«полиметалл» АҚ Қызыл жобасының ЭӘӘБ
кесте5.6.8: Бір жыл ішінде жел жұмыс учаскелерінен 1 км қашықтығында сезімтал
жүктеу/скачать 57,11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жел бағытының секторы (°) Желдің тиісті бағыты Жұмыс учаскелеріне ең
кесте5.6.8: Бір жыл ішінде жел жұмыс учаскелерінен 1 км қашықтығында сезімтал нысандардан шаң көтеретін сағаттардың орташа саны Рецептор Жел бағытының секторы (°) Желдің тиісті бағыты Жұмыс учаскелеріне ең жақын қашықтық (m) Тиісті сектордан жел жақындайдың уақыт % Жел рецепторларды ң бағытында кеніштің үстімен соғатын Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
314 бет
кесте5.6.8: Бір жыл ішінде жел жұмыс учаскелерінен 1 км қашықтығында сезімтал нысандардан шаң көтеретін сағаттардың орташа саны жұмыс сағаттарының бір жыл ішіндегі орташа саны DSR 1
307-35 СБ-СШ
1100 32
2609 DSR 2
313-95 СБ-Ш
500 41
3343 DSR 3
286-101 Б-Ш
410 52
4241 DSR 4
290-89 Б-Ш
700 52
4241 DSR 5
283-103 Б-Ш
400 52
4241
Шаңға сезімтал рецепторлардан бастап ең жақын жұмыс учаскелеріне дейінгі қашықтық анықталды. Шаңға сезімтал төрт немесе бес рецепторға (яғни DSR 2 бастап DSR 5 аралығында) қатысты ең жақын ықтимал шаң көзі болып карьер табылады. Тасып шығаратын жол Солнечное кентіндегі DSR 1 жақын орналасқан. Алайда, барлық бес шаң рецепторы ең жақын жұмыс учаскелерінен 250 м-ден артық қашықтықта орналасқан. Сонымен, барлық ірі шаң бөлшектері мен ірілігі оршата бөлшектердің басым бөлігі сезімтал нысанға жетпей-ақ шөгетін болады деп болжауға болады.
кесте5.6.8 келтірілген бағада шалабайлық метеорологиялық станция ұсынған жел бағыты туралы деректер ескеріледі, бұл уақытта шаң аулағыш нысандар кеніштің жел жағында болуы мүмкін. Дегенмен, бұл ең нашар есептеу әдістемесі екенін ескерген жөн, себебі бұл жерде желдің барлық жылдамдықтары, тіпті желдің болжалды жылдамдығы шаңды көтеріп, оны болмашы қашықтыққа тасу үшін жеткіліксіз болған кезеңде де ескеріледі.
Шаңның белгілі мөлшерін көтеру үшін желдің жылдамдығы 5.5-6.0 м/с болуы қажет, бірақ бұл шаңның айтарлықтай мөлшерін көтеру үшін жеткіліксіз. 4.2-тарауда жел туралы келтірілген деректер жел жылдамдығы мәнінің 88% бір жыл ішінде оршата есеппен 5м/с немесе құрайтынын көрсетеді. Сонымен, жел кеніштің үстімен соғатын жұмыс күндерінің саныбір жыл ішінде орташа есеппен (кесте5.6.8 сәйкес) ұлғайтылған болып табылады, себебі оны есептеген кезде талдау жүргізген кезде оқшаулау мүмкін болмаған желдің төмен жылдамдықтары ескерілді.
Бағалауды жүргізген кезде атмосфералық жауын-шашынның шаңның таралуына әсері жәге шаңға сезімтал нысандарға қалай әсер ететінін қарастыру мүмкін болған жоқ. Бағалау кезінде шалабайлық метеорологиялық станцияның барлық жағдайлардағы деректері ескерілді; алайда шын мәнісінде дымқыл ауа-райы кезінде (яғни жауын-шашын мөлшері 0.2 мм-ден артық болған кезде) айтарлықтай шаң шығарындылары болмауы тиіс.
Күрт континентальдық климат болғандықтан, бұл аймақтағы жауын-шашын мөлшері жоғары болғанымен, жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 335 мм құрайды. Бұл ауаның орташа температурасы 0°C-дан кем болатын бір жылда шамамен 150 күннен тұрады, сондықтан жауын- шашындар қар аралас жаңбыр және/немесе қар түрінде түсетін болады. Бұл жағдайлардың шаң
Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
315 бет
таралу әлеуеті жоғары болмайды. Сонымен қатар, қар жамылғысы орныққан кезеңде де шаң шығарындылары жоғары болмайды.
Арақашықтық пен жергілікті ауа-райы жағдайларын ескере отырып, әсер ету масштабы болмашы деп бағаланады (кесте. 5.6.2 сәйкес). 5.1.3-кестеде келтірілген экологиялық салдардың баңыздылығын бағалау матрицасына сәйкес рецептордың орташа сезімталдығы мен өзгерістердің болмашы масштабы кезінде салдары айтарлықтай аз болады және әсер етуі болмашы деп бағаланады.
Ұсақ фракциялы өлшенген бөлшектер түзілуінің негізгі қайнар көздері болып отын жанатын нысандар болады, мысалы, автокөліктің пайдаланылған газдары, отынмен жанатын пештер, қазандықтар және т.б. Ертеректе талқынғандай, Бакырчик пен жақын орнадасқан кен орындары – Әуезов кенті мен Солнечное ауылы – жол қозғалы өте аз тұрғын аумақта орналасқан. Ұсақ фракциялық шаңның негізгі көздері болып шығарындылардың тұрғын қайнар көздері мен Әуезов кентіндегі тас жолдар табылады, сондықтан осы шығарындылар төмен болуы ықтимал. Әуезов кентінде DSR 5 рецепторының жанында PM 10 ұсақ фракциялық шаңға қысқа мерзімді мониторинг жүргізілді. Бұл нысан тас жолдың жанында орналасқан және мониторинг шілде және тамыз айларында ғана жүргізілді. Тас жолда мониторинг гүктесінде шаң деңгейі артуы мүмкін. 4.4.7-кестеде көрсетілгендей, мониторинг жүргізу кезеңінде PM 10 ұсақ фракциялық орташа тәуліктік шоғырлануы шілде айында 29.69µг/м 3 құрады. 1:30 және 5:30 уақыты аралығында PM 10 орташа тәуліктік шоғырлануы 15µг/м 3 дейін төмендеді. Белгіленбесе де, бұл кезеңде жол қозғалысы мүлдем немесе іс жүзінде болмайды, сондықтан 15µг/м 3 мағынасы Әуезов кетіндегі айтарлықтай фондық күйдің анағұрлым көрнекті бейнесі болып табылады. Деректер екі ай ішінде жиналғандықтан, қазіргі таңдағы деректер фондық жағдайды толыұ түсіну үшін жеткіліксіз.
АҚШ-ң Қоршаған ортаны қорғау агенттігінің AERMOD Screen 1 сейілудің скринингтік үлгісі тау кәсіпорындарында жұмыс істеген кезде өлшенген бөлшектердің барынша қысқа мерзімді шығарындыларын бағалау әдістемесі болып табылады. Шығарындылардың мағыналары карбердің аумағында немесе тау массасын уақтау, тиеу және автокөліктің тасып шығаратын қара жолмен жүруі сияқты жұмыс түрлерінешығатын ұйымдастырылмаған шығарындыларды ескере отырып орындалатын жұмыстардың сипатына негізделеді. Скринингтік үлгі шығарындылардың қайнар көзінен PM 10 ұсақ дисперсиялық шаң таралуының анағұрлым нашар сценарийі бойынша бағалауға мүмкіндік береді және шөгудің болжалды параметрлері сур. 5.6.1-сур. келтірілген.
Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
316 бет
Ұсақ дисперсиялық шаң сейілмес бұрын және фондық концентрацияға дейін араласпағанша ол әдетте қайнар көзден 1 км қашықтықта желмен тасылатын болады. сур. 5.6.1 көрсетілгендей, ең нашар сценарий кезінде кеніштің PM 10 шығарындыларының үлкен бөлігі (95%-дан артық) учаскеден 1 км радиусында шөгетін болады, бұл тұста 90% ең жақын қайнар көзден (карьерден) 1 км қашықтықта шөгетін болады. кесте 5.6.5 көрсетілгендей, DSR 3 және DSR 5 карьердің жиегіне ең жақын орналасқан рецепторлар болып табылады (сәйкесінше 410 және 400 м). Желдің бағыты басым болған кезде шаң желмен осы рецепторлардан басқа жаққа кетуі мүмкін, бірақ желдің жүйелі қысқа мерзімді ұйытқуы осы рецепторлар орналасқан жерлерде PM 10
деңгейін арттыруы мүмкін.
Рейепторлардың карьердің шаңды қайнар көздерінен арақашықтық ең нашар сценарий бойынша қабылданды. Карьерді зерттеу басталған кезде карьер өзінің шекті контурына жеткен кезде, яғни карьерді зерттеу аяқталған кезге қарағанда жұмыстар үлкенірек қашықтықта жүргізілетін болады. Карьердің жиегі рецепторларға жақындаған кезде бір мезгілде карбер тереңдей түседі, осылайша, жабдықтардың орын ауыстыруы және жұмыстарды жүргізу жердің бастапқы деңгейінен төмен жүргізілетін болады, нәтижесінде карьердің брты карьердегі жұмыс алаңы (шаң шығарындыларының қайнар көзі) және шаң аулағыш рецепторлар арасындағы шаңнан қалқалайтын барьер болады.
DSR 5 сезімтал рецепторы да карьерден кен дайындайтын кешенге дейін жеткізетін тасып шығаратн жолдан 420 м қашықтығында орналасқан. Осы тасып шығаратын жолдың кеніш қызмет ететін кещзеңде белгіленген күйі болады, және оның карберге қатысты шаң көздеріне жақын орналасуын ескерсек, онда ішке жұтатын шаңның ең жоғары шоғырлануы белгіленеді, Барлық рецепторлардағы шоғырлану лақтырылатын деңгейлердің 10%-нан төмен болып қалады (сур. 5.6.1 көрсетілгендей). 0% 10% 20% 30%
40% 50%
60% 70%
80% 90%
100% % o f P M 10 co n ce n tr at io n Distance from source, m Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
317 бет
Кеніш жұмысының учаскесінен басталатын қашықтықты ескере отырып, PM 10 және PM 2.5 шоғырлануы төменде және келесі тарауда 4.4.1-кестеде көрсетілген: PM 10 20µг/м
3 (орташа жылдық) 50 µг/м 3
PM
2.5 10µг/м
3 (орташа жылдық) 25 µг/м 3
Ауа сапасын бақылау жөніндегі іс-шаралар жоспарында («№6» іс-шаралар жоспары) кәсіпорынның жоғарыда келтірілген талаптарға сәйкестігін тексеру үшін мониторинг жүргізу талап етіледі және кешінті салған кезде және пайдаланған кезде бұл мағыналар шамадан асып кеткен кезде тиісті шаралар қабылдануы тиіс.
Қайнар көздерден рецепторларға дейінгі арақашықтықты және құрамындағы PM 10
бөлшектерінің төмен фондық мөлшерін ескере отырып (түнгі уақыттағы анағұрлым төмен орташа мағына 15 µг/м 3 көрнекті мағына болып табылатынын ескере отырып), шаңға сезімтал рецепторлар орналасқан жерлерде кәсіпорын шығаратын жұтатын шаң төмен шоғырланады деп күтілуде.
