Педагогических работников по актюбинской области

442 

болашақ  мҧғалімдердің  педагогикалық  шеберлігін  қалыптастыру  ҽдістемесін  жаңартып,  жаңа  оқыту 

технологияларын  зерттеу  жҽне  оларды  жоғары  білім  беру  жҥйесіне  енгізуді  міндеттейді.  Бҧл  жаңартылған 

мазмҧнның  педагогқа  қояр  алғашқы  талабы  болып  саналады.  Профессор  Н.Д.Хмельдің  пікірінше,  педагог 

оқыту-тҽрбиелеу ҥрдісін технологиялық тҥрде белгіленген қызметтің қҧрылымы мен логикасын тҥсінгенде ғана 

қҧрады: мақсат, міндет, мазмҧн, қҧрал, форма, ҽдіс жҽне тапсырмалар. Олардың кезеңдерін кҿріп тізіп отырады, 

қызмет тҽсілдерін меңгереді, бҧл ҽр бір кезеңді толықтай жҽне бҿлек ҧйымдастыру ҥшін қажет.  

ЮНЕСКО қҧжаттарында оқыту технологиясы оқытудың тҧтас ҥрдісін жасау, қолдану жҽне анықтаудың 

жҽне  есепке  ала  отырып  меңгерудің  білімді  техникалық,  адами  ресурстарды,  білім  беру  формаларын 

оңтайландыру  міндетін  кҿздейтін  олардың  ҿзара  қарым-қатынас  жҥйелі  ҽдісі  ретінде  қарастырылады.  Бҧл 

мҽселеге кҿзқарастардың бірі технологияны тҥлектің бойында  қазіргі қоғам жҽне  экономиканың даму деңгейі 

талап  ететіндей  қабілеттер  мен  қасиеттерінің  қалыптастыру  ҥшін  ақпараттық  технология  ҽлеуетін  белсенді 

қолданатын оқытудың ҽдіс-тҽсілдері ретінде айқындайды. Технологияны ҧтымды пайдалану – келесі талаптың 

бірі.  Мҧғалімдер  қолданып  жҥрген  тҽсілдерінің  маңыздылығы  оқытудағы  тиімділігіне  байланысты  болады, 

сондықтан  оқытудың  ҽдістемесін  жаңартпай  білім  беру  бағдарламасын  жаңарту  білім  беру  стандарттарын 

жаңартудың  тиімділігін  тҿмендетеді.  Мҧғалімдер  оқушыны  центрде  кҿрсететін  оқыту  ҽдістемесін  қолданады, 

дҽлелдерді  қҧрылымдау  мен  талдау  ҥшін  рҿлдік  модельдер  ретінде  ҽрекет  етеді.  Оқушылар  оқыту  ҥдерісінде 

белсенді ҽрекет етеді. Олар білімді бағалап, ҿздерінің тҧжырымдамасының дҽлелдерін кҿрсетіп, басқаларға сын 

кҿзбен қарау керек. Белсенді оқыту ҽдістері мен тҽсілдерін қолдану, оқыту мақсатын формативті бағалау. 

Кҥні  бҥгінге  дейін  отандық  педагогикалық  ҽдебиетте  оқыту  жҽне  тҽрбиелеудің  «ҽдістемесі»  термині 

кеңінен  қолданылады.  Оның  зерттейтін  негізгі  мҽселелері  –  ҧйымдастыру  субъектілері,  тҥрлері,  қҧрылымы, 

мазмҧны  мен  формалары  жҽне  іс-ҽрекетті  ҧйымдастыру  тҽсілдері.  «Ҽдістеме»  сҿзі  тар  мҽнде  –  білім  беру 

ҥрдісінің мақсаттары жҽне  міндеттеріне ҧйымдастыру мен қол жеткізуге орай ҽдістер, тҽсілдердің жиынтығы. 

Бҧл  ғылыми-ҽдістемелік  пҽн  педагогтің  практикалық  жҧмысы  тікелей  байланысты,  оның  ережелері  болашақ 

маманның  нҽтижелі  жҧмысы  ҥшін  нҧсқау  жҽне  міндетті  ретінде  танылады.  В.Ф.  Шаталов  ҿз  пайымдауын 

ҧсынады:  «Ҽдістемелік  тҽсіл  –  белгілі  бір  тҽрбиелік-бейімдік  міндеттің  шешімін  табуды  қамтамасыз  ететін, 

мақсатқа  бағытталған  педагогикалық  ҽрекет.Жоспарланған  нҽтижеге  сҿзсіз  қол  жеткізуге  мҥмкіндік  беретін 

ҽдістемелік тҽсілінің жиындығы ҽдіс ретінде айқындала алады. Ҽдістердің біріктірілуі ҽдістеме қҧрайды». 

Белсенді оқыту оқушының мҧғалімді селқос тыңдағаннан гҿрі, оның оқыту ҥдерісіне белсенді қатысуын 

талап  ететін  оқыту  мен  ҥйретудің  кейбір  тҽсілдерін  қарастырады.  Бҧл  тҽсілдер  оқытудың  іс-ҽрекет  тҥрінде 

ҿтетіндігін  кҿрсетеді.Практикалық  бағыттылығы  жҽне  ҿмірмен  байланыстылығы»,  -  деп  атап  айтты  спикер. 

Осының бҽрі бастауыш білім берудің мақсатына жетуге, яғни кең спектрлі дағдыларды меңгерген білім алушы 

тҧлғасының ҥйлесімді дамуы мен қалыптасуына қолайлы білім кеңістігін қҧруға мҥмкіндік береді. Технология 

педагогикалық  жҥйенің  іс-ҽрекеттік  қызметін  бейнелейтінін  тҥсіну  қажет.  Ол  кҿбіне  нақты  психологиялық-

педагогикалық,  философиялық  тҧжырымдамаға  сҥйенеді.  Бірақ  бірінші  педагогикалық  ҽдіс-тҽсілдер,  мақсат, 

міндеттер, ҧстанымдар, іске асырушы тҽсілдер ретінде болады жҽне ҽдістер жҥйесін кҿрсетеді. Оқыту ҽдісінен 

бҿлек,  алгоритмизация  мен  нақты  жазбаға  бағыну  технология  бола  алады.  Оларға  жҥйелілік  тҽн  (ойлаудың 

жҥйелілік тҽсілі мен қызметті ҧйымдастыру) ҿндіруші (бҧл басқа педагогтардың ҿндіруімен іске асуы мҥмкін). 

Нҽтижелілік  (қойылған  мақсат  педагогикалық  ҥрдіс  нҽтижелілігінің  бір  қалыптылығы,  нҽтижелер 

диагностикасының тҽсілдеріне сҽйкес келеді жҽне диагностикалық мақсаттарды қҧруды талап етеді). Сонымен 

қатар  кез  келген  педагогикалық  технология  жағдайға  сҽйкес  икемделе  алуы  тиіс.  Қазіргі  заманғы 

технологияларды  ендіру  нҽтижелерінің  талдауы  кҿрсеткендей,  педагогикалық  ҥрдісті  жҥйелеу  негізі  арқылы 

басқару тиімді болады, ал оларды игеру оқытушылардың деңгейін кҿтеріп кҽсіби тҧлғалық қҧзыреттілік жҽне 

педагогикалық шеберлігін кҿтереді. 

Қазіргі заманғы білім беру технологияларының кҿп тараған тҥрі мақсатты бағыттары арқылы екі ҥлкен 

топқа бҿлінеді: 

1) пҽнге бағдарланған технологиялар, пҽндер бойынша дағдылар мен біліктіліктерді яғни бірінші кезекте 

болашақ мҧғалімдердің педагогикалық шеберлігін қалыптастыруда белгілі пҽндер мазмҧнын меңгеруі.  

2) тҧлғаға бағдарланған технологиялар, гуманистикалық мақсаттарды жҽне тҧлғаға бағдарланған оқыту 

ҧстанымдарын іске асырушы.  

Тҧлғаға  бағдарланған  оқыту  –  ҥшінші  маңызды  талап  деп  ойлаймын.  Тҧлғаға  бағдарланған  оқытудың 

мақсаты болашақ мҧғалімнің жеке  тҧлғалық қҧрылымы мен сипаттамаларын, дамытушы мҽдени жҽне рухани 

байланысын  қамтамасыз  етуші  болып  табылады.  Бҧл  талаптарды  жҥзеге  асыру  кҥн  тҽртібінен  тҥспегенмен, 

оларды жетілдіре тҥсу қажеттігі уақыт озған сайын арта тҥсуде. 

Пайдалаынлған әдебиеттер: 

1. Дьюи Дж. Демократия и образование. – М., 2000.-354с. 

2.  Қазақстан  Республикасы  Президенті  Н.Ҽ.  Назарбаевтың  «Қазақстан-2050»  Стратегиясы  қалыптасқан 

мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауы. Астана, 14 желтоқсан, 2012ж. 

3.  Философиялық  сҿздік/  ред.ҧжым:  Р.Н.Нҧрғалиев,  Г.Г.Ақмамбетов,  Ж.Ж.Ҽбілдин.–Алматы:  Дҽуір,1995.  –

525б. 

4. Ясперс К.Смысл и назначение истории:/пер.с нем. –М.: Политиздат, 1991.-527с. 

5.  Кукушин  В.С.  Теория  и  методика  воспитательной  работы:  Учебное  пособие.  –  Ростов  н\Д:  Издательский 

центр «МарТ», 2002ж. 

443 

КӚП ТІЛДІ ТҦЛҒА ДАМЫТУДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚАДАМДАР 

 

Тойшыманова М.К., 

Ақтҿбе қаласындағы ҥш тілде оқытатын №21 орта мектеп-гимназия директоры 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

Отандық  орта  білім  мазмҧнын  жаңарту  барысында  қазіргі  ҿмірде  кең  ауқымды  дағдыларға  кҿп  кҿңіл 

бҿлінеді.  Бҧл  дағдылар  жалпыадамзаттық  жҽне  этномҽдени  қҧндылықтарға  негізделе  отырып,  оқушыларға 

оқудағы,  сондай-ақ  ҿмірдегі  проблемаларды  шешуіне  мҥмкіндік  береді.  «Кең  ауқымды  дағдылар»  келесі  іс-

ҽрекет  тҥрлерінен  тҧрады:  білімді  шығармашылықпен  қолдану;  сыни  тҧрғыдан  ойлау;  зерттеу  жҧмыстарын 

орындау;  АКТ  қолдану;  тілдік  дағдылармен  бірге  қарым-қатынастың  коммуникативтік  тҽсілдерін  қолдану; 

топта жҽне жеке жҧмыс жасау біліктілігі.  

Жаңартылған  білім  мазмҧны  жағдайындағы  мектептің  ерекшелігі  –  оқудағы  жетістіктер  нҽтижелі 

сипатқа  ие, ал оқу процесі  оқушылардың ҽрбір сабақта білімді  «табудағы»  белсенді қызметімен сипатталады. 

Бҧл жағдайларда оқушы кҿптілді ортадағы – таным субъектісі, ал мҧғалім оқушылардың танымдық ҽрекетінің 

ҧйымдастырушысы қызметін атқарады. Қазақстандық білім беру жҥйесінде шет тілдерге оқытуды жаңартудың 

объективті  қажеттілігі  «Шет  тілдерді  оқытудың  деңгейлік  моделінде»  кҿрініс  тапты.  Бҧл  модель  ҽрбір  оқу 

орнының  тҥріне  байланысты  деңгейлерінің  санын,  мазмҧндық  аспектілерін  анықтау  арқылы  шет  тілдік  білім 

беру сапасының сабақтастығын,  ҥздіксіздігін  жҽне адымдық дамуын  қамтамасыз етеді.  Ол отандық шет тілге 

оқыту жҥйесінің пҽндік мазмҧны мен ҽрбір деңгей ҥшін қажетті шет тілге оқытуды бақылаудың халықаралық 

стандартты механизмін жарасымды біріктіреді. Білім беру ҥрдісін деңгейлік деңгейге кҿшіру кҿптілділік білім 

берудің  сапасын  жоғарылатады.  ҚР  білім  беруді  реформалаудың  жалпы  бағдарламасын  іске  асыруда 

кҿптілділік  білім  беру  моделі  оның  динамикалық  қҧрылымы  ретінде  Қазақстанның  ҽлемдік  білім  кеңістігіне 

енудегі шынайы ҽрекеті болып табылады. 

Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене бітімі жҽне рухани дамыған азаматын қалыптастыру қажет. 

Республикамызда  мектептегі  білім  беру  жаңа  кезеңнің  алдында  тҧр.  Дҥниежҥзілік  экономикалық  форумның 

XXI  ғасырдағы  табысты  адамның  білімі  мен  іскерлігінің  16  тҥрін  атап  кҿрсетті.  Бҧл  –  командадағы  жҧмыс 

дағдылары,  кҿшбасшылық  қасиет,  бастамашылық,  IT-біліктілік,  қаржылық  жҽне  азаматтық  сауаттылық  жҽне 

басқалар.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  2016  жылғы  1  наурыздағы  №205  Жарлығымен  Қазақстан 

Республикасында  білім  беруді  жҽне  ғылымды  дамытудың  2016-2019  жылдарға  арналған  мемлекеттік 

бағдарламасына  сҽйкес  сҽйкес  оқыту  сапасын  арттыруда  білім  беру  процесінің  барлық  қатысушыларының  ең 

ҥздік  білім  ресурстары  мен  технологияларына  тең  қолжетімділікті  қамтамасыз  ету;  оқушылардың  алған 

білімдері  тез  ҿзгеретін  ҽлемде  табысқа  жеткізетіндігінен  қанағаттану;  жалпы  білім  беретін  мектептерде 

Қазақстан  Республикасының  зияткерлік,  дене  бітімі  жҽне  рухани  дамыған  азаматын  қалыптастыру  қажет. 

Жалпы білім беретін мектеп қоғамның алға қойған кҿкейтесті міндеттерін жҥзеге асыру ҥшін баланың табиғи 

мҥмкіндіктерін,  қабілетін,  дамуын  дҥниежҥзілік  деңгейдегі  жоғары  мҽдениет  пен  қажетті  білім  қорын 

жинақтаған  ҿз  алдына  жауапты  шешімдер  қабылдайтын  тҧлға  тҽрбиелейді.  Олай  болса,  ҽр  істе  белсенді 

шығармашылық ҽрекет жасайтын жеке тҧлға тҽрбиелеу - бҥгінгі кҥннің басты мақсаты.  

Мектеп-гимназия ҧжымы оқыту ҥрдісін жаңаша ҧйымдастырудың, мҧғалімдердің шығармашылығы мен 

ізденісін дамытудың, ҥштілді білім беру талаптарына сай оқушылардың оқуға қабілетін жақсартуға мҥмкіндік 

беретін педагогикалық тетіктердің біртҧтас кешенін қҧру бағытында жҥйелі жҧмыстар жҥргізуде. Жаңартылған 

білім  беру  мазмҧнына  сай  мектеп-гимназиядағы  ғылыми-ҽдістемелік  ҽдістемелік  жҧмыс  шығармашылық 

ізденіс жҧмыстары негізінде ҧйымдастырылуда.  

Оқу  ҥдерісінің  табысты  болуы  ынталандыру,  ҽлеуметтік  жҽне  эмоционалдық  себептер  арасындағы 

кҥрделі ҽрекеттестік пен метакогнитивті білімге байланысты. Кҥтілетін нҽтижелерді алдын ала белгілеу мҥмкін 

емес,  себебі  ол  ҽрбір  оқушының  қызметіне  тікелей  байланысты.  Қай  дҽуірде  болсын,  кҿп  тілді  меңгерген 

мемлекеттер  ҿзінің  коммуникациялық  жҽне  интеграциялық  қабілетін  кеңейтіп  отырған.  Мысалға,  ежелгі 

дҥниедегі  Мысырдың  ҿзінде  бірнеше  тілді  білетін  мамандар  иерархиялық  сатымен  жоғарылап,  кҿбіне  салық 

тҿлеуден  босатылған.  Сондай-ақ,  бҥгінгі  Еуропада  да  кҿп  тілді  меңгерушілік  жалпыға  ортақ  норма  болып 

саналады.  Адам  неғҧрлым  кҿп  тілдерді  білген  сайын,  соғҧрлым  мҥмкіндіктері  де  арта  тҥседі.  Ҿз  ана  тілінен 

басқа бір шет тілді меңгерген адамның келесі тілдерді меңгеруі ҽлдеқайда жеңіл болатынын психолог ғалымдар 

дҽлелдеген.  «Қандай  да  болмасын  бір  ҿзге  тілді  білетін  адамға  екінші  тілді  меңгеру  біріншіге  қарағанда 

айтарлықтай  жеңіл  жҽне  тез  болады.  Себебі,  бірінші  ҿзге  тілді  меңгергенде,  адамда  ана  тіліне  қосымша 

ҥйренуші  тіл  сезімі  қалыптасады,  сонымен  қатар,  жалпы  тіл  ерекшеліктерін  айыра  білу  қабілеті  дамиды,  осы 

қабілеттің арқасында адам тек қана ҥйренетін тілдің емес, жалпы тілдердің арасындағы ерекшеліктерді айыра 

алады». Ҥш тілде білім беру мектеп-гимназияның ҿзекті мҽселесінің бірі болғандықтан, мҧғалімдерге ағылшын 

тілін деңгейлеп меңгертудің маңыздылығы жоғары. Сол себепті мектебімізде тілдік клубтар жҧмыс жҥргізеді. 

Мектеп-гимназияда:  A1,  A2,  B1,  B2  деңгейлері  қамтылып,  ҽр  топ  бойынша  тҿрт  ағылшын  тілі  пҽні  мҧғалімі 

модератор қызметін атқарады. 

Оқыту  барысында  тілші-мҧғалімдердің осы принциптерді қолданғаны  олардың ҿз  оқушыларымен бірге 

қолданатын бірнеше ҽдістерді сыннан ҿткізетінін білдіреді. Бҧған оқытудың белгіленген мақсатына сай сҿйлеу 

ҽрекетінің тҥрлі тілдік дағдыларын (тыңдау, сҿйлеу, оқу, жазу) ҥйретуге арналған ҽрқилы тҽсілдер жатады. Осы 

444 

ҥдерістің  тиімділігі ҥшін мҧғалімдердің бҧл тҽсілдерді білуімен қатар, меңгергені де маңызды.  Бҧл мҧғалімге 

оларды  қолданып  жҽне  нҽтижеге  қол  жеткізуіне  септігін  тигізеді.  Клуб  жҧмысы  барысында  мҧғалімдер  тілді 

меңгеріп  қана  қоймай,  тҽсілдерді  қолдану  жолдарын  ойлана  отырып,  оларды  бҧрыннан  қолданылып  келе 

жатқан тҽжірибемен салыстырады, олардың тиімділігін талқылайды жҽне ҿз сабақтарында қалай қолданатынын 

жоспарлайды. 

Деңгейлер  бойынша  мҧғалімдердің  тілді  игеру  нҽтижесі  жетістік  критерийлері  бойынша  айқындалып, 

қорытынды  мониторинг  нҽтижесінде  келесі  деңгейге  ҿтуге  мҥмкіндік  жасалады.  Ҽр  деңгей  бойынша 

мҧғалімдердің  авторлық  бағдарламалары  қоса  тіркеледі.  Мҧғалімдерге  ағылшын  тілін  деңгейлеп  оқытудың 

негізгі мақсаты - тілді меңгеруде оқушылардың нҽтижелерін жақсарту болып табылады.  

М.Муршед  (2010)  «Ҥздік  мектеп  жҥйесі»  аясында  оқушылардың  нҽтижелерін  жақсартуда  барынша 

маңызға ие ҥш саланы анықтау мақсатында зерттеулер жҥргізді: 

-  мҧғалім болу ҥшін осы мамандыққа сҽйкес адамдар қажет; 

-  осы адамдарды тиімді педагогтерге айналдыру қажет; 

-  ҽрбір оқушы жоғары білікті оқытуға қол жеткізуі ҥшін жҥйе қҧрып, атаулы қолдау кҿрсету керек. 

Хейс (2000) тиімді каскадты оқытудың мҽселелерін ашып, негізгі бес ҿлшемді атап кҿрсетеді: 

1) оқыту ҽдісі таратушы емес, эмпирикалық жҽне рефлексиялы болуы керек; 

2) оқыту барысы басқаша ойлауға  қҧрылуы  керек; бҧдан жҧмыстың алдын ала жазылған ҽдістерінің қатаң 

сақталуын кҥтудің қажеті жоқ; 

3) тҽжірибе жҥйелі тҥрде кеңірек таралуы керек жҽне жоғарыда шоғырланып қалмауы қажет; 

4) мҥдделі тҧлғалар оқу материалын дайындауға жҧмылдырылуы керек; 

5) каскадты қҧрылым аясында міндеттердің бҿлінуі орталықсыздандырылғаны дҧрыс. 

Яғни,  бҥгінгі  таңда  Қазақстан  ҥшін  кҿптілді  болу  –  елдің  бҽсекеге  қабілеттілікке  ҧмтылуда  бірінші 

баспалдағы. Себебі, бірнеше тілде еркін сҿйлей де, жаза да білетін қазақстандықтар ҿз елінде де, шетелдерде де 

бҽсекеге  қабілетті  тҧлғаға  айналады.  Мектеп-гимназияда  оқушылар  қазақ,  орыс,  ағылшын  тілдерін  жақсы 

меңгеріп  шығады,  жаратылыстану-математикалық  бағыттағы  пҽндерді  ағылшын  тілінде  оқиды.  Олар  ҽлемдік 

деңгейдегі  білім  сайыстарында  еліміздің  бҽсекеге  қабілетті  екендігін  дҽлелдеп  жҥр.  Соңғы  бес  жыл  ішінде 

ішінде мектеп-гимназия оқушылары пҽндік олимпиадалар мен ғылыми жарыстарда жетістіктерге қол жеткізіп, 

елімізді  халықаралық  деңгейде  танытуда.  Демек,  білім  беру  мазмҧнын  жаңарту,  ҥздіксіз  білім  беру  жҥйесін 

дамыту – бҥгінгі кҥннің объективті заңдылығы. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.

 

Қазақстан  Республикасының  шеттілдік  білім  беруді  дамытудың  Тҧжырымдасы.  –  Алматы:  Абылай  хан 

атындағы қазақ халықаралық қатынастар жҽне ҽлем тілдері университеті. – 2010ж. 

2.

 

Бешімбаева  Қ.Е.  Білім  алушының  тілдік  қҧзыреттілігін  жетілдірудегі  критериалды  бағалау  жҥйесі. 

Ҽдістемелік нҧсқау, 11-бет. 

3.

 

Шет тілдерін оқытудың деңгейлік жҥйесін енгізудің Еуропалық стандарты 

4.

 

Оразбаева  З.Е.,  Смагулова  А.Т  Аналитические  материалы  по  эксперименту.  Информационно-аналический 

сборник.–Астана: РНПЦ проблем 12-летнего образования, 2003. –34 с. (CEFR). 

Интернет-ресурстар 

1.https://ru.wikipedia.org/.../ 

2.old.ablaikhan.kz/upload/students/concep. 

3.http://nis.edu.kz/ru/students/summ-school/ 

 

 

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМГЕ – ЖАҢАША КӚЗҚАРАС 

 

Улмагамбетова Г.М., 

қазақ тілі мен ҽдебиеті пҽндерінің мҧғалімі №14 ОМ 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

Қазақстанда  білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасы 

жобасында  Қазақстандық  білім  беру  жҥйесін  жақсарту  ҥшін,  ең  алдымен  педагог  кадрлардың  мҽртебесін 

арттыру,  біліктілігін  дамыту  бағытына  ҥлкен  мҽн  берілген.  Осыған  байланысты  қазіргі  таңда  еліміздің  білім 

беру жҥйесіндегі реформалар, ҿзгерістер мен жаңалықтар мҧғалімнің ҿткені мен бҥгіні, келешегі мен болашақ 

жайлы  ойланып,  жаңа  идеялармен  жҧмыс  жасауға  негіз  болады.  Елбасымыздың  жолдауында  айтқандай: 

Болашақта  ҿркениетті  дамыған  елдердің  қатарына  ену  ҥшін,  заман  талабына  сай  білім  қажет.  Қазақстанды 

дамыған 30 елдің қатарына жеткізетін – білім. Ғылым мен техниканың кҥн санап ҿсуіне байланысты педагогика 

ғылымының теориясы мен оқыту ҥрдісі де тҥбегейлі ҿзгерістерге ҧшырауда[1.4].  

Бҧл  Бағдарламаның  жалпы  мақсаты  –  Қазақстан  Республикасында  орта  білім  мазмҧнын  жаңарту 

мақсатында  ҽзірленген  жаңартылған  білім  беру  бағдарламаларымен  таныстыру.  Бағдарлама  материалдары 

Қазақстан  Республикасының  жалпы  білім  беретін  мектептеріне  арнап  ҽзірленген  мектеп  пҽндерінің  оқу 

бағдарламаларына,  оқу  жоспарларына  жҽне  бағалау  моделін  енегізделген.  Бҧл  Бағдарлама  республикада  орта 

445 

білім  мазмҧнын  жаңарту  аясында  қайта  қаралған  оқу  бағдарламаларын  мектептерге  енгізуге  септігін 

тигізеді.[2.4] 

 

«Орыс  мектептеріндегі  қазақ  тілі»  пҽнін  оқытуға  арналған  оқу  бағдарламаларындағы  оқу  мақсаттары 

оқушылардан  шынайы  проблемаларды  анықтап  зерттей  білуді  талап  етеді.Қазақ  тілі  оқу  бағдарламасы  (орта 

білім  беру  мазмҧнын  жаңарту  аясында)  бастауыш  білім  беру  /оқыту  қазақ  тілінде  емес  1-4  сыныптар  ҥшін/, 

кіріктірілген білім беру /оқыту қазақ тілінде емес 5-9-4 сыныптар ҥшін/, жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11 

сыныптары ҥшін оқыту қазақ тілінде емес мектептерде деп берілген. 

«Қазақ тілі» пҽнін оқу арқылы оқушылар: басқалармен қарым-қатынасқа еркін тҥсіп, ойлау қабілеті мен 

дҥниетанымдық дағдыларын кеңейтеді; 

-  қазақша  ҿз  ойын,  сезімін  білдіруге,  танып-білген  нҽрселерін  қазақша  санасына  тҥюге,  пікір  алысуға, 

оқыған,  кҿрген  не  білген  нҽрселері  туралы  достарымен,  ҥлкендермен  ҿз  ойымен  бҿлісуге,  армандары  мен 

мақсаттары  туралы  ойын  еркін  жеткізіп  айта  білуге,  репродуктивтік,  продуктивтік,  проблемалық, 

шығармашылық жаттығуларды орындай отырып ҥйренеді; 

- мемлекеттік тілге қҧрмет сезімін жҽне Қазақстан халқына деген сыйластық сезімін 

қалыптастырады; 

- қазақ тілінің қоғамдық-ҽлеуметтік қызметін тҥсінеді 

- тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым дағдыларын дамытады.[3.5] 

Негізінен  жаңартылған  білім  жҥйесі  қҧзыреттілікке  жҽне  сапаға  бағытталған  бағдарлама.  Жаңартылған 

білім  берудің  маңыздылығы  –  оқушы  тҧлғасының  ҥйлесімді  қолайлы  білім  беру  ортасын  қҧра  отырып  сын 

тҧрғысынан  ойлау,  зерттеу  жҧмыстарын  жҥргізу,  тҽжірибе  жасау,  АҚТ  –ны  қолдану,  коммуникативті  қарым-

қатынасқа  тҥсу,  жеке,  жҧппен,  топта  жҧмыс  жасай  білу,  функционалды  сауаттылықты,  шығармашылықты 

қолдана  білуді  жҽне  оны  тиімді  жҥзеге  асыру  ҥшін  қажетті  тиімді  оқыту  ҽдіс-тҽсілдерді  (бірлескен  оқу, 

модельдеу, бағалау жҥйесі, бағалаудың тиімді стратегиялары) курс барысында ҧғындық.  

Жаңартылған  білім  беру  бағдарламасының  ерекшелігі  спиральді  қағидатпен  берілуі.  Оған  оқу 

мақсаттарын зерделей отырып тапсырмаларды, ықшамсабақтарды қҧрастыру барысында кҿз жеткіздік. 

Бағалау  жҥйесі  де  тҥбегейлі  ҿзгеріске  ҧшырап,  критериялық  бағалау  жҥйесіне  ҿтеді.  Критериалды 

бағалау кезінде оқушылардың ҥлгерімі алдын ала белгіленген критерийлердің нақты жиынтығымен ҿлшенеді, 

яғни  критерий–  оқытудың  міндеттерін  жҥзеге  асыратын  ҿлшемдер,  атап  айтқанда,  оқушылар  жҧмыс 

барысында орындайтын іс-ҽрекеттер тізбесі. 

Ал  дескриптор  -  жетістік  деңгейінің  сипаттамасы.  Оқушылардың  пҽн  бойынша  ҥлгерімі  екі  тҽсілмен 

бағаланады:  қалыптастырушы  бағалау  жҽне  жиынтық  бағалау.Бҧл  бағалау  жҥйесінің  артықшылығы,  баланың 

ойлау қабілетін дамытып, ғылыммен айналысуына ықыласын туғызады. Кеңестік заманнан қалған бес балдық 

бағалау  жҥйесі  жойылады.  Қалыптастырушы  бағалау  кҥнделікті  оқыту  мен  оқу  ҥдерісінің  ажырамас  бҿлігі 

болып  табылады  жҽне  тоқсан  бойы  жҥйелі  тҥрде  ҿткізіледі.  Қалыптастырушы  бағалау  ҥздіксіз  жҥргізіле 

отырып,  оқушылар  мен  мҧғалім  арасындағы  кері  байланысты  қамтамасыз  етеді  жҽне  балл  не  баға  қоймастан 

оқу  ҥдерісін  тҥзетіп  отыруға  мҥмкіндік  береді.  Жиынтық  бағалау  оқу  бағдарламасынның  бҿлімдерін  (ортақ 

тақырыптарын жҽне белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан, оқу жылы, орта білім деңгейі) аяқтаған оқушының ҥлгерімі 

туралы  ақпарат  алу  мақсатында  балл  жҽне  баға  қою  арқылы  ҿткізіледі.  Қалыптастырушы  бағалау  жҽне 

жиынтық бағалау барлық пҽндер бойынша қолданылады.[2.3] 

Кіріктірілген  білім  беру  бағдарламасында  қазақ  тілі  пҽнінің  берілу  жайы  да  ҿзгеше.  Бағдарлама 

оқушының тҿрт тілдік дағдысын: тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым жетілдіруге бағытталған.  

Сҿйлеу ҽрекетінің 4 тҥрі: тыңдалым - айтылған ойды тҥсіну, негізгі жҽне қосымша ақпаратты анықтау, 

ақпаратты  болжау,  тіл  нормасын  анықтау,  айтылым  -  сенімді  жҽне  еркін  сҿйлеу,  сҧрақ  қоя  білу,  талқылау, 

пікірталас, кҿзқарасын білдіру, оқылым - оқу стратегиялары, тҥсіну, ҽдебиет, зерттеу (ақпарат табу), жазылым 

–жоспарлау, шығарма жазу, ҿңдеу, тҥзету, грамматика, пунктуация. 

Бҧл  тҿрт  дағды  оқу  жоспарында  «Шиыршық  ҽдісімен»  орналастырылған  жҽне  бір–бірімен  тығыз 

байланысты.  Яғни,  жыл  бойына  бірнеше  рет  қайталанып  отырады  жҽне  сынып  ҿскен  сайын  тілдік  мақсат  та 

кҥрделене тҥседі. Жаңартылған білім бағдарламасы бойынша оқу жоспарымен жҧмыс осылай ҧсынылған. Ҧзақ 

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: