БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖҰМЫСҚА

~ 

246

 ~ 

 

Шығармашылық  —  бұл  адамның  өмір  шындығында  өзін-өзі  тануға  ұмтылуы, 

ізденуі.  Өмірде  дұрыс  жол  табу  үшін  адам  дұрыс  ой  түйіп,  өздігінен  сапалы,  дәлелді 

шешімдер  қабылдай  білуге  үйренуі  қажет.  Адам  бойындағы  қабілеттерін  дамытып, 

олардың  өшуіне  жол  бермеу,  оның  рухани  күшін  нығайтып,  өмірден  өз  орнын  табуға 

көмектеседі. Өйткені адам туынды ғана емес жаратушы да. 

Бұл  үлкен  жауапкершілік  артатын  күрделі  мақсат.  Оны  шешу  үшін  ең  алдымен 

оқыту мазмұны жаңартылып, әдіс-тәсілдің озығы өмірге келуі, олар әрбір азаматтың жеке 

басының  қасиеттерін,  қабілеттерін  дамытып,  шығармашылығын,  талантын  ұштайтындай 

болып ұйымдастырылуы қажет. Сонда ғана мектептерден өз өміріне өзгеріс енгізе алатын, 

өз бетінше өмір сүру жолдарын таңдай алатын азаматтар тәрбиеленіп шығады. 

Сондықтан да осы сұрақтарға жауап іздеп, еліміздің ертеңі-болашақ жастарға білім 

мен  тәрбие  беруде  ұстаздар  қауымының  қосар  қажырлы  еңбегінің  ролі  зор  екенін  айта 

кеткеніміз  жөн.  Мектеп  жұмыстарының  ішінде  ең  басты  мәселелердің  бірі-кадр  мәселесі. 

Ұстаз  саяси  сауатты,  жан-жақты  білімді,  өз  бойындағы  сол  білімді  оқушы  жүрегіне  еркін 

ұялата аларлықтай әдістемелік шебер болуы керек. Мұғалімнің  шығармашылық шеберлігін 

арттыру,  сөйтіп  оқушы  мен  мұғалім  арасындағы  шығармашылық  байланысты  нақты 

танымдық іске, іскерлік әрекетке ұластыру, озат тәжірибені орынды пайдалануға мүмкіндік 

туғызу-әрбір  мұғалімнің  басты  міндеті.  Б.Т.Лихачев  педагогикалық  шеберлікті 

педагогикалық өнердің бір белгісі ретінде қарастыра отырып былай талдайды: «Педагогтың  

кәсіби  әуестенуімен,  педагогикалық  ойлаумен  өмірге  деген  эстетикалық    қатынасының, 

мықты  ерікпен  біріктірілген  педагогикалық-психологиялық  білім,  қабілет  және  дағдылы 

жиынтығын толық меңгеруі». 

Ұлттық  білім  үлгісінің  негізгі  бағыты-адамды  қоғамның  ең  негізгі  құндылығы 

ретінде  тану,  оның  ұлттық  дүниетанымын  қалыптастыру,  сол  арқылы  оқушының  рухани 

жан  дүниесінің  бойына,  шығармашылық  еркіндігі  мен  белсенділігінің,  кәсіби  іскерлігінің 

қалыптасуына жағдай жасау, мүмкіндік беру:  

ХХІ  ғасырдың  іскер  азаматы-бәсекеге  қабілетті,  ой-  өрісі  кең,  жан  –дүниесі  бай, 

адамдармен дұрыс қарым- қатынас жасай алатын басқаның пікірі мен санасатын, кез келген 

мәселені істен шығудың жолын таба алатын, жауапкершілік сезімі жоғары, қоғамда өз орны 

бар,  іскер,  жеке  тұлға  деп  білуіміз  керек.  Қазіргі  заман  талабына  орай  ұрпақтарымызды 

парасатты  да  білікті,  мәдениетті  де  білімді  етіп  тәрбиелеп,  олардың  дүниетанымын 

адамзаттық деңгейде дамытамыз десек, бойында ұлттық және азаматтық намысы бар ұрпақ 

өсіргіміз келетін болса, онда білім берудің түрлері мен әдістерін жаңартуымыз керек. 

Баланы  бастауыш  сыныптардан  бастап  шығармашылық  ойлауға,  қалыптан  тыс 

шешімдер  қабылдай  алуға,  практикалық  әрекеттерге  дайын  болуға  әкелудің  жолдарын 

көрсету керек. Шығармашылық — бүкіл тірішіліктің көзі. Адам баласының сөйлей бастаған 

кезінен бастап, бүгінгі күнге дейін жеткен жетістіктері шығармашылықтың нәтижесі. Бұған 

бүкілхалықтық,  жалпы  және  жеке  адамның  шығармашылығы  арқылы  келдік.  Әр  жаңа 

ұрпақ  өзіне  дейінгі  ұрпақтың  қол  жеткен  жетістіктерін  меңгеріп  қана  қоймай,  өз  іс-

әрекетінде  сол  жетістіктерді  жаңа  жағдайға  бейімдей,  жетілдіре  отырып,  барлық  салада 

таңғажайып табыстарға қол жеткізеді. 

Ал  бүгінгі  күрделі  әлеуметтік-экономикалық  жаңарулар  тұсында  шығармашылық 

қабілеттер  басты  нысана  болып,  керісінше,  оқушыда  шығармашылық  қабілеттің  болмауы 

үлкен  проблема  саналып,  ойландыруы  тиісті  деп  ойлаймыз.  Себебі  өмірдегі  сан  алуан 

қиыншылықтарды  шешу  тек  шығармашыл  адамдар  ғана  қолынан  келеді.  Тек 

шығармашылық  қана  қандай  түрде,  қандай  деңгейде  болмасын  адамға  өмірдің  мәнін 

түсінуге,  бақытын  сезінуге  мүмкіндік  әпереді.  Мұндай  күрделі  мәселені  шешуде  үздіксіз 

білім беру ісінің алғашқы сатылары болып саналатын бастауыш мектептің орны ерекше. 

Баланың  шығармашылық  қабілеттерін  дамытудың  жолдарын,  құралдарын  анықтау 

психология  мен  педагогика  ғылымдарында  өте  ертеден  зерттеліп  келеді.  Шығармашылық 

әлемдік  мәдениеттің  барлық  дәуіріндегі  ойшылдардың  назарында  болғандығын 

«шығармашылық  теориясын»  жасауға  деген  көптеген  ізденістердің  болғандығынан 

~ 

247

 ~ 

 

байқауға  болады.  Бұл  әрекеттер  өзінің  логикалық  шегіне  жеткен  деп  айтуға  болмайды. 

Сондықтан шығармашылық педагогикасының негізгі мақсаты — бүгінгі күн талаптарынан 

туындаған,  озық  қоғамға  лайықты  жаңа  сана,  рухани  сапа  қалыптастыру  және  дамытуда 

тың жолдар мен соны шешімдер іздестіру болып табылады. 

Баланың  шығармашылық  қабілетін  дамыту  мәселесін  талдау  ең  алдымен  «қабілет» 

ұғымының  мәнін  терең  түсініп  алуды  қажет  етеді.  Философияда  «қабілеттерді»  тұлғаның 

белгілі бір әрекеті орындауға жағдай жасайтын жеке ерекшеліктері дей келе, олар қоғамдық 

— тарихи іс-әрекеттердің нәтижесінде қалыптасып, әрі қарай дамып отыратындығын атап 

көрсеткен.  Демек,  бастауыш  сынып  оқушыларының  тұлғалылығын