кесте. 5.6.2 сәйкес, орын алатын өзгерістер масштабы төмен деп жіктеледі. тарауда талқыланғандай, барлық шаңға сезімал рецепторлардың сезімталдық дәрежесі орташа болып келеді. 5.1.3 кестеге сәйкес, жұтатын шаң шығарындыларының есебінен әсерлер мағыналығы бойынша болмашы қолайсыз әсерлерге жатады. Мұндай әсерлер рецепторлар үшін болмашы болып табылады.
Фондық құрамына жүргізілген мониторинг (4.4.5-тарау) көрсеткендей, кеніштің аумағында өлшенген бөлшектердің жалпы массасындағы мышьяктың шоғырлануы жаһандық күтілетін шоғырлану өрісінің жоғарғы тіркелімінде болады. Күшәннің шоғырлану деңгейлері түрлі-түсті металлдарды балқыту зауыттарының жанындағы деңгейлерге сәйкес келеді. Бейорганикалық күшәнді үнемі жүту тері мен шырышты қабаттың тітіркенуіге әкеп соғады, сондай-ақ адамның денсаулығына басқа әсер етеді, алайда жергілікті тұрғындарға қызмет көрсететін медициналық қызметкерлер Әуезов кентінің тұрғындарының арасында қандай да бір ұқсас ауру белгілерін анықтаған жоқ.
Адам денсаулығына PM 10 шаңның жұтатын фракциясы ғана қауіп төндіруі ықтимал. Жұтатын шаң фракциясындағы күшәннің шоғырлануы туралы деректер жоқ, бірақ әсерді бағалау мақсаты үшін күшәннің PM 10 фракциясыдағы шоғырлануы өлшенген бөлшектердің жалпы салмағындағыдай болады деп қабылданды.
Негізгі қайнар көзі болып құрамында күшән көп шоғырланатын материалмен манипуляциялау есебінен ұйымдастырылмаған шаң шығарындыларын түзетін кез-келген құрылыс немесе Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
318 бет
өндірістік жұмыстар болады, мысалы кен және бос жыныстар, сондай-ақ тау жыныстарының үйінділері. кесте 5.6.3 осы ықтимал қайнар көздердің тізімі келтірілді, алайда құрамында күшән бар шығарындылардың тәуекелі кен орнын зерттеу шамасы бойынша тау массасының минералогиялық құрамының өзгеруіне байланысты уақыт өте келе ауытқитын болады. Осы шығарындылар алдыңғы тарауда талқыланған жұтылатын ұсақ дисперсиялық шаңның жолымен өтеді, сондықтан ауада өлшенген күшәннің шоғырлануы PM 10 сияқты тәсілмен ыдырайтын болады (сур. 5.6.1).
Кеніш аумағынан шығысқа қарай орналасқан құрамында күшән бар қалдықтардың полигонында ертеректе кен айналымы кезінде қалыптасқан құрамында күшән бар қалдықтар жиналған. Құрамында күшән бар қалдықтар нысандарда саңылаусыз қаптарда сақталды. . Нысан қазір пайдаланылмайды және жоба үшін пайдаланылмайтын болады. Қалыңдығы 0,5 мм полиэтилендік геотоқыма үлдірмен және қалыңдығы 0,5 м құмайт топырақпен жабу арқылы құнарлығы қалпына келтірілмейді, сондықтан бұдан былай құрамында шаң күшән бар шаңның ұйымдастырылмаған шығарындыларының қайнар көзі болып есептелмейді.
Шаңның құрамындағы күшәннің мөлшері 4.4.1-кестеде көрсетілген нормативтерден аспауы тиіс, атап айтсақ:
өлшенген бөлшектердің жалпы массасында орташа тәуліктік 3.0μг/м 3
өлшенген бөлшектердің жалпы массасында бір реттік 3.0μг/м 3
Шаңның құрамында құрылыс және өндірістік жұмыстар кезінде түзілген шаңның болуына келетін болсақ, шаңға сезімтал рецепторлар орналасқан жерлерде кеніштің аумағынан келіп түсетін жұтылатын шаңда күшәннің шоғырлануы төмен болады деп күтілуде. кесте. 5.6.2 сәйкес, орын алатын өзгерістер масштабы төмен деп жіктеледі. Тарауда талқыланғандай, барлық шаңға сезімтал рецепторлардың сезімталдық дәрежесі орташа деп жіктеледі. 5.1.3 кестеге сәйкес, жұтатын шаң шығарындыларының есебінен әсерлер мағыналығы бойынша болмашы қолайсыз әсерлерге жатады. Мұндай әсерлер рецепторлар үшін болмашы болып табылады.
Өздігінен жүретін техника
Кәсіпорынның аумағында жұмыс істейтін автокөліктің пайдаланылған газдарының маңыздылығы DMRB3
скринингтік тәсілінің көмегімен бағаланды, ол автокөлік шығарындыларының ауа сапасына ықтимал әсерін зерттеуге мүмкіндік береді. Бұл әдістеме кәсіпорынға қатыс бар автокөліктің ауа сапасына әсерін бағалауға мүмкіндік беретіндіктен пайдаланылды.
3 Жолдар мен көпірлерді жобалау жөніндегі нұсқаулық (11-том, 3-тарау, 1-бөлім, HA 207/07)
Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
319 бет
DMRB скринингтік әдістемесі Ұлыбританияның Жол ведомстволығы үшін әзірленді, бірақ жол қозғалысының ұлғаюы нәтижесінде жақын орналасқан сезімтал рецепторларға ықтимал әсерін бағалау әдістемесі ретінде кеңінен қолданылады.
DMRB әдістемесі бойынша талдау скрининг үдерісінен басталады, ол кәсіпорынның қызметіне байланысты автокөлік санының артуы нәтижесінде ауа сапасына айтарлықтай әсер ету ықтималдығынығ бар екенін анықтауға мүмкіндік береді. Скрининг рәсімінің бірінші бөлімі кәсіпорынның қызметіне байланысты автокөлік 1000 бірліктен артық орташа тәуліктік арта ма екенін немесе жүк көліктер саны 200 бірліктен арта мА екенін анықтауға негізделеді. Сонымен қатар, барлық тиісті қолданыстағы адам және экологиялық рецепторлар анықталуы тиіс. DMRB сәйкес, кәсіпорынның қызметіне қатысты бағыттан 200 м шегінде орналасқан рецепторлар ғана ескеріледі.
Егер осы критерийлердің қайсы бірі орындалмаса немесе 200 м шегінде рецепторлар болмаса, онда автокөліктің бағыт бойындағы ауа сапасына әсері бейтарап болады және одан әрі бағалауды талап етпейді.
Кәсіпорынның қызметімен байланысты автокөліктің негізгі ағысы карьерден бастап тасып шығаратын жол арқылы жыныстар үйіндісіне дейін және кен дайындайтын кешенге дейін қозғалатын болады. Тасып шығаратын жолға жақын орналасқан пайдаланылған газдарға сезімтал рецептор болып DSR 5 табылады (кесте 5.6.5 қараңыз), ол шамамен 420 м қашықтығында орналасқан. DMRB әдістемесінің критерийлері бойынша бұл рецептор отын жану өнімдері шығарындыларының қайнар көздерінен 200 метрден алшақ қашықтықта орналасқан. Қалған барлық сезімтал рецепторлар аталған DSR 5 қарағанда алшағырақ орналасқан, сондықтан DMRB әдістемесінің критерийлері бойынша барлық рецепторлар орналасқан жерлерде ауа сапасына әсері бейтарап болып есептеледі.
5.1.2 тарауда сипатталған және кесте 5.6.1 мен кесте. 5.6.2 нақтыланған әсерлерді бағалау жөніндегі ОЭВЖ әдістемесне сәйкес рецепторлардың сезімталдық дәрежесі орташа, туындайтын өзгерістер масштабы айтарлықтай шағын, әсерлердің мағынасы айтарлықтай аз. Осылайша, өздіген жүретін техниканың шығарындылардың салдары болмашы болып табылады.
Түтін құбырларының шығарындылары Жобаның 1-ші кезеңі барысында екі қазандық салынатын болады, ал Әуезов кентінің қолданыстағы қазандығы қолданыстан шығарылады. Әуезов кентінен батысқа қарай орналасқан бір қазандық кентті жылумен қамту үшін арналады. Екінші қазандық байыту фабрикасының алаңында орналасатын болады және тау және байыту кешендерінің ғимаратын жылумен қамту үшін пайдаланылатын болады. 5.6.1-сызбаны қараңыз.
Екі жаңа қазандық та көмірмен жұмыс істейтін болады, жану газдары түтін құбыры арқылы шығарылатын болады. Түтін құбырларының биіктігі жобада егжей-тегжейлі белгіленген, алайда Қызыл жобасының ОЭВЖ, 5.6 -тарау
2015 ж. желтоқсаны Кесімді V1.0
320 бет
25 м-ден 25 м-ге дейін болады деп күтілуде. Кеніш қазандығының қуаттылығы 13.1 мВт, есептік жанатын көмірдің орташа жылдық мөлшері 5190 т құрайды. Әуезов кентінің қазандығының қуаттылығы 7.5 мВт құрайды, жанатын көмірдіңесептік орташа жылдық мөлшері 370 т құрайды.
Жобаның 2-ші кезеңінде жерасты кенішін желдету үшін қосымша жылыту қажет болады. Әр желдеткіш бағанында электр қуаттандыру агрегаттары мен МТЭУ-ВНУ ауа жылытқыштары орнатылатын болады. Белгіленген қуаттылық батыс учаскенің желдеткіш діңгегінде 30 мВт, Орталық (күрделі) діңгектің учаскесінде 40 мВт құрайды. МТЭУ-ВНУ агрегаттары да көмірмен жұмыс істейтін болады және қауырт жылдары 19 мың тонна көмірге дейін тұтынады. 2-ші кезең кезінде көмірдің орташа жылдық шығыны шамамен 15 тың т. құрайды.
1-кезең кезінде салынатын кеніш қазандығы 2-ші кезең кезінде жылумен қамтуды арттырады және көмірдің шығынын жылына 5190 тоннадан 6320 тоннаға дейін ұлғайтады.
Жоба бойынша шығарындылардың қайнар көздерінің жинақ тізімі төменде келтірілген кесте 5.6.9:
көздері Шығарындылардың қайнар көзі Белгіленген қуаттылық (кВт) Көмір шығыны (т/жыл) Қазандық – 1-ші кезең 31000 5190
Қазандық – 2-ші кезең 31000
6320 МТЭУ-ВНУ 10 x 4 агрегат 40000 5760
МТЭУ-ВНУ 10 x 3 агрегат 30000
4182 МТЭУ-ВНУ 7.5 x 3 агрегат 22500 8995
Ауа сапасын алдын-ала бағалау SCREEN3 бағдарламалық қамтамасыздандыруының көмегімен орындалған, ол бір қайнар көзге арналған алаудың Гуассов үлгісін білдіреді, метеорологиялық шарттардың толық спектрі негізіндегі максималды жерүсті шоғырлануын, алуға мүмкіндік береді, соның ішінде желдің орнықтылығы мен жылдамдығының барлық кластары ескеріледі. Үлгі сағаттық метеорологиялық деректерді қажетсінбей, бір қайнар көз үшін ең нашар үлгінің «сағаттық» шоғырлануын бағалауға мүмкіндік береді. Screen3 көмегімен алынатын шоғырланудың мағыналары метеорологиялық деректер мен төңірек туралы деректердің негізінде ауа дисперсия үлгілерінің көмегімен алынған мағыналарға сәйкес келуі немесе асып кетуі тиіс.
Үлгі бірңығай нүктелік қайнар көзді ескеретіндіктен, түтін құбырлары шығарындыларды бір «өкілдік құбырға» біріктіру арқылы үлгіленген. Бірыңғай «өкілдік» құбырдың жан-жақты сипаттамалары кесте 5.6.10 көрсетілген.
жүктеу/скачать 57,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|