МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЕРЕСЕК ЖАС ТОП БАЛАЛАРЫНЫҢ

4 
КІРІСПЕ 
Зерттеу жұмысының өзектілігі: Қазіргі инновациялық және тез 
өзгермелі әлемде отандық білім беру жүйесін модернизациялау және оны 
әлемдік білім беру кеңістігіне кіріктіру басты міндеттеріміздің бірі болып 
табылады. Қазіргі тез өзгермелі кезең икемді, бейімді, белсенді, шығармашыл 
педагогтарды дайындауды талап етеді. Жаңа талаптарды жүзеге асыру 
педагогикалық білім жүйесін жаңартуды жүзеге асыру керектігін дәлелдеді. 
Бұл мәселені шешудің бірден бір жолы мектепке дейінгі ұйымдарында 
педагогикалық үдерісті шығармашылықпен ұйымдастыруға қабілетті, 
мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеу саласында құзыретті, педагогикалық 
жаңалыққа дайын педагогикалық кадр дайындауды талап ететін жаңа 
талаптарын құрастыру болып табылады. 
Мектепке дейінгі кезеңде балада өзіндік логикалық ойлауы, санасы, тілі 
қалыптасады, әлеуметтік тәжірибені игереді, түрлі практикалық дағдыларды 
игере отырып, іс-әрекеттің субьектісі ретінде қалыптасады. Осыған 
байланысты қазіргі жағдайда мектеп жасыгна дейінгі балалардың 
қызығушылығын, танымдық дағдыларын қалыптастыру үшін педагог 
оқытудың жаңа әдістерін меңгеруі қажет. Бұл тұрғысында Қазақстан 
Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында мектепке дейінгі білім 
берудің сапасын арттыру мәселесі қойылған[1]. Республиканың мектепке 
дейінгі білім беру мазмұнының мониторингі көрсеткендей, аталған 
бағдарламалар мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнының тұтастығы 
мен 
ұйымдастырылған 
оқу 
әрекетіндеастығын 
қамтамасыз 
ете 
алмағандықтан, мектепке дейінгі ұйымдардағы педагогикалық үдерістерді 
қамтамасыз ететін мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың бірыңғай үлгілік 
оқу бағдарламасы мектепке дейінгі білім беру жүйесіндегі отандық және 
шетелдік ғылым мен тәжірибелердің жетістіктерін ескере отырып 
әзірленген[2]. 
Мектепке дейінгі білім беру сапасын түбегейлі жақсарту мәселесі
жөнінде Елбасы Н.Назарбаев «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: 
табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты жолдауында «Ойлау негіздері, 
ақыл-ой мен шығармашылық қабілеттер, жаңа дағдылар сонау бала кезден 
қалыптасады. Білім беру ісінде 4К моделіне: креативтілікті, сыни ойлауды, 
коммуникативтілікті дамытуға және командада жұмыс істей білуге басты 
назар аударылуда. Бұл салада біліктілік талаптарын, оқыту әдісін, 
тәрбиешілердің және балабақшадағы басқа да қызметкерлердің еңбегіне ақы 
төлеу жүйесін қайта қарау қажет» көрсетті [3]. 
Мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық іс-әрекеттерінің 
оңтайлы құралдарын іздеу - өте маңызды мәселе. Сөздер тұрғысынан 
есептерді шешудің құралы - талдау, салыстыру, синтез, жалпылау және 
жіктеу сияқты ақыл-ой операциялары болып табылады. 
Д. Б. Эльконин, Л. А. Венгер, Н. А. Ветлугина, Н.Н.Подьяков секілді 
психологтар модельдеу әдісін алдымен зерттеп жасырын қасиеттері мен 

5 
қосылыстарын анық және қол жетімді етіп шығаратын арнайы схемалармен, 
модельдердің көмегімен баланың ойлау қабілетін дамытуға болатынын
дәлелдеп көрсетті. Абстрактілі модельдермен жұмыс жасау балалар үшін 
ақыл-ойды дамыту тұрғысынан өте маңызды[4].
Балалардың танымдық белсенділігін дамыту мәселесі Қазақстандық 
ғалымдар зерттеулерінде де зерделенген. Белгілі психолог-ғалымдар 
Ә.Алдамұратов[5], 
Қ.Б.Жарықбаев[6], 
М.Мұқанов[7], 
Т.Тәжібаев[8], 
Ж.Ы.Намазбаева[9], 
және 
т.б. 
зерттеулерінде 
балалардың 
жас 
ерекшеліктеріне сәйкес дамуы және оқыту үдерісіндегі жеке тұлғаның 
танымдық 
іс-әрекетін 
белсендірудегі 
психологиялық 
ерекшеліктер 
қарастырылған.
Педагогикалық зерттеулерде мектеп жасына дейінгі балалардың 
қарапайым 
математикалық 
түсініктерін 
қалыптастыру 
мәселесін 
Г.А.Корнеева[10], 
Т. 
А.Мусейбаева 
[11], 
Т.Д.Рихтерман[12], 
М.С.Сәтімбекова[13], А.Ы Балабаева қарастырылған[14]. 
Заманауи білім беру жүйесінің басты міндеті - әр баланың қабілетін ашу, 
жоғары технологиялық ақпараттық қоғамда өмір сүруге дайын адамды, 
ақпараттық технологияны қолдана білу және өмір бойы білім алу. 
Мектепке дейінгі жастағы математикалық білім баланың ой-өрісін, 
сыртқы әлемді түсінудегі белсенділігі мен нәтижелілігін анықтайтын сыни 
ойлауды, логикалық қатаңдықты және алгоритмдік ойлауды дамытуға ықпал 
етеді. 
Балабақшада математикалық білім беру процесінде баланың 
математикалық дамуы жүзеге асырылады, сонымен бірге «логикалық және 
математикалық даму» түсінігі де бар (Михаилова З. А.). Мектеп жасына 
дейінгі балалардың логикалық-математикалық дамуында жеке тұлғаның 
танымдық саласындағы оң өзгерістер деп түсіну керек, олар математикалық 
ұғымдар мен соған сәйкес логикалық операциялардың дамуы нәтижесінде 
пайда болады[15]. 
Математика өте күрделі ғылым. Бізді қоршап тұрған барлық нәрсе 
математика заңдарына бағынады: бәрін санауға және өлшеуге, кеңістікте 
орналастыруға және геометриялық фигуралар мен фигуралардың 
ұқсастықтарын табуға және т.б.
Бірақ қазіргі жағдайда мектеп жасына дейінгі балалардың логикалық-
математикалық даму процесі мектеп жасына дейінгі баланың ақыл-ой 
белсенділігін күшейтіп, балаға қоршаған шындықты білудің жолдарын 
табуға және игеруге, математикалық қабілеттер мен өзіне деген сенімділікті 
дамытуға мүмкіндік беруі керек. 
Мектеп жасына дейінгі балалардың математикалық қабілеттерін 
дамытудың басым әдістерінің бірі – модельдеу әдісі, өйткені мектеп жасына 
дейінгі ересек жас тобы баласының ойлау қабілеті обьективті қиялымен және 
көрнекілік ерекшелігімен айқындалады. 
Қоршаған әлемді білуге және өзгертуге тырысатын шығармашыл 
тұлғаны қалыптастыру логикалық ойлау мен модельдеуді дамыту үшін 

6 
мақсатты педагогикалық іс-қимылсыз мүмкін емес, мектеп жасына дейінгі 
баланың психикалық және математикалық қабілеттерін дамыту үшін кең 
мүмкіндіктер береді. 
Модельдеу әдісі алмастыру принципіне негізделген: бала нақты затты 
басқа объектімен, оның бейнесімен, белгілі бір шартты белгімен 
алмастырады. Сонымен қатар модельдеудің басты мақсаты - баланың білімін 
жеңілдету, жасырын, бірден сезінбейтін қасиеттерге, заттардың қасиеттеріне, 
олардың байланыстарына қол жеткізу екендігі ескеріледі. 
Мектеп жасына дейінгі балалардың математикалық көріністерін 
дамытуда модельдеуді қолдану айтарлықтай оң нәтижелер береді, атап 
айтқанда[16]: 

құбылыстар арасындағы жасырын қатынасты анықтауға және оларды 
баланың түсінуіне қол жетімді етуге мүмкіндік береді; 

баланың объектінің немесе құбылыстың құрамдас бөліктерінің 
құрылымы мен байланысы туралы түсініктерін жақсартады; 

баланың бақылауын арттырады, оған әлемнің ерекшеліктерін байқауға 
мүмкіндік береді; 
Балалардың қасиеттер мен қатынастар туралы жанама білімінің 
сипаттамаларын талдау барысында екі жолды алдын-ала бөліп көрсетуге 
болады: модельді дамыту және үлгіні қолдану арқылы мазмұнды дамыту. 
Проблеманың өзектілігін талдау мектепке дейінгі ұйымдарда ересек жас 
топ балаларының танымдық дағдыларын математикалық модельдеу әдісі 
арқылы қалыптастыру қоғамның сұранысы мен педагогика ғылымында
оның теориялық және тәжірибелік-эксперименттік негізделуі арасындағы 

жүктеу/скачать 1,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: