Пән: Сандық әдістер Орындаған: Айдарханова Аида Еңбекті ұйымдастыру және нормалау 242-топ Ғылыми жетекші

Қазақстандағы тағайындалған айлық зейнетақының орташа мөлшеріне зерттеу жүргізіледі. Регрессия кестесі пайдаланылып, жұптық регрессия моделі құрастырылды. (Қосымша 2.)

Жұптық регрессияны құру арқылы негізгі көрсеткіш, яғни, зейнетақының орташа мөлшеріне әсер ететін факторлар анықталады және олар бірнеше негізгі критерийлерге сай болуы тиіс. Құрылған жұптық регрессиялардың ішінен тек бір фактор барлық критерийлерге сай келді. У-тағайындалған айлық зейнетақының орташа мөлшері мен Х4- Жұмыспен қамтылған халық арасындағы байланыс оң тығыз болғандықтан регрессия теңдеуі тұрғызылады. Корреляция коэффициенті 0,88-ге тең, R²=0,78. У-тағайындалған айлық зейнетақының орташа мөлшері 78% жұмыспен қамтылған халық санының өзгеруіне тәуелді. Ал қалған 22% ескерілмеген факторлар үлесінде деп саналады.

Регрессия теңдеуінің Y=-111265,3+17*Х4 адекваттылығын тексерейік. Фищердің нақты мәні 60,01-ге тең болды. Ал кестелік мәні 4,67-ге тең. F= 60,01>4,67, бұл теңдеуіміздің маңыздылығын көрсетеді. Регрессия моделінің дұрыс таңдалғанын орташа апроксимация қателігі арқылы тексереміз: А орт =11,9, неғұрлым нолге жақын болса, сонша у-регрессия теңдеуімен есептелген теориялық мәнінің дәлдігі жоғары болады. Стьдент бойынша нақты мәніміз t (a)=6,5, t (b)=7,4, ал кестелік мән t (k)=2,16. T-статистика t (a)> t (k) және t (b)>t (k) болып табылған регрессия теңдеуіміз статистикалық маңызды. Егер жұмыспен қамтылған халық саны 1 адамға артатын болса, онда тағайындалған айлық зейнетақының мөлшері 17 теңгеге артады.

Корреляциялық кесте нәтижесінде оң тығыз байланыста болған факторлар арасындағы байланыс мультиколиниарлы болды. Тек Х4-Жұмыспен қамтылған халық саны мен Х8-Өлімнің жалпы саны арасындағы мультиколиниарлы емес байланысқа көптік регрессия моделі жасалды. (Қосымша 3.)

Көптік регрессияның нәтижесін білу үшін алдымен Х4-жұмыспен қамтылған халық саны факторының өзін енгізіп, оның адекваттылығы мен статистикалық маңыздылығын жұптық ресгерссияда тексеріп алдық, енді оған Х8-Өлімнің жалпы саны факторын енгіземіз. Корреляция коэффициенті 0,97-ге тең, R²=0,94. Сызықтық көптік регрессия теңдеуі У=67213+9,5*Х4-0,828*Х8 экономикалық маңызды, себебі Фишер критериі F= 121>4,67 көптік ресгерссия нәтижесінде Фишер критериі 2 есеге ұлғайды, ол регрессия теңдеуінің маңызды екенін көрсетеді. Регрессия моделінің дұрыс таңдалғанын орташа апроксимация қателігі арқылы тексереміз: А орт =9,88, неғұрлым нөлге жақын болса, сонша у-регрессия теңдеуімен есептелген теориялық мәнінің дәлдігі жоғары болады Стьдент бойынша нақты мәніміз t (a)=2,2, t (b)=5,6, ал кестелік мән t (k)=2,16. T-статистика t (a)> t (k) және t (b)>t (k) болып табылған регрессия теңдеуінің параметрі статистикалық маңызды.Жұмыспен қамтылған халық саны 1 адамға артқанда және өлімнің жалпы саны тұрақты болғанда, зейнетақының орташа мөлшері 9,5 теңгеге артады. Ал өлімнің жалпы саны 1 адамға артқанда және жұмыспен қамтылған халық тұрақты болғанда, зейнетақының орташа мөлшері 0,828 теңгеге кемитінін көрсетеді.