rather than 
relying  on  the  teacher  for  a  model.  They  were  expected  to  take  on  a  greater  degree  of  responsibility  for  their  own 
learning. And teachers now had to assume the role of facilitator and monitor. 
Communicative  language  teaching  can  be  understood  as  a  set  of  principles  about  the  goals  of  language  teaching, 
how learners learn a language, the kinds of classroom activities that best facilitate learning, and the roles of teachers and 
learners in the classroom.  
Keywords:  communication,  one’s  developing  communicative  competence,  communicative  language  teaching, 
competence,  to  the  field  of  methodology,  as  memorization  of  dialogs  and  drills,  and  toward  the  use  of  pair  work 
activities, role plays, group work activities and project work. 
 
Perhaps the majority of language teachers today, when asked to identify the methodology they employ in 
their classrooms, mention “communicative” as the methodology of choice. However, when pressed to give a 
detailed  account  of  what  they  mean  by  “communicative,”  explanations  vary  widely.  Does  communicative 
language teaching, or CLT, mean teaching conversation, an absence of grammar in a course, or an emphasis 
on  open-ended  discussion  activities  as  the  main  features  of  a  course?  What  do  you  understand  by 
communicative language teaching? 
 
Task 1 
Which of the statements below do you think characterizes communicative language teaching? 
1.  People  learn  a  language  best  when  using  it  to  do  things  rather  than  through  studying  how  language 
works and practicing rules. 
2. Grammar is no longer important in language teaching. 
3. People learn a language through communicating in it. 
4. Errors are not important in speaking a language. 
5. CLT is only concerned with teaching speaking. 
6. Classroom activities should be meaningful and involve real communication. 
7. Dialogs are not used in CLT. 
8. Both accuracy and fluency are goals in CLT. 
9. CLT is usually described as a method of teaching. 
Communicative language teaching can be understood as a set of principles about the goals of language 
teaching, how learners learn a language, the kinds of classroom activities that best facilitate learning, and the 
roles of teachers and learners in the classroom.  

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 
66 
Communicative language teaching sets as its goal the teaching of communicative competence.What does 
this  term  mean?  Perhaps  we  can  clarify  this  term  by  first  comparing  it  with  the  concept  of  grammatical 
competence. 
Grammatical Communicative Language Teaching Todaycompetence refers to the knowledge we have of 
a  language  that  accounts  for  our  ability  to  produce  sentences  in  a  language.  It  refers  to  knowledge  of  the 
building  blocks  of  sentences  (e.g.,  parts  of  speech,  tenses,  phrases,  clauses,  sentence  patterns)  and  how 
sentences  are  formed.  Grammatical  competence  is  the  focus  of  many  grammar  practice  books,  which 
typically present a rule of grammar on one page, and provide exercises to practice using the rule on the other 
page.  The  unit  of  analysis  and  practice  is  typically  the  sentence.  While  grammatical  competence  is  an 
important dimension of language learning, it is clearly not all that is involved in learning a language since 
one can master the rules of sentence formation in a language and still not be very successful at being able to 
use  the  language  for  meaningful  communication.  It  is  the  latter  capacity  which  is  understood  by  the  term 
communicative competence. 
Communicative competence includes the following aspects of language knowledge: 
1. Knowing how to use language for a range of different purposes and functions. 
2. Knowing how to vary our use of language according to the setting and the participants (e.g., knowing 
when  to  use  formal  and  informal  speech  or  when  to  use  language  appropriately  for  written  as  opposed  to 
spoken communication). 
3. Knowing how to produce and understand different types of texts (e.g., narratives, reports, interviews, 
conversations). 
4.  Knowing  how  to  maintain  communication  despite  having  limitations  in  one’s  language  knowledge 
(e.g., through using different kinds of communication strategies). 
 
Task 2 
Consider  the  following  sentences  that  are  all  requests  for  someone  to  open  a  door.  Imagine  that  the 
context  is  normal  communication  between  two  friends.  Check  if  you  think  they  conform  to  the  rules  of 
grammatical competence (GC),communicative competence (CC), or both. 
GCCC 
1.  Please to opens door.-            - 
2.  I want the door to be opened by you.                                            -            - 
3.  Would you be so terribly kind as to open the door for me?          -            - 
4.  Could you open the door?                                                             -            - 
5.  To opening the door for me.                                                          -           - 
6.  Would you mind opening the door?                                              -           - 
7.  The opening of the door is what I request.                                    -           - 
How  Learners  Learn  a  Language.  Our  understanding  of  the  processes  of  second  language  learning  has 
changed  considerably  in  the  last    years  and  CLT  is  partly  a  response  to  these  changes  in  understanding. 
Earlier views of language learning focused primarily on the mastery of grammatical competence. Language 
learning was viewed as a process of mechanical habit formation. Good habits are formed by having students 
produce correct sentences and not through making mistakes. Errors were to be avoided through controlled 
opportunities  for  production  (either  written  or  spoken).  By  memorizing  dialogs  and  performing  drills,  the 
chances  of  making  mistakes  were  minimized.  Learning  was  very  much  seen  as  under  the  control  of  the 
teacher. 
In  recent  years,  language  learning  has  been  viewed  from  a  very  different  perspective.  It  is  seen  as 
resulting from processes such as: 
!
  Interaction between the learner and users of the language. 
!
  Collaborative creation of meaning. 
!
  Creating meaningful and purposeful interaction through language. 
!
  Negotiation of meaning as the learner and his or her interlocutor arrive at understanding. 
!
  Learning through attending to the feedback learners get when they use the language. 
!
  Paying attention to the language one hears (the input) and trying to incorporate new forms into one’s 
developing communicative competence. 
!
  Trying out and experimenting with different ways of saying things. 
With Communicative language teaching began a movement away from traditional lesson formats where 
the  focus  was  on  mastery  of  different  items  of  grammar  and  practice  through  controlled  activities  such  as 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 
67 
memorization  of  dialogs  and  drills,  and  toward  the  use  of  pair  work  activities,  role  plays,  group  work 
activities and project work.  
 

жүктеу/скачать 13,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: