Пәннің оқу әдістемелік кешені «Автоматтандырудың техникалық құралдары» Истаева Н. Р



бет13/23
Дата12.02.2023
өлшемі1,05 Mb.
#67210
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   23
Ұсынылатын әдебиеттер: /НӘ5, НӘ2,НӘ6/
Бақылау сұрақтары:

  1. Датчиктердің негізгі тобын ата.

  2. Датчиктердің физикалық əсер ету принципі туралы айтып беріңіз.

  3. Жылдамдық (айналу жиілігі), бұрылу бұрышы, орын (орынауыстыру) датчиктерінің не үшін қолданылатынын айтып беріңіз.

  4. Температура жəне қысым өлшеу құралдары туралы айтып беріңіз.

  5. Деңгей өлшегіш жəне шығынөлшегіштердің негізгі мақсаттарын жəне негізгі қасиеттері туралы айтып беріңіз.

  6. Жылдамдық датчиктерінің мінездемелерін атаңыз (айналу жиілігі), бұрылу бұрыш датчигі, орын ауыстыру датчигінің негізгі мінездемелерін атап беріңіз.

Дəріс 8. ТҮАЖБ-дағы ПК-дің басқарылатын объекті бар байланыс құрылғысы


Жалпы мағлұматтар
Объекті бар байланыс құрылғыларына (ОБҚ) ТҮАЖБ датчиктерінен берілетін сигналдар (аналогты жəне сандық сигналдардың коммутаторы, АЦП, сандық ақпаратты қабылдайтын құрылғылар) жəне ТҮАЖБ-дың орындаушы құрылғылары тарататын басқару командаларының құрылғылары жатады (басқарылатын сандық сигналдар коммутаторы, ЦАП). Сонымен қатар ОБҚсына бөгеуілдерді болдыртпайтын құрылғылар, ақпараттың дұрыстығын, дəлдігін көрсететін жəне басқару командасының дұрыс жұмысын бақылайтын құрылғылар жатады. Бұл құрылғылар тобы не арнайы ақпаратты тарату каналдары арқылы іске аырылады, не жоғарыда көрсетілген құрылғылардың құрамына кіреді.
Ақпараттармен алмасу ПК-ның бөлек құрылғыларының арасында интерфейстер арқылы жүргізіледі. Байланыс жүйесінің интерфейстері өзара құрылғылар арасында ақпараттармен сандық түрде алмасу командасының орындалуына есептелген жəне сондықтан қажет тəзбектер құрамынан құралады.
Жүйенің автоматтандырылуы мен басқарылуының интерфейстері Интерфейстер. Негізгі тусініктемелері мен анықтамасы
Есептеу техникасында заманауи құрылғылардың (заттардың) шығуы ЭЕМ түрлі блоктарын, өлшеуіш аспаптарының ақпаратты сақтау жəне бейнелеу құрылғысын, объекті бар байланыс құрылғысын (ОБҚ), ақпаратты тарату аппараттарын бір комплекске біріктіруге байланысты. Бұл біріктіру унифицияланған байланыс жүйесіне, яғни интерфейстерге негізделген. «Интерфейс» терминының синонимы «байланыс» болып келеді жəне ол жүйенің күрделі элементтер құрылғысы ретінде қамтамасыз ететін схемотехникалық құрал. Бұл анықтама интерфейстің күрделі компоненттерінің мəнін түсіндіру үшін қолданылады. Кейбір кезде интерфейс операционды жүйе бағдарламасының байланысын қамтамасыз ететін құралдар деп түсіндірсе, ал кейбір кезде күрделі функционалды блоктар мен жүйенің құрылғылары арасындағы байланысын қамтамасыз ететін құралдар деп түсіндіреді. Көңіл аудару үшін «интерфейстік жүйе», «бағдарламалық интерфейс», «физикалық интерфейс», «аппараттық интерфейс» жəне т.б. терминдер қолданылады.
Стандартты интерфейс – белгіленген стандарт жəне көрсетілген элементтердің ақпараттық, электрикалық жəне конструктивтілік сыйысушылығын қамтамасыз ететін шарттар бойынша ақпаратты жинау жəне өңдеу автоматикалық жүйелерде түрлі функционалдық элементтерді іске асыру үшін қажетті унифициондық, аппараттық, бағдарламалық жəне контруктивтік байланысын көрсететін құралдар. Интерфейстің құрылымдық сұлбасы 8.1суретінде көрсетілген.
Интерфейс құралдары жүйенің тəуелсіз əртекті функционалды блогтарының бірігуін қамтамасыз етеді. Шарт бойынша ИБ-ты екі бұлікке бқлуге болады: бірінші бөлігі ФБ-қа айналады жəне оның ерекшелігін ескереді, екінші бөлігі интерфейстің талаптарына қарай басқа құрылғылырымен байланысын қамтамасыз етеді.

8.1-сурет. Интерфейстің құрылымдық сұлбасы: ФБ – функционалды блок, К – контроллер, УБ – басқару блогы, ИБ – интерфейсті блок
Интерфейстерді жобалау төрт негізгі өзара байланысқан принциптері бойынша орындалады: топталған, агрегаттау, унификация жəне өзара алмастырылған.
Топталған жобалаудың принципі қолданудың əртүрлі шарттарына сəйкес айқын тағайындалған функционалды жəне конструктивті таңдалған құрылғылардың (жүйе модульдері) шығуына негізделген. Осы жобалаудың негізгі мақсаты – максималды əмбебаптық жетістік жəне жобаланатын қатардың ішінде есептеу комплекстер мен ЭЕМ-ның сыйысушылығы. Мысалы IBM PC – техникасы, Macintosh Apple зерттемесінде топталған жобалаудың принциптерін қолданады.
Агрегаттау принципі (модульдік құрылу) қарапайым функционалды жəне конструктивті аяқталған блоктар техникалық сипаттамаларын толық жетілдіру мақсатында, сонымен қатар қызмет ету мен өндірісті жоғарылатудың əдістерін қамтамасыз етеді, оның жиынтығы жүйенің рационалды бөлінуінде құралады.
Унификация приципі күрделі түйіндер, құрылғының блоктары, байланыс модульдерінің номенклатураларының минимизациясына өзара рационалды құрастыру жəне құрылғының немесе жүйенің эффектілі функционалдануының шарттарына негізделген.
Өзара алмастырылған принципі қосымша конструкторлық жұмыстарды қолданбай-ақ құрылғыда əртүрлі орнатқыш функцияларды орындайтын модульдің қабілеттілігіне негізделген. Өзара алмастыру унификация процесі арқасында пайда болады. Бұл сипаттама құрылғының əмбебаптық дəрежесімен анықталады.
Қарастырылған жобалау принциптерін нəтижелі қолдану зерттеме кезінде жəне интерфейстер мен құрылғыларды енгізу кездесетін құрылғылар ірі сериялық өндірістерді ұйымдастыру, сапасын жоғарлату, жасау мерзімін қысқарту, өнімнің эксплуатациясын, бағасын, жөндеу (отладка), қолдануды (эксплуатация) кеміту, техникалық шешудің орын басушылығын іске асыру жəне ЕТ құралдың моральды ескіру уақытын созк мүмкіндігін береді.
Интерфейстің ретінде ішкі жүйелік жəне жүйе аралық байланыстар унификациясы жəне есептеу жүйесінің функционалдық элементтерін жобалаудың өркендету əдісі нəтижелі іске асырылу мақсатында кездесетін құрылғылар негізінде тағайындалады.
Интерфейстегі стандарт сапасы интерфейсті іске асыру үшін жəне кездесетін құрылғылар мен нақты жүйенің нəтижелі икемделуі мақсатында сол не басқа интерфейстердің сипаттамаларын ауыстыру мүмкіндігі шектеулердің арасында орындалатын қатынаспен бағаланады. Біріккен шарттың өте қатты регламентациясы интерфейстің қолдану аймағын шектейді немесе оптималды емес қолдануын туғызады. Бірақ кездесетін (сопряжение) құрылғының жобалау мақсаты жеңілдетіледі. Кері жағдайда əртүрлі өндірушілер өндіретін интерфейстік құрылғылар бірікпеу ықтималдылығы көбейеді.
Интерфейстердің қатты тəуелділігінің бір себебі интерфейстің көптің модификациясының унификациясына кедергі болатын ЭЕМ архитектуралық ерекшелігі. Алайда техникалық дамудағы анық этапта ЕТ құралын қолданудағы нəтижелікті жəне ЭЕМ-ның жаңа принциптерімен жəне олардың негізінде құралған жүйені енгізу мүмкіндігін төмендетеді.
Жиі қолданылатын интерфейстердің унификациясы мен стандартизациясы маңызды экономикалық əсер береді. Бұл əсер жүйені қолдану мен жобалау кезінде өндіріс сферасына (бұйымның номенклатурасы азайып, көлемі ұлғаяды) жетеді.
Заманауи микроэлектрондық технологияның даму темпі, сонымен қатар микропроцессорлық жүйелердің құрылу тенденциясы мен практикасы қазіргі кездегі интерфейстердің даму бағыттарын анықтайды. Олар:

  1. Интерфейстік құралдардың унификация дəржесінің жоғарлауы жəне көп тараған жиі қолданылатын тəжірибенің жалпы негізінде интерфейстердің бірігу шарттарының стандартизациясы. Бұл жетілген жаңа стандарттық интерфейстердің құрылуына бағытталған немесе бар болған стандартизация деңгейінің жоғарлауы.

  2. Микроэлектрондық технология жəне ақпараты тарату құралының зерттеме технологиясының жаңа табыстарының арқасында бар болған интерфейстердің бірігу шарттарының қателігінсіз функционалдық мүмкіндіктердің модернизациясы мен кеңейтілуі. Бұл бағыттың негізгі мақсаты стандарттық интерфейстердің моральдік ескіру уақытының ұзаруы жəне қолдану аймағының кеңейтілуі.

  3. Жаңа принципиалдық интерфейстің құрылуы жəне олардың унификация жəне стандартизациясының, талаптарының зерттемесі. Біріншіден бұл тенденция есептеу үрдісіндегі организацияның жаңа сапалы принциптарының негізінде ақпараттық паралельді таратылып өңделінген жүйенің зерттемесіне негізделген, сонымен бірге интегралды таратылған жүйе.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет