Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Физика және математика» ббб мәжілісінде қаралды
Деректер мазмұнын талдау және қорытынды алу
жүктеу/скачать 6,14 Mb.
|
| 13.3 Деректер мазмұнын талдау және қорытынды алу
Эксперимент деректерінің мазмұнын талдаудың жалпы алгоритмі алғашқы тарауда келтірілген. Талдаудың негізгі міндеттері зерттеу логикасына қойылған схемалар бойынша алынған деректерді салыстыру, гипотезалардың әділдігін анықтау, эксперименттің мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу дәрежесін анықтау болып табылады. Бірақ алынған нәтижелердің ішкі себептерін түсіндіру, педагогикалық қорытындыларды психологиялық түсіндіру де маңызды міндеттер саналады. Педагогикалық әсерлердің тиімділігін түсіндірмейтін талдау қорытындыларды кедейлендіреді, оларды қолдану саласын тарылтады. Сондықтан сандық және сапалық көрсеткіштердің, педагогикалық процесті өлшеу мен бақылаудың бүкіл кешенін талқылау керек, соның негізінде нәтижелерді түсіндіруге және қорытындыларды тұжырымдауға көшуге мүмкіндік ашылады. Мұндай жан-жақты және терең талдаудың маңызды шарты экспериментатордың біліктілігі, оның фактілерді талдау және ұғыну – фактілерді жалпылау қабілеті болып табылады. Сонымен қатар экспериментатор деректерді түсіндіру кезінде субъективизм қаупінен, бар гипотезаға деректерді қиыстыру қаупінен сақтанғаны жөн. Өйткені эксперимент нәтижелерін оны жүргізетіндер өңдейді және бұл экспериментатор мен жетекшіге ерекше жауапкершілік жүктейді. Алынған деректерді көрнекі-қысқа және схемаланған формада ұсынудың кейбір арнайы тәсілдерін меңгеру үлкен рөл атқарады. Бір шағын аумаққа шоғырланған ақпарат, салыстырғандағы мазмұны бойынша, әр түрлі мәліметтерді бір мезетте қабылдауға мүмкіндік береді. Деректерді бейнелеудің кестелік тәсілі қысқаша түсіндірме ілеспе мәтіні бар егже-тегжейлі сандық деректерді ұсынуға мүмкіндік береді. Мұндай мәтінге сандық қатарлар арасындағы байланысты ашатын кестенің атауы және кестенің ішкі тақырыптары (өлшенетін белгілерді, орынды, уақытты, өлшем бірлігін және т.б. көрсететін) жатады. Матрица – қандай да бір функционалдық-логикалық байланыстары бар жолдар мен қатарлары бар кестенің бір түрі. Байланыс матрицасын жасау кезінде немесе олардың болмауы торларда шартты белгілермен белгіленеді. Матрицаның нәтижелі түрі педагогикалық процестің әртүрлі факторлары арасындағы байланыстың болуын анықтайды. Графиктер кестеден гөрі, эксперименттік деректердің өзгеруін көрнекірек көрсетеді. График-полигондар координаттардың тікбұрышты жүйесінде құрылады, онда «X» осінде тәуелсіз айнымалы мәні (уақыты, орны, санаты және т.б.), ал «У» осінде белгінің мәні немесе реті белгіленеді. Гистограмма графиктің бір түрі болып табылады, онда «У» осі бойынша қандай да бір топтың интервалдық (дискреттік) мәндері қалдырылады, соның нәтижесінде график «сатылы» болады. Диаграммалар сандық ақпаратты әр түрлі фигуралардың (шеңбер, тіктөртбұрыш және т.б.) аудандары түрінде салыстырады. Бағандар (графа) - деректер мен нәтижелерді графикалық бейнелеудің ерекше түрі; ол қабырға-кесінділермен қосылған нүкте-шыңдардан тұратын фигура. Бағанның жоғарғы жағы педагогикалық процестің әр түрлі құрамдастарын, параметрлерді, факторларды, ал қабырғалары олардың арасындағы қарым-қатынас пен байланысты белгілей алады. Бағандар (модель ретінде) экспериментті болжау кезеңінде жиі қолданылады, ал жалпылама кезеңде олармен нәтижелер салыстырылады. Бағанның қарапайым мысалы ретінде мақсаттар «ағашын» айтуға болады. жүктеу/скачать 6,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|