Біріктірілген жылдық есеп

54
ТұрақТы даму
5.4 Қоршаған ортаны ҚорғаУ
2013 жылы Қоршаған ортаны қорғау ұлттық заңнама талаптарын ұстануға бағытталған аталған сала-
дағы әзірленген және бекітілген стандарттар, ережелер, нұсқаулықтары мен қабылданған халықара-
лық міндеттемелер шеңберінде қамтамасыз етіліп отырды. Компанияның жедел қызметін жүзеге асыру 
өңірлерінде Қоршаған ортаны қорғау Компанияның, оның бөлімшелері мен ЕТҰ-лардың тұрақты дамуы 
саласындағы басымдылық бағыт болып табылады. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ қоршаған ортаға тигі-
зетін әсерін барынша азайтып және оларды басқарудың ең ілгері технологияларын қолданып отыруға 
тырысады. Бақылау мен талдау ішкі еңбек қорғау мен қоршаған ортаны қорғау қызметтерімен, сон-
дай-ақ бөгде мамандандырылған ұйымдарды тартумен жүзеге асырылады.
Компанияның өндірістік қызметінің айрықша қасиеті – қоршаған ортаға барынша аз мөлшерде әсер 
ету. Негізгі технологиялық процестерді аппараттық қамту негізгі компоненттерді негізгі компоненттер 
- уран, бериллий, тантал, ниобийді көп мөлшерде алып отыруға және олардың табиға ортаға бөлінуін 
барынша шектеп отыруға мүмкіндік береді.
Компания кәсіпорындары өзінің қызметін «Өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасына» сәйкес 
жүзеге асырады.
ISO 14001 Экологиялық менеджменттің халықаралық стандарттары Компанияның 19 еншілес және  
тәуелді кәсіпорындарында енгізілген, бұл қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесін жетілдіруге,  
өндірістік процестің барлық сатыларында экологиялық жауапкершілікті арттыруға мүмкіндік берді. 
Компанияның әр кәсіпорнының Өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасы және Қоршаған ортаны 
қорғау шаралары қоршаған ортаға эмиссияларды рұқсат ету құжаттарын ресімдеу кезіндегі құжаттар-
дың міндетті тізбесіне кіреді және олар әзірленгеннен кейін заңға сәйкес сол рұқсат құжатының күшін 
сақтау мерзіміне арнап бекітіліп және келісіледі.
Экологиялық мониторинг «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның әрбір еншілес кәсіпорнында қоршаған ор-
таға қатысты эмиссияға рұқсат-құжаттың күшін сақтау мерзіміне арнап қоршаған ортаны қорғау сала-
сындағы уәкілетті органы мен оның өңірлік бөлімшелерімен бекітіліп және келісілген Өндірістік экология- 
лық бақылау бағдарламасы шеңберінде жүзеге асырылады. Мониторинг жүргізудің нәтижелері туралы 
есеп беру тоқсан сайын «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы өңір-
лік органға ұсынылады. 
қоршаған ортаны қорғау саласындағы нормативтік база 
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы реттеуші құжат 2012 жылы қабылданған «Қазатомөнеркәсіп» 
ҰАК» АҚ-ның еңбек қорғау, қоршаған ортаны қорғау және ядролық және радиациялық қауіпсіздікті 
қамтамасыз ету саласындағы саясаты болып табылады. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы негізгі 
принциптер: 
•  Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сай болу;
•  Экологиялық қауіпсіздікті барлық қол жетімді және әкімшілік әдістермен қамтамасыз ету;
•  Өндірістік қызметтің қоршаған ортаға тигізетін әсерін барынша азайту;
•  Компанияның ұзақмерзімді стратегиясы шеңберінде қауіпсіз және тұрақты даму;
•  Өндірістік апаттардың және қоршаған ортаның апатық ластануының алдын-алу;
•  Табиғи ресурстарды оңтайлы пайдалану және қалпына келтіру;
•  Экологиялық қауіпсіздік нормаларын ескеру мен жаңа технологияларды тұрақты жетілдіру және 
жаңасын енгізу;
•  Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік уәкілетті органдар мен халықаралық ұйымдар-
мен тұрақты өзара іс-қимыл жасау;
•  Мүдделі тараптардың қоршаған ортаны қорғаудың күйі туралы хабардар болуын қамтамасыз ету.
Бұл Саясаттың күші Компанияның барлық кәсіпорындарына тарайды және әр бес жыл сайын қайта 
қаралып және жаңартылып отыруы тиіс. 

55
біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
Экологиялық менеджмент жүйесін енгізу
Экологиялық заңнамаға жаңадан өзгертулер мен толықтырулардың енгізілуіне байланысты сала кәсіпо-
рындарында қоршаған ортаны қорғау саласындағы нормативтік-техникалық және нұсқаулама-әдісте-
мелік құжаттардың қоры жаңартылды.
Компания кәсіпорындарда «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның «Жерасты ұңғымалық сілтілеу кәсіпорнын 
өндірістік экологиялық бақылаудың үлгілік бағдарламасы» корпоративтік стандарттау жүйесінің стан-
дартына жоспарлы тексеру жүргізілді.
Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес, Компанияның І және II категориядағы ны-
сандары бар және қалдықтармен жұмыс жүргізетін кәсіпорындары Қалдықтарды басқарудың қысқа-
мерзімді бағдарламаларын әзірлеп және оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы аймақтық 
органдармен келісті, бұл бағдарламаларда қалдықтардың түзілуі мен жиналуын азайту шаралары 
ескерілген. 
Өндірістік экологиялық бақылау
Экологиялық заңнама талаптарына сәйкес, «Қазатомөнеркәсіп» 
ҰАК» АҚ-ның еншілес және тәуелсіз ұйымдары өндірістік экологи-
ялық бақылауды (ӨЭБ) ұйымдастыру мен жүзеге асырумен, қор-
шаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану мәселелері жөніндегі 
құжаттарды әзірлеу мен есеп берумен байланысты процестерді қол-
данады.
2013 жылғы ӨЭБ-ның негізгі элементтеріне экологиялық талаптар 
мен нормалардың орындалуын тексеру, сондай-ақ өндірістік нысан-
дардың қоршаған ортаға тигізетін әсерін сипаттайтын параметр-
лерді жүйелі түрде өлшеу шаралары айналды. Компания кәсіпорын-
дарының ӨЭБ шеңберінде жүргізіп отырған өлшеулері түзетпелеу 
іс-қимылдарын уақытында жүзеге асырып және белгіленген норма-
тивтердің асырылуын анықтап және жоюға, газ тазарту қондырғы-
лары мен сарқын суларды тазарту жүйелерінің тиімділігін бақылап 
отыруға мүмкіндік береді. 
ресурстарды пайдалану және энергия тиімділігі
Өндірістік қызметі барысында Компания адам мен қоршаған орта 
үшін қауіпті бірқатар заттарды қолданады. Компанияның барлық 
кәсіпорындарында төтенше жағдайлардың туындауына жол бермеу, 
өндірістік процестердің жағымсыз әсерін азайту және өндірістік про-
цестердің тиімділігін арттыру үшін материалдарды қолданудың қатаң 
есебі жүргізіліп отырады.
Өндірістік процесте қолданылатын негізгі материалдардың біріне 
уранды жерасты сілтілеу процесінде қолданылатын күкірт қышқылы 
жатады. Компанияның ішкі процестері күкірт қышқылымен жұмыс 
жүргізумен байланысты процестердің барлығын қатаң регламент-
тейді.
Компанияда энергия тиімділігін арттыру бойынша белсенді жұмыс 
жүргізілуде, ол келесі басты бағыттардан құралады:
•  өндірістік процесті жаңғырту, 
•  жабдықты қайта теңшеу,
•  қызметкерлердің мінез-құлқындағы өзгерістерді ынталандыру.
2013 жылғы энергияны тұтынуы мөлшері, барлығы
Жылу қуаты
 9,5 млн ГДж
Электрқуаты
5 млн ГДж
Өндірістік процесте қолданылатын 
негізгі материалдар, тонна 
Теңіз суы 
1 126 508
Табиғи газ 
1 322 300
Минералдандырылған су 
6 557 
Плавик қышқылы
5 378 
Кесек күкірт
111 369
Аммиак 25% 
74,05 
Аммиак суы 100%
14 094
Аммиакты селитра
61 710
Күйдіргіш натр 
 80,41 
Күкірт қышқылы 
24 248,38 
Күкірт қышқылы 92,5%
1 858 462
Азот қышқылы
8 548 
Тұз қышқылы
399,8
Кальцийлендірілген сода
5 995,74
Каустикалық сода 100%
8 216
Сутегінің асқын тотығы 
60%
5 410
Ионалмасымдық шайыр 
656
Көмір-аммоний тұзы
6 379
2013 бастапқы энергия көздерін пай-
далану, тонна 
Көмір 
 2 890 
Табиғи газ
1 322 300 
Отын (бензин)
105 718 
Отын (мазут)
10 765 
Отын (дизель)
951 275 

0
3 000
6 000
9 000
12 000
15 000
2013
2012
2011
201
201
1
1
201
201
2
2
201
201
3
3
Кенорындарын қалпына келтіруге арнап 
резервтердің жинақталу серпіні, млн. теңге
8 136
9 221
12 681
56
ТұрақТы даму
гХд мен пд бойынша энергияны жанама тұтыту мөлшері
Электрқуаты
3,2 млн ГДж
Жылу қуаты
 0,9 млн ГДж
қуат тұтыну мөлшерін азайту және энергияның тиімділігін арттыру шараларының нәти-
жесінде үнемделген энергия
Электрқуаты
0,36 млн ГДж
Жылу қуаты
 0,77млн ГДж 
Үнемделген электрқуаты көрсеткіштерінің 2012 жылдағымен салыстырғанда 7 есеге азаюы ресурстар-
ды энергиялық үнемдеу, жабдықты оңтайлы жүктемелеу және оның жұмыс режимдерін оңтайландыру, 
ескірген жабдықты айырбастау, энергияның баламалы көздерін енгізу жөніндегі жұмыстарды орындау-
мен байланысты.
2013 жылы қоршаған ортаны қорғау шараларына жұмсалған шығын 1 234 млн теңгені құрады.
жер ресурстары және биосан-алуандық
Уран өндіру операцияларын жүргізу және жер ресурстарын пайдалану 
Қазақстан Республикасының заңнамасымен, жер, орман, экологиялық 
кодекстер арқылы, сондай-ақ «Жер қойнауы мен жер қойнауларын пай-
далану туралы» және «Ерекше қорғалатын табиғи аймақтар туралы» 
заңдар арқылы қатар реттеледі.
Компанияның меншігіндегі, жалға алынған және басқаруындағы жер-
лердің жалпы ауданы тұтастай алғанда 21 583,2 га құрайды.
Компанияның бірқатар кәсіпорындары ерекше қорғалатын табиғи ай-
мақтарда не болмаса сондай аймақтардың маңында орналасқан. Мұндай 
кәсіпорындардың бірі «МАЭК-Қазатомөнеркәсіп» ЖШС, оның аумағы 
Қарағия-Қаракөл мемлекеттік зоологиялық қорыққа кіретін Қаракөл 
көлін қамтып жатыр. Қорғалатын аймақтың ауданы 37,7 км
2
 құрауда, ол 
теңіздік экожүйелерден құрылған және өнеркәсіптік мақсатта қолданы-
лады.
Биосан-алуандыққа әсер етуді басқару мақсатында сарқын сулармен бірге Қаракөл көліне төгілетін 
ластаушы заттар шығарындыларының шектеуі рұқсат етілген нормативтері әзірленіп, сондай-ақ шыға-
рындыларға экологиялық мониторинг жүргізіледі. Екі жылда бір рет көлдің жануарлар және өсімдіктер 
әлемі ғылыми ұйымдарды қатыстырумен зерттеліп, сондай-ақ флора мен фаунаға мониторинг жүргізу 
бойынша есеп беру әзірленеді.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ кенорындарын қалпына келтіру шығындарына баға беру жүргізген бо-
латын. Болжап келгенде, аталған шараларға қатысты шығындардың жалпы құны шамамен 21,5 млрд 
теңгені құрауда. Бұл жағдайда Компанияның телімді жабуға, қалпына келтіру мен пайдаланудан шыға-
руға қатысты баға берулері қолданыстағы заңнама талаптарына сай келетін жерлерді қалпына келтіру 
стандарттарына негізделген.
 су ресурстары 
Компанияның негізгі өндірістік активтерінің құрғақ климаттық және тұщы су тапшы болып келетін 
өңірлерде орналасу ерекшелігіне байланысты ҰАК» АҚ орын алу өңірлеріндегі су ресурстарын 
қорғау мен су қорғауды басқару ісін басымдылыққа мәселе ие деп санайды. Компанияның бірқатар 
еншілес кәсіпорындары сезімтал су нысандарына әсерін тигізумен су алу мен су төгуді жүзеге асы-
рады, ондай ең ірі нысандардың біріне Каспий теңізі жатады. Компанияға «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» 
АҚ-ның кейбір өңірлерінде жергілікті халықты және өнеркәсіпті сумен қамтуды жүзеге асыратыны 
қосымша жауапкершілікті артады.

0
200 000
400 000
600 000
800 000
1 000 000
1 200 000
2013
2012
2011
201
201
1
1
201
201
2
2
201
201
3
3
1 077 991
1 091 169
1 113 043
2011-2013 жж. алынған судың 
жалпы мөлшері, мың м
3
57
біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
Су пайдалану су ресурстарын қорғау жөніндегі уәкілетті орган берген рұқсаттық құжаттамаға сәйкес 
жүзеге асырылады. Кәсіпорындар мен ЕТҰ алынатын және айналымдағы суға нақты бақылау жүргізіп 
отырады. Сарқын сулардың сапасын мамандандырылған аккредиттелген зертханалар бақылайды.
2013 ж. алынған судың көздері бойынша бөліп көрсетілген жалпы мөлшері, мың м
3
Беткі сулар, соның ішінде саздар, өзендер, көлдер мен мұхиттар
1 099 032
Жерасты сулары
13 621
Муниципалдық және өзге сумен қамту жүйелері 
390
2013 жылы өндіріс көлемінің артуына байланысты Компанияның 
алған суының көлемі 1 113 043 мың м
3
 құрады, бұл 2012 жылдың көр-
сеткішінен 2% жоғары.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ су тұтынумен байланысты бірқатар 
ерекшеліктерге ие:
Компания теңіз суын жылу-энергетикалық жабдықты суыту үшін пай-
даланып және оны одан әрі өзге тұтынушыларға береді.
Компания кәсіпорынның өнімдерін шығару кезінде теңіз және арте-
зиан суын шаруашылық-ауыз су, дистиллят, жылу желісінің ыстық суы 
түрінде пайдаланады.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ өндіріске арнап алынатын судың мөл-
шерін азайтуға тырысады. Осыған байланысты бірқатар кәсіпорын-
дарда тұйық су айналымдық циклдар қолданылады.
2012–2013 жж. қайта пайдаланылған судың көлемі, мың м
3 
2011
2012
2013
Қайта пайдаланылған судың көлемі
5 153
4 155
4 570
Қайта пайдаланылған судың үлесі, %
42%
22%
4 570
Компания судың басым бөлігін жылу-энергетикалық жабдықты суыту үшін пайдаланады. Бұл жағдайда 
судың негізгі бөлігі қоршаған ортаға ластаушы заттарсыз төгіледі, бұл осы ағынды суларды «нормативтік 
таза өнеркәсіптік сарқын суларға» жатқызуға мүмкіндік беруде.
2013 жылы төгілген сарқын сулардың жалпы көлемі 2012 жылдағымен салыстырғанда аздаған мөлшер-
де ғана көбейді және 1 059 121,4 мың м
3
 (2012 жыл – 1 035 822,4 мың м
3
) құрады.
2013 ж. сарқын су қабылдағыштары бойынша бөліп көрсетілген су блу, мың м
3
Каспий теңізі
1 055 004
Үлбі өзені
1 972,8
Жинақтағыш тоған 
1 690,6
Булану алқаптары
486
жиыны 
1 059 121,4
атмосфераға шығарындылар және климаттың өзгеруі
Тұрақты даму принциптеріне сүйенумен «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ ластаушы заттардың атмосфе-
раға шығарылу мөлшерін бақылау мен азайтуға ерекше көңіл бөлуде. Өндірістік қызмет шеңберінде 
Компанияның барлық кәсіпорындары тиісті рұқсат-құжаттар алып отырады, сондай-ақ жыл сайын қа-
дағалау органдарына статистикалық ақпарат беріліп отырады.

0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
3 500
4 000
2013
2012
2011
201
201
1
1
201
201
2
2
201
201
3
3
2011-2013 жж. атмосфераға ластаушы 
заттардың бөліну серпіні, тонна 
3 529
3 636
Қатқыл
Газ тәрізді
2013 жж. атмосфераға ластаушы 
заттардың агрегаттық күйі бойынша 
бөліп көрсетілген бөлінуі, тонна
96
4
3 795
58
ТұрақТы даму
2013 жылы атмосфераға шығарылған ластаушы заттардың жалпы мөл-
шері 2012 жылдағымен салыстырғанда аздап қана көбейген және ол 
жуықтап алғанда 3 794,7 тоннаны құрады. 
