Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Физика және математика» ббб мәжілісінде қаралды
жүктеу/скачать 6,14 Mb.
|
umkd gpz
| Үзінді көшірме. Түсіндірме сөздікте былай делінген: «Үзінді көшірме - бұл кітап, журналдан қажетті, маңызды орынды іріктеп, көшіріп жазу» («таңдау» сөзінен). Үзінді көшірменің барлық қиындығы бір немесе бірнеше мәтіннен қажетті мәтіндерді табу және таңдау. Әр түрлі көздерден материалды жинау қажет болған кезде үзінді көшірмелер әсіресе ыңғайлы. Үзінді көшірмелер мәтін толығымен оқылғаннан кейін және тұтастай түсінікті болғаннан кейін жасалады. Шығармашылық меңгеру мен мәтінді талдау орнына дәйексөзді автоматты түрде толтырудан сақтаныңыз. Конспектінің тезистерден айырмашылығы тек түпнұсқа ойын ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы байланысты да, конспектіде жұмыста айтылатын не туралы ғана емес, не тұжырымдалады және қалай дәлелденетіні де көрсетіледі.
Жоспар мен тезистер түріндегі жазулар жиі материалды толық меңгеру үшін жеткіліксіз болады. Бұл жағдайда конспектілеуге, яғни оны жүйелеу арқылы ақпаратты өңдеуге жүгініңіз. Мақала, кітап, дәріс мазмұнын қысқаша дәйектілікпен баяндауды конспекті деп аталады. Оның негізін жоспар, тезистер, үзінділер, дәйексөздер құрайды. Конспекттің тезистерден айырмашылығы, ол тек түпнұсқа ойын ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы байланысты да қалпына келтіру болып табылады, конспектіде тек жұмыста айтылатын нәрсе ғана емес, не бекітіледі және қалай дәлелденетіні туралы айтылады. Конспектілеудің алуан түрлері мен тәсілдері бар. Ең көп таралған бірі - бұл мәтіндік конспект, ол кітап немесе мақала мәтінінің дәйекті жазбасы болып табылады. Мұндай конспект материал логикасын және барынша ақпаратты дәл береді. Конспектілер жоспарлы болуы мүмкін, мақала, кітап жоспары негізінде жазылады. Жоспардың әр сұрағына конспектінің белгілі бір бөлігі сәйкес келеді. Бұл жағдайда сұрақ жоспарын пайдалану ыңғайлы. Беттің сол жағында Сіз сұрақтар түрінде кітапта қозғалған проблемаларды қоясыз, ал беттің оң жағында оларға жауап бересіз. Мысалы, «Педагогикалық қатынас стилі» сұрақ-жауап конспектісі.
Оқылғанның сызба жазбасын қолдану өте ыңғайлы. Конспект-сызбаларды құрастыру материалды есте сақтау үшін ғана қызмет етпейді. Мұндай жұмыс оқу материалында ең бастысын ажырату, ақпаратты жіктеу қабілетін дамыту құралы болып табылады. Ең көп тараған сызбалар болып «генеалогиялық ағаш» және «өрмекші» болып табылады. «Генеалогиялық ағаш» сызбада неғұрлым күрделі ұғымның негізгі құрамдастары, түйінді сөздер және т.б. бөлінеді, және жалпы ұғымнан оның жеке құрамдастарына қарай «жоғарыдан төменге» бірізділікпен орналастырылады. «Өрмекші» типті сызбада тақырыптың немесе сұрақтың атауы жазылады және «өрмекші денесін» құрайтын сопақша болады. Содан кейін тақырыпқа кіретін ұғымдардың қайсысы негізгі болып табылатындығын ойластыру керек және оларды схемаға олар өрмекші аяқтарын құратындай етіп жазу керек. Олардың тұрақтылығын күшейту үшін, әрбір «аяқты» есте сақтауға тірек қызмет ететін кілт сөздерді немесе фразаларды қосу керек. Сызбалар қарапайым болуы мүмкін, онда түсіндірусіз ең негізгі ұғымдар жазылады. Егер материал қайта жаңғырту кезінде қиындық тудырмаса, мұндай сызба қолданылады. Сызбада мәтіннің фрагменттерін, түсіндірмелерді, түсініктерді, үзінділерді пайдалануға болады. Мұндай жазба жауап беру кезінде материалда жақсы бағдарлануға мүмкіндік береді. Конспектілеудің аралас (құрамдастырылған) әдісін қолдануға болады. Мұндай конспектілер барлық (немесе бірнеше) аталған тәсілдердің үйлесімін білдіреді. Кез-келген конспектілеу түрінде келесі туралы ұмытпау керек: 1. Жазулар ұсақ болуы керек, парақта мүмкіндігінше мәтіннің көп көлемін орналастыру керек, бұл оның шолуын жақсартады. 2. Жазбаны бөлу пайдалы, ол үшін мыналар пайдаланылады: − шағын тақырыпшалар, − абзацтық шегіністер, − аралық жолдар. Мұның бәрі жазуды жақсы ұйымдастырады. 3. Безендіру құралдарын пайдалану қажет: − конспект мәтінінде астын сызу керек, ал дәптердің жиектерінде сызып тастау қажет (мысалы, тік), − заңдар, негізгі ұғымдар, ережелер және т. б. аясында, − жазу кезінде түрлі түстерді пайдалану, − әр түрлі қаріппен жазу. 1. Конспектілерге арналған дәптердің беттерін нөмірлеп, тақырып қоюға болады. Бұл жағдайда сіз қажетті ақпаратты тез таба аласыз. жүктеу/скачать 6,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|