2. Құзыреттіліктер Оқу әрекетінің өлшеуге болатын аса маңызды құраушысы – оқу құзыреттіліктері, яғни бір немесе бірнеше мәтінді оқу кезінде оны терең түсіну үшін қойылған міндеттер және оқырманның сол міндеттерді шешу үшін салған өзіндік жолы. PISA зерттеуі аясында оқу құзыреттіліктерінің үш негізгі тобы бар. Әр құзыреттілікке жеке тоқталып, тапсырма мысалдарын қарастырып өтейік. Ақпаратты табу
Мұндай тапсырмаларды орындау кезінде мәтінге көз жүгіртіп өтіп, оның негізгі элементтерін анықтау қажет. Содан кейін белгілі бір сипатына сүйеніп (ұқсастық не айырмашылықтарды, себеп-салдарлық қатынастарды және т.б. анықтау), қажетті семантикалық бірлікті іздеу керек. Мәтінді бір қарап шығу арқылы бірнеше сөз, сөйлем немесе сан түрінде берілген қажетті ақпаратты табуға болады. Білім алушының бұл құзыреттілігін бағалайтын сұрақтарға «Сипатталған оқиға қай жылы болды?», «Пойыз қай стансадан шығады?» деген сияқты сұрақтарды жатқызуға болады.
Бұл құзіреттіліктің тапсырмаларын орындау үшін мәтіннің бірнеше бөлігінде берілген ақпаратты біріктіру, мәтіндегі тілдік нюанстардың мағынасын түсіндіре білу, көзқарастарды салыстырып, салғастыра білу, мәтіннен ұсынылған тезистерді растайтын дәлелдер тауып, тұжырымдалған тезистерден қорытынды шығара білу керек.
Мәтіннің мазмұны немесе формасы бойынша рефлексия жасау және мәтінді бағалау
Бұл құзыреттілікті бағалайтын тапсырмалар мәтінде берілген көзқарастардың біріне қатысты өз пікірін негіздеуді немесе оларға қайшы келетін дәлелдерді ұсынуды талап етеді. Сонымен қатар, ақпараттың сенімділігін, өзектілігін, дәлдігін, объективтілігін бағалап, мәтін формасының оқырманның ақпаратты қабылдауына әсерін бағалай алу дағдысы маңызды. Бұл деңгейдегі тапсырмалар көбінесе әртүрлі көзқарастарды салыстыру, салғастыру немесе өз көзқарасын тұжырымдау үшін тәжірибесі мен біліміне жүгінуді талап етеді.
