Пәні бойынша ОҚу- әдістемелік кешені

сауатты қолдану, табиғатты көркем қабылдау__________
Пәнаралық байланыс/Межпредметные связи: медицина, экология
Көрнекі құралдар, жабдықтар, үлестірме қағаздар/Наглядные пособия, оборудования, 
раздаточный материал: дәріс материалдары
 
 ,  компьютер, мультимедиялық проектор, таблица 
 
 
«Қанңың құрылысы», секундомер. 
Сабақ барысы/Ход урока
1.Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, түгендеу, сабақтың міндеті мен мақсаттарын қою)/
Организационная часть (приветствие, перекличка, постановка цели и задачи урока).
2.Өткен тақырыпты қайталау/ Опрос и проверка пройденного материала:
3. Жаңа тақырып:
Ішкі ортаның
ерекшеліктері
Қан
Ұлпа сұйықтығы
Лимфа
1. Мөлшері
4,5–5 л
20 л
1–3 л
2. Түсі
Қызыл
Сарғыш
Ақшыл-сары
3. Ұлпасы
Дәнекер
Дәнекер
Дәнекер
4. Құрамы
а) Қан плазмасы – 55%
ә) Қан жасушалары 
(эритроциттер, лейкоциттер, 
тромбоциттер)
– 45%
Қан плазмасына ұқсас. 
Құрамында нәруыз аз, 
лимфоциттер, 
лейкоциттер бар
Қан плазмасына 
ұқсас, құрамында 
нәруыз өте аз. 
Лимфоциттері бар
5.Түзілетін 
орны
Сүйектердің кемік майында, 
көкбауырда, лимфа 
түйіндерінде түзіледі
Қанның құрамынан 
бөлініп жасушаларды 
қоршап жатады
Ұлпа 
сұйықтығынан 
бөлінеді
6.Атқаратын 
қызметі
Тасымалдау, тынысалу, 
қоректік, зәр шығару, жылу 
реттеу, қорғаныштық, ішкі 
ортаның тұрақтылығын 
қамтамасыз ету
Капилляр 
қантамырларын 
жасушалармен 
байланыстырып, заттар 
мен газ алмасуды 
реттейді
Судың таралуын 
реттеу, 
қорғаныштық, ұлпа
сұйықтығын 
реттеу, тасымалдау
7.Айырмашыл
ығы
Тұйық шеңбер түрінде 
жүректен мүшелерге, 
мүшелерден жүрекке қарай 
ағып тұрады
Аздаған мөлшері 
капилляр 
тамырларындағы қанға 
қайта қосылады
Мүшелерден 
жүрекке қарай бір 
бағытта өте баяу 
ағады
Қан – біздің ағзамыздағы ең тамаша ұлпалардың бірі. Мемлекет үлкен транспорт жолдарынсыз 
қалай елестеуге болмаса, адамды, жануарларды да қансыз елестету мүмкін емес. Өйткені қан бүкіл 
ағзаға оттегін, қоректік заттарды, суды тасымалдайды.
Қан –дәнекер ұлпасының бір түрі. Ол адамның ішкі ағзасын толтырып тұратын үш сұйықтықтың 

біреуі. Қан, жасушаларға оттегін қоректік заттар жеткізу. СО
2
және ыдырау өнімдерін сыртқа 
шығару қызметін атқарады.Сонымен қатар жылуды реттейді. 23 секундта қан денені бір рет 
айналып шығады. Сонымен бірге қан қорғаныш, тасымалдау /гормондар/ қызметін де атқарады.
Қан плазмадан /55-60%/ және оның ішінде қалқып жүретін жасушалардан /40- 45%/ тұрады. 
Плазмада 90-92%, 7% - ақуыз, 0,8%- май, 0,2%- глюкоза, 0,9%- минералды тұздар, 0,05%- мочевина
болады. Адамда 4,5 – 5л қан болады, яғни адам денесінің 7 % -ін құрайды. Плазма құрамы еш 
өзгермейді. Қан жасушаларына эритроцит, лейкоцит, тромбоцит жатады.

жүктеу/скачать 0,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: