Зерттеу материалдары мен әдістері

196
Торайғыров университетінің Хабаршысы, ISSN 2710-2661 Педагогикалық сериясы № 4. 
2021
Google Forms платформасында оқушыларды жартылай жүйеленген сұрақтар 
қою әдісі арқылы таңдап алынды. білім алушыға толтыруға берілген 
сұрақтар оқушының ағылшын тілін меңгеру деңгейін белгілеуі, CLIL 
әдістемесі бойынша зерттеуге қатысу үшін ұсыныстарын білдіруі жайлы 
болды. барлығы 12 оқушы тілдік қорына, пәндік білім сапасына орай 
жинаған ұпайына қарай зерттеуге қатысты. зерттеуге алматы қаласының 
№ 180 жалпы білім беретін мектебінің 7 «а», 7 «В», 7 «ғ» сыныптарының 
оқушылары ата-аналарының рұқсатымен белсене араласты. зерттеу сабақ 
уақытынан тыс арнайы уақытта жүргізілді. зерттеу жобасында мұғалім сан 
желілік технология негізінде дайындалған дидактикалық материалдарды 
пайдаланды.
Зерттеу нәтижетері мен талқылау
зерттеу жұмысына қатысу үшін Google forms онлайн платформасын 
пайдаланып, үш сыныптың 100 оқушысынан сауалнама алынды. зерттеуге 
тек сауалнама сұрақтарына 85 % көрсеткішке жеткен оқушылар іріктеліп 
алынды. оқушыларға келесідей 20 сұрақ ұсынылды:
► сіз ағылшын тілін қаншалықты меңгергенсіз?
► Мектебіңізде ағылшын тілін кіріктіріп оқытатын қандай пәндер бар?
► CLIL әдісі жайлы естігенсіз бе?
► …
► What does the subject algebra study? 
► How many are 8 squared?
сауалнама нәтижесі бойынша оқушылар 7 «а» сыныбынан 14 %,
7 «В» сыныбынан 10 %, 7 «ғ» сыныбынан 11 % қолайлы нәтиже беріп зерттеу 
жұмысына қатысатын болды (сурет 1).
сурет 1 – Cауалнама қорытындысы

197
Вестник Торайгыров университета, ISSN 2710-2661 
Серия Педагогическая № 4. 2021
CLIL әдістемесі бойынша зерттеу жүргізу үшін күнтізбелік-тақырыптық 
жоспар құрылды. жоспар бойынша алгебра пәнінің пәндік мазмұнын 
ағылшын тілінде меңгеруге 10 сағат көлемінде уақыт бөлінді ( сурет 2).
сурет 2 – CLIL әдістемесі бойынша зерттеу тобына жасалған 
күнтізбелік-тақырыптық жоспары
тіл педагогикасы бойынша (L2) тілдерді оқыту мен үйренудегі ең 
жақсы нәтижені көрсететін мұғалімдер. бірақ оқушының физиологиялық 
және психологиялық жас ерекшеліктерін де ескеру де жақсы нәтижені 
береді (Benati,2013) [5]. L2 оқыту тек бейбітшілік рухында орын алады, 
сонымен қатар өзге ұлттың тілі мен ана тілінің айырмашылықтары мен 
тілдің балама нұсқаларын құрметтеуді қамтуы керек (Miriam, 2019) [6].
оқушылардың физиологиялық және психологиялық жас ерекшеліктерін де 

198
Торайғыров университетінің Хабаршысы, ISSN 2710-2661 Педагогикалық сериясы № 4. 
2021
ескерсек, жасөспірімдер білімге құштар, қабылдау қабілеті жоғары болуымен 
сипатталады. сол да себеп болу керек зерттеу жұмысын жүргізуде қолайлы 
нәтиже берді.
Эсперименттік топтағы 12 оқушының әр тақырыпты меңгереннен соң 
тест тапсырмасын тапсырып, эсперименттік емес (бұдан кейін 7 «а» сыныбы) 
сыныппен салыстырмалы талдау жасалды (сурет 3).
тақырып
7 «а» сыныбы
Эксперименттік топ
үлгерімі
сапасы
үлгерімі
сапасы
Algebraic fraction and its basic 
properties
89 %
33 %
80 %
21 %
Actions on algebraic fractions
90 %
36 %
100 %
35 %
Identical transformations of 
akgebraic exressions
98 %
39 %
100 %
44 %
сурет 3 – Эксперименттік топ пен 7 «а» сыныбының білім сапасы мен 
үлгерімінің көрсеткіштері
сурет 3 көрсетілгендей, 7 «а» сыныбы мен эксперименттік топтың 
нәтижелерін салыстыра келе эксперименттік топтың білім сапасы артық 
екендігін байқауға болады (орташа баллдың дисперсиясы 18,6; коэффициент 
1,7). бұл CLIL әдісі бойынша алгебра пәнін оқытудың тиімділігінің дәлелі 
болып отыр.
Мұғалім CLIL әдісі бойынша алгебра пәнін оқытуда ағылшын тілінде 
оқу, сөйлеу дағдыларын жетілдіру үшін дидактикалық материалдарды
ZipGrade, QuestionV2, Kahoot, Quizlet, Learning Apps, Match-up және т.с.с. 
бағдарламалары арқылы береді (сурет 4). SMART технологиялардың 
көмегімен тапсырмаларды орындап, оқушы өз жұмысының нәтижесін көре 
алады, мәселен TWIG-Bilim.kz сайты арқылы да болады.

199
Вестник Торайгыров университета, ISSN 2710-2661 
Серия Педагогическая № 4. 2021
сурет 4 – CLIL әдісі бойынша дидактикалық материалдарды
бағдарламалардың көмегімен орындау
CLIL әдісімен өткізген алгебра сабағына пайдаланған әдістердің бірі 
– Ckэфолдинг әдісі (scaffolding). оқушыларды «жақын даму аймағында» 
қалуға, олардың өздері қол жеткізе алатын шеңберден шығуға көмектесіп,
қолдау үшін осы әдісті пайдаланады. скаффолдинг тек қана қолдау үшін 
ғана емес, сондай-ақ сыни ойлауды дамытуға ықпал ететін білім алу ортасын 
құру үшін қажетті құрал. (Coyle, 2010б:182) [4].
CLIL әдісінде басты назар тілді қолдауда болғандықтан ауызша сөйлеуді 
қолдау үшін скаффолдингте төмендегі тәсілдерді қолдандық:
– алдымен тақырыпты талқылау үшін барлық оқушыларға лексика 
туралы миға шабуыл жүргізу; 
– сөйлеуге әрекет жасаған кезде ішінара дұрыс жауабын табуға 
бастапқы қолдау көрсету;
– оқушылардың әр түрлі мақсаттарда бірнеше рет ұсынылған жаңа 
сөздер мен сөз тіркестерін қолдануы;
– ауызша сөйлеу үшін үлгі беру;
– оқуышларға ойлануға бірнеше секунд беру;

200
Торайғыров университетінің Хабаршысы, ISSN 2710-2661 Педагогикалық сериясы № 4. 
2021
– Қолын көтерген оқушылардан кездейсоқ оқушыны таңдау практикасын 
болдырмау;
– оқушыларға талқылауды қолдау мақсатында берілетін материалдың 
көшірмесін беру;
– жаңа тақырыпты түсінгендігін «кім түсінбеді?» деп сұрағаннан гөрі 
«сізге қосымша мысалдар керек пе?» деген сұрақ қою арқылы тексеру;
– жаңа тақырып бойынша ауызша сөйлеу қажетті лексиканы ұсынғанда 
оқушыларды топта жұмыс жасату қажет;
– талқылау кезінде қиын сөздерді тақтаға жазу;
– «Қарым- қатынас бойынша серіктестер» жүйесін енгізу, яғни 
топта әр күн сайын сұраққа жауапты талқылау үшін отыз 30 сек – 2 мин 
аралығында жаңа серіктестер барлық сынып оқушыларының алдында 
сөйлеуді ұйымдастыру;
– оқуышылар тапсырманы орындамас бұрын алдымен презентациядағы 
бейнематериалдарды қарай отырып, тапсырманы орындаудың табысты 
критерийлерін анықтау үшін бірлескен талдау жүргізу (ж. ш. Куралбаева, 
2017:98) [7];
CLIL әдісінің сабақтарда төмендегі түрлерін қолдандық: презентациялар 
арқылы бір оқушы мұғалім талқылаған тақырыпқа байланысты жанама 
тақырыппен таныстыру үшін тақтаға шығады, графика, мультимедиялық 
материалдарды қолдану арқылы жазбалар жасай алатындай кілттік сөздерді 
жазады; «бәрінен де көп және жылдам» әдісін пайдаланып мұғалім уақыт 
критерийіне сүйеніп, жұппен есептерді орындауға тапсырма береді; «диалог» 
әдісі арқылы оқушы мәтін есептің шартын оқып, алгоритмін дайын сөз 
тіркестері арқылы құрады; «Іnterview for 5 minutes» әдісі арқылы оқушылар 
сабақтың қортындысын жасайды.

жүктеу/скачать 1,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: