Педагогтың ҥздіксіз білім беру жҥйесіндегі кәсіптік қалыптасуы мен дамуы

85 
 
СЕКЦИЯ 3 
БІЛІМ БЕРУ ҦЙЫМДАРЫНДА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОҒАМДАСТЫҚ ЖЕЛІ 
ЖАҒДАЙЫНДА ПЕДАГОГТАРДЫҢ КӘСІБИ ШЕБЕРЛІК ДАҒДЫЛАРЫН 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ ДАМЫТУ ТЕОРИЯСЫ МЕН ПРАКТИКАСЫ 
ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА СТАНОВЛЕНИЯ И РАЗВИТИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО 
МАСТЕРСТВА ПЕДАГОГА В УСЛОВИЯХ ПЕДАГОГИЧЕСКОГО СЕТЕВОГО 
СООБЩЕСТВА В ОРГАНИЗАЦИЯХ ОБРАЗОВАНИЯ 
 
 
ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ УЧИТЕЛЯ В РАМКАХ СЕТЕВОГО 
ПЕДАГОГИЧЕСКОГО СООБЩЕСТВА   
 
Туленова Кымбат Убайдулловна 
учитель школы-лицея №23 
kymbat.tulenova@mail.ru
 
 
ТҤЙІНДЕМЕ 
Мақалада  оқытушылық  қауымдастық    желі  аясында  мектеп  мҧғалімдерінің  кәсіби  ӛзін-ӛзі 
білімін  жетілдіру  мәселелері  қарастырылады.Қауымдастық  желі  қҧрамындағы  Ақтӛбе 
облысы мҧғалімдерінің бір тәжірибесі жан-жақты сипатталған. 
Тҥйінді сӛздер: педагогикалық қауымдастық желі; желілік қауымдастық комитеттер; кәсіби 
даму. 
 
АННОТАЦИЯ 
В  статье  рассматривается  проблема  профессионального  самообразования  учителей  школ  в 
рамках  педагогического  сетевого  сообщества.  Подробно  описан  опыт  одного  из  сетевых 
сообществ педагогов Актюбинской области. 
Ключевые  слова:  педагогическое  сетевое  сообщество;  комитеты  сетевого  сообщества; 
профессиональное развитие. 
 
Стратегическая цель государственной политики в области образования  – повышение 
доступности  качественного  образования,  соответствующего  требованиям  инновационного 
развития экономики, современным потребностям общества и каждого гражданина. 
      В большинстве школ в том или ином виде осуществляется инновационная деятельность: 
разрабатываются  и  реализуются  программы  развития  школ,  ведется  экспериментальная 
работа, осваиваются новые образовательные программы и технологии.  
    Однако  практика  преобразований,  разработки  и  внедрения  новшеств  в  учебный  процесс 
школы  сопровождается  рядом  трудностей.  Соответственно  назрела  необходимость  в 
углублѐнном  изучении  организации  инновационной  деятельности  в  организации 
образования. 
Возникает  проблема:  как  организовать  инновационную  деятельность  учителя,  чтобы 
повысить качество образования школьников. 
Новые  требования  к  современной  школе,  к  нам,  учителям,  требуют  непрерывного 
профессионального  самообразования,  так как  согласно  Послания  Глава  государства  народу 
Казахстана  «Казахстанский  путь  -  2050:  единая  цель,  единые  интересы,  единое  будущее» 
«результатом  обучения  школьников  должно  стать  овладение  ими  навыками  критического 
мышления,  самостоятельного  поиска  и  глубокого  анализа  информации».  А  это  значит,  что 
учителя  должны  овладеть  технологиями,  методами  и  приѐмами  достижения  этих 
результатов. 

86 
 
Эти  цели  определяют  новые  направления  деятельности  педагога,  новые  цели  и  задачи, 
которые  в  совокупности  трудно  решить  в  одиночку,  но  продуктивнее  с  помощью 
положительного опыта педагогической общественности, уже внедряющей на практике новые 
подходы к образовательному процессу и имеющей желание поделиться этим опытом.  
     На сегодняшний день  такую возможность дают нам сетевые сообщества учителей.  
    Сетевые  сообщества  педагогов  играют  всѐ  более  важную  роль  в  жизни  современной 
школы.  В  сфере  образования  доказано,  что  организационная  изоляция  препятствует 
развитию.  
Сетевые  сообщества  учителей  –  это  новая  форма  организации  профессиональной 
деятельности, это группа профессионалов, работающих в одной предметной или проблемной 
профессиональной деятельности.  
     И сегодня я хочу поделиться опытом работы одного такого сообщества.  
На базе СШЛ №23  в ноябре 2013 года было создано сетевое сообщество учителей области 
«Мастерство современного педагога».  Координирует деятельность  сообщества  АОНПЦ  и 
конечно  мы  работаем  в  тесном  сотрудничестве      с  ЦПМ    г.  Актобе.  Лидером  Сообщества 
являюсь  я,  учитель  начальных  классов    СШЛ  №23  Туленова  К.У.  Достойно    выполнить 
миссию  Лидера  сообщества  мне  помогает  моѐ  желание  поделиться  многолетним  опытом, 
желание  развиваться  самой,  мой  опыт  как  тренера  программы  «Развитие  критического 
мышления через чтение и письмо», и  те знания, которые я приобрела на уровневых курсах 
по  Программе    повышения  квалификации  педагогических  работников  РК,  разработанных  
Центром  педагогического  мастерства    АОО  «Назарбаев  Интеллектуальные  школы» 
совместно  с  университетом  Кембриджа.  Отмечу,  что  это  первое  сетевое  сообщество 
учителей организованное в нашей области.  
    Членами  нашего  сообщества,  организованного  в  форме  Клуба,  являются  учителя  из  12 
районов  области.  Именно  для  учителей  сельских  школ  создавалось  это  сообщество.    На 
начало  деятельности      насчитывалось  24  учителя.  На  сегодняшний  день  -    58  педагогов. 
Каждый член осуществляет представительство  сообщества уже у себя в сельской школе.   
Например: в СШ №4 г. Хромтау действует сообщество, в котором 15 учителей. Я привожу в 
пример  только  одного  члена  нашего  сообщества,  а  нас  ,  как  я  уже  говорила  -  58.Это 
позволяет вам судить о масштабности нашей работы. 
     Клуб  объединяет  на  добровольной  основе  учителей,  желающих  повысить  свой 
профессиональный уровень.  
      Цели сетевого сообщества могут быть разными, назову главные: 

 
повышение профессионального уровня педагогов  - членов Клуба; 

 
развитие  мобильности  педагогических  ресурсов  путѐм  взаимодействия  с  коллегами 
общеобразовательных школ области, обеспечение устойчивого развития школ. 

 
обмен опытом, поддержка и сотрудничество; 

 
распространение успешных педагогических практик; 

 
организация формального и неформального общения на профессиональные темы; 

 
поддержка новых образовательных инициатив. 
 
     Ожидаемые результаты работы сообщества практикоориентированны и очень конкретны: 
Учителя    смогут  применять  на  практике      методы  и  приѐмы,    полученные  на  обучающих 
коучингах, составлять среднесрочные  и краткосрочные планы уроков, 
проводить рефлексию своей деятельности.(ведь известна формула профессионализма – опыт 
плюс рефлексия ) 
      Для    осуществления  успешной  работы  сообщества,  прежде  всего,  необходимо  было 
собрать команду единомышленников, которые и возглавили рабочие комитеты сообщества. 
Названия конференции отражают направления деятельности нашего сообщества и поэтому я 
хочу остановиться на них подробнее:  

 
комитет  по  экспертизе  (проводит  мониторинги,  анкетирования  и  др.виды  работ 
необходимые  для  исследовательской  деятельности  участников  Клуба,  а  также 

87 
 
осуществляет  научную  оценку  материалов  педагогической  деятельности  участников 
для публикаций и участия в конкурсах, с целью оказания методической помощи); 

 
комитет  по  организации  мероприятий  (осуществляет  подготовку  и  проведение  всех 
форм  работы  Клуба,  включая  коучинги,  открытые  уроки,  семинары  –  практикумы, 
конкурсы, конференции и т.д.) 

 
комитет  по  членству  (ведѐт  учѐт  участников  Клуба,  пропагандирует  деятельность 
Клуба и агитирует  учителей для вступления в Клуб)  

 
информационный комитет (фиксирует информацию  от участников Клуба желающих 
продемонстрировать своѐ мастерство и осуществляет оповещение других участников 
о  проведении  мероприятий  в  той  или  иной  школе,  а  также  доводит  до  участников 
Клуба информацию о проведении плановых мероприятий) 
            В  течение  трѐх    лет  существования  Клуба    было  проведено  9  обучающих  и  два 
продвинутых  коучинга,  два  мастер  –  класса,  конкурсы  серий  последовательных  уроков, 
систематически    осуществляется  процесс  менторинга    а    для  учителей  СШЛ  №23  процесс  
«LS»,  учителя  посещают  уроки  коллег  и  я,  как  Лидер,  провожу  открытые  уроки    с 
обязательной  рефлексией  всех  его  этапов.  Какой  результат  таких  усилий  педагогического 
сообщества? 
           Конечно же рост профессионального мастерства учителей-членов нашего сообщества! 
Члены  Клуба  овладели    стратегиями  инновационных  технологий  и успешно  применяют  их 
на  своих  уроках,  внеклассных  мероприятиях  и  родительских  собраниях,  что,    несомненно,  
обеспечивает достижение поставленных перед нами государством и обществом новых задач 
и обеспечивает устойчивое развитие школ, в которых работают члены нашего сообщества в 
целом. Осуществляя постоянный обмен опытом, оказывая поддержку и сотрудничество, мы 
стали одной большой дружной семьѐй, помогающей учителям в распространении и освоении 
успешных  педагогических  практик    (работа  комитетов)  в  комфортной  коллаборативной 
среде.   
Об этом свидетельствуют отзывы участников мероприятий сетевого сообщества:  
Ноябрь 2013 –Очень интересно и познавательно прошѐл коучинг. Получила много полезной 
информации.  Важно,  что  имеем  возможность  увидеть  всѐ  на  практике.  Рада  встрече  и 
возможностью обменяться опытом с коллегами из других районов. 
Январь  2015  –  Заседание  Клуба  прошло,  как  всегда,  на  высоком  уровне!    Вижу,  как 
организаторы  и  Лидер  Клуба  заинтересованы  в  обучении  нас  –  учителей  из  глубинки. 
Здорово,  что  даѐте  возможность  не  только  теоретически  познакомиться  с  новыми 
технологиями, но и демонстрируете их применение на ваших уроках.  
Март  2016  –  С  нетерпением  жду  каждого  приглашения  в  Клуб,  вспоминая 
доброжелательную  и  теплую  атмосферу  заседаний,  профессиональную  подготовку  любого 
мероприятия.  Всегда  интересно,  познавательно,  наглядно.  Применила  на  своих  уроках 
стратегии,  которые  демонстрировались.  Не  всѐ  получилось  с  первого  раза.  Но  ведь  я  тоже 
пока учусь и верю вашим словам «Успех обязательно придѐт – главное не стоять на месте!»   
Этот учебный год является завершающим по плану для нашего Клуба, но уже сейчас 
мы понимаем, что  «двигатель» сетевого сообщества под красивым названием «Мастерство 
современного педагога» остановить не получится. Мы продолжим нашу деятельность в сети 
Интернет. Мы открыты для общения. Добро пожаловать в наш Клуб!  
 
Список литературы 
1.
 
Послание  Главы  государства  народу  Казахстана  от  17  января  2014  года 
«Казахстанский путь - 2050: единая цель, единые интересы, единое будущее». 
 
 
 
 

88 
 
ПЕДАГОГТЫҢ КӘСІБИ ШЕБЕРЛІГІ – БІЛІМ САПАСЫНЫҢ КЕПІЛІ 
 
 
Колганатова Алия Жугинисовна 
№40 мектеп мҧғалімі 
Ақтӛбе қаласы 
z_magzymova@mail.ru 
 
ТҤЙІНДЕМЕ 
    Осы 
мақалада  педагогикалық  қызметтің  ерекшелігі  мен  кәсіби  қҧзіреттілігі 
қарастырылған. 
Тҥйінді сӛздер: педагог, қҧзіреттілік, шеберлік, мектеп, оқушы. 
 
АННОТАЦИЯ 
     В  статье  рассматриваются  особенности  педагогического  труда  и  профессионализм 
учителей.  
Ключевые слова: педагог, компетентность, мастерство, школа, ученик. 
 
Еліміздегі  жаңа  білім  беру  реформасы  12  жылдық  білім  беруге  кӛшу  арқылы 
шығармашылықпен дамыған жеке тҧлғаны қалыптастыруға бағытталған жаңа ҧлттық ҥлгіні 
жасауды,  «жалпыға  арналған  білімнен»,  «білім  әркімге  ӛмір  бойы»  ҥлгісіне  кӛшуді  мақсат 
етеді.  Қазіргі  қоғамдағы  мҧғалімнің  міндеті  ғылым  мен  техниканың  қарқынды  дамып  келе 
жатқан  заманда  ӛмір  сҥруге  икемді,  қоғам  пайдасына  қарай  ӛзін-ӛзі  толық  жҥзеге  асыруға 
дайын  білімді,  шығармашылыққа  бейім,  қҧзыретті  және  бәсекеге  қабілетті  тҧлғаны 
қалыптастыру.  Бҧл  міндетті  тек  кәсіби  білімі  жетік,  қҧзіретті,  бәсекеге  қабілетті  ҧстаздар 
ғана атқара алады.  
Білім беру ісіндегі басты тҧлға  – педагог екені ақиқат. Сол педагогогтың мәртебесін 
арттыру,  абыройын  кӛтеру  –  кӛп  қырлы  ҥдеріс.  Бҧл  білім  беруді  дамытудың  жаңа 
бағдарламасынан орын алған [1,17б]. 
Педагог  –  деп  жалпы  білім  беретін  мектептегі  бір  немесе  бірнеше  пәнді  беретін 
маманды  айтады.  Әртҥрлі  білім  беру  қызметімен  айналысатын  адамдарға  қолданылатын 
жалпы термин [1, 215]. 
Бҥгінгі  заман  талабына  сай  педагог  –  ол  рухани  дамыған,  педагогикалық 
технологияның қыр-сырын жетік меңгерген шығармашыл тҧлға болуы тиіс. 
Педагогикалық  қызметтің  ерекшелігі  тек  бір  тар  мамандық  бойынша  қҧзыретті 
болуына  жол  бермейді,  оқытушының  кәсібилігі  кәсіби  қҧзыреттіліктің  барлық  тҥрінің  бір 
тҧтастығымен анықталады. 
Кәсіби  қҧзыреттіліктің  қҧрылымын  анықтаудың  бірнеше  жолы  бар.  Олардың  біреуі 
оқытушының  кәсіби  қҧзыреттілігінің  қҧрылымын  педагогикалық  ептілік  жҥйесі  арқылы 
ашумен байланысты болса, басқасы педагогтың тҥрлі кәсіби саладағы қҧзыреттілігіне бӛліну 
қҧрылымы  арқылы  анықталады,  олар:  ӛзіндік  білім  беру  және  оқытушылық;  тәрбие  беру 
қызметі; ғылыми-әдістемелік және  мәдени-ағартушылық;  коррекциялық-дамытушы қызмет; 
басқарушылық қызмет. 
Ҧстаздың   шеберлігі-талантты   қажет  ететін    ерекше  бір  ӛнер  емес,  ол    басқа  да 
мамандарды  шеберлікке ҥйретуде  қажет болатын мамандық. Жас ҧрпақ тәрбиесінде   бҥкіл 
ғҧмырымен   қажыр  қайратын    және  бойындағы  асыл    сезімдерін    бағыттаған   
мҧғалімдерді   айтуға болады. «Ҧстаз дегеннің ӛзі — биік атауға тең. «Болмасаң да ҧқсап бақ, 
бір  ғалымды  кӛрсеңіз!»-  деп  ҧлы  данышпан  Абай  айтып  кеткендей,  және  де  ҧстаздың  ӛзі- 
адам  қҧндылықтарды  терең  сіңірген,  рухани  жаны  таза  адам  болуы,  қазір  жаңалықтар 
легімен енген соны технология, технологиялық дәуір. осыған орай қазіргі кезеңнің талабына 
сай  ӛскелең  ҧрпақты  білімді,  мәдениетті,  ҧшқыр  ойлы,  халқының  салт-дәстҥрін  дәстҥрлей 
білетін,  туған  Отанын,  жан-  тәнімен  сҥйетін  азамат  дәрежесіне  тәрбиелеу  және  осыған 

89 
 
жетелеудің  ӛзі  педагогикалық  шеберлік  демекпін. Педагог  қызметінің  тҥріне  қарамастан 
олардың әрқайсысында қҧзыреттілік екі негізгі компоненттен тҧрады: 
1.
 
Оқытушының теориялық дайындығын анықтаушы білімдер жҥйесі. 
   2.  Оның  кәсіби  қызметін  іс  жҥзінде  атқаруға  дайындығының  негізгі  қҧраушысы 
болатын ептілік пен дағдылар жҥйесі [2, 23б]. 
Ӛз тәжірибемде  сабақты меңгертуде кӛбінесе сандық  және сапалық  есептер шығару, 
әртҥрлі  қызықты  тәжірибелер  мен  физикалық  фокустар  кӛрсету  оқушылардың  ой-ӛрісін 
дамытып, олардың шығармашылығын арттыруға бағыт беру мақсат етіледі. Сапалық есептер 
шығарғанда  халық  даналығының,  нақыл  сӛздерінің,  мақал-мәтелдерінің  тәрбиелік  мәнін 
және  ҧлттық  ойындарды  физика  тҧрғысынан  тҥсіндіруге,  пайдалануға  болады.  
Мысалы: 
1. «Арбасының дӛңгелегін майламаса, арбакештің шәйі қайнамайды» мақал арқылы мынадай 
сҧрақ қоюға болады:  
• арбаның дӛңгелегі неге майланады, майламаса не болар еді? 
•Бҧл 
жерде 
арбакеш 
ҥйкелістің 
қандай 
тҥрімен 
жҧмыс 
жасап 
тҧр? 
2. «Толқын ҧрар жағаны, 
     Маған бӛгет қылма деп, 
     Жаға кейін қағады, 
     Әуре болып тҧрма деп». – бҧл ӛлең арқылы толқын қалай пайда болады және толқынның 
жағаға 
ҧрылып 
кейін 
қайтуын 
қандай 
заңмен 
тҥсіндіруге 
болады? 
3.  Мылтықтан  оқтың  атылуы  қандай  физикалық  қҧбылысқа  мысал  болады  және  бҧл  жерде 
қандай физикалық заң ескеріледі? 
4. 
Жанып 
жатқан 
керосинді 
неге 
сумен 
қҧйып 
сӛндіруге 
болмайды? 
5.  Алтыбақан  және  кӛкпар  ойындары  арқылы  қандай  физикалық  процестерді  кездестіре 
аламыз?-  деген  сияқты  қызықты  сҧрақтар  мен  ойындарды  пайдалануға  болады. 
Осылайша  физиканың  негізгі  заңдылықтары  мен  қҧбылыстарын  ӛмірмен  байланыстыра 
қызықты етіп беру жолдарын қарастыруға болады. Мҧндай тапсырмалар оқушылардың пәнге 
деген  қызығушылығын  арттырып  қана  қоймай,  оларға  физика  заңдылықтарын  ӛмірде 
кеңінен 
қолданылатынын 
да 
ҧғындыруға 
мҥмкіндік 
береді.  
Осы ҥлгідегі оқытудың әдіс-тәсілдері оқушылардың есте сақтау қабілетін арттырып, оларды 
жинақылыққа,  дәлдікке,  шығармашылыққа  баулуға  кӛмектеседі  деп  ойлаймын. 
Мҧғалім    қызметінде    ӛз    кәсіби қҧзыреттілігін жетілдіре отырып жетістікке жетудің алғы 
шарттары: сырт кескін-келбеті; пәндерді сабақтан тыс ақпараттармен қамтамасыз ету; мінез-
қҧлқы,  пайымдау  мҥмкіндіктері,  оқу  процесінде  қарым-қатынас  мәдениетін  сақтай  білуі; 
әзіл-қалжыңға  мән  бере  білуі;  оқушылардың  жеткен  жетістіктерін  мақҧлдай,  қолдай  білуі; 
шыдамдылық  және  тӛзімділік;  басқалардың  пікірін  сыйлай  білу;  еркіндік,  икемділік;  кез  - 
келген  жағдаятты  оңтайлы  бағытта  шешуге  арналған  әдіс-тәсілдерді  тиімді  пайдалана  алу; 
балалардың қызығушылығына қарай әрекет ете білу дағдысы [2, 45 б.]. 
Оқытудың  озық  технологиясын  меңгеру  оқытушының  кәсіптік  шеберлігіне 
байланысты.  Бҧл  әрбір  ҧстазды  ойландырып,  жаңаша  жҧмыс  істеуге,  жаңа  ізденістерге 
жетелейді.  Осы  орайда  Жҥсіпбек  Аймауытов  «Сабақ  беру  ҥйреншікті  жәй  ғана  емес,  ол 
жаңадан жаңаны табатын ӛнер», — деп тҧжырым жасайды. Сондықтан оқытушы ӛз пәнінен 
психологиялық  тҧрғыдан  қарап,  әдістемелік  шеберлікпен  келу  керек.  Сабақ  барысында 
интерактивті  технологияларды  қолдану  жҧмысын  ӛнімді,  нәтижелі,  ал  оқушылардың  білім 
алу әрекетін мәнді, қызықты пайдалы етеді. 
Қай  заманда  болсын  ӛзінің  атқаратын  қызметіне  қарай,  жеке  қасиеттерінің 
кӛптҥрлілігіне  орай,  ӛзіне  міндеттелген  талаптарға  сай,  оқытушы  мамандығы  басқа 
мамандықтарға  қарағанда  ең  қиын  және  ең  ізгілікті  мамандық  болып  саналады.  Себебі, 
мҧғалімнің  негізгі  міндеті  жер  жҥзіндегі  ең  қҧнды  дҥние  —  адамды  кемелдендіру  болып 
табылады.  Оқушы  жҥрегінен  орын  алатын  педагог  рухани  бай,  зиялы  және  шығармашыл 
тҧлға болуы қажет. 

90 
 
Егер  мҧғалім  жоғарыда  аталған  шарттар  мен  ӛзін-ӛзі  жетілдіруге  арналған 
мҥмкіндіктерді  дҧрыс  пайдаланса,  онда  мҧғалім  ӛз  жҧмысының  нағыз  шебері  болатыны 
даусыз.  Қазіргі  қоғамға  сәйкес  жеке  тҧлғаны  қалыптастыру  ҥшін  мҧғалімнің  кәсіби 
қҧзыреттілігі де сай болар еді. 
  
Пайдаланылған әдбиеттер: 
1. Каримов А.Н. Педагогикалық қызмет және педагогикалық шеберлік негіздері: оқу қҧралы. 
– Алматы: Қазақ Университеті, 2010.  
2.Таубаева Ш. Педагогикалық кәсіптік қызығушылықтың қызметі., 2001 
 
 
ҦСТАЗДЫҢ КӘСІБИ БІЛІКТІЛІГІ – ЗАМАН ТАЛАБЫ 
 
Альсуеуова Гулбану Сагидоллаевна 
1 мектеп мҧғалімі 
Ақтӛбе қаласы 
Жумагалиева Роза Матжановна 
40 мектеп мҧғалімі 
Ақтӛбе қаласы 
Е-mail: 
z_magzymova@mail.ru
 
 
ТҤЙІНДЕМЕ 
Осы мақалада қазіргі таңдағы заман талабы – педагогтардың кәсіби біліктілігі мен  
ҧрпақтың сапалы білім игеру жолындағы мәселелер қарастырылған. 
Тҥйінді сӛздер: мҧғалім, біліктілік, шеберлік, кәсіби деңгей, білім. 
 
АННОТАЦИЯ 
В  статье  рассматривается  повышение  профессионального  умения  учителя.  
Профессионализм  учителей  и  качество  знаний  учащихся  -      необходимое  условие 
становления модернизированной школы. 
Ключевые слова: учитель, профессионализм, мастерство, знание, компетентность. 
 
Бәрімізді  бҥгінгі  таңда  алаңдататын  мәселе  –  сол  ҧрпақтың  сапалы  білімді  игеруі. 
Елбасы  Н.Ә.  Назарбаев:  «Білімді,  сауатты  адамдар  –  бҧл  XXI  ғасырда  адамзат  дамуының 
негізгі қозғаушы кҥші» деуінің ӛзі –ҥлкен кӛргендіктің белгісі. Ҧлтымыздың тірегіне айналар 
ҧрпаққа  деген  кӛзқарас  Елбасымыздың  білім  саласына  ерекше  назар  аударуымен  биылғы 
жаңа жолдауында таяудағы 10 жылға айқындалып отыр. 
Қазақстан  Республикасы  «Білім  туралы»  Заңында:  «Білім  беру  жҥйесінің  басты 
міндеті  –  ҧлттық  және азаматтық  қҧндылықтар,  ғылым  мен  практика  жетістіктері  негізінде 
жеке адамды  қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу ҥшін 
жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру мен 
халықаралық  ғаламдық  коммуникациялық  желілерге  шығу»  -  деп  атап  айтылуы  білім  беру 
жҥйесін одан  әрі  дамытуда жаңа тҧрпатты ҧстаздың шығармашыл ізденісте, білімді,  кәсіби 
білікті болуын міндеттейді [1, 3б]. 
Ҧлтты  жаңа  интеллектуалды  белеске  кӛтеру  туралы  Ел  Президенті  қабылдаған 
ҥндеуге  сәйкес  жҥргізіліп  жатқан  білім  беру  жҥйесіндегі  деңгей  биік  болуы  ҥшін  мҧғалім 
әрбір  сабағын  ӛзіндік  ойы,  шиеленісуі  мен  шешімі  бар  ӛнер  шығармасындай  ойластырып, 
дайындауы қажет. Қарапайымдылықтан кҥрделілікке ҧмтылатын болсақ, онда жеке тҧлғаның 
талпынысын оятып, ҧстаз бен шәкірт арасындағы байланысты нығайтуға болады. Білім беру 
барысында оқушының жеке тҧлға ретіндегі ерекшеліктерін ескеру-баланың ӛзін-ӛзі дамыту 
мәселесін  оңтайлы  шешуге  мҥмкіндік  береді.  Орыстың  ҧлы  педагогі  В.А.Сухомлинский 
«Мектептің  басты  міндеті  -  әрбір  адамның  дарындылығын  ашу,  оны  толыққанды 

91 
 
шығармашылық, еңбек жолына бағдарлау. Әрбір оқушының қайталанбас дарынын дәл басып 
табу,  аша  тҥсу,  қастерлеу,  бҧл-тҧлғаны  адамзат  қадір-қасиетінің  ӛркендеуінің  жоғарғы 
деңгейіне дейін кӛтеру деген сӛз»,- деп атап кӛрсетеді. 
Нәтижелі оқыту ҥрдісін ҧйымдастыруда ҧстаздың бастапқы кәсіби біліктілік деңгейін 
білу және оның қалай жетілетінін анықтаудың маңызы зор. 
Ӛз  зерттеулерінде  Н.В.  Кузьмина  ҧстаздарды  кәсібилік  деңгейі  мен  кәсіби 
қҧзыреттілігіне  қарай  бӛлді.  Автор  ҧстаздың  кәсіби  қалыптасуының  бірнеше  деңгейлерін  
анықтады  [2,  20б].  Кҥрделене  тҥсетін  педагогикалық  міндеттерді  шешудің  әрбір  келесі 
деңгейінде педагог іс-әрекеті ӛзгеріп отырады. Олар: 
-  репродуктілік деңгей – оқушылар алдында ҧстаз ӛз білімін қайталай алады; 
-   адаптациялық  деңгей  –  ҧстаз  ӛз  айтқандарын  тыңдаушылар  ерекшеліктеріне 
бейімдей біледі; 
-   локальды  –  ҥлгілеуші  деңгей  –  ҧстаз  жеке  мәселелер  бойынша  оқушыларда  білім, 
білік жҥйелерін қалыптастыру стратегиясын меңгерген; 
-   шығармашылық деңгей – ҧстаз ӛз пәнін оқушылардың шығармашыл тҧлға ретінде 
даму қҧралына айналдыру стратегиясын меңгерген. 
Бҧл  деңгейлер  оқытудың  әдістемелік  мақсаттары  мен  міндеттерін  нақты  анықтауда, 
оқушылармен таңдап-саралап дербес жҧмыс істеуде, нәтижесі жоғары болатын тиіміді оқыту 
технологиясын оқушылар категориясына қарай іріктеуде ҧстазға кӛмек болады. 
Жас жеткіншектерге бҥгінгі кҥн талабына сай білім мен тәрбие беру ісі педагогикалық 
мамандарға  ҥлкен  жҥк  артады.  «Тәлім-тәрбие  мен  оқыту  ісінің  нәтижесі  әрекеттерден  гӛрі 
мҧғалімдерге  кӛбірек  тәуелді»  -  деген  Ы.Алтынсариннің  кӛрегендікпен  айтқан  пікірінің 
қазіргі уақытта да маңызды болып отырғаны да осының айғағы. Білім беру жҥйесінде болып 
жатқан тҥбегейлі ӛзгерістер оқыту ҥрдісін озық технологиялармен қамтып жетілдіруді талап 
етеді. 
Осы  тҧрғыда  оқытудың  жаңа  технологияларын  жете  меңгеріп,  оны  оқушылардың 
психологиялық жас ерекшеліктеріне орай орынды қолданудың мәні ерекше. 
Ғалымдардың пікірінше, бастауыш мектептің алдындағы шешімін кҥтіп тҧрған басты 
мәселелер:  оқушыны  оқу  әрекетіне  қалыптастыру,  олардың  оқуға  ынтасын  ояту, 
қызығушылын,  белсенділігін  арттыру  жалпы  жеке  тҧлғаның  дамуына  бағыт-бағдар  беру. 
Егер әр ҧстаз бала бойындағы жалпыадамзаттық қҧндылықтардың қалыптасуына кӛңіл бӛле 
отырып,  оның  рухани  –  адамгершілігін  дамыта  оқытуды  басты  назарда  ҧстаса,  бҥгінгі 
қоғамда қажеттілігін қанағаттандыратын ауқымды шаралар жҥзеге асырылады. Нәтижесінде 
жан-жақты жетілген, қоршаған ортаның қадір-қасиетін бағалай алатын парасатты, кӛрген  – 
білгенді бағамдай алатын зерделі, зерек тҧлға қалыптасады [3, 136б]. 
Мен  оқытудың  ҧтымды  әдістерін,  соның  ішінде  «Оқу  мен  жазу  арқылы  сын 
тҧрғысынан  ойлауды  дамыту»  бағдарламасын  жҧмыс  жасау  арқылы  алған  білім  негізін 
дамыта отырып тәжірибеге енгізу жҧмыс істеуге қҧштарлық туғызып, білім беруде нәтижеге 
жеткізетінін байқадым. 
Сын  тҧрғысынан  ойлау  –  сынау  емес,  шыңдалған  ойлау.  Оқушының  бҧл  жҧмысты 
дҧрыс  ҧйымдастырған  жағдайда  ӛз  даму  деңгейіне  сәйкес  ойы  шыңдалып,  белгілі  бір 
жетістіктерге жетері сӛзсіз. Осы жобамен жҧмыс жасау барысында мҧғалім оқушының ӛзін 
ізденуге жетелейді, ойлауға ҥйретеді.  
«Сын  тҧрғысынан  ойлауды  дамыту»  технологиясы  бойынша  ана  тілі,  қазақ  тілі, 
дҥниетану  сабақтарында,  топтастыру,  венн  диаграммасы,  бес  жолды  ӛлең  т.б.  кӛптеп 
қолданамын. Қай пәнді алсақ та, оқушылардың қызығушылын арттыру ҥшін мҧғалім әртҥрлі 
әдістерді  қолданып,  ӛз  шеберлігін  таныту  қажет.  Оқыту  ҥрдісі  ҥнемі  топтық,  жҧптық, 
ҧжымдық  әдіс-тәсілдер  арқылы  жҥзеге  асады.  Сын  тҧрғысынан  ойлауды  дамыту 
технологиясының  басты  мақсаты  оқытуды  оқушыға  бағыттау.  Оқыту  ҥрдісінде  алдымен 
оқыту мақсаты, оқыту мазмҧны және сабақ қҧрылымы ӛзгереді. 
Оқушының  жеке  тҧлға  ретінде  дербес  ӛзіндік  әлеміне  бойлату  арқылы  ӛзін-ӛзі 
дамытуға, ӛз мҥмкіндіктерін таныттырып, оны жҥзеге асыруға, ӛз жан дҥниесінің мәнділігін 

92 
 
сезіндіруге  бағыттайтын  әрбір  ҧстаз  ӛз  қызметін  ҥлкен  сеніммен  атқарғаны  жӛн.  Себебі 
мҧғалім  ең  жауапты  міндетті  орындайды,  ол  адамды  қалыптастырады.  Мҧғалімі  қандай 
болса,  шәкірті  де  сондай  сенім  жҥгін  кӛтереді.  Мҧғалім  болу,  сӛз  жоқ,  ҧлы  қызмет.  Жас 
ҧрпақтың  ҥміт-арманын,  болашағын  кӛтеруді  алдына  мақсат  етіп  қоя  білген  ҧстаз 
білімді,ізденімпаз және жаны таза болуы қажет. Ҧлы жазушы Мҧхтар Әуезовтің «Алдыңғы 
жақсы артқы жасқа тәлім айтпаса, ел болғаның қайсы» дегендей, әрбір ҧстаздың мақсаты  – 
ерік – жігері мықты, адамгершілік деңгейі жоғары, сапалы білім беру арқылы Қазақстанның 
болашағына сай келетін ҧрпақты тәрбиелеу. Яғни бҥгінгі ӛмір талабына сәйкес білім берудің 
жаңа  мазмҧнын,  оқытудың  басым  бағыттарын  нысанаға  ала  отырып,  барынша  дамыған, 
алдыңғы  қатарлы  50  мемлекеттің  қатарына  қосылуды  және  әлемдік  білім  беру  кеңістігіне 
енуді жҥзеге асыру қажет.Ӛркениетті ел қатарына қосылудың кілті – білімде болса, білімнің 
кӛзі  –  мектепте  екенін  ҧмытпайық.  Мемлекеттің  болашағы,  ҥміті  мен  сенімі  –  жас  ҧрпақ 
тәрбиесіне ҥлкен жауапкершілікпен қарау, заман талабына лайықты мҧғалімнің қызмет етуі 
қоғам дамуын алға бастайды. 
 

жүктеу/скачать 2,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: