Педагогика кафедрасы
Педагогикалық зерттеуді жүзеге асыру нәтижесінде тиімді оқыту
жүктеу/скачать 0,59 Mb.
|
пед.зерт. Лекция 1 (1)
| 4. Педагогикалық зерттеуді жүзеге асыру нәтижесінде тиімді оқыту
Тиімділік жалпыланған философиялық категория ретінде қарастырылады, оның негізгі тұжырымдамасы қол жеткізілген нәтижелердің күтілетін (жобаланатын) мақсаттармен байланысы болып табылады. Осы позициялардан тиімділік жүйе объектісінің белсенділік өлшемі де, кейбір сапасы да қарастырылады; ол тек сапалық жағынан ғана емес, сонымен бірге міндетті түрде сандық тұрғыдан да анықтайды, өйткені мақсаттың өзіне қатысты мақсатқа жетудің кейбір теориялық мүмкіндігі жүзеге асырылады. Тиімділік бар жүйелерді танудың ғылыми критерийлерінің бірі ретінде (бұл жағдайда білім беру технологиялары жүйесі) зерттеушілер атап өткендей, құндылық сипатына ие. Осылайша, тиімділік белгілі бір қолданылатын білім беру технологиясының құндылығының өлшемін анықтайды, бұл жағдайда студентке бағытталған білім беру тұрғысынан қорытынды жасауға болады. Білім беру технологияларының педагогикалық тиімділігі көбінесе тәрбие, даму, білім беру процесінде тұлғаға тікелей немесе жанама әсер ететін барлық тәрбие факторлары мен жағдайларының жиынтығын білдіретін қолайлы білім беру ортасының болуына байланысты (Т. Н. Бабенко, В. Н. Белов, В. Е. Кайма және т.б.). Білім беру ортасының жайлылығы бірқатар факторлармен қамтамасыз етіледі: - жеке, әлеуметтік, тәрбиелік жайсыздыққа әкелмейтіндей оқу жүктемесін анықтау; - технологиялық, экономикалық, эргономикалық және экологиялық талаптарға сай келетін білім беру мазмұнын, білім беру технологияларын таңдау; - оқу-тәрбие процесінің субъектілері танымдық іс-әрекетте серіктес ретінде әрекет ететін мұғалімдер мен студенттер арасындағы субъект-субъектілік қатынастарды құру; - оқу-тәрбие процесінде өзара түсіністікке, әдептілікке, мейірімділікке, әрбір оқушыны қайталанбас тұлға ретінде қабылдауға негізделген гуманистік атмосфераны құру; оқушылар мен мұғалім арасындағы қарым-қатынастағы авторитаризмнен, әміршілдіктен, біржақтылықтан,толық бас тарту. Тәрбие процесін дараландырудың бір жағы оның «тұлғаны қалыптастырудың әлеуметтік жағдайларын» (Л. С. Выготский) құруға бағытталған әлеуметтендіру болып табылады. Ол ұсынады: - қазіргі кезде зерттелетін мазмұн негізінде жалпыадамзаттық құндылықтарды нақтылау; - білім мен меңгерілген дағдылардың гуманистік, адами қалыптастырушы функцияларын оқшаулау; - қоғамның нормаларымен, құндылықтарымен, идеалдарымен, мінез-құлық стереотиптерімен және дәстүрлерімен айқындалатын «ұжымдық субъектінің» (сынып, топ) қызметін ұйымдастыру; - студент ассимиляциялаушы ғана емес, құндылық жасаушы тұлға ретінде де әрекет ететін «мәдениет өрісін» даралау;
Білім беру технологиясы оқушының денсаулығын сақтау мен нығайтуды қамтамасыз етпесе, тұлғалық-бағдарлы педагогика тұрғысынан педагогикалық тиімділік критерийлеріне жауап бере алмайды. Тиімді оқытуды қарастыр алдында оқу үдерісінің тиімділігі және оған әсер ететін факторларға тоқталу жөн болар. Оқыту үдерісі – бұл педагогикалық тұрғыдан негізделген, бірізді, үздіксіз оқу әрекеттерінің өзгеруі, оның барысында тұлғаны дамыту және тәрбиелеу міндеттері шешіледі. Педагогикалық энциклопедияда айтылғандай, білім беру үдерісінің нәтижесі оқушылардың білімінің дұрыстығы мен жүйелілігі, бағдарламада қарастырылған оқу іс-әрекетінің әдістерін, сонымен қатар таным мен өзін-өзі тану әдістерін орындаудың дәлдігі болып табылады; білім мен дағдыны шығармашылықпен қолдануға дайындығы; оқу материалына құндылық көзқарасын қалыптастыру; өзін-өзі жүзеге асыруға дайындығы мен ұмтылысы; еңбек, ақыл-ой, адамгершілік және эстетикалық тәрбие беру, құндылықтар жүйесін қалыптастыру, қоғамдық белсенділік. Оқыту процесінің мақсатын ойдағыдай жүзеге асыру оның тиімділігіне байланысты. Г.А. Ключников оқытудың тиімділігін тек оның соңғы нәтижесі ретінде ғана ғана емес, оқу үдерісі мен нәтижесінің бірлігін түсінеді. Орыс тілінің түсіндірме сөздігінде тиімділік деп қалаған нәтижеге әкелетін әрекеттерді айтады. Ғалымдар мен педагогтар оқу-тәрбие үрдісінің тиімділігін арттыру жолдарын іздестіруде. Бұл мәселенің өзектілігі қазіргі уақытта ақпарат ағынының үздіксіз өсуіне және мектеп оқушыларының шамадан тыс жүктемесін азайту қажеттілігіне байланысты өте маңызды. Педагогикалық зерттеулер оқыту үдерісінің тиімділігіне бірқатар факторлардың әсер ететінін көрсетеді. Олардың негізгілері: Осы көрсетілген факторлардың ішінде тиімді оқытуда ерекше орын алатын фактор ол мұғалім тұлғасы, оның біліктілік деңгейі және мен жеке қасиеттері, сонымен қатар бүгінгі заманауи қоғамдағы ролі. - мектептің материалдық-техникалық базасы; - оқу орнының оқу жоспары; - бағдарламалар мен оқулықтар; - оқу үдерісін басқару; - мұғалім тұлғасы, оның біліктілік деңгейі және мен жеке қасиеттері. жүктеу/скачать 0,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|