Педагогических работников по актюбинской области

432 

қатар  меңгеріп, ҿркениетті  елдердің дҥниетанымы  арқылы, тҥсінік-парасаты  арқылы  жаңа  ҽлемге  еніп, дарын 

қабілеттерін шыңдаған. Ҧлы ойшыл ҽл-Фарабиден бастап қазақ ҽдебиетінің жазба мҽдениетін қалыптастырған 

дана  Абай,  Шоқан,  Ыбырайлар  да  орыс  мҽдениетін  тану  арқылы  халықты  ҿнер-білімге  бастағаны  тарихи 

ақиқат.  Бҥгінгі  таңда  бірнеше  тілді  білу  -заман  талабы.  Мҧндай  феномен  жаһандастырудың  кҥшеюімен, 

халықаралық  қатынастардың  дамуымен  тҥсіндіріледі.  Елімізде  жҧмысқа  қабылдау  барысында  кандидаттарға 

қойылатын  басты  талаптардың  бірі-  бірнеше  тілді  білу.  Басымдық  ҽрине  мемлекеттік  тіл  ретінде  қазақ  тіліне 

беріледі. Жақсы маман, арнайы кҽсіби білімінен бҿлек, жоғарыда аталған ҥш тілді меңгеруі керек, ҿйткені оның 

мансабының ҿсуі мен ҽріптестері арасындағы орны осыған байланысты.  

Кҿптілді  білім  беруде  тіл  ҥйренуші  белсенділік,  ҿзін-ҿзі  басқару,  білімді  ҿздігінше  алу,  яғни  «тілді 

ҥйрету  мҥмкін  емес,  оны  тек  ҥйренуге  болады»  қағидасын  ҧстануы  қажет.  Кез  келген  тілді  тілді  оқытуда  тіл 

ҥйренушіге  ана  тілі  негізгі  таяныш  болады.  Білім  жҥйесіндегі  болып  жатқан  ҿзгерістер  оның  мазмҧнын 

жаңартумен,  қазіргі  заманғы  еңбек  нарығы  талабына  сай  кҽсіби  мобилді,  коммуникативті  қабілетті  жҽне 

шығармашылық тҧрғыда ойлай білетін мамандардың тілдік қҧзыретін дамытуға жағдай жасауда.  

Қазақстандағы  ҥштілділіктің  дамуы  туралы  сҿз  қозғағанда,  қойылған  мақсаттың  тек  мҽдении  жҽне 

білімдік  сипаты  ғана  емес,  сонымен  қатар  саяси  мҽнін  де  атап  ҿту  керек.  Ҽлемде  тек  бір  ҧлт  ҿкілдері  ғана 

тҧратын ел жоқ деуге де болады. Жаһандастырудың кҥшеюі жҽне еркін ҽрі салыстырмалы тҧрғыда кедергісіз 

жылжу  халықтың  бір  елден  екіншісіне  кҿшіп-қону  қозғалысының  ҿсуіне  ықпал  етіп  отыр.  Біздің  еліміз  -  кҿп 

ҧлтты  мемлекет,  130-дан  астам  ҧлттар  мен  ҧлыстар  тҧратын  елде  тілдерді  дамытуға  ерекше  кҿңіл  бҿлінеді. 

Біртҧтас  халықты  қҧрайтын  тҥрлі  этникалық  топ  ҿкілдерінің  бейбіт  қатар  ҿмір  сҥруі  ҥшін  қолайлы  жағдай 

жасалған. Халықтың біртҧтастығы мен ҧлтаралық келісімді қамтамасыз етуде басты рҿлді мемлекет жҥргізетін 

тілдік  саясат  атқарады.  Бҧндай  саясат  келесі  элементтерді  қамтиды:  қойылған  мақсатқа  жету  бойынша 

міндеттерді  жҽне  нақты  ҽрекеттер  алгоритмін  анықтайтын  бірқатар  бағдарламалар  мен  стратегияларды 

дайындау, бағдарламалар мен стратегияларды жҥзеге асыру бойынша қызметті реттейтін бірқатар заңнамалық 

жҽне  заңға  сҽйкес  актілерді  қабылдау,  кҿптеген  тіл  ҥйрету  орталықтарын  қҧру,  қазіргі  білім  беру  моделіне 

бірқатар ҿзгерістер мен жаңалықтарды ендіру жҽне т.б. 

Ҿз дамуында уақыт екпінін, ҽлемдік даму ырғағын сергек сезіп, жаңа жолдар іздестірумен ерекшеленіп 

отырған бҥгінгі  білім беру  кҿшінің  игі  бастамасы  ҥштҧғырлы  тіл мҽселесі мемлекетті саясатты  дҧрыс жҥзеге 

асырудағы  жаңашыл  ізденістердің  нҽтижесі.  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  жҽне  ғылымды 

дамытудың  2016-2019  жылдарға  арналған  мемлекеттік  бағдарламасына  сҽйкес  2017–2018  оқу  жылында  5-

сыныптан бастап ҥш тілде білім беруді кезең-кезеңімен енгізу басталады. Қазақстан мектептерінде ҥш тілде 

білім  беруді  дамыту  дарынды  балаларға  арналған  33  экспериментті  мектептің,  20  НЗМ-нің  жҽне  30  қазақ-

тҥрік лицейінің тҽжірибесі бойынша жҥзеге асырылады. 

Ҥш  тілде  оқытудың  бірыңғай  тілдік  стандартына  сҽйкес  тілдік  пҽндер  бойынша  отандық  оқулықтар 

мен ОҼК ҽзірленетін болады. Мектептің жоғары сыныптары ҥшін тҿрт пҽн бойынша (информатика, физика, 

химия жҽне биология) шетелдік оқулықтар мен ағылшын тіліндегі ОҼК бейімделетін болады. 

ЖМЦ-ның тҿрт пҽнін ағылшын тілінде оқытатын педагог кадрларға жҽне ҥштілділікті  енгізуге деген 

қажеттілік: 

1) білім беру ҧйымдарында оқытуға тарту тетігі арқылы «Болашақ» бағдарламасы тҥлектерінің; 

2) жоғары оқу орындарында жҽне колледждерде мҧғалімдерді мақсатты даярлау; 

3)  физика,  химия,  биология  жҽне  информатика  пҽндерін  ағылшын  тілінде  оқыту  ҽдістемесі  бойынша 

мектеп мҧғалімдерінің біліктілігін арттыру; 

4) студенттермен алмасу жҽне волонтерлерді тарту бағдарламасы есебінен шешілетін болады. 

5-11-сынып оқушылары ҥшін жазғы тіл мектебін ҧйымдастыру мҽселесі пысықталатын болады  [2]. 

Қорыта  айтқанда,  қазақ  тілі,  орыс  тілі  жҽне  шетел  тілдерін  жетік  меңгеру  заманауи  қоғамда  адамның 

жеке  жҽне  кҽсіби  іс-ҽрекетінің  ажырамас  бҿлігіне  айналып  отыр.  Мҧның  барлығы  практикалық  жҽне  кҽсіби 

тҥрде  бірнеше  тілдерді  еркін  игерген,  осыған  байланысты  қоғамда  ҽлеуметтік  жҽне  кҽсіби  жағынан  алдыңғы 

қатарда  тҧруға  мҥмкіндігі  бар  азаматтарға  сҧраныс  тудыруда.  Біз  қоғамымызға  кҿптілді  білім  беруді  саналы, 

сауатты жҽне дҧрыс енгізу оқушылардың кҿпҧлтты жҽне кҿпмҽдениетті ортаға бейімделуіне, басқа мҽдениетке 

қҧрметпен  қарауға  септігін  тигізіп,  бҽсекеге  қабілетті,  ҿмірде  белсенді,  оң  кҿзқарастағы  тҧлға  болып 

қалыптасуына септігін тигізеді деп есептейміз. Ҽрбір тілді меңгерген сайын біз рухани дҥниемізді байытамыз. 

Сонымен  қатар,  еліміздің  болашағы  -  бҥгінгі  жастар  ҥш  тілді  де  қатар  меңгеруі  керек.  Халқымызда  «тҧғыр» 

деген сҿз бар, ол сҿз діңгек, қазық деген мағынаны білдіреді. Біздің алтын діңгегіміз, тҧғырымыз –қазақ тілі, ал 

жан-жағынан ҿзге тілдер мемлекеттік тілді қолдап уық секілді қадалады. Жақын болашақта қазақ тілін ҽлемге 

ҽйгілі  етіп,  орыс  тілі  арқылы  ҧлтаралық  қатынасымыз  ҿрби  тҥсіп,  ал  ағылшын  тілі  арқылы  жаһандық 

экономикаға  ойдағыдай  кіріп  қана  қоймай,  сол  жаһандық  экономикадан  Қазақстанның  ҿз  орнын  алатынына 

сенімдіміз. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.

 

Қазақстан  Республикасының  Президенті-Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаевтың  Қазақстан  халқына  Жолдауы 

«Қазақстан-2050» стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты.  Астана, 14 желтоқсан 2012 жыл 

2.

 

Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  жҽне  ғылымды  дамытудың  2016-2019  жылдарға  арналған 

мемлекеттік бағдарламасы .  Астана, 2016  

433 

3.

 

Қазақстан  Республикасында  тілдерді  дамыту  мен  қолданудың  2011-2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік 

бағдарламасы.  Астана, 2011  

4.

 

Тымболова А.О. Кҿпмҽдениетті тілдік тҧлғаны қалыптастыру жолдары //Білім = Образование. 2013.  №3. 

 б.36-37 

 

 

МҦҒАЛІМНІҢ КӘСІБИ ДАМУЫ - БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІН ЖАҢАРТУДЫҢ НЕГІЗІ 

 

Сейтен М.С., 

Ақтҿбе гуманитарлық колледжінің биология пҽні оқытушысы 

Орынбасарова Б.Д., 

Ақтҿбе гуманитарлық колледжінің математика пҽні оқытушысы 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

Заман  талабына  сай  келешек  ҧрпақтың  сҧранысын  қанағаттандыратын  еліміздегі  білім  беру  процесіне 

енген жаңартылған білім беру бағдарламасын бойынша мектеп мҧғалімдері ҿз білімдерін кҿтеріп, оң ҿзгерістер 

кҿрсетіп  келе  жатқаны  бізге  мҽлім.  Осыған  орай  бҥгінгі  таңда  жоғарғы  жҽне  орта  кҽсіптік  білім  беретін  оқу 

орындары  оқытушыларына  да  тамаша  мҥмкіндік  туып  отыр.  Міне  білім  беру  жҥйесіндегі  ҿзгеріске  бізде 

дайынбыз  деп  айта  аламыз.  Себебі  осы  бағдарлама  идеясын  игерген  біз,  алдымызда  отырған  болашақ 

педагогтарды осы бағдарламадағы модуль идеяларымен қаруландырамыз [4]. 

Алғашында ҿз басым осы курсқа келер алдында кҿзқарасым екі ҧшты болды. Жоғары оқу орындарының 

жҽне  гуманитарлық  колледждерінің  бітіруші  курс  студенттеріне  қосымша  білім  беру  бағдарламасы  бойынша 

тренерлерді  оқыту  курсының  Ҥшінші  деңгей  бағдарламасы  бойынша  білімімді  кҿтергенім,  менің 

педагогикалық  тҽжірибеме  оң  ҿзгерістер  алып  келді.  Себебі  курсқа  дейінгі  педагогикалық  тҽжірибемде  оқу-

тҽрбие  процесінде  оқытудың  жаңа  ҽдіс-тҽсілдерінің  тек  қана  элементтерін  қолданатын  едім,  себебі 

бағдарламаның  идеясымен  жҽне  мазмҧнымен  толық  таныс  болмадым.  Курс  аясында  алдағы  педагогикалық 

тҽжірибеме жаңа қадам болатындай білімімді кҿтеріп жетілдірдім десем қателеспеймін.  

Себебі  курстың  ҿн  бойы  Ҥшінші  деңгей  бағдарламасының  бірінші  "Бетпе-бет"  кезеңінде  идеясы  жҽне 

мазмҧнымен  жан-жақты  талдау  жасап,  толықтай  таныс  болдық.  Болашақ  мҧғалімдерге  қосымша  кҽсіби  білім 

беруге  бағытталған  заманауи  ғылыми  ғылыми  зерттеулердің  шынайы  нҽтижелерінің  жҽне  оқытудың  озық 

практикалық  тҽжірибесінің  ықпалдасуын  кҿрсете  отырып,қазақстандық  білім  беру  жҥйесін  дамытудың 

стратегиялық жоспарларының мақсаттарына сҽйкес келеді. Бағдарламаны іске асырудың тақырыптық мазмҧны 

ЮНЕСКО  жҽне  Экономикалық  ынтымақтастық  жҽне  даму  ҧйымының  білім  алушылардың  функционалдық 

сауаттылығын дамыту жҿніндегі ҧсыныстарының негізгі қағидаттарымен ҥйлеседі, сондай-ақ олар  

Ҥшінші  деңгей  бағдарламасының  жеті  модулі  мҽнмҽтінінде  мектеп  тҽжірибесінде  табысты  қолдануға 

ықпал ететін ҽдістемелік сипаттағы бірқатар жалпы ҧсыныстардан тҧрады: - Оқыту мен оқудағы жаңа тҽсілдер; 

-  Сын  тҧрғысынан  ойлауға  ҥйрету;  -  Оқу  ҥшін  бағалау  жҽне  жҽне  оқуды  бағалау;-Оқытуда  ақпараттық- 

коммуникациялық  технологияларды  пайдалану;  -  Талантты  жҽне  дарынды  балаларды  оқыту;-  Оқушылардың 

жас ерекшеліктеріне сҽйкес оқыту жҽне оқу; -Оқытуды басқару жҽне кҿшбасшылық [3, б.99].  

Тҽжірибе  жинақтау  барысында  білім  алушының  сыни  ойлауын,  сҿйлеу  дағдысын,  топпен  қауымдасып 

жҧмыс  жасай  алуын,  идеяларын  дҽлелдей  алатындай  зерттей  алу  қабілетін,  ашатын  модуль  стратегияларын 

қолдануым  сабағымдағы  сҽтті  тҧстар  деп  айтар  едім.  Мысалы:-Джигсо-  Ыстық  орындық  -  Постер  қорғау  - 

Кҿзбен  кҿретін  айғақтар  негізінде  сыни  ойлауға  ҥйрету  -  Ойлан-жҧптас-бҿліс  -  Диалогтық  оқыту  -  Ақылдың 

алты қалпағы» (Эдвард де Боно) - Сократтық семинар ҽдіс-тҽсілдерін пайдаландым [1, б.253].  

Сабақ  соңында  кері  байланыс  жазуда  білім  алушыларым  стратегиялардың  тиімділігін  айта  келіп,  ҿз 

тҽжірибелерінде қолданамыз деген ой – пікірлері маған ҥлкен сенім ҧялатты. Бҧл менің жҧмысымның нҽтижесі 

деп айтар едім [2, б.5].  

Қорытындылай келе, келешек біздің болашағымыз жастардың қолында, сондықтан жастардың келешекті 

қалай жасайтындығы біздің, мҧғалімдердің, қолында, сондықтан біз ҿмір бойы білім алуға, жастарды ҿмір бойы 

білім нҽрімен сусындатудан жалықпауымыз керек деп білемін. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

7.

 

Кузьмин С. С., Шадрин Н. Л. Русско-английский словарь пословиц и поговорок. – М.: Русский язык, 1989. 

8.

 

Колпакчи М. А. Дружеские встречи с английским языком. — Ленинград, 1978. 

9.

 

Тен Т. Трудности перевода. //«Карав» газеті. 

10.

 

Президенттің Қазақстан халқына жолдауы «Жаңа ҽлемдегі жаңа Қазақстан». Астана, 28 сҽуір. — 2007 жыл. 

11.

 

Қалиев Ж., Мальцев В.С., Очаковская З.Н.. English–Ағылшын тілі. «Мектеп» баспасы, 1981. 

12.

 

Америка ғалымының кҿзқарасы. Идея триединства языков в Казахстане правильна и будет способствовать 

развитию страны. // Казинформ. -15 мамыр. — 2008жыл. 

 

 

 

 

434 

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БАҒДАРЛАМАСЫ – БОЛАШАҚҚА БАСТАР ИГІ БАСТАМА 

 

Сугурбаев С.С., 

Ақтҿбе облыстық «Шағала» шипажайы жанындағы орта мектебінің физика-математика пҽндерінің мҧғалімі 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

Заманауи  қоғамның  ҿсуі,  ҿркендеуі  тікелей  білім  берумен  байланысты  екені  анық.  «Ҿзгеріс,  жаңару, 

даму,  ҿркендеу»  -  бҥгінгі  кҥннің  басты  кредосына  айналған  негізгі  ҧғымдар  болып  табылады.  Қазіргі  кезде 

қоғам ҿзгеріп, кҥн сайын жаңашыл тҧрпатта ҽлемдік деңгейге сай қарыштап дамып келеді. Соған байланысты 

заманауи  сҧраныстарға  сҽйкес  тың  идеяларға  қолдау  табылып,  оң  бастамалардың  қолданысқа  енуіне  жол 

ашылғаны  рас.  Жаңа  реформалардың  ішінде  білім  саласына  қатысты  кҿптеген  жҧмыстар  атқарылуда.  Білім 

беру жҥйесіндегі тың ҿзгерістер мен заманауи форматта енгізіліп жатқан жаңашыл идеялар, оқыту мен оқудағы 

белсенді  тҽсілдер,  тиімді  оқуға  негізделген  стратегияларды  сапалы  білім  беру  ҥшін  тиімді  пайдану  бҥгінгі 

кҥннің  басты  мақсатына  айналып  отыр.  Қазақстан  Республикасының  орта  білім  беру  мазмҧнын  жаңарту 

аясындағы жаңартылған білім беру  бағдарламасыныың жобасы  жасалды.  Бҧл аталмыш жоба –  бҥгінгі кҥннің 

маңызды  қҧралы.  Жаңартылған  білім  беру  бағдарламасы  –  сапалы  білім  алуға  негізделген  заманауи  ҥлгідегі 

бағдарлама. Білім беру бағдарламасының басты мақсаты - оқыту ҥдерісін оқушылардың пҽн салалары бойынша 

білім мен біліктерді саналы тҥрде меңгеруі ҥшін ҽр пҽннің ҽдістемелік ҽлеуетін қолдануға, оқу, жоба, зерттеу 

іс-ҽрекеттері тҽсілдерін меңгеру арқылы  дербестігін дамытуға,  ҽлеуметтік-мҽдени  кеңістікте  орнын  таба  білуі 

ҥшін біліктерді меңгеруге бағыттайды. 

Қазіргі  кезеңде  оқушының  ҿз  бетімен  білімге  ие  болу  барысында  оның  белсенді  іс-  ҽрекетін 

ҧйымдастыру оқу ҥдерісіне қойылатын негізгі талаптардың бірі болып табылады. Бҧл тҽсілдеме пҽндік білімді, 

ҽлеуметтік жҽне коммуникативтік дағдыларды ғана емес, сонымен бірге ҿзінің жеке мҥдделері мен болашағын 

сезінуге, сындарлы шешімдер қабылдауына мҥмкіндік беретін тҧлғалық қасиеттерді де меңгеруге ықпал етеді. 

Мҧғаліммен бірлесіп шығармашылықпен айналысу жҽне серіктес, кеңесші ретінде мҧғалімнің қолдауы кезінде 

оқушының белсенді танымдық қабілеті тҧрақты сипатқа ие болады. Тҧлғалық-бағдарлық білім беруді осындай 

сипатта  жақсарту  білім  беру  ҥдерісіне  барлық  қатысушылардың  ҿзара  қарым-қатынасында  ҿктемшілікке  жол 

бермей, ынтымақтастығы ҥшін алғышарттарды қҧрайтын оқытудың алуан тҥрлі интерактивті ҽдістерін қолдану 

кезінде  мҥмкін.  Диалогтік  жҽне  рефлексивті  технологияларды  қолдану  оқушылардың  жоба  жҽне  зерттеу 

жҧмыстарын  ҧйымдастыруымен  сабақтасады.  Оқу  ҥдерісін  ҧйымдастырудың  барлық  инновациялық 

тҽсілдемелері  оқытуды  білім,  идеялар  жҽне  іс-ҽрекет  тҽсілдерімен  белсенді  тҥрде  алмасуды  кҿздейтін 

оқушының шынайы шығармашылық ҥдерісіндегі қарым-қатынас моделіне айналдырады.  

Нақты пҽннің оқу бағдарламасы жергілікті сипаттағы материалдарды (нысандар, кҽсіпорындар, ақпарат 

кҿздері) пайдалануға бағытталған оқу-жобалау іс-ҽрекеттерін ҧйымдастыру арқылы танымдық жҽне ҽлеуметтік 

тҧрғыдан  оқушының  белсенділігін  арттыруға  мҥмкіндік  береді.  Ол  пҽннің  оқу  мақсаттары  аясында  жҥзеге 

асырылатын  тҽрбиелік  сипаттағы  жоба  жҧмысын  ата-аналармен,  жергілікті  қауымдастық  ҿкілдерімен  бірлесе 

отырып,  ҧйымдастыруға  болады.  Ҽр  пҽннің  оқу  бағдарламаларында  ҥш  тілде  білім  беруді  жҥзеге  асыру 

қарастырылған, онда ҥш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты оқушылардың сыныптан тыс жҧмыстарын да 

ҥш (қазақ, орыс жҽне ағылшын тілдерінде) тілде ҧйымдастыру қарастырылған. Кҿп тілді оқу ортасын қҧрудағы 

ҽр пҽн қосқан ҥлесі ҥш тілде білім беру саясатын жҥзеге асыруға мҥмкіндік береді. Тіл ҥйретудің негізі болып 

табылатын коммуникативтік тҽсілдеме ҽрбір оқу пҽнінің тҥрлі оқу жағдаяттарында білім жҽне білікпен алмасу, 

тілдік  жҽне  сҿйлеу  нормалары  жҥйесін  дҧрыс  қолдану  сияқты  ҽдіс-  тҽсілдері  арқылы  оқушылардың  сҿйлеу 

ҽрекеттерін дамытудың жетекші қағидаты ретінде қарастырылады. 

Мҧғалімдер  пайдаланатын  оқыту  ҽдісі  (яғни,  педагогикалық  ҽдістемелер)  оқушыларды  оқытудың  ең 

жоғары  стандарттарын  қамтамасыз  ету  ҥшін  маңызды.  Хэтти  (2011)  білім  беру  шараларының  оқушыларға 

ҽсерін  талдау  ҥшін  жҥргізілген  60  155  педагогикалық  зерттеу  аясында  9000-нан  аса  метаталдау  ҽдісін 

пайдаланды.  Олар  алдында  қол  жеткізген  жетістіктерден  кейін  мҧғалімдердің  педагогикалық  шеберлігі 

оқушылардың  алға  жылжуына  айтарлықтай  септігін  тигізетінін  дҽйекті  тҥрде  кҿрсетті.  Мҧғалімдер 

пайдаланатын ҽдіс оқудың тиімділігіне елеулі ҽсерін тигізеді. Педагогикалық ҽдістемелерді жетілдірмей тҧрып, 

оқу бағдарламасын ҿзгерту білім беру стандарттарына қатысты реформалау шараларының мҥмкіндіктерін жҽне 

нҽтижелілігін тҿмендетеді. 

Білім беру бағдарламасының, оқыту тҽсілдерінің жҽне бағалаудың қалай қҧрылуы 

қажеттігінің мысалын Хименес-Алехандренің дҽлелдерді қҧрудың оңтайлы оқу ортасына 

арналған ҧсынысынан кҿруге болады (2008, cited by Katchevich et al, 2011) 

1) Оқушылар оқу ҥдерісіне белсене қатысады. Олар білімдерін бағалап, ҿздері ҧсынған 

қорытындыларының дҽлелдерін ҧсынуы жҽне бір-біріне сын тҧрғысынан қарауы тиіс. 

2) Мҧғалімдер оқушыларға бағытталған жҽне дҽлелдерді қҧру мен талдауға арналған 

рҿлдік модельдер ретінде ҽрекет ететін оқыту тәсілдерін қолданады. 

3) Білім беру бағдарламасы проблемаларды шешудің тҽсілдерін қамтуы тиіс. 

4)  Оқушылар  мен  мҧғалімдер  пікірлерді  бағалауда  білікті  болуы  тиіс  жҽне  оқушылар  тек  жазбаша 

тестілеу бойынша ғана бағаланбауы тиіс. 

435 

5)  Оқушылар  ҿздерінің  алған  білімдерін  қолдана  алуы  жҽне  білімдердің  қалай  алынғанын  талдай  білуі 

тиіс. 

6) Оқушыларға диалогке жҽне бірлескен оқуға қатысуға мҥмкіндік беру керек. 

Педагогиканың  барлық  осы  аспектілері  сындарлы  оқыту  теориясымен  ҥйлеседі.  Сындарлы  оқыту 

тҽсілдері білім берудің «дҽстҥрлі» ҽдістерімен салыстырғанда, оқыту кезінде жоғары нҽтижелерге қол жеткізуге 

мҥмкіндік  береді  (Hattie,  2011).  Сындарлы  оқыту  тҽсілдері  оқушылардың  жаңа  білімді  алдыңғы  білімдерімен 

ҧштастыра  отырып  игеруін  кҿздейтін  тҧжырымдамаға  негізделеді.  Бҧл  жерде  ең  маңыздысы:  оқушылардың 

алдыңғы  алған  дағдылары  жаңа  дағдыларды  меңгеруге  ҥлкен  ықпалын  тигізеді,  ал  егер  ол  ескерілмесе,  онда 

білім  тереңге  бармай,  ҥстірт  меңгерілген  таяз  білім  болмақ.  Мҧндай  ҥстірт  білім  оқушыға  қазіргі  ҽлемде 

жетістікке жету ҥшін қажетті жоғарыда аталған сын тҧрғысынан ойлау, рефлексия жҽне басқа да аспектілерді, 

алған  білімді  қолдануына  кері  ҽсерін  тигізеді.  Оқушылар  білімді  толықтай  меңгеру  ҥшін  ақпаратты  енжар 

қабылдамай, сабаққа белсенді қатысуы керек. Осы ретте оқушылардың алған білімдерімен жҧмыс істеуге, оны 

ҽрі қарай ҿңдеп, ҿз дағдыларын арттыруға септігін тигізетін жаттығулармен айналысуға мҥмкіндік берілуі аса 

маңызды болып табылады. 

Оқытудың ҥдемелігі оқу жоспарында оқылым, тыңдалым, жазылым дағдыларын жҽне нақты тақырыпты 

зерттеу  ҥшін  айтылым  дағдыларын  біріктіреді.  Белсенді  жҽне  аудиовизуалды  тҽсілдерді  біріктіре  отырып 

жоспарлау жҽне оқыту моделі жазылым бойынша ҥлгерімін бағалап, жылдам жетілдіруде, сондай-ақ оқушының 

кҿзқарасын ҿзгертіп, уҽжін арттыруда табысты болып шықты, яғни ол тілді жаттап алу қажет грамматикалық 

қҧралдар жиынтығы емес, ақпаратқа қол жеткізіп, қарым-қатынас жасау ҽдісі ретінде қарауға мҥмкіндік береді 

(UKLA,  2014).  Оқу  ҥдемелілігін  қолдану  оқушылардың  тіл  туралы  айту  ҥшін  қажетті  тілдік  қорын  (метатіл) 

ҧлғайтатыны  дҽлелденді, бҧл оқылым, айтылым, жазылым жҽне тыңдалым дағдыларының дамуына игі ықпал 

етеді  (UKLA,  2014).  Белсенді  оқу  оқушының  мҧғалімді  енжар  тыңдап  қана  қоймай,  белсенді  жҧмысқа 

тартылуын кҿздейтін оқыту жҽне оқу ҽдістерінің бірі болып табылады. Қызметтің мҧндай тҥрлері оқушылардан 

ҿздері  тапқан  ақпаратты  талдау  жҽне  тҥсіндіру  ҥшін  зерттеу  жҽне  жоспарлау  дағдыларын  қолдануды  талап 

етеді,  болашақта  ҿз  дағдыларын  жақсарту  мақсатында  басқа  нҽтижелерді  бақылауды  жҽне  талдауды  қажет 

етеді. 

Демек,  ғылыми-жатратылыстану  пҽндерін  жаңартылған  білім  бағдарламасына  сай  жҥргізу  барысында 

белсенді оқушыларды қалыптастыруда  кҿптілдік  білім  беруді, соның ішінде қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде 

оқытуды  жҥзеге  асыру  қажеттілігі  туындап  отырғаны  жоғарыда  келтірілген  дҽлелдемелер  айғақтай  тҥседі. 

Жаңартылған  білім  бағдарламасы  қазіргі  заманауи  фарматта  білім  берудің  тиімді  ҥлгісі  болып  табылады. 

Соның ішінде физика, математика пҽндерін ҥш тілде оқыту, ғылымға жетелеу, техника тілін жоғары деңгейде 

меңгерту  қажет.  Ал  тілдік  дағдыларды  қолдану  кез-келген  пҽнді  меңгертуге  қажетті  қҧрал.  Тілдік  дағдылар 

арқылы оқытудың белсенді тҽсілдемелерін қолдану негізінде кҥтілетін нҽтижеге қол жеткізеріміз анық. 

Сонымен ойымды қорыта келе, білім беру жҥйесін ҽлемдік деңгейге кҿтеру ҥшін жасалып жатқан ҽрбір 

бастама  жарқын  болашаққа  бастаған  игі  бастама  деп  білемін.  Демек,  жаңартылған  білім  бағдарламасы  – 

болашақтың кілті. Ал болашақ - ол біздің ҧрпағымыз. Білімді ҧрпақ – мҽңгілік елдің ҧланы.  

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: