Список использованной литературы

48 

такое построение деятельности педагога, в которой все входящие в него действия представлены в определенной 

последовательности и целостности, а выполнение  предполагает достижение необходимого результата и имеет 

прогнозируемый характер.  

Инновационная  педагогическая  технология  –  это  проект  определенной  педагогической  деятельности, 

последовательно  реализуемой  на  практике,  главным  показателем  которой  является  прогрессивное  начало  по 

сравнению  со  сложившимися  традициями  и  массовой  практикой.  В  основе  инновационных  процессов  в 

образовании  должно  лежать  единство  научной  и  образовательной  деятельности  и  их  ориентация  на 

экономическое,  социальное  и  духовное  развитие  общества.  Эффективность  использования  педагогических 

технологий  в  образовательном  процессе  подтверждена  исследовательскими  работами  ряда  авторов: 

Г.К.Селевко, 

В.И.Андреевой, 

В.П.Беспалько, 

В.И.Боголюбовой, 

М.В.Клариной, 

В.Ю.Питюковой, 

В.А.Сластениной,  Я.А.Савельевой  и  др.  На  сегодняшний  день  всесторонняя  теоретическая  разработка 

проблемы  использования  современных  педагогических  технологий  в  профессиональной  подготовке 

специалиста в условиях средней школы приобретает особую остроту и значимость. 

Современные технологии в образовании рассматриваются как средство, с помощью которого может быть 

реализована новая образовательная парадигма. Наиболее общая трактовка понятия «технология» состоит в том, 

что  оно  представляет  научно  и  практически  обоснованную  систему  деятельности,  применяемую  человеком  в 

целях преобразования окружающей среды, производства материальных или духовных ценностей. 

Любая  деятельность,  отмечает  В.П.Беспалько,  может  быть  либо  технологией,  либо  искусством. 

Искусство основано на интуиции, технология на науке. С искусства все начинается, технологией заканчивается, 

чтобы  затем  все  началось  с  начала.  Любое  планирование,  а  без  него  не  обойтись  в  педагогической 

деятельности, противоречит экспромту, действиям по интуиции, т.е. является началом технологии. 

Среди  разнообразных  направлений  новых  педагогических  технологий  все  большую  популярность 

приобретают личностно-ориентированные технологии обучения.  

В  педагогической  науке  и  практике  существуют  различные  позиции  к  определению  педагогической 

технологии.  Так,  М.В.Кларин  обозначает  данное  понятие  как  системную  совокупность  и  порядок 

функционирования  всех  личностных,  инструментальных  и  методологических  средств,  используемых  для 

достижения  педагогических  целей.  Г.К.Селевко  считает,  что  педагогической  технологией  является 

продуманная  во  всех  деталях  модель  педагогической  деятельности,  включающей  в  себя  проектирование, 

организацию и проведение учебного процесса с безусловным обеспечением комфортных условий для учащихся 

и учителя[1]. 

В  свою  очередь  В.П.Беспалько  определяет  интересующее  нас  понятие  как  совокупность  средств  и 

методов  воспроизведения  теоретически  обоснованных  процессов  обучения  и  воспитания,  позволяющих 

успешно  реализовывать  поставленные  образовательные  цели.  Такое  разнообразие  трактовок  педагогической 

технологии  не  случайно,  поскольку  каждый  автор  исходит  из  определенного  концептуального  подхода  к 

пониманию сущности технологии вообще. 

Таким образом, современную педагогическую технологию обучения характеризуют следующие позиции: 

 

технология  разрабатывается  под  конкретный  педагогический  замысел,  в  основе  ее  лежит  определенная 

методологическая, философская позиция автора; 

 

технологическая цепочка действий, операций выстраивается строго в соответствии с целевыми установками, 

имеющими форму конкретного ожидаемого результата; 

 

функционирование  технологии  предусматривает  взаимосвязанную  деятельность  преподавателя  и 

обучающихся на договорной основе с учетом принципов индивидуализации и дифференциации, оптимальную 

реализацию человеческих и технических возможностей, использование диалога, общения; 

 

поэтапное  планирование  и  последовательное  воплощение  элементов  педагогической  технологии  должны 

быть,  с  одной  стороны,  воспроизведены  любым  преподавателем  и,  с  другой,  гарантировать  достижение 

планируемых результатов всеми обучающимися; 

 

органической  частью  педагогической  технологии  являются  диагностические  процедуры,  содержащие 

критерии, показатели и инструментарий измерения результатов деятельности.  

«Рассмотрение образовательной технологии мы  начнем с модели обучения. В ней можно выделить два 

яруса.  Верхний  ярус  —  методы  и  формы  —  относится  к  дидактике,  нижний  ярус  составляет  педагогическую 

технику  (средства  и  приемы)  и,  будучи  дополнен  личностными  особенностями  учителя  (интуиция,  манера 

поведения,  мимика,  жесты,  отношения  и  так  далее),  является  педагогическим  искусством.  «Говоря,  что  это 

искусный педагог, что его искусство преподавания велико, мы и подчеркиваем именно это наличие интуиции, 

основанное  на  опыте,  которое  мы  не  научились  передавать,  т.  е.  не  превратили  в  объект  научного 

рассмотрения».[4] 

Педагогические  приемы  независимы  от  применяемых  средств.  Лучшим  доказательством  этому  могут 

служить приемы, используемые без применения каких бы то ни было средств вообще. Даже такая мелочь, как 

умение  задать  вопрос,  может  заметно  повысить  качество  работы.  Вокруг  подобных  «мелочей»  нередко 

сосредоточены исследования современной зарубежной образовательной технологии. 

Учитель  задает  вопрос,  предлагает  продумать  ответ,  сказать  соседу  и  после  согласования  с  ним  общее 

мнение  предложить  всему  классу  для  обсуждения.  Рассматриваются  разные  варианты,  предлагаемые  парами 

49 

учеников.  Вопрос,  конечно,  должен  быть  таким,  чтобы  ответ  предполагал  размышления,  анализ,  сравнение. 

Запись ответа до его проговаривания усиливает эффект. 

До  сих  пор  мы  рассматривали  простейшую  модель  учебного  процесса.  В  действительности  учебный 

процесс является неразрывным единством трех составляющих: информационной (передача, прием, накопление, 

преобразование, хранение и применение информации — содержания обучения), психологической (становление 

и  развитие  человеческой  индивидуальности)  и  кибернетической  (управление  учебно-познавательной 

деятельностью  обучаемых).  Длительное  время  среди  этих  компонентов  предпочтение  отдавалось  первой. 

Главной  целью  школы  считалось  формирование  у  обучаемых  знания  основ  наук.  Однако  сегодня  в  обществе 

это не считается приоритетом. На первый план выступает личностное развитие. Недаром все чаще мы говорим 

о личностно-ориентированном обучении.  

Традиционная школа  шла  первым путем, и это привело к тому, что  учитель  работал  на  «среднего», не 

существующего  в  природе  ученика  по  единым  унифицированным  программам  с  жестким  административным 

контролем  за  временем  «прохождения»  того  или  иного  материала.  Правда,  это  нивелирование  всегда 

сопровождалось призывами к индивидуальному подходу и нельзя отрицать, что были учителя-мастера, которые 

добивались  в  этом  успехов.  Существовавшая  школа  хорошо  соответствовала  обществу,  в  котором  она 

функционировала,  и  качество  образования  всегда  считалось  как  лучшее.  Но,  по  сути  дела,  индивидуального 

подхода  как  не  было,  так  и  нет,  поскольку  настоящий  индивидуальный  подход  предполагает  построение  для 

каждого  ученика  собственной  траектории  «продвижения»  по  материалу,  отвечающей  его  потребностям, 

возможностям и психологическим особенностям. Мы же в лучшем случае наблюдали у учителей «карточки для 

сильных» и «карточки для слабых». Даже размещение учеников в классе за партами в традиционной школе не 

способствует учебному процессу – дети целый день вынуждены видеть лишь затылок друг друга. Но все время 

лицезреть учителя. 

В  настоящее  время  использование  современных  образовательных  технологий,  обеспечивающих 

личностное  развитие  ребенка  за  счет  уменьшения  доли  репродуктивной  деятельности  (воспроизведение 

оставшегося в памяти) в  учебном процессе, можно рассматривать  как ключевое  условие  повышения качества 

образования, снижения нагрузки учащихся, более эффективного использования учебного времени. 

Список использованной литературы: 

1.

 

Селевко  Г.К.  Современные  образовательные  технологии:  Учебное  пособие.  –  М.:  Народное  образование, 

1998. – 256 с. 

2.

 

Колюткин Ю.Н., Муштавинская И.В. Образовательные технологии и педагогическая рефлексия. СПб.: СПб 

ГУПМ, 2003. – С. 125 

3.

 

Дебердеева  Т.Х.  Новые  ценности  образования  в  условиях  информационного  общества/  Т.  Х.  Дебердеева// 

Инновации в образовании. - 2005. - № 3. – С. 

4.

 

Алексеев Н. Г. Формирование осознанного решения учебной задачи // Педагогика и логика.  —М.: Касталь, 

1993.—С.385 

 

 

«МӘҢГІЛІК ЕЛ» ҦЛТТЫҚ ИДЕЯСЫ НЕГІЗІНДЕ ҤШТІЛДІ БІЛІМ БЕРУ: 

ІЗДЕНІС ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕ 

 

Бектурганова К.К., 

«Ҿрлеу» БАҦО» АҚ филиалы Жамбыл облысы бойынша 

педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты 

 

Қазіргі  ақпараттың  дамыған  қоғамында  болып  жатқан  тҥрлі  ҿзгерістер  мен  жаңашылдықтар  еліміздің 

білім беру  жҥйесіне  де тың  ізденістерді енгізіп отыр.  «Жаһандық дағдарыстың  жалғасуының ҽсерінен ҽлемде 

болып  жатқан  ҿзгерістер  бізді  ҥрейлендірмейді.  Біз  оларға  дайынбыз.  Біздің  ендігі  міндетіміз  –  егемендік 

жылдары  қол  жеткізгеннің  барлығын  сақтай  отырып,  ХХІ  ғасырда  орнықты  дамуды  жалғастыру»,-  деп 

Елбасымыздың  Жолдауында  айтылғандай,  еліміз  қай  салада  болмасын  қарқынды  дамып,  ҽлемдік  кеңістікке 

қарыштай қадам басып, еркін қанат сермеуде. Елбасы Н.Ҽ.Назарбаевтың саясатының арқасында еліміз береке 

мен  бірліктің,  ынтымақ  пен  достықтың,  татулықтың  ҿлкесі  болып,  кҿпҧлтты  мемлекетке  айналып  отыр.  Осы 

орайда елбасымыз Н.Ҽ.Назарбаев атап ҿткендей: «Біз - кҿпҧлтты қоғамбыз. Қазақстанда тҧратын барлық ҧлттар 

мен ҧлыстардың тілін, мҽдениетін жҽне салт-дҽстҥрін дамытуға барынша жағдай жасауды алдыңғы уақытта да 

жалғастыра беретін боламыз», - деген еді [1]. 

Елбасымыз  Қазақстан  халқы  ассамблеясының  ХҤІІ  сессия  отырысында  Қазақстан  аймағында  тҧрып 

жатқан  халықтардың  басын  қосатын  тіл  қазақ  тілі  болуы  керек  деп  анық  атап  айтты:  «Қазақстанды,  қазақты 

достықтың киелі шаңырағына теңесек, тҥрлі этностар оның алтын арайлы шуақтары іспетті. Бҧл ретте байтақ 

мекенде  баршамызды  біріктіре  тҥсетін  ортақ  қҧндылықтар  бар.  Ол  –  біздің  талайлы  тағдырымызды 

тҧтастыратын шежірелі тарихымыз. 

Ол  –  біздің  байтақ  мҽдени  мҧрамыз  бен  қазығы  берік  мемлекеттік  тіліміз.  Бҥгінгі  білім  беру  жҥйесі 

модернизацияланған заманда кҿп тілді меңгертуге аса назар аударылып, жан-жақты жол ашылған. «Келешекке 

кемел  біліммен»  [1],-деп  Елбасы  Н.Ҽ.Назарбаев  ҧстаным  еткендей,  келшекке  терең  біліммен  қадам  басып, 

50 

ҽлемдік білім кеңістігінің қҧпияларына ҥңіліп, қоғамға бейім, ҿз қабілетін таныта алатын, жан-жақты дамыған, 

бірнеше тілді меңгерген қҧзіретті тҧлғаны қалыптастыру басты мақсаттардың бірегейі болып отыр. 

Жаһандану  жағдайында  қоғамдық  ҿмірдің  тідік  саласы  елеулі  ҿзгерістерге  бейім.  Оны  саяси, 

экономикалық жҽне мҽдени жҥйелерінің ауысу қарқыны мен сипаты, басым жағдайда, ҽрбір жеке алынған ел 

ҥшін ерекше тілдік, этно-мҽдени, ҽлеуметтік жҽне ҿзге де нақты-тарихи жағдайларға байланысты болатынымен 

тҥсіндіруге болады. 

Қазақстанның  тілдік  ахуалына  қатысты  мҽселе  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  «Мҽңгілік  ел» 

ҧлттық идеясында нақты кҿрсетілген. Елдің жҽне оның азаматтарының бҽсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету 

мақсатымен «Тілдердің ҥштҧғырлығы» мҽдени жобасын кезеңімен іске асыру ҧсынылған, оған сҽйкес ҥш тілді 

дамыту  қажет:  мемлекеттік  тіл  ретінде  –  қазақ  тілін,  ҧлтаралық  қатынас  тілі  ретінде  –  орыс  тілін  жҽне 

жаһандық  экономикаға  табысты  кірігу  тілі  ретінде  –  ағылшын  тілін.  «Мҽңгілік  Ел»  ҧлттық  идеясы 

Президенттің  Қазақстан  халқына  арнаған  соңғы  екі  Жолдауында:  1)  «Мҽңгілік  Ел»  патриоттық  актісін  жасау 

жҽне қабылдау туралы сҿз болған «Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мҥдде, бір болашақ» (17 қаңтар, 2014 

ж.). Мемлекет басшысы «Мҽңгілік Елді» ҧлттық идея деп атай отырып, барша қазақстандықтарды «Қазақстан – 

2050»  Стратегиясының  негізгі  бағыттарын  жҥзеге  асыру  бойынша  жҧмыстарға  ҿз  жҧмыс  орнында  белсене 

атсалысуға шақырды; 2) «Мҽңгілік Ел» жалпыҧлттық идеясы тек «Қазақстан - 2050» Стратегиясының идеялық 

тҧғырнамасы ғана емес, ХХІ ғасырдағы Қазақ мемлекеті қалыптасуының мызғымас идеялық негізіне айналуы 

керек екендігі туралы сҿз болған «Нҧрлы жол – болашаққа жолдауы» (11 қараша, 2014 ж.) [2]. 

«Мҽңгілік  Ел»  ҧлттық  идеясының  негізгі  стратегиялық  бағыттарына  сҽйкес  қоғам  сҧранысына  сай 

ҧлттық  сана-сезімі  жоғары  деңгейде  қалыптасқан  кадрларды  дайындау  саласында  ҥштілділік  білім  беруді 

ҿзектілігі  артып  келеді.  «Мҽңгілік  Ел»  ҧлттық  идеясының  халық  дҽстҥрі  мен  отандық  мҥдде  туралы  толық 

тҥсінікті  қалыптастыратын,  ҽлеуметтік-мҽдени  кеңістіктегі  қазақ  болмысының  мҽн-мағынасын  ашып  беретін, 

атамекенде  еркін  де  бірдей  ҿмір  сҥретін  адамдардың  ішкі  рухани  жҽне  қоғамдық  ҿмірін  айқындайтын 

ҧстанымдар  қҧрайды.  Бҧл  нысан  қазақ  елін  тҧлғалық,  ҧлттық,  мeмлeкeттік,  қоғамдық  қҧндылықтармен 

толықтыруды міндет тҧтады.  

«Мҽңгілік Ел» ҧлттық идеясы ҧстанымдарының қҧндылығы: ҧлыс пен ҧлттың қалыптасуы контекстінде 

қазақ  халқының ҿткен жолын жҥйелі жете  ҧғыну; тарихи жҽне  ҽлеуметтік контексте  қазақ мҽдениетінің даму 

кезеңдерін  ҽдіснамалық  қорытындылау;  қазақ  халқының  қоғамдағы  жҽне  адамзаттық  ҿркениеттегі  орны  мен 

рҿлін айқындау.  «Мҽңгілік  ел» ҧлттық идеясы негізінде  қазақ тілінің  дамуы  жҽне  тілдердің ҥш  тҧғырлылығы 

жауапкершілікті  тіл  саясаты  қазақ  ҧлтын  біріктіруші  басты  факторлардың  бірі  болып  табылады.  Қазақ  тілі  – 

біздің рухани негізіміз жҽне оны барлық салада белсенді пайдалана отырып дамыту керек. 

Биылғы  жылғы  Елбасының  дҽстҥрлі  Жолдауынан  кейін  тіл  саясатында  да  біраз  тың  ҿзгерістер  орын 

алды.  Атап  айтқанда,  ҧлттық  терминологияны  дамыту,  мемлекеттік  тілдің  бҽсекеге  қабілеттілігін  арттыру 

тҧжырымдамасын  ҽзірлеу,  ағылшын  тілін  ҥйретудің  курстарын  ашу,  мемлекеттік  қызметке  қабылданатын 

ҥміткерлерге  мемлекеттік  тілден  тест  тапсыру,  қолданыстағы  тіл  туралы  заңнамаларға  ―Тілдердің 

ҥштҧғырлығы‖, дҽлірек айтқанда – ҥш тілдің бірлігі бойынша ҿзгерістер енгізу жҽне тағы басқалар. ―Ҥш тілдің 

бірлігі‖  мҽдени  жобасы  –  ҥш  тілді,  қазақ,  орыс  жҽне  ағылшын  тілдерін  Қазақстан  азаматтарының  бірдей 

меңгеруін  меңзегенімен,  бҧның  тҥпкі  негізі,  кҿздеген  мақсаты  –  мемлекеттік  қазақ  тілінің  халықаралық 

қолданыстағы орыс, ағылшын тілдерімен терезесін теңестіріп, ҽлемдік деңгейге кҿтеріп, жаһан тілдерімен тең 

қолданылатын  биікке  жеткізу.  Қандай  мемлекет  болмасын  оның,  ең  ҽуелі  мҽн  беріп,  ҧлықтайтын  тілі,  ҽрине, 

мемлекеттік тілі. Ҿйткені, мемлекеттік тіл ҽлемдік қауымдастықтағы мемлекеттердің сипатты белгілерінің бірі, 

ҧлттық саясатының кҿрсеткіші. 

«Ҥштілділік - нақты тҧлға, ҧжым, халықтың белгілі бір қоғамда қарым-қатынас ҥдерісінде қажет болған 

жағдайда  ҥш  тҥрлі  тілді  алма-кезек  қолдану  қҧбылысы»,-  Б.  Хасанҧлы  анықтама  бергендей,  бҥгінде  оны 

қолдануға  жан-жақты  кҥш  салынуда.  Бҧл  жағдайда  біз  басты  назарды  нақты  мҽдени  жобаның  педагогикалық 

қҧрамдасына тҥсіреміз, ал ол болса толық кҿлемінде білімнің кҿптілділігін білдіре алады. Қазақстандағы тілдік 

ахуал айналасындағы пікірталастың белсенуі оның ҥйреншікті болған қостілділігіне емес, атап айтқанда тілдік 

білімнің жаңа межелерін білдіретін кҿптілділікке байланысты.  

Бҧл  межелер,  ең  алдымен,  педагогикалық  терминологияның  білімнің  кҿптілділігінің  мҽні  келесідей 

ҧғымдарды ашуына, байытылуына байланысты: 

-

 

тілдік  білім  –  қазіргі  заманның  барлық  тілдері  (туыс  жҽне  туыс  емес)  жҽне  мҽдениеті  аясындағы  білім 

(Н.Д.Гальскова, Н.И.Гез); 

-

 

шет  тілдік  білім  –  жеке  тҧлғаны  тілді  жҽне  мҽдениетті  қатар  ҿзара  байланыстырып  зерделеумен  шет  тілі 

қҧралдарымен жеке тҧлғаны дамыту (С.С. Кунанбаева); 

-

 

тілдік  кҿпмҽдениетті  білім  –  шет  тілі  қҧралдарымен  қазіргі  заманғы  ана  тілі  жҽне  зерттеліп  отырған 

тілдердің  кҿпмҽдениетті  қоғамдастықтарында  мҽдениеттердің  қатар  жҽне  ҿзара  дамуының  нормасы  ретінде 

мҽдени кҿптҥрлілік туралы тҥсініктерін қалыптастыру (П.В. Сысоев); 

-

 

кҿптілді  білім  –  кҿптілді  жеке  тҧлғаны  қалыптастыруда  ҥш  жҽне  одан  астам  тілдерді  қатар  меңгеруге 

негізделген мақсатты ҥрдіс (Б.А. Жетписбаева); 

-

 

тілдік  тҧлға  –  қҧрылымдық-тілдік  кҥрделілігімен,  шынайылықты  бейнелеудегі  терең  ойымен  жҽне 

дҽлдігімен, белгілі бір мақсатқа бағынуы дҽрежесімен ерекшеленетін тілдік туындыларды (мҽтіндерді) тудыру 

жҽне қабылдауы шарт болатын адамның қабілеттері мен сипаттамаларының жиынтығы (Ю.Н. Караулов); 

51 

-

 

екінші тілдік тҧлға – адамның мҽдениетаралық деңгейде қатынас қҧру қабілеті (И.И. Халеева); 

-

 

кҿптілді  тҧлға  –  бірнеше  тілдің  иесі:  ана  тілінің,  тҧрғын  ҽлеуметінде  қолданыста  жҥрген  тілдердің;  бір 

немесе бірнеше шет тілінің (Б.А. Жетписбаева) [3]. 

Қорыта  айтатын  болсақ,  кҿптілді  білім  беру  аясында  ҥштілді  меңгеру  тҽжірибесін  жинақтап,  ҽлемдік 

деңгейде  кҿтерілуіміз  керек.  Бҧл  оқушылардың  халықаралық  жобаларға  қатысуын  кеңейту,  шетелдік 

ҽріптестермен  ғылыми  байланыстарын  нығайтуға,  шетел  тілдеріндегі  ақпарат  кҿздеріне  қол  жеткізуіне 

мҥмкіндік  береді.  Елдің  ертеңі  ҿресі  биік,  дҥниетанымы  кең,  кемел  ойлы  азаматтарын  ҿсіру  ҥшін  бҥгінгі 

ҧрпаққа ҧлттық рухани қазынаны ҽлемдік озық ой-пікірімен ҧштастырған сапалы білім мен тҽрбие қажет деген 

ойдамыз. 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.

 

Назарбаев  Н.Ҽ.  «Қазақстан  жолы-2050:  бір  мақсат,бір  мҥдде,  бір  болашақ»  Қазақстан  халқына  жолдауы. 

Астана. 2015. 

2.

 

Назарбаев Н.Ҽ. «Нҧрлы жол-болашаққа бастар жол» Қазақстан халқына жолдауы. Астана.2015. 

3.

 

Садықов Т.С., Ҽбiлқасымова А.Е. Жоғары мектепте бiлiм берудiң дидактикалық негiздерi. -Алматы: Ғылым, 

2003.- 168 б. 

Исмагилова  Л.Р.  Полилингвизм  как  компонент  экономической  культуры.  дис.,  канд.соц.наук.  Казан.гос.фин-

экон. Институт, Казань, 2005 

 

 

ҤШ ТІЛДЕ БІЛІМ БЕРУ – КӚП МӘДЕНИЕТТІ ТҦЛҒА ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ НЕГІЗІ 

 

Баймурзина А.К., 

Ақтҿбе қҧрылыс жҽне бизнес колледжінің математика пҽні оқытушысы 

Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы 

 

Қазақстан  Республикасының  2011-2020  жылдарға  арналған  Тілдерді  қолдану  мен  дамытудың 

Мемлекеттік  бағдарламасында  еліміздегі  ҿмір  сҥріп  жатқан  халықтардың  мҽдениеті  мен  дҽстҥріне  қҧрметпен 

қарайтын, ҥш тілді еркін меңгерген, кҿпмҽденилік тҧлғаны тҽрбиелеу ісіне кҿп мҽн беріледі. Бҧл мемлекеттік 

бағдарлама аясында тілдерді ҥйрену ісіне ерекше кҿңіл бҿлінуде. 

Елбасы  жыл  сайынғы  Қазақстан  халқына  арнайтын  дҽстҥрлі  жолдауларында  да  тіл  саясатына,  оның 

ішінде қоғамдағы мемлекеттік тілдің мҽртебесін кҿтеру мҽселесіне тоқталмай ҿткен емес. Мемлекет басшысы 

Қазақстан  халқына  Жолдауында:  ―Қазақстан  халқы  бҥкіл  ҽлемде  ҥш  тілді  пайдаланатын  жоғары  білімді  ел 

ретінде танылуға тиіс. Бҧлар: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі -ҧлтаралық қатынас тілі жҽне ағылшын тілі 

–  жаһандық  экономикаға  ойдағыдай  кірігу  тілі‖,  –  деген  болатын.  Кҿптілді  білім  беру  дегеніміз-  оқу  ҥрдісі 

барысында екі не одан да кҿп тілде білім беру. Осы мақсатта қазақ, орыс, ағылшын тілдері ҧлтына қарамастан 

тең  дҽрежеде  іске  асырылады.  Кҿптілді  білім-  кҿп  мҽдениетті  тҧлғаны  қалыптастырудың  ҿзегі.  Бҥгінгі  таңда 

кҿп тілді оқыту – жас ҧрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын, ҽлемдік ғылым қҧпияларына 

ҥңіліп, ҿз қабілетін танытуына мҥмкіндік беретін қажеттілік. Ҥш тілде оқыту – заман талабы десек, оның негізгі 

мақсаты:  бірнеше  тілді  меңгерген,  ҽлеуметтік  жҽне  кҽсіптік  бағдарға  қабілетті,  мҽдениетті  тҧлғаны  дамыту 

жҽне қалыптастыру. 

Қазақ тілі – мемлекеттік тіл, ал орыс тілі мен шетел тілдерінің бірін білу тҧлғаның ой-ҿрісін кеңейтеді, 

оның  «сегіз  қырлы,  бір  сырлы»  тҧлға  болып  дамуына  жол  ашады,  ҧлтаралық  қатынас  мҽдениетін, 

толлеранттілігін  жҽне  планетарлық  ойлауының қалыптасуына мҥмкіндік туғызады.  Полимҽдениеттілік  тҽрбие 

ҽлем жҽне ҽр тҥрлі халықтардың мҽдени ҧқсастықты сақтауын, ынтымақтастық жҽне тҥсінісуді, адамның рухын 

таратады. Ҽлемдік бірлестікте адамның ҿзін-ҿзі тҽрбиелеуге деген талпынысы пайда болады.  

«Ҿз  тілің  –  бірлік  ҥшін,  ҿзге  тіл  –  тірлік  ҥшін»  дегендей,  кҿп  тіл  білетін  адамның  кҿп  нҽрсеге  қол 

жеткізетіні,  басқаларға  қарағанда  қалаған  жерінде  жҧмыс  істеуіне  де  мҥмкіндігі  мол  екені,  қай  елге  барса  да 

алдынан жасыл жарық жағылып тҧратыны белгілі жҽйт. Жеті жҧрттың тілін біліп, мемлекеттің мҥддесін, ҧлтың 

мен жҧртыңның жай-кҥйін ҽлемге дауысың жететін мінберден асқақтата айтып тҧратын кҥнге жетуіміз керек. 

Дегенмен,  сол  кҿптілділік  іргетасы  ана  тілден  қалануы  керек.Заман  ҿзгерген  сайын  ҽдіс-тҽсілдер  кҿбейіп, 

жаңарып,  толығып  жатыр.  Балалардың  тілін  дамытуды,  қызықты  ҥйрету  ҥшін  жаңа  ҽдістер  мен 

технологияларды  ҿз  тҽжірибемізде  қолдануға  ізденеміз.  Жаңа  технологияны,  ҽдіс-тҽсілдерді  тиімді  қолдану 

білім  сапасын  арттырады  сонымен  қатар  тілін  дамыту,  байланыстырып  сҿйлеу  барысында  балалардың  жас 

ерекшелігін ескеру ҽдіс-тҽсілдерді таңдаумен сай келеді. 

Ҿскелең  ҧрпақтың  ҥш  тілді:  қазақ  тілін  –  мемлекеттік  тіл,  орыс  тілін  ҧлтаралық  қатынас  тілі  жҽне 

ағылшын  тілін  халықаралық  тіл  ретінде  оқып  ҥйренуге  ҧмтылыс  жасауы  —  замана  талабы,  болашақ  ҧрпаққа 

қажеттіліктен туындап отыр. Бҥгінгі таңда кҿп тілді оқыту – жас ҧрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына 

жол ашатын, ҽлемдік ғылым қҧпияларына ҥңіліп, ҿз қабілетін танытуына мҥмкіндік беретін қажеттілік.  

Ҥш  тілде оқыту  –  заман талабы  десек,  оның негізгі  мақсаты: бірнеше тілді меңгерген, ҽлеуметтік жҽне 

кҽсіптік бағдарға қабілетті, мҽдениетті тҧлғаны дамыту жҽне қалыптастыру. Кҿптілді болу – уақыт талабы. Тіл 

арқылы  ҿсіп  келе  жатқан  ҧрпақты  ҽмбебап,  жаһандық  қҧндылықтарға  қосу,  ҽлемдік  кеңістік  пен  кҿршілес 

52 

мҽдениеттер ҿкілдерімен қарым-қатынас жасап, сҿйлесе білу дағдыларын қалыптастыруға болады. Кҿптілділік 

қазіргі ҽлемнің басты мҽселесі – адамдар арасындағы келісім мен ҿзара тҥсінушілікті шешуге кҿмектеседі. 

Қазіргі  заманда  ҽсіресе  ағылшын  тілін  пайдалану  қажеттілігі  туып  отыр:  онсыз  халықаралық  қарым-

қатынас,  жаңа  технологияларды  меңгеру  мҥмкін  емес.  Ғылым  мен  техника  салаларының  бірқатарында  ол 

біртіндеп кезінде орыс тіліне тиесілі болған кеңістікті алып келеді. Тҽрбие беру мен тіл ҥйрету – кҥрделі, кҿп 

қырлы,  шығармашылық  пен  тҿзімділікті  қажет  ететін  ҥдеріс.  Жаңа  заманда  Қазақстанның  бағыт-бағдарын 

айқындайтын  ішкі  жҽне  сыртқы  саясат  ағымындағы  бҥкіл  қоғам  болып  жҧмылатын  іс-ҽрекеттің  бірі  – 

мемлекеттік  тілдің  мҽртебесі.  Отанға  деген  сҥйіспеншілік,  белсенділік  жҽне  ҿзге  отандасағайындармен 

сыйласымдықты  бір мысқал да  тҿмендетпей, кҿптілділіктің тҥрлі  кҿрінісінде  қазақ тілінің рухани айбарының 

болмыс-бітімі қандай болмақ деген сҧрақ – шоқтығы биік қҧндылықтардың бір парасы.  

Жалпы білім беретін орта мектеп, орта арнайы жҽне жоғары білім беру жҥйелеріне бағытталған қандай 

реформа болмасын ол мҧғалім, оқытушы арқылы жҥзеге асады. Бҥгінде ҧстаз қасиетті міндетін атқара отырып, 

білім  беруді  одан  ҽрі  ізгілендіру,  жеке  тҧлғаны  қалыптастыру  да  озық,  жаңғыртылған  ҽдістемелік  жҥйені 

меңгеру, ҽлемдік білім беру кеңістігіндегі ел дамуына оңтайлы ізгі қадамдарды игеру сияқты жаңа талаптарға 

сҽйкес істерді жҥзеге асыруға бет бҧрды. Мҧндай игілікті істер ел болашағын қолына алатын жастардың кҽсіби 

бейімділігін анықтап, қалаған мамандығын таңдап, жоғары оқу орындарында оқу арқылы жалғасады.  

Тҽуелсіздік  алған  елімізде  білім  алудың  озық  технологиялары  пайда  болып,  шҽкірттерді  білім  нҽрімен 

сусындатуда  білікті  мамандар,  дарынды  ҧстаздар  "білімді  мыңды  жығарын"  ҿз  ісімен  дҽлелдеп  те  ҥлгерді. 

Бҥгінгі  таңдағы  жаңа  талаптар  оқу  пҽні  оқушының  танымын  кеңейтуге,  ҿзін  -  ҿзі  дамытуға,  алған  білімінің 

тҥпкі  нҽтижесінде  қолдана  алу  деңгейіне  жеткізуді  қажет  етеді.  Осы  жағдайда  ғана  полимҽдени  қарым  – 

қатынас іске асырылады.  

Қорыта  келгенде,  ―Тілдердің  ҥш  тҧғырлылығы‖  бағдарламасының  негізгі  мақсаты  мемлекеттік  тіл  – 

қазақ тілін орыс жҽне ағылшын тілдерінің деңгейіне дейін кҿтеріп, бҽсекелестігін арттыру болып табылады. 

 

 

жүктеу/скачать 5,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: