Қазақ хандығындағы жыраулар мұрасы Жер қойнауының сырын ашқан атаулар
жүктеу/скачать 5,34 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АНА ТІЛІ АНА ТІЛІ
- Мен Сені үнемі есіме алып жүремін. Әсіресе, мына жалған дүниеден өткелі өзің туралы жиі-жиі ойлайтын болдым. Топырақ сала
- №18(49) прозА
- Жапондық ғалымдар жақында ер азаматарды көп мазалайтын аурулардың себебіне зерттеу жүргізді. нәтижесінде зерттеуге қатысқан 85 мың әртүрлі жастағы
- Көзілдірікті кім ойлап тапқан Көптілді мемлекеттер Ең алғашқы гүл Тұзды тамақтың зияны қандай Шарын шатқалы
- Қалдықыз апамен жиені Әйгерім арқылы танысудың сәті түсті. Ол екеуміз Алматы облысының Іле ауданына қарасты Байсерке
- Жасы сексеннен асса да денесін тіп-тік ұстайтындығына қайран қалдым.
- Гүлнар ТөЛеГенова, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі
АЛАШ РЕНЕССАНСЫНДАҒЫ ПАССИОНАРЛЫҚ ТҰЛҒА 10 11 №26 (1284) 2 – 9 шілде 2015 жыл
№26 (1284) 2 – 9 шілде 2015 жыл
САРҚЫН
«Өмір-өзен ағып жатыр, тынбайды, Өмір болмас қасіретсіз, мұң-қайғы», – дегендей, өмір-өзеннің ағысында қаншама жанымызға жақындарымызды жоғалтып, мұң кештік. Сен де сол қимас жандардың қатарындасың. Мен Сені үнемі есіме алып жүремін. Әсіресе, мына жалған дүниеден өткелі өзің туралы жиі-жиі ойлайтын болдым. Топырақ сала алмасам да, маған электрондық поштамен жазған хаттарыңды жиі-жиі оқып, жіберген суреттеріңді ұзақ қараймын. Интернеттің поштасындағы мекенжайлар кітабында алғашқы болып сенің поштаң – «Айнамкүл Маясарова» деп шығады. Шаңырақ
Ә л е у м е т т і к - о т б а с ы л ы қ п і к і р а л ы с у о т а у ы №18(49) прозА әңгіме
«Сарыарқа» кітапханасы «Сарыарқа» кітапханасы – Сан ғасырлардан сыр шертер Арқа даласы. Ашылған әрбір парақта, Сөйлейді жырау, сөйлейді Алаш данасы. «Сарыарқа» кітапханасы – Қазыбек бидей әділ қазының уәжі. Ашылған әрбір парақта, Қилы да қилы заманның қат-қат куәсі. «Сарыарқа» кітапханасы – Бұқар жыраудың толғауы ханды ұйытқан. Ашылған әрбір парақтан, Сәйгүліктерді көресің қырда құйғытқан. «Сарыарқа» кітапханасы – Көркем шежіре жыр еткен елдің тірлігін. Өнеге еткен өрнектеп, Қазақ ұлтының тұтастығы мен бірлігін. «Сарыарқа» кітапханасы – Кестелі сөзбен зерленген ғажап жылнама. Жаралы жылдар туралы, Азалы ғазал, қайғылы хамса, жыр-нала. Жылнама парақтарында – Азаттық үшін күреске толы ғасырлар. Жолында асыл мұраттың, Дүн-дүниені дүр сілкіндірген жасындар. Жылнама парақтарында – Зарлы да шерлі замандар, қиын кезеңдер. Тар жол мен тайғақ кешулер, Елім деп кеше еңіреп өткен берендер. Жылнама парақтарынан, Зерделеп оқып білесің небір заманды. Сұрапыл соғыс жылдары, Отты майданда шыңдаған қайсар адамды. «Сарыарқа» кітапханасы – Бейқамдау күйден арылтып қазақ баласын. Атадан қалған асыл сөз, Жаңғырып жетіп, оятар ұрпақ санасын. «Сарыарқа» кітапханасы – Салқар көш сәнді бет алған Келешегіне. Ашылған әрбір парақта, Сөйлейді өрен, туған соң тартып тегіне. «Сарыарқа» кітапханасы – Тізіліп тұрған томдарға мынау қарашы. Елдік пен Ерлік туралы – Жазылған бәрі. Қалауың қайсы, таңдашы. «Сарыарқа» кітапханасы – Аға ұрпақтың қалдырған асыл мұрасы. Дастан бар мұнда, роман бар, Уақыт тауып, біреуін келіп сұрашы. «Сарыарқа» кітапханасы – Тұғырға қонған аяулы Ана тіліміз. Асқақтап ұлттық рухымыз, Тәуелсіздікпен қайта тірілген Діліміз. «Сарыарқа» кітапханасы – Шықсыншы қалың оқырман қауым көңілінен. Аршылған алтын көмбеміз, Алсыншы орнын әр шаңырақтың төрінен!
ҚАРАҒАНДЫ «Әуелден де жаны сұлу адамдар сұлу болып қартаяды екен ғой...» Жыр Жолдарынан көңіл күнделігінен өшпес даңқ хат Жолдарынан Қ ұрақ көрпе Қ ұрақ көрпе Әзірлеген нұрлан ҚҰМар сіз Білесіз Бе? Қиналып көтеріп, Өзінен ауырды. Жорғалап кетеді, Жүкшідей кәдімгі. Таяқ жон, Жонсаң жөн жон. (Құмырсқа)
Ең көп тілді құрлықтар Азия және Африка болып табылады. Африка құрлығында 1000-нан астам тіл бар. Эскимостарда қар деген сөзді атаудың 20-дан астам түрі қолданылады. Әдетте адамдар «Хал қалай?» деп амандасады. «Жақсы» деп жауап береді. Ал Малайзияда бұл «Қайда шықтың?», «Жай қыдырып» деген сөздермен айтылады. ең алғаш қолдан өсірілген гүл – раушан гүлі. оның нақты қай уақытта өсірілгені белгісіз болғанымен, крит аралынан біздің дәуірімізге дейін шама мен 3000 жыл бұрын раушан гүлінің салынған суреті табылған көрінеді. Алайда қытайлықтар, Жер бетіндегі ең ежелгі гүл – өзде- рінде өсетін пион гүлі деп біледі. Ал ежелгі Мысырда фикус гүлінің, финик паль ма сы- ның, өзге де өсімдіктердің жапырақтары мен ұрық та- ры табылған. Сүлеймен патша Иерусалим қаласының ау мағында үлкен алқапта раушан гүлін өсірген деген сөз де бар.
Бауыры ауыратындардың барлығы ащыны ұнататын болып шықты. Онкология бөлімнің мамандары 11 жылдан аса уақыт бойы орта жастағы ер адамдардың тамақтану ережесін қатаң бақылап отырған. Осы уақыт ішінде әр 500 ер адамның біреуі тұзы көп азық-түлік өнімдері мен ащы тағамдарды көп жегендіктен ісік ау- руына шалдыққаны анықталған. Тұзды тамақ, сондай-ақ, жігіттердің күш-қуатын да азайтатын көрінеді. Белсіздікке ұшыраған ер адамдардың 78 пайызы тұзды тамақты көп жейтіндер екен. Шашына ерте ақ түсетіндері де солар. Қысқасы, тізе берсек, тұзды және ащы тағамның зияны жалғаса береді. Бірақ тұзды мүлдем жемеу дұрыс емес. Ағзаға тұз керек, бірақ тиісті мөлшерде ғана.
Шарын – туристердің от- басын жиі бұратын жері. Төбесі көкке тиіп тұрған үлкен тастар өздігінен салынған ертегілер қаласын еске түсіреді. Оның пішіндері қолдан салынған ғимарат, мұ- нараларға қатты ұқсайды. Алып тастардың биік нүктесін бағындыру үшін асқан шыдамдылық пен жігер керек. Шарын шатқалының «Австралия Ұлттық саябағы» мен «Аризон толқынына» ұқсайтын белгілері бар. Шатқалдың төменгі аралығында үнділік бөріқарақат (барбарис) тораңғы терегі жайлап өскен. Күз айларын- да бұл аңғар қып-қызыл жидектерге толады. Шарын өзенінің сағасында шаған орманы тамырын тереңге жайған.
ЖасырдыМ ЖұМБақ қайталап көріңіз қыр-сыры Мол дүнИе ең...ең... адаМ құпИясы әлеМде талай қызық Бар Көзілдірікті кім ойлап тапқан? Көптілді мемлекеттер Ең алғашқы гүл Тұзды тамақтың зияны қандай? Шарын шатқалы көзілдіріктің қай уақытта пайда болғандығы жөнінде нақты дерек жоқ. Ежелгі Грекияда адамдар дөңес және ойыс айналардың ерекшеліктерін байқаған. Бір айта кетерлігі көзілдіріктің күн- нен қорғауға, оқуға, ұсақ нәр- сені ұлғайтып көруге ай налған түрлерінің өзіне тән тарихы бар. Ең алғашқы көзді күннен қорғайтын көзілдірікті Қиыр Солтүстік пен Азияның, сонымен қатар Американың ежелгі тұрғындары ойлап тауыпты. Оларды жануарлардың сүйегінен жасаған екен. Ал Қытай жерінде ежелде күңгірт көзілдірік пайда болған. Мұндай көзілдірікті Қытайда сот үкімін оқитындар киіпті. Бұл жаза алушылар мен куәгерлер сот үкімін оқитындардың көзінен олардың ішкі жан- дүниесін танып қоймау үшін қажет болған екен.
А лға қарай енді бір төрт-бес қадам адымдаса тоқсанның да төбесін көруге таяу қалған Тәңірберген ақсақал әлі де тың. Жүріп өткен өмір жолдары сызғылаған әжім айғыздарына қарап болмаса, сексеннен асып, селкілдеп отырған қария деп әсте ойламайсыз. Жүрісі ширақ, еңсесі тік. Шалбарының қырын пышақтың жүзіндей қылып үтіктеп, аппақ жейдеге жарасымды тағатын әдемі галстугін қысы-жазы мойнынан босатқан емес. Өмір бақи ел аралап, жол жүріп, кіріп-шыққандар арасынан жүзтаныс біреуді көзім шалса неғыл дейсің, – Тәңірберген қарияның жүзіне мұң ұялап, жанары жіпси қалғандай. Сосын тершіп тұрған маңдайын бе- торамалымен бір сүйкеп өтіп, өзі келіп отырған кеңсесінің иесі, баспаның ди- ректоры Қалиға жалт қарады да, орындық арқалығына шалқалай беріп, кеңкілдеп кеп күлсін дейсің: – Әуелгіде, есіңде бар ма? Өздерің қатысқан сексен жылдық мерейтойымда қызы, немере-шөберелері, жиендері бар. Бәрібір көңілі толмайды, бәрі жабылып бір кемпіріндей болмайды. Қартаң тартқан адамнан от азаймақ, От азайса, әр істің бәрі тайғақ. Шаруаң үшін көрінген ақыл айтып, Жолың тайғақ, аяғың тартар маймақ, – деп хакім Абай айтпақшы, орыс-шатыс бала-шағасының қолына қарап, орысша- лап айтатын ақылдарын тыңдаудан басын ала қашып, қолдарына шақырғанда да бармаған. Сопа басына сонша бөлмені неғылсын? Кемпірі екеуінің үш бөлмелі үйлерін бөліп, екі бөлмесін үлкен немересіне беріп, бір бөлмелі үйге көшіп алған. Қызының үйі қаланың ана бір шетінде. Ұлы өзінен қашық тұрмайды. Қазақша шатып-пұтып сөйлегенімен, келіні бір құдайға қараған бала. Күн сайын, күн аралатып өздеріне даярлаған ыстық тағамдарынан арнайы ыдысқа салып немерелерінен беріп жіберіп тұрады. Әлгі айтқан академиктің жас ша- масы Тәкеңнен сәл-пәл үлкендігі бар еді. Өзі әлі аттан түспей, зейнеткерлікке шықпай тұрған кезінде сол кісімен сұхбат жүргізу үшін үйіне барған. Сонда көргені, ғалымның өзі де, бәйбішесі де қазақша таза сөйлегендерімен солардың аралары бір-екі жас болатын ержеткен екі ұлы ана тілінде тілдеспек түгіл, қазақша айтқан бір ауыз сөзді қағып алмайтындарына қайран қалып, жағасын ұстап қайтқан. Бұл дүниенің жалған екенін талай жанымызға жақын жандар, ата-анамыз, туыс-жекжат, достар өмірден озғанда анық ұққан едім. Енді, міне, сен де осы өмірдің өткінші екенін, бұл дүниенің жалған екенін тағы да дәлелдедің. Ғұмырдың қамшының сабындай қысқа екеніне тағы көз жеткіздім. Біз Қаратал өзенінің сағасындағы Балқаш көліне құяр жердегі шағын ауыл – Көпбірлікте туып-өстік. Мектепке де бір жылы бардық, бірге бітірдік. Бір сыныпта оқығандар жақын туыс болып кеткендей едік. Бәрі есімде, сенің үйің ауылдың шетінде болатын. Анаң – Оразбаланың, әкең – Әбдіқажымның кенжесі едің. Мектепті бітіргенімізге бес жыл толып, кездесуге жиналған соң біз көп уақыт жүздеспедік. Сені Қарағанды қаласында тұрады деп естідім. Кейіннен 2006 жылы саған жақын туыстығы бар Орынбасар тәтем: – Айна келді жолдасымен, сен де кел, сыныптасыңды көресің, – деді. Сөйтіп, жиырма шақты жылдан кейінгі кездескеніміз сол болды. Жолдасың Бурабай да көпшіл жанның бірі екен. Ертеңіне біздің үйде қонақ болдыңдар... Сен өте келбетті едің. «Сырлы аяқтың сыры кетсе де, сыны кетпейді» – дегендей, сол әдемілігің одан әрі ажар- лана түсіпті. Жасыңда шашың ұзын, көрікті болдың. Мереке сайын телефон соғатын едің. «Телекомда жұмыс істеймін, мен қоңырау соғайын» деуші едің шын ниет- пен. Электрондық пошта арқылы жиі хат жазып, балаларыңмен, немереңмен түскен суреттеріңді жіберетінсің. Қарағандыға барғанда шаттыққа толы шаңырағыңда бас қостық. Ұқыпты етіп жиналған үйіңде жиһаздарың да өзің секілді жарқырап тұрды. Жолдасың Бу- рабай бізді көлігімен Қарағандыда алып жүрді. Сенің жүзіңнен бақыттың лебі анық сезілетін. Шын жүректен қуандым. Өйткені осы өмірде жақсылықты көруге лайық жандардың бірі – сен едің. Сол шақты біз бірге оқыған сы- ныптастарымызды еске алдық. Емен- жарқын сырласқан соң Алматыға сенің үйіңнен аттандық. Сол күні пойыз екі сағатқа кешікті. Қазір ойлап отырсам, тағдырдың өзі бізді бірге бола тұрсын – дегендей. «Кете беріңдер, – пойыз келеді ғой, билет қалтамызда. Түннің іші болды» дегенімізге қарамай, сенің кеткің келмеді. – Қарағандыға күнде келіп жатқан жоқсыңдар. Шығарып саламыз, – дедің. Пойызға мінгеннен кейін де орындарың дұрыс болды ма, орналастыңдар ма, – деп жиі телефон соғумен болдың. Кейіннен Алматыға «Көктем» шетінен кертіп алып, Алматыға жіберетін материалдарын жолдап қойып, шалқадан түсіп, төбеге шырт түкіріп, ахахау- хахахаулап жата береді. Сондай бір кездерде бас редакциядан арнайы бір тапсырма түсе қалса, Петрович: – Тәке, кешегіден кейін өзің білесің ғой, қарыз болып қалмаймын. Бәріне өзім телефон шалып, хабарласып қойдым. Тек, алдына барып микрофон қоссаң болғаны, маған дауысы ғана керек, – деп жататын, көгере бастаған картоп мұрнын қызарғанша уқалап. Сол Петрович, бүгінде бар ма екен? Орыс-орманың түгілі, үзеңгілес жүрген қазақ әріптестеріңнің өздерін түген- дейтіндей болмай қалды ғой. Қайтқаны қай тып, қайтуға дайындалғандары қыл- тиып көшеге шығудан қалған шығар. Осы күндері кейінгі кездері қатар қызметтес болған, қарамағында істеген мына отырған Қали сияқты көзкөрген бала-шағаны жағалайды. Кейбір ба- сылымдарда әлі де болса бас редак- тор қызметіндегі өзін таниды-ау деген азаматтарға жазған-сызғандарын сылтау қылып ат ізін салады. Кейінгі балалар бір- екі қайтарым әңгімеден соң-ақ сенің бар- жоғыңда шаруасы болмай, өз тірліктеріне айналып кетеді. – Баяғыда бар ғой, – дейді Тәкең Қалиды өзіне қаратып алып, – мына Бас- палар үйінің бір қабатын толығымен бір с а н а т о р и й і н е к е л г е н і ң д е А қ ж а р ауылында тұратын жездең Сержан мен әпкең Бибігүлдің үйіне бардық. Жеңгең Шолпан тәте де бар екен. Сол күні өзіңмен соңғы рет жүздесіп отырғанымызды кім білген? Өткен жылы ойламаған жерден ауыр науқастан қайтыс болғаныңды естідік. Көптен бері электрондық поштамен хат жазбағаныңа, телефон соққанда жауап бермегеніңде не болғанын білмей дал болып жүрдім. Айналдырған ауру сені арамыздан алып кетті. Қазақ бұндайда: «Дәмі тау- сылды» дейді. Уақытың бітті, бұл өмірден көптеген қимайтын жандарыңмен еріксіз қоштасып кете беріпсің... Өмірге құштар едің. Талдықор- ғ а н д а ғ ы І . Ж а н с ү г і р о в а т ы н д а ғ ы педагогикалық институтты бітіріп, ұстаз атандың. Мектепте сабақ беріп, шәкірт тәрбиеледің. Сол алған біліміңмен шектеліп қалмай кейіннен заңгерлік мамандықты да қоса игердің... Қарағанды қаласындағы «Қазақ- телеком» мекемесінде заңгер болып қызмет атқардың. Заңгер бола жүріп мекеме құжаттарын қазақ тілінде дайындауға өз еңбегіңді сіңірдің. Өзің жұмыс істеген ұжымның маманда- рын қазақ тіліне оқытып, үйреттің. Көпшіліктің ана тілінде сөйлеуіне ұйытқы болғаныңды аса мақтанышпен айтатын едің... Әттең... өмір жолың ұзақ болғанда әлі де талай биіктерді бағындыратының сөзсіз еді. Тағдырдың дегеніне амал бар ма, өмір деген айдында сенің кемең жүзуін тоқтатты. Содан бері зымырап бір жыл өте шығыпты. Осы бір жыл сенің орныңның үңірейіп тұрғанын анық көрсетті. «Тас түскен жеріне ауыр»... Әсіресе, бірге туған туыстарыңа, жан жолдасың Бурабайға, бауыр етің балаларыңа қиын болғаны рас. Осындайда айтатын сөз де таба алмайсың. Көкейіңде сайрап тұрған сөздерді шығару да қиынның қиыны е к е н . Т і л е р і м , а р т ы ң д а қ а л ғ а н балаларың – Дәулет, Олжас, Жандос, туыс-туғаның, әпкелерің –Бибінұр мен Бибігүл, ағаң –Манарбек, жан жарың – Бурабай, барлық туыс-туғандарың аман болсын. Сенің немереңді көріп кеткеніңе, өз анасынан кем көрмей баққан келінің Дәнияның қолынан аз күн болса да дәм татқаныңа шүкір дейміз. Біз, сыныптастар, өзіңді ешқашан ұмытпаймыз. Гүлнар ТөЛеГенова, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі ғана баспа алып жататын. Қазір, міне, әрқайсың шөре-шөре, жалғыз бөлмеден иемденіп, әр қабатта қырық баспадан отырсыңдар. Баспаның директоры деп қояды, өзі директор, өзі редактор, өзі корректор. Ақысын төлесе, боқысын шығарып, отыз баспа табақ кітабыңды он күнде қолыңа тигізеді. Ол сонда қандай кітап болады? Тәкең осыны айтарын айтып алып, өз сөзінен өзі ыңғайсызданып қалғандай болды: «Мен мұны Қалиға не деп айтып отырмын? Бұл байғұстың бар жазығы жасы үлкен аға, көз көрген қария деп, иіліп сәлем беріп, елпектеп орын ұсынғаны ма? Ит көзі түтін танымас деп, қай жерде қандай сөз айтудан да қала бастағаным ба, бұл?» Желді күнгі түндіктей желп-желп ет- кен ернін тез жиып ала қойды. Бұлармен енді осы тақылеттес тақырып болмаса, не әңгіме айтсын енді? Қалжыңдаса кететін қатары емес. Көрге кіргенше күлдікөмеш болып тағы отыра алмайды. Енді не істеу керек?
– Қали шырақ, жаңадан шыққан кітаптарың болса, бір-екеуін берші, үйге апарып ермек қылып жатайын, – деді Тәкең.
Үйге барғанда сол, кітап оқымағанда не істейді? Теледидарды қосып қалса тұшымды бір хабар жоқ, қай арнаның түймесін бассаң түріктің, орыстың, үндінің, корейдің, қытайдың таусылмай- тын сериалдары, біреуінің алпыс бесінші, тағы бірінің жүз сексен бірінші сериясы. Қала берді қазақ арналарындағы ойын- сауық бағдарламалары, атаулары да ат үркіткендей: «ТойBestStar», «7 news», «Қызық Time», «Шоу «Boom!», «Айна online», «Qazaq news», «Headliner», ал түсініп көр. Өз үйінің ауласындағы күрке астында дойбы ма, нарды ма ойнап отырған шал- шауқанды да жағалап көрген. Естігені әр жүрістен соңғы езуін тілген боқауыз. Жағасын ұстап, тітіркеніп қайтқан. – Әй, біздің қатардан кімдер қалды екен осы? Қалмай барады-ау, ә? Қалмай барады, сарқылып болып та қалған шығар, сірә да .... Олардың жанында бұның балалары иман- таразы. Сонда болса, қайбір жетіскендік дерсің. Асыл тұқымды иттер сияқты, айтқандарыңды толық түсінгендерімен, жартып жауап бере алмайды. Бұл да болса, әр заманның бір қитұрқысының салқыны болар. Баяғыда, анау әлгі егін науқаны тұсында, радио-телевидение, газет- журналдардың бүкіл тілшілері шілде- тамыздан бастап, сонау егіс аяқталатын қара күзге дейін топ-топ болып тың аймақтарында бірнеше айлап жататын. Сонда ғой, әйтеуір газет тілшілеріне рахат. Кез келген ұлттың адамын өздеріне қажет тілде сөйлетіп алады. Ал енді қазақтілді радио мен теледидар журналистері үшін қиямет-қайым еді. Топырлап жүрген қалың қауым арасынан қазақша сөйлейтін қазақ табу, арпа ішінен бір бидайды іздеумен пара-пар. Сол тұстары Қазақ радиосының ауыл шаруашылығы редакциясынан егін науқанын насихаттауға орыс бөлі- м і н е н А л е к с а н д р П е т р о в и ч д е г е н ж у р н а л и с т Т ә ң і р б е р г е н м е н ж ы л сайын бірге шығатын. Білімді, білгір маман. Жыл сайын баратындықтан с о л ө ң і р д е г і а у ы л ш а р у а ш ы л ы ғ ы мамандары, шаруашылық басшылары, тіпті маңдайалды механизаторлардың бәрімен дерлік етене таныс. Тәкеңдер апта оздырып, аудан-ауданды аралап жүргенде жайсыз күнде аңға шыққан аңшыдай магнитофонға жазып алатын бірді-екілі қазақша дауыс тауып қайтқандарына мәз- мейрам болса, Петровичтер үйде жатып-ақ жарты айға жететін материал жинап алады. Қазір, міне, керемет! Теледидардың түймесін басып қалсаң, қарапайым жұмысшы да, шаруашылық басшысы да, әр дәрежедегі әскери адам да, үкімет мүшесі мен халық қалаулылары да қалтқысыз қазақ тілінде мүдірмей сайрап тұрады. Қала берді өзге ұлт өкілдері де қазақша сөйлегені былай тұрсын, қос ішекті домбыраңды құйқылжытып орындап береді. «Тамағы тоқтық, жұмысы жоқтық» қайда алып барары белгілі емес пе? Өзі де сол үйкенгенге сүйкенуге жақын тұратын Петровичтер жиған-тергенінің марқұм кемпірім: «Әй, Тәкесі, аннан- саннан болмаса, мына отырған қонақ - тарыңның дені елу мен алпыс шамасындағы бала-шаға сияқты ма, қалай өзі?» деген еді. Ең болмаса сол есіме келмепті ғой. Осыны айтқан Тәңірберген ақсақал тағы да күлкісін кілт тиып, қабағын кіржите қойды. Қайда отырғанын бір сәт ұмытқандай сағынышы көп сәттерін еске салатын ой тереңіне бойлап кеткендей. Ол кезде мұндай емес еді... Ұзақ өмірінің әр кезеңінде республи- калық басылымдардың бірқатарында, кітап басып шығаратын баспаларда қызмет істеп келіп, осы Қазақ радиосын- да тұрақтап қалған болатын. Өз басына түскен соң солай көрініп отыр ма, әлде за- ман өзгерген соң адам да өзгере ме, әйтеуір бұрынғы мен қазіргінің айырмашылығы жер мен көктей тәрізді. Басқа-басқа, дәл Алматының өзіндегі журналистер ақын-жазушы атаулының шығармаларын саусақпен санап беретіні былай тұрсын, ақсақал-қарасақалдарынан бастап, баспа бетінде бірдеңесі жылт ете қалғандарының өздерін түрін түрлеп, түсін түстеп танитын. Баспасөз беттерінде келелі мәселелер көтеріп жүргендері өз алдына, жалпы, республикалық басы- лымдарда қызмет атқаратын тілшілер атаулының есімдері ел аузында болушы еді. Ел аралап шыққанда оларды халықтың өзі қалт жібермей, аттары аталса болды алақандарына салып әкететін. Ал енді ардагер қаламгерлерді ардақтау деген әркімнің айнымас парызы сияқты еді ғой. Кезінде кеңінен танымал бо- лып, кейіннен жасы келіп, қалам тартпай кеткендердің өзін кейінгі толқын бір кісідей құрметтеп, қал-қадірінше қастерлейтін. Енді не болды?! Сексен жасын атап өткен мерейтойы- нан кейін араға бір жыл салып Тәңірберген қарттың бәйбішесі о дүниеге аттанып кет- кен болатын. Ана бір әдебиетші академик бар еді, алдыңғы жылы көшеде кетіп бара жатқанда көлік қағып, қаза болды. Ол ғой, кемпірінің алдында кетті. Арманы жоқ шығар.
Бұл болса жалғыз қалды, қу тізесін құшақтап. Жалғыз емес-ау, бір ұл, бір Қанат ҚаЙым – балалар жазушысы. жүктеу/скачать 5,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|