«Педагогические инновации как условие повышения качества образования»


ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫНДА МӘТІНДІ ОҚЫТУ ТҮРЛЕРІ



Pdf көрінісі
бет37/43
Дата10.01.2017
өлшемі4,35 Mb.
#1560
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   43

ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫНДА МӘТІНДІ ОҚЫТУ ТҮРЛЕРІ 
 
Қазақстанның  білім  беру  жүйесі  қатып  қалған  дүние  емес,  бүгінгі  күннің  талабына  сай, 
оқушының ақыл - ойын, қабілетін дамыту, әлемдік денгей талабына жауап беретін интеллектуалдық 
потеңциал дайындау мақсаты көзделініп отыр. Әрине, 21 - ғасырдың қойған бұл талабы, сөзсіз қиын. 
Бұл  қиын  жағдайдан  шығудың  жолы  -  адамның  барлық  шығармашылық  мүмкіндіктерін 
пайдаланатын жаңа технологияны іздеп табу. Осыған орай бүкіл білім беру жүйесі озық тәжірибелер 
мен  технологияларды  еңгізуде.  Бұл  жүзеге  асырылатын  білім  беру  мақсаты  мен  міндеттерінің 
дәстүрлі оқытудан түбегейлі өзгешеліктерін қолдану арқылы. оқу әркекетін қалыптастыру негізінде, 
оқушылардың жекебас тұлғасын тәрбиелеу мақсаты қойылып, ең алдымен білім, білік, дағдыларын 
менгерудің  негізі  ретінде  оқушы  дамуы  мен  тәрбиесін  қамтамасыз  ету  міндеттерін  көздейді.  Бала 
дамуын жан  - жақты, терең білу, оның даралық ерекшеліктерімен санасын отыру, мұғалімге үлкен 
міндет пен жауапкершілік жүктейді. 
Баланың  қабілеттерін  дамыту,  ақыл  -  ойын  жетілдіру  мәселелеріне  ежелгі  грек  ғалымы, 
философы  Сократ,  Шығыстың  әйгілі  ойшылы  Әл  -  Фараби,  өзімізге  етене  жақын  ұлы  ойшылы, 
ақынымыз Абай да аса назар аударған. Олардан кейінгі педагогика мен психологияға ден қоя қараған 
Ахмет Байтұрсынов, Мағжан Жұмабаев баланың ақылын, танымын, еркі мен зейінін қалыптастыру 
арқылы  бойға  біткең  қабілетті  дамытып  жүйелі  ой  түйіп, білім  тұңғиығына  бойлауға  мүмкіндіктер 
ашатындығын атап айтқан. 
Кәсіби  шеберлік,  шәкіртті  баурап  алып,  қызығушылықтарын  арттыру,  терең  білім  беру  -
ұстаздың  талмай  ізденуінде.  Бойына  жинақтаған  теориялық  білім  мен  тәжірибені  ұштастыра 
отырып, ізденістең жалықпаған ғана кәсіби шеберліктін шыңына шығары анық. 
Мен  оқытатын  орыс  тілінде  жүргізілетін  мектепте  қазақ  тілінен  11  жылға  жуық  білім  беріп 
келемін.  Мәтін  және  оны  қабылдау  да  -  өз  шешімін  таппай  отырған,  кең  ауқымда  зерттеуді  қажет 
ететін  мәтін  лингвистикасының  өзекті  мәселелерінің  бірі.  «Мәтін  анықтамасын  түсінуде  ол 
феңоменді  оқып  -  үйренудің  түрлі  әдістемесі  мен  амал  -  тәсілі  анықталады.  Бүгінгі  күнде  мәтін 
аударуда».  Сонымен  бірге  лингвистер  бірінші  кезекте  тілдің  функционалдық  -  коммуникативтік 
сапасы  мен  мәтін  арқауын  құрайтын  құралға  назар  аударды.  «Мәтін»  деген  түсінік  «Мәтін 
грамматикасы,  мәтін  стилистикасы»,  «Мәтін  лингвистикасы»  деген  лингвистикалық  терминдер 
атауымен кіреді. Бірақ дәл тіл білімнің ауқымда «мәтін» әлі нақты анықтамасын алған жоқ. Ол көп 
құрлы  болғандықтан  түсінікті  тілдік  қатегория  тарапынан  қиюластыру  мүмкін  емес.  Сондықтан 
«сөйлемнің  күрделі  бірлігі»,  «сөйлемнің  бірізділігі»,  типтік  анықтама  және  тағы  басқа  үнемі 
кисынсыз  болады,  сондықтан  да  ол  материалдық  құрылысын,  оның  экстралингвистикалық 
көрсеткішін, Сонымен бірге коммуникацияға қатысушылар рөлін назардан тыс қалдырады. Сонымен 
бірге мәтін мағынасы оның жарыққа шығу себебімен анықталады. 
Демек, мәтін феңоменіңің көп құрлығын есепке алған жағдайда, оған түрлі анықтамалар беруте 
болады. Мұның өзі шындығында мәтін ретінде оған анықтама беруде негізгі рөл атқаратынына дәлел 
бола  алады.  Мәтін  сөйлеу  шығармашылығы  таңбалық  жүйелілік  сияқты  ақпараттық  кеңістікті 
анықтайды.  Семиотикада  мәтін  коммуникацияның  кез  келген  формасы,  мәселен,  салт,  би,  әдет  - 
ғұрып және тағы басқа кез келген таңбанын бірізді, байыпты жүйесі деп түсіндіріледі. 
Мәтін сөзі ( латын тілінде textus ) « тұтасып кеткен, біріккең ткань » деген ұғымды білдіреді. 
Сондықтан көңіл аударарлық бір жайт, не бірігеді, қалай, не үшін бірігеді деген нәрсені анықтап алу 

257 
 
қажет. Қалай дегенде мәтін - мағыналық жағынан біріккең жүйелі таңбалық бірлік, негізгі өзіне тән 
байлаулы  және  тұтастық  қасиетке  ие.  Ондай  жүйелі  таңба  коммуникативтік  бірліктің  жоғары 
денгейі,  сондықтан  ол  әдеби  шығарманың  толық  анықталған  мағынасына  ие,  яғни  аяқталған 
ақпараттық және құрылымдық тұтастық. Бұл бүтін, әрі таңғаларлықтай жат құбылыс. Қомақты белік 
болғанымен,  тұтастық  үнемі  функционалық  құрылым  болып  табылады  және  бұл  құрылымда 
тұтастықтың өз орны бар. 
Мәтін 
қатегорияларының 
мәндері 
(мағыналық, 
құрылымдық, 
функционалдық, 
коммуникативтік) әр түрлі болғанымен, бір - бірімен байланыспайды, тек бір - біріне ықпал етеді, ол 
- аса сапалы түрде құрастырылған тұтастық, 
Қисындылық  пен  тұтастық  -  мәтінге  ғана  тән  қасиет  ол  тек  дербес  талдауды  қажет  етеді. 
Сондықтан  да  бұл  екеуі  мәтін  шеңберінде  бірін  -  бірі  толықтырады  және  өзара  бірлікте 
қолданылады: мәтін мазмұнын біртұтас мағына, дәл берілген тілдік құралдар ашады. Сөйтіп, тілдік 
қисындылық  Сонымен  бірге  мағыналық  тұтастық  оның  көрсеткіші  болады.  Әлбетте,  егер  табиғи 
ситуацияны ескеретін болсақ, мәтін пайда болған кезде айқын мақсатты мағынаны көрсетуді талап 
етеді. 
Мәтін  теориясында  мәтін  туралы  мәселеге  ерекше  назар  аударып,  оны  теориялық  жағынан 
саралаудың  маңызы  зор.  Текстология  сияқты  филология  саласының  да  ерекше  қарастыратыны  -
мәтіннің  айрықша  формасы.  Лингвистика  мәтіннің  интонациялық,  лексикалық  және  синтаксистік 
амал - тәсілдерін, графикалық әріппен белгілеу және пунктуациялық ерекшеліктерін зерттейді. 
 «Мәтін»  деген  ұғым  тек  тілдік  жағынан  құрастырылған  және  әдеби  шығармаға  ғана  тән 
болады,  алайда  оның  бөліктеріне,  айтарлықтай  дербес  көзқарасты  микромәтінге  қолданылмауы 
мүмкін.  Тек  сондай  мәтін,  оның  тарауы,  бөлімі,  параграфы,  мәтін  кіріспесі,  қорытындысы,  тағы 
басқа туралы айтуға болады. 
Негізінде мәтін қабылдауды қамтамасыз ету тілдік және графикалық бірліктермен, жалпы білім 
қорымен,  басқаша  айтқанда  «  коммуникативтік  аямен  »  мәтінжасамның  жүзеге  асу  жолдарымен 
және оны түсіндірумен байланысты жүзеге асады. Сондықтан қабылдау прессуппозициямен (прелат: 
pral -алда, supposition - болжам, презумпция ) тығыз байланысты. 
Прессуппозиция - бұл сөзбен білдіре алмайтын, мәліметті қабылдаушының санасында болатын 
барлық  мәліметтерді  және  одан  тыс  жатқан,  алайда  оларды  дұрыс  және  жеткілікті  түрде  түсінуге 
кепілдік беретін мәтіннің мағыналық компоненті. Прессуппозиция бұрынғы өткен мәтінді оқығанда 
пайда  болатын  немесе  тіпті  мәтіннен  тысқары,  мәтін  құраушының  тәжірибесі  мен  білімнің 
нәтижесінен туындауы мүмкін. 
Мәтінді  толық  түсініп  қабылдау  үшін  «  мол  мәдениетті  контекст  »  керек,  ол  жазушы  мен 
оқырманның жалпы бтім қорын құрайды. 
Мәтін  -  «байланысу,  бірігу»  деген  мағынаны  білдіретін  сөз.  Ол  сөйлегенде,  жазғанда  пайда 
болады да, қажетті бір тұтас ойды аяқтайды. 
Мәтіннің  тақырыбы  болады.  Мәтін  сөздерден,  сөйлемдерден,  абзацтардан  тұрады.  Мәтін 
әртүрлі  мазмұнға  құрылады.  Онда  оқиғалар  хабарланады,  баяндалады,  әңгімеленеді,  құбылыстар 
сипатталады, суреттеледі. 
Мәтінге  газет  -  журнал  материалдары,  өлен  шумақтары,  оқулықтағы  ережелер  және  әртүрлі 
тақырыптағы сөйлесулер жатады. 
Орыс  мектептеріндегі  қазақ  тілін  жүргізу  мұғалімдерден  көп  дайындықты  талап  етеді. 
Мұғалімнің  еңбегінің  табысты  болуының  қайнар  көзі  оқушының  ана  тілі  мен  қазақ  тілінің 
арасындағы  әрқилы  ұқсастықтары,  айырмашылықтарын  есепке  ала  отырып,  соларға  негіздей 
оқытқанда ғана сабақ табысты да тиімді болады. Оқу  - тәрбие жаршысының негізі - сабақ. Сапалы 
сабақ оқу тәрбиесінің нәтижесінің нәтижелі болуыла тікелей әсер етеді. 
Сабақ үстінде оқушының жүйелі жұмыс істеуіне мүмкіндік туғызу, сабақтың тақырыбына сай 
нақтылы міндет қоя білу - ол әр мұғалімнің шеберлігіне байланысты. Өйткені оқушыларды терең әрі 
жинақты  біліммен  қаруландыру,  олардың  шығармашылық  қабілетін,  қызығушылық  талғамын 
дамыту,  өз  бетінше  білімін  толықтандыруға  дағдыландыру  сияқты  күрделі  жұмыстар  сабақ 
барысында қалыптасады. Бұл әрбір мұғалімді ойландырып, жаңаша жұмыс істеуге, жаңа ізденістерге 
жетелейді.  Әрбір  мұғалімнін  негізгі  алға  қойған міндеті  –  шәкірттердің  ой  -  өрісін  кенейтуге,  биік 
адамгершшік қасиеттерін өалыптастыру. 
Тілді оқытып, үйретудің сапасын арттыру әртүрлі жағдайларға байланысты. Орыс мектебінде 
оқытылатын қазақ тілі пәнінің түпкі мақсаты - оқушыларға қазақ тілін менгерту, ойлау қабілеті мен 
сауаттылығын арттыру, қазақ тілінде сөйлеп, жаза білетін дәрежеге жеткізу, қазақ халқынын әдет -

258 
 
ғұрпын,  тарихын  танып  талаптандыру,  тілін  құрметтеуге  тәрбиелеу,  Сонымен  қатар  Отанды, 
табиғатты, айналадағы құбылысты, тыныс - тіршілігімен жан - жақты терең таныстыру. 
Сабақ өткізу, оқыту барысында өткізілетін ең күрделі жұмыс түрлерінін бірі - сабақта мәтінмен 
жұмысты ұтымды ұйымдастыру. Мәтінмен жұмыс дегеніміз - сабақта өтілетін әр түрлі жұмыстардын 
жиынтығынан құралады. Олар: 
1. дыбыстармен жұмыс; 
2. сөздіктермен жұмыс; 
з. сөздік қорларын жетілдіру; 
4. тіл дамыту; 
5. ауызша сөйлей білуге дағдыландыру. 
 
1.1. Мәтінмен жұмыс істеу мынадай кезеңдерге бөлінеді: 
1. мәтінді оқығанға дейінгі кезең; 
2. мәтінмен жұмыс кезеңі; 
3. мәтінді оқығаннан кейінгі кезең. 
1.2. Мәтін оқығанға дейінгі кезең мынадай бағытта жүргізіледі: 
1.
 
1 .Бірнеше бөлімге бөліп оқыту; 
2.
 
Бөлімдерге ат қою; 
3.
 
Негізгі, жаңама ойды таптыру; 
4.
 
Мәтін бойынша сұраққа жауап беру; 
5.
 
Окығанның мазмұнын айту; 
6.
 
Жоспар құру. 
1.3. Мәтінді оқығаннан кейінгі кезең: 
1.
 
жағдаят шешу; 
2.
 
пікірталас; 
3.
 
мәтінге ат қою; 
4.
 
диалог құрау; 
5.
 
тапсырмаларды орындау; 
6.
 
мәтіннің мазмұнын жоспар бойынша айту. 
 
Мәтінмен  жұмыс  істеу  кезеңінде  оқушыларды  жұмыс  істеу  қабілеттеріне  және  білім 
денгейлеріне қарай топтарға бөлініп, әр топқа лайықты тапсырма берген жөн. Ол үшін қазақ тілінде 
оқудын ерекшеліктерін менгерткен жөн: 

 
аү қазақтіліне тән дыбыстардың айтылуы, жазылуы; 

 
әү ол дыбыстарды айтылу және жазылу жағынан бір - бірінен ажырата білу; 

 
бү «О» дыбысының қазақ тілінде ешқандай өзгеріссіз болатынын түсіндіру; 
Мәтінді оқудың мынадай түрлерін сабақ үстінде қолданамын: 
1.  Дауыстап  оқыту  арқылы  оқушының  сөйлеу  әлементтерін  менгергендерін  байқауға  болады, 
тағы да бір тиімділігі- оқушылар бірінің қатесін бірі естіп және түзетіп отырады. 
2. Іштей оқу – бұл жұмыстың мақсаты оқушылардың шапшаң оқу дәрежесін анықтау. Мысалы: 
оқушыларға іштей оқу үшін бір мәтін беремін де, қай жерге дейін оқу керектігін белгілеймін. Әркім 
белгілеген  жерге  келгенде  кітаптарын  жауып,  бітіргенін  байқатады.  Солай  оқушылардың  оқу 
шапшаңдықтарының мөлшерін өзіме белгілеп отырамын. 
3. Араласып оқу ү кезекпен оқу ү. 
4. Буынға бөліп оқу. 
5. Мәнерлеп оқу. 
6. Сөйлемді мазмұнына, айтылуына қарай ырғағымен оқу. 
Оқушыларды  шапшаң  оқута  дағдыландыру,  әрине,  өте  жақсы.  Дегенмен,  олардың  шапшаң 
оқуы толық түсініп оқыды деген сез емес. Оқушының мәтінді түсіну қабілетін әр түрлі әдіс - тәсілдер 
қолдана отырып анықтауға болады. Бұл жерде айтатыным, күнделікті сабақ сайын мәтіннін бір сөзін 
қалдырмай  аударып,  тек  осындай  аударма  жұмысымен  шектеліп  калмау  керек.  Ол  балаларды 
зеріктіріп. ынтасын кемітіп, ойлану қабілетін тежейді. Сол себепті әр түрлі әдістер қолдануды жөн 
көрдім: 
1 .Мәтінді қазақ тілінен орыс тіліне аудару; 
2. Оқыған мәтіннің мазмұнын айтқызу, қазақ тілінде жеткізуге қиналса, орыс тілінде айқызу; 
3. Мұғалімнің сұрағына дайын жауап беру; 
4. Берілген мәтіндегі ойды бірнеше сөйлемдер арқылы айтып беру: 

259 
 
5. Оқыған мәтінге немесе бөлімге тақырып қою; 
6.  Үлестірмелі  кәртішкелерге  мәтінді  түсінгенін  айтуға  көмектесетін  тірек  сөздер  жазылады. 
Сол бойынша мәтіндегі ойды әңгімелейді; 
7. Мәтіннің мазмұнына сай келетін суреттерді таңдап алып, соларды пайдалана отырып, әңгіме 
құраута болады. 
8. Жоспар құрғызып, мәтіннін мазмұнын түсінгендерін тыңдау. 
Мәтіндерге  берілген  барлық  сөздер  мен  грамматикачық  материалдарды  бір  сабақ  үстінде 
үйретуді  мүмкін  емес,  сондықтан  үйретілуте  тиісті  сөздермен  грамматикалық  материатлдарға  баса 
назар  аударылуы  қажет.  Мәтіндерді  іріктеп  алып,  ұтымды  пайдалануда  мұғалім  белгілі  бір 
принциптерді белгілеп алып, оларды өзіне таяныш ету керек. 
1. Мәтіннің тақырыпқа сәйкестілігі, тәрбиелік мәні. Мәтіннің тақырыпқа сәйкестілігі, тәрбиелік 
мәні оқыту жүйесіндегі аса бір қажетті мәселенің бірі. 
2.  Мәтіннің  оқу  арқылы  менгертілуі.  Мұғалім  мәтінді  ең  алдымен  талапқа  сай  сөзді  оқып 
шығып, оқудың үлгісін көрсетеді. Осы кезде оқушылар оқулықтарына қарап отырып, оқудың үлгісін 
көрсетеді.  Осы  кезде  оқушылар  оқулықтарына  қарап  отырып,  оқудың  техникасына  баса  назар 
аударылады. Оқушылардың қатысуымен мәтіннің мазмұны түсіндіріледі, сөздік жұмысы жүргізіледі, 
мақсат - тіл дамыту. Жаңа сөзде болса, айрықша түсіндіріліп, сөздік дәптерге жазылады. 
3. Мәтіннің сұрақ - жауап әдісі арқылы игерілуі. Бұл - мәтінді игерудің аса бір ұтымды жолы. 
Сұрақ  бірде  мүғалім  тарапынан  қойылып,  оқушылардың  қатысуымен  жауап  қайтарылса,  бірде 
сұрақты оқушылардың өздері қойып жауапты өздері қайтарады, бірақ мұғалімнің тікелей бақылауы, 
ретті жерлерінде араласып отыруы аса қажет. 
4.  Мәтіндегі  жаңа  сөздер  мен  грамматикалық  материалдардың  менгерілуі.  Мәтіндегі  жаңа 
сөздерді  игеру  оқушылардың  лексикалық  қорын  байытуға,  қазақша  сөйлей  білу  мүмкіншілігін 
арттыруға  тікелей  жағдай  жасайды.  Жаңа  сөздерді  менгеру  мұғалімнің  тікелей  түсіндіруі  арқылы, 
сұрақ  -  жауап  әдісін  тірек  ете  отырып,  сол  сөздің  қатысуымен  әртүрлі  сөйлемдер  құрау  арқылы 
сөздік жұмыстарын пайдатану арқылы іске асады. 
Осындай жұмыс түрлерін өткізе отырып, мәтінмен жұмыс жүргізу кезінде оқушылардың ой  -
өрісін дамьтуға, терең білім алуларына мүмкіндік туады. 
Қазіргі  білім  беру  жүйесінде  жаңа  технологияларды  еңгізу  күннен  -  күнге  басты  талапқа 
айналып, осы әдістерді жетілдіре түсу қажеттігі күшеюде. Оқу бағдарламасына жаңа үрдістер, жаңа 
оқу технологиялары көптеп еңгізілуде.  
Мұғалім  әрдайым  ізденісте  болса  ғана,  оқушылардың  білім  сапасын  жоғары  көтере  алады. 
Білім сапасын көтеру дегеніміз - оқушыны жоғары денгейге көтеру. Осы мақсатты алға қоя отырып, 
тіл үйретуде мәтінмен жұмыс түрлерін тиімді пайдаланып, оқушылардың қазақша сөйлеу дағдысын 
қалыптастыру. 
 
 
А.А. Зарипова 
 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИНФОРМАЦИОННО-КОММУНИКАЦИОННЫХ 
ТЕХНОЛОГИЙ НА УРОКАХ ИСТОРИИ 
 
В данной статье рассматривается роль информационно-коммуникативных технологий на уроках истории и обще-
ствознания в обучении как современного средства обучения школьников. Показаны преимущества данной формы органи-
зации учебных занятий. 
Ключевые слова: информационно-коммуникативные технологии, информация. 
The role of information and communication technologies at the history and social studies lessons as a modern mean of teach-
ing students is considered in this article. The advantages of this form of organization are shown. 
Key words: information and communication technologies, information. 
 
XXI  век-  век  высоких  компьютерных  технологий,  инновационного  развития  экономики, 
глобальной  информатизации,  интенсивного  развития  средств  коммуникации,  век  стремительных 
социальных и экономических изменений. 
Образование  –  непрерывный  и  динамичный  процесс  и  основная  задача  школы-  создание 
индивидуальной заинтересованности в приобретении знаний, умения применять их в повседневной 
жизни.  В  наше  время  от  уровня  образованности  людей  существенно  зависит  уровень  развития 
страны, качество жизни ее населения.  

260 
 
На сегодняшний день мы не можем не задумываться над тем, что ожидает наших учеников. Мы 
знаем, что будущее потребует от них огромного запаса знаний в области современных технологий. 
Сегодня  уже  60%  предложений  о  работе  требуют  минимальных  компьютерных  знаний,  и  этот 
процент  будет  только  возрастать.  Но  подготовка  молодёжи  к  будущему  заключается  не  только  в 
плане  «готовности  работать».  Ученики  должны  освоить  новые  жизненно  необходимые  навыки  в 
связи  с  тем,  что  современные  технологии  всё  глубже  проникают  в  нашу  жизнь.  Требования  к 
качеству образования постоянно растут. Старые, традиционные методы обучения уже не успевают за 
этими требованиями. Возникает очевидное противоречие. Использование ИКТ в образовании может 
помочь  в  решении  этих  противоречий.  Обучение  –  это  процесс  получения  знаний.  Традиционный 
источник  знаний-  учебник  ограничен  в  своих  возможностях  [1;  185].  Обучающимся  на  разных 
ступенях  образования  всегда  требовались  дополнительные  источники  информации:  библиотеки, 
музеи,  архивы.  В  этом  отношении  жители  крупных  городов  находятся  в  более  благоприятных 
условиях,  чем  сельские  жители.  Здесь  можно  говорить  о  существовании  информационного 
неравенства.  Решить  эту  проблему  поможет  широкое  применение  в  обучении  информационных 
ресурсов  Интернета.  Для  человека,  живущего  в  рамках  современной  цивилизации  характерно 
стремление к визуальному восприятию информации. Данное культурное явление приводит к тому, 
что  в  процессе  информационной  коммуникации  зрительный  знак  преобладает  над  текстовым  [3; 
323].  
История-  это,  пожалуй,  единственный  предмет  в  системе  образования,  который  за  последние 
10–15  лет  претерпел  кардинальные  изменения  как  в  плане  взглядов  на  сам  предмет,  так  и  на 
методику  его  преподавания.  Новые  учебники  и  программы  разных  авторов  предлагают  разную 
трактовку  и  свое  видение  предмета,  порой  учебник  написан  сложным,  непонятным  для  ребенка 
языком.  При  традиционном  подходе  к  изучению  предмета  основная  нагрузка  падает  на  слуховой 
канал,  тогда  как  зрение,  на  которое  в  естественных  условиях  приходится  80%  поступающей 
информации,  хронически  остается  недогруженным,  а  это  важнейший  вид  памяти,  который  несет 
ответственность  за  запоминание  и  усвоение  материала.  Большой  объем  информации,  который  все 
труднее  обрабатывать  вручную  (один  параграф  может  содержать  от  5  до  7–8  страниц  текста), 
безликие учебники (нет схем, графиков, иллюстраций и т.д.), отсутствие интереса к предмету – все 
это заставляет учителя искать новые методы работы, и помочь ему может использование на уроке 
ИКТ.  Применение  в  процессе  обучения  мультимедийных  технологий,  способствует  частичному 
решению  данной  проблемы.  Электронные  учебные  пособия,  созданные  на  базе  мультимедиа, 
оказывают  сильное  воздействуют  на  память  и  воображение,  облегчают  процесс  запоминания, 
позволяют сделать урок более интересным и динамичным, «погрузить» ученика в обстановку какой-
либо  исторической  эпохи,  создать  иллюзию  соприсутствия,  сопереживания,  содействуют 
становлению объемных и ярких представлений о прошлом.  
Современный  образовательный  процесс  предполагает  развитие  у  обучающихся  творческих 
способностей.  Подобное  требование  диктует  необходимость  работы  учащихся  с  информацией, 
самостоятельно формируемой ими в виде творческой образовательной продукции. Решению данной 
задачи  способствует  развитие  проектных  технологий  в  изучении  истории.  В  данном  случае  ИКТ, 
изначально  предназначенные  для  создания  информационных  продуктов  различного  рода  (текстов, 
презентаций  и  т.п.)  и  обладающие  огромным  творческим  потенциалом,  становятся  эффективным 
инструментом в руках учащихся.  
Информационно-коммуникационные  технологии  способны:  вовлекать  учащихся  в  процесс 
обучения,  делать  из  пассивных  слушателей  активных  деятелей,  стимулировать  познавательный 
интерес  к  истории,  придать  учебной  работе  проблемный,  творческий,  исследовательский  характер, 
во  многом  способствовать  обновлению  содержательной  стороны  предмета  история, 
индивидуализировать  процесс  обучения  и  развивать  самостоятельную  деятельность  школьников. 
Повышается  интенсивность  учебного  процесса,  уровень  развития  психологических  механизмов 
(воображения, памяти, внимания), активизируются мыслительные процессы [2; 382]. 
В  настоящее  время  существует  большое  количество  энциклопедических  мультимедийных 
программ демонстрационного характера по курсу истории. 
Используя ИКТ в обучении, учитель ставит перед собой следующие цели:  
– Эффективное обучение на основе научно разработанной программы. 
– Обучение, учитывающее индивидуальные данные ребенка.  
Опыт  работы  показывает,  что  наиболее  удобными  программами  являются  Power  Point,  Paint, 
Microsoft  Office  Publisher  из  пакета  Microsoft  Office.  Такой  выбор  объясняется,  прежде  всего, 
распространенностью  данного  пакета  и  его  унифицированностью  –  любой  человек  имеющий 

261 
 
представление  о  хотя  бы  одном  продукте  пакета,  быстро  может  освоить  работу  и  в  других 
программах. 
При  подготовке  к  урокам  с  использованием  ИКТ,  учащиеся  5-7  классов  могут  использовать 
программу  Microsoft  Office  Publisher,  так  как  с  программой  Power  Point  эта  группа  учащихся  еще 
незнакома,  и  представлять  интересный  материал  в  виде  газеты,  в  которой  содержится  не  только 
текст,  но  иллюстрации,  кроссворды,  составленные  самими  учащимися,  причем  данную  работу 
можно проводить на каждом уроке, так как она несложна для учащихся и вызывает у них интерес 
при подготовке к урокам. 
Power  Point  позволяет  и  преподавателю,  и  ученику  стать  разработчиком  собственного 
программного  продукта.  Использование  компьютеров  в  учебной  деятельности  является  одним  из 
эффективных способов повышения мотивации и индивидуализации его учения, развития творческих 
способностей  и  создания  благополучного  эмоционального  фона.  Сегодня  имеется  большое 
разнообразие мультимедийных учебников, которые вызывают интерес у учащихся всех возрастов и 
разных  уровней  подготовки  (знаний).  Авторы  электронного  учебника  «История  Казахстана»  не 
только  дают  большой  исторический  материал,  видеофильмы,  но  и  иллюстрации,  исторические 
карты, интерактивные тесты, задания, которые с интересом решаются учащимися. 
Одно  из  самых  распространенных  электронных  устройств,  применяемых  сейчас  в  школе  – 
интерактивная  доска.  С  помощью  такой  доски  учитель  может  продемонстрировать  учащимся 
графики,  диаграммы,  карты,  таблицы.  Учителю  истории  можно  рекомендовать  электронные 
учебники  «История  Казахстана»,  которое  содержит  большое  количество  карт  по  изучаемому 
периоду  и  помогает  учителю  при  объяснении  материала.  Но  это  пособие  вызывает  интерес  и  у 
учащихся,  которые  уже  не  боятся  доски  с  бумажной  картой,  а  с  интересом,  любопытством  и 
желанием  работают  на  интерактивной  доске.  Внедрение  в  учебный  процесс  интерактивной  доски 
позволяет  создать  комфортную  эмоциональную  среду  для  усвоения  материала.  Новые  технологии 
могут  стать  инструментом  решения  одной  из  главных  проблем  педагогики  –  создание  у  учащихся 
потребности в знаниях и желания покорять новые вершины. 
Применение  информационных  технологий  и  систематическое  использование  ПК  в  процессе 
преподавания гуманитарных дисциплин приводит к следующим результатам:  
1.
 
Повышение уровня использования наглядности на уроке;  
2.
 
Повышение производительности урока;  
3.
 
Установление межпредметных связей с основами информатики и вычислительной техники, 
физики, литературы и др.  
4.
 
Возможность  организации  проектной  деятельности  учащихся  по  созданию  учебных 
программ под руководством преподавателей информатики и истории.  
5.
 
А  самое  главное-  у  учеников  меняется  отношение  к  ПК  как  к  дорогой,  увлекательной 
игрушке. Ребята начинают воспринимать его в качестве универсального инструмента для работы в 
любой области человеческой деятельности.  
Однако,  учителю,  использующему  ИКТ  на  уроках,  не  следует  забывать,  что  в  основе  любого 
учебного  процесса  лежат  педагогические  технологии.  Информационные  образовательные  ресурсы 
должны  не  заменить  их,  а  помочь  стать  более  результативными.  Они  позволяют  оптимизировать 
трудозатраты  учителя,  чтобы  учебный  процесс  стал  более  эффективным.  Информационные 
технологии  призваны  разгрузить  учителя  и  помочь  ему  сосредоточиться  на  индивидуальной  и 
творческой  работе  –  отвечать  на  «каверзные»  вопросы  активных  учеников,  и  наоборот,  пытаться 
«расшевелить»,  «подтянуть»  самых  слабых  и  пассивных.  Параллельно  работающий 
«автоматизированный обучающий конвейер» – это лишь еще один педагогический инструмент.  
В  заключение  хотелось  бы  сказать,  что современный  педагог  просто обязан  уметь  работать с 
современными средствами обучения хотя бы ради того, чтобы обеспечить одно из главнейших прав- 
право на качественное образование. Сегодня учитель, действующий в рамках привычной  «меловой 
технологии»,  существенно  уступает  своим  коллегам,  ведущим  занятия  с  использованием 
мультимедиапроектора, интерактивной доски и компьютера. 
 
Литература 
1.
 
Буланова- Топоркова М.В. “Педагогические технологии”, М-Р-н-Д, 2004 г. 
2.
 
Кузнецов И.Н. “Настольная книга преподавателя”, М., 2005 г. 
3.
 
Угринович Н. “Информатика и информационные технологии”, М., 2005 г. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет