Патологиялық тістемнің белгілері жалпы сипаттамасы
жүктеу/скачать 18,78 Kb.
|
|
Патологиялық тістем патологиялық тістемнің белгілері жалпы сипаттамасы Ортогнатиялық жэне тік тістемдеріндегі тістердің өзара байланысы морфологиялық жагынан гана емес, сондай-ақ функциялық, ягни қызметтік қалыптылыгымен сипатталады. Tie қатарларының өзара байланысының ауытқуы аномалияны, яғни, ауытқушылық жағдайын тугызады. Патологиялық тістемдерде тіс қатарларының байланысуы, сондай-ақ шайнау, сөйлеу қызметтері бүзылуымен катар, науқастың сыртқы бет пішіні де өзгереді Патологиялық тістемде шайнау, сөйлеу кызметтерімен қатар адамның бет пішіні өзгереді. Патологиялық тістем түрлері: - прогнатиялық тістем; - прогениялық тістем; - терең тістем; - ашық тістем; - кисық немесе қайшы тістем Алтынбеков бойынша Дистальды тістем оның белгілері мен сипаттамалары Прогнатия жогаргы жақ сүйегінің алга шығып түруымен сипатталады. Төменгі жақ сүйегінің дисталды ыгысуы немесе жогаргы жак сүйегінің алга ыгысуы салдарынан алдыңгы жэне бүйір тістердің де қалыпты тістесуі бүзылады Физиологиялық тістемде жоғарғы күрек тістер кескіш төмпешікті түйісудің болуына байланысты, төменгі күрек тістерді жауып тұрады. Прогнатияда жоғарғы күрек тістер алға карай шығып, осы түста Сурет 14. Прогнатиялық тістем антогонист тістер арасында саңылау пайда болады. Кей жағдайда төменгі тістердің кесу қырлары шырышты қабатқа тиіп оның жаралануы әбден мүмкін. Прогнатиялық тістемде жоғарғы біріші молярдың алдыңғы үрт төмпешігі төменгі озі аттас бірінші молярдың төмпешігіне түйіседі, кейде екінші премоляр мен бірінші молярдың алдыңғы ұрт төмпешігі мен арасындағы сайға түседі. Прогнатияның ауыр түрінде жоғарғы тістер жоғаргы ерінді ысырып, алға шығып, тістердің кесу қырлары көрініп турады. Төменгі ерін керісінше, жоғарғы тістердің астына келеді. Мүның барлығы сыртқы бет әлпетіне із қалдырып, бет-пішінін өзгертеді, сонымен қатар шайнау жэне сөйлеу қызметтерін де бүзады.Алтынбеков Дистальді тістем тістер қатарының қалыпты арақатынастардың бұзылуы мен ерекшеленеді, мунда бірінші жогаргы молярдың алдыңғы ұрт темпешігі бірінші томенгі молярдын алдынғы ұрттөпешігімен түседі.Кейбір кезде премоляр мен бірінші теменгі молярдын сайында жатады.Кабысудын дистальді тістемге тән бузылуы бет қанкасында жоғарғы жаксүйегінің шамадан тыс дамуыда не шыгыңқы орналасуы кезінде байкалады. Немесе томенгіжак сүйегі дамымай қалуымен, бет каңкасында дистальді орналасуымен тусіндіріледі.Мұнда дистальді тістем баска тіс жак суйегі ауытқуларының белгілері болады. Олар(ауыткулар)мынадаи:• томенгі микрогнатия, • томенті ретрогнатия•жогарғы макрогнатия• жогаргы прогнатия немесе аталган турлердін аралас келуі.Дербес нозологиялық форма болып табылаты шынайы дистальді тістемнін себебі тісті жақ суйектеріде тістер катарының бұрыс орналасуы. Дистальді тістемде алдыңғы тістердің кабысуы да бузылады: олардын арасында саңылау не терең жабылу болады. Айқын білінетін жогаргы прогнатияда темені күрек тістердін тістеуші қырлары жоғаргы алдынғы тістердин тіс тебешіктерін жанамай отеді де,әдетте, жогарғы күрек тістері мойыдарының артында жаткан шырышты қабыққа батады(терең жарақаттаушы тістем) . Жогаргы жак суйегі тістері қатты алга шығып, жоғарғы ерінді алга тартады,онын астынан тістердің қырлары көрініп турады. Теменгі ерін жогаргы күрек тістерге кіріп кеткендіктен керісінше, салбырап калады. Мундай ауытқу сөзсіз, эстетикалық нұқсан келтірі, шайнау және сейлеу қызметтерін нашарлатады.Рузиддинов Мезиалды тістем анықтамасы белгілері Прогения. Бүл тістем түрінде төменгі жақ сүйегінің алға жоғарғы жақ сүйегіне салыстырғанда ілгері орналасуы орын алады, соның салдарынан төменгі алдыңғы тістер жоғарғы өзі аттас тістерді жауып түрады. Егер төменгі жақ сүйегі алға аздап жылжыған болса, онда алдыңғы тістердің арасындағы байланыс сақгалынады. Жақ сүйектерінің мүндай байланысында тамақ алдыңғы тістермен тістеледі . Прогениялық тістем Егер төменгі жақ сүйегінің алда орналасуы анағұрлым көп болса, жоғарғы жэне төменгі алдыңғы тістердің арасында саңылау қалып, күрек тістермен тамақ кесу мүмкін болмай қалады да, тамақ бүйір (азу) тістермен кесіледі. Төменгі жақ сүйегінің мезиалды жылжуына сэйкес жоғарғы бірінші молярдың төмпешіктері екінші төменгі молярдың төмпешіктерімен түйіседі. Прогенияда төменгі жақ сүйегінің, тіс доғасының жоғарғы тіс доғасына қарағанда көлемді болуына байланысты төменгі шайнау тістерінің үртты төмпешіктері өзі аттас жогаргы шайнау тістерінің үртты төмпешіктерінен сырт жатады. Прогенияда науқастың сыртқы бет пішіні күрт өзгеріп, сөйлеу жэне шайнау қызметтері де бүзылады Алтынбеков Мезнальді тістем алдында бүйірлік не тістердің ара қатынасының бұзылуымен сипатталады . Төменгі алдынгы тістер бул жағдайда алга шыгып, аттас жогарғыларды жауып тұрады.Бүйірлік тістер ара катынасынын бузылуы белгілері мынадай: • жогаргы бірінші молярдын мезиальді ұрт тобешігі аттас төменгі молярдың дистальді ұрт тебешігімен туйіседі немесе бірінші және екінші моляр арасындағы сайға түседі,•төменгі тіс доғасы жогарыдан иінді болгандықтан төменгі буйірлік тістердің ұрт тебешіктері тыска қарай жатып, аттас жоғарыларды жауып тұрады. Мундай тістем төменгі жак суйегінін шамадан тыс дамуында, томенгі жак сүйегінің алга шығыңқы келгенінде, жогаргы жақ сүйегінің дамымай қалмаганында не оның бет қаңқасында дистальді орналасуында пайда болады. Мұнда мезиальді тістем мынадай тіс жақ суйегі ауыткулардык белгісі болып табылады: • жоғарғы микрогнатиянын. •жоғаргы ретрогнатиянын: •төменгі макрогнатиянын: • төменгі прогнатиянын: не аталған нозологиялық түрлердін аралас келуінен. Дербес позологиялық форма болып табылатын шынайы дистальді тістемнің себебі тіс-жак суйектері негіздерінде тіс қатарларының бұрыс орналасуы.,Мезиалды тістемнің ең ауыр турі бірмезгілде әр турлі багытта дамыган жогаргы жене төменгі жақ сүйектерде байқалады. Бул жагдайда алдынғы тістер арасында санылау пайда болып тағамды тістеу қиындап, жартылай суйір тістермен премолярларга жұктеледі.Сирек жагдайда мезнальді тістемде алдынгы тістердің кері аракатынасымен сипатталатын терен жарақаттайын тістем байқалады. Мұнда теменгі тістердің кескіш қырлары жоғарғы тістердің вестибула беті жағындағы қызыл иек шетін жарақаттайды.Мезиальді тістемде науқастын сырт келбеті бұзылады. Иек пен теменгі ерін алға шыгып, жогаргы ерін түсіп қалгандай болады (әсіресе мұрын қанатына жақын орыдарда) Рузиддинов Терең тистем оның белгілері мен сипаттамасы Терең тістем. Терең тістемде төменгі күрек тістердің кесу кырлары жоғарғы иістердің төмпешіктерімен түйіспейтіндіктен терең жабылып түрады. Төменгі күрек тістердің кесу қырлары жоғарғы тістердің мойны бөлігімен жанасуы мүмкін. Кейде мүндай байланыстың болмауы да мүмкін, бүл жағдайда тістер қызыл иекке тиіп, оны жарақаттайды . Терең тістем Терең тістеммен қатар, терең жабылу құбылысы болады. Терең жабылуда жоғарғы кұрек тістер төменгі күрек тістердің биіктіктерін вертикал бойынша 1/3 бөлігінен артық жауып тұрады, бірақ кесу қырлары таңдай төмпешіктерімен түйісуді сақтайды. Терең тістемде бұл түйісу болмайды. Терең жабылу ортогнатиялық тістемнің анатомиялык варианты болып табылады, ал терең тістем ауытқушылыкка (аномалияға) жатады.Алтынбеков Алдынгы тістерді шамадан тыс жабу дәрежесімен сипатталады, кескіш тебешікті туйіспе болмайды. Мунда курек тіс аралык сагитальді саңылау не терең жарақаттаушы тістем пайда болады. Алдыңғы тістер. Алдынгы тістердің тік орналасуында, сонымен қатар төменгі жақ суйегі альвеола белімінің вестибула бетіндегі кызыл иек шеті закымдануы мүмкін.Бул жарақатты жоғаргы алдынгы тістердін кескіш кырлары туындатады.Терең тістем көп жагдайларда елеулі кызметтік бузылыстарға алып келеді алдынғы тістер жанындагы шырышты қабықтын закымдануымен қатар осы тістер пародонтына шамадан тыс жуктеме туседі,шаинау кызметі нашарлайды, наукастын сырт келбеті де азады. Буйірлік тістер ортогнатиялық тістемде де(дербес ауытқу), қабыса алады не-месе дистальді арақатынас (мезиальді не дистальді тістем синдром) орын алады. Бет белгілері көбінесе дистальді тістемге,сирек -мезиальді тістемге тән.Рузиддинов Ашық тістем оның белгілері мен сипаттамалары Ашық тістем. Тістемнің бүл түрінде алдыңғы тістер, кейде кіші азу тістерде тістеспейді, бүл кезде тек қана үлкен азу тістер түйіседі. Қызметтік бұзылулар байкалады . Алдыңғы тістердің арасындағы түйіспеушіліктің болмауы азу тістерімен тамақты тістеуге мэжбүр етеді. Ашык тістем Пайдалы шайнау ауданының (окклюзиялык аймақ) кысқаруы тамақтың шайналуын да киындатады. Тамақ шайнау үдерісіне тілдің қатысуының орны ерекше, бұл кезде тіл көлемі жағынан үлкейеді. Науқастың тез сөйлеуі бүзылады, сыртқы бет-пішіні де (беттің төменгі бөлігі үзаңқырап кетеді) өзгереді Алтынбеков Ашыктістем.Алдынты тістер кейде премолярлар да туйіспейді, бүйірлік пістердін туйіспеуі де сирек болса да кездеседі. Бұл форманы дистальді не буйірлік ашык тістем деп атайды.Жоғаргы ерін алдынгы ашық тістемде кысқа келеді. Тіс аралық санылауды жасыруға тырыскан науқастарға ғана ол керіліп,созылады. Алдынғы тістер арасынданы санылау сейлеуді бузып, науқастын сырт келбетін нашарлатады, ал тагам буйірлік тістермен тістеледі.Рузиддинов Қарама қайшы тістем оның белгілері сипаттамалары Қайшы немесе қисық тістем. Қайшы тістем кезінде төменгі азу тістер үрт төмпешіктерімен өздерінің аттас жoғapf ы азу тістерінің үрт төмпешіктерін сыртқа жагынан жауып жатады. Алдыңғы тістер калыпты жағдайда тістеседі. Мүндай тістем жоғарғы тіс қатарының кысқаруы негізінде пайда болады. Қайшы тістем бір жакты немесе екі жақты болуы мүмкін Алтынбеков Киылысты тістем жағдайында теменгі буйірлік тістердін ұрт тобешітері күрек тістердін қалыпты жабылуында аттас жоғаргылардан сыртқа қарай орналаскан, немесе теменгі буйірлік тістер курек тістердін кері аракатынасында жогаргыларга катысты тыс жанына ығыскан. Бұл кезде орталық окклюзия куйінде бір не екі жақтан жоғарғы жөне төменгі тіс қатарлары киылысады.турін Осыган байланысты қиылысты тістем бір не екі жақты болады. Тістемнің мұндай түріне мынадай жағдайлар себепкер: • жогарғы не төменгі тіс догасының тарылуы • теменгі жак суйегінің бір жаққа ыгысуы •жоғарғы жақ суйегінің бет каңқасында ассиметриялы орналасуы • тіс қатары тарылуының бас суйекте жақ суйегінің дурыс орналаспауымен ұштасуы Рузиддинов жүктеу/скачать 18,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|