газ тәрізді ластаушы заттардың типі бойынша 
бөліп көрсетілген шығарындылары, тонна 
NOх
2 441,2
SOх
128,6
Ұшқыш органикалық қосылыстар (ҰОҚ)     14,2
Басқасы
 911,2
Барлығы 
3 495,1
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-да экологиялық мониторинг жүргізу әдістері 
енгізіліп және тиімді жұмыс істеуде, оларда атмосфералық ауаға шығарынды-
ларды бақылау әдісі қамтылған. Тоқсан сайын экологиялық мониторинг жүр-
гізіліп, оның нәтижелері уәкілетті органға ұсынылып отырады. Тұтастай алған-
да, 2013 жылы ластаушы зиянды заттар шығарылымдарын асыру жағдайлары 
тіркелмеген, алайда жекелеген ингредиенттер бойынша біржолғы асыруларға 
жол берілген.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ мерзімді түрде бу газдарының шығарылымына 
баға беріп және оларды азайту бойынша бастамаларды іске асырып отырады. 
Мысалы, Компания 2010 жылдан бері бу газдары шығарындыларының есебін 
жүргізіп келеді. 2013 жылы бу газдарының тікелей шығарындыларының көлемі 
CO
2
-баламасының 3 669,2 мың тоннасын құрады, бұл былтырғы жылдың мәні-
нен аздаған мөлшерде ғана жоғары.
бу газдарының массасы көрсетілген тікелей және жанама шығарындыларының серпіні, 
тонна, а сO
2
-эквиваленті
көрсеткіш
бу газдарының тіке-
лей шығарындылары 
бу газдарының жана-
ма шығарындылары
бу газдарының жалпы 
шығарындылары
Электрқуатын, жылу не бу өндіру
3617716,584
0
3617716,584
Өзге өртеу процестері 
14214,49845
0
14214,49845
Физикалық не химиялық өңдеу 
844,943
0
844,943
Материалдарды, өнімдер мен 
қалдықтарды тасымалдау 
35790,56138
0
35790.56138
Желдету 
0
0
0
Атмсофераға бақыланбайтын 
шығарындылар 
602,1
0
602,1
Бу газдарының шығарындыларын азайту шеңберінде «ҮМЗ» АҚ-да ескірген, пайдалану мерзімі аяқталған 
автотракторлық бірліктің 12 бірлігін айырбастау бағдарламасы іске асырылды, сонымен қатар «Зареч-
ное» БК АҚ-да «Жылу сорғыш қондырғыларға негізделген жылумен қамту жүйесі» жобасы әзірленді.
Озон бұзушы заттардың шығарындылары атмосфералық ауаға суыту жүйелерімен бөлінетін заттардың 
үлесіне тиесілі. Өндіріс көлемінің артуына және жаңа қуаттылықтардың енгізілуіне байланысты 2013 
жылы шығарындылардың жалпы мөлшері алдыңғы кезеңмен салыстырғанда 25%-ға артып және ХФУ-
11 баламасының 1,5 тоннасын құрады.

0,0
0,3
0,6
0,9
1,2
1,5
2013
2012
2011
201
201
1
1
201
201
2
2
201
201
3
3
0,92
1,21
1,5
2011-2013 жж. озон бұзушы заттардың 
бөліну серпіні, ХФУ-11 эквивалент тоннасы 
Өнеркәсіптік қалдықтар
Коммуналдық қалдықтар 
Қатқыл радиоактивті 
қалдықтар
Сұйық радиоактивті қал-
дықтар
73,2
26
2013 жылы пайда болған қалдықтардың типі 
бойынша бөліп көрсетілген жалпы салмағы
0,4
0,4
59
біріктірілген жылдық есеп 
 
2013 
2013 ж. озон бұзушы заттардың шығарынды көлемі, 
 ХФУ-11 эквивалент тоннасы
CF
2
Cl
2
1,364
CHF
2
Cl
0,1397
С
2
Н
3
Р
2
Сl
0,00008–0,0007
жалпы шығарынды көлемі
1,5037
қалдықтарды бақылау және кәдеге жарату 
Компанияның өндірістік қызметі барысында әртүрлі қалдықтардың 
едәуір көлемі түзіледі, олардың негізгілері:
•  қатқыл және сұйық радиоактивті қалдықтар,
•  флюориттік мыс-молибден кенін өндіру кезіндегі аршылмалы жыны-
стар,
•  ЖҰС полигонында ұңғымаларды қазу кезіндегі бұрғылау шламдары,
•  плавик қышқылын өндіру кезіндегі фторлы гипс,
•  жылу қуатын өндіру кезіндегі күл-шлак қалдықтары,
•  коммуналдық қалдықтар,
•  пайдалануда болған мұнай өнімдері,
•  автокөлік шиналары.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-да 2013 жылы түзілген қалдықтардың жалпы көлемі 
762,4 мың тоннаны құрады, бұл 2012 жылдағымен салыстырғанда 20%-ға кем.
қалдықтардың 2011–2013 жж. жиналу серпіні, мың тонна
2011
2012
2013
Өнеркәсіптік
679,4
867,7
558,4
Коммуналдық
5,0
3,5
2,9
Қатқыл радиоактивті
3,6
2,2
3,0
Сұйық радиоактивті
77,8
71,3
198,1
барлығы
765,8
944,7
762,4
Компанияда қалдықтардың пайда болу көздері мен олардың сақтау мен көму орындарын есепке алу 
және түгендеу, сондай-ақ қалдықтарды қайталап пайдалану, оларды бөгде ұйымдарға өткізу, өңдеу 
және кәдеге жарату бойынша жоспарлы кешенді жұмыс жүргізіліп отырады.
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ-ның негізгі өндірістік қызметі – гидрометаллургиялық зауыттарда және 
ұңғымалық сілтілеу полигондарында табиғи уранды өндіру мен өңдеудің сипаты қатқыл және сұйық 
радиоактивті қалдықтардың түзілуін ескереді. АҚХА жіктемесіне сәйкес Компания кәсіпорындарында 
түзілген барлық радиоактивті қалдықтар төмен белсенді қалдықтардың категориясына жатады. Тұйы 
технологиялық циклда қолданылатын сұйық қалдықтар ЖҰС барысында қышқылданып және кенішті 
қабатқа сілтілеуші ерітінділерді беру жүйесі арқылы айдап құйылады. Кәсіпорындарда түзілген қатқыл 
радиоактивті қалдықтардың барлығы өздерінің жобалары қажетті мемлекеттік сараптамалардан өткен 
мамандандырылған қорымдарда көмуге жатады.
Компания кәсіпорындарды Өндірістік қызметтен пайда болған өңделмеген қалдықтардың көлемін азай-
тудың 2015 жылға дейінгі бағдарламасы іске асырылуда, ол радиоактивті қалдықтардың қоршаған ор-
таға тигізетін әсерін барынша азайтуға бағытталған.

0
500
1000
1500
2000
2013
2012
2011
127
453
200
166
830
433
765
76
67
59
78
102
299
224
414
45
184
133
Қоршаған ортаны қорғау саласында ғылыми және жобалық 
жұмыстарды жүргізу
Технологиялық процестерді жетілдіру, соның ішінде қоршаған 
ортаға ұйымдастырылмаған эмиссияларды азайту
Қоршаған ортаға шығарындылар үшін төлем
Айыппұлдық және экономикалық шаралар
Қолданыстағы шаң-газ ұстаушы және су тазартқыш қонды-
рғылардың тиімділігін арттыру
Өзге шаралар
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
2013
2012
2011
201
201
1
1
201
201
2
2
201
201
3
3
0
500
1 000
1 500
2 000
2013
2012
2011
201
201
1
1
201
201
2
2
201
201
3
3
1 576
1 411
1 234
2011-2013 жж. қоршаған ортаны қорғау 
шараларына қатысты шығындардың серпіні, 
млн. теңге
1 103
1 160
2 349
Қоршаған ортаны қорғауға қатысты резерв-
тердің жинақталу серпіні, млн теңге
60
ТұрақТы даму
2011–2013 жж. қалдықтарды өңдеу мен көму, мың тонна
2011
2012
2013
Орналастырылғаны
654,5
928,9
787,8
Қолданылған (сатылғаны)
4,7 
5,7
0,9
Залалсыздандырылғаны 
4,1 
0,6
0,2
Өңделгені1
-
-
1,5
Көмілгені
21,4 
11,0
22,4

жүктеу/скачать 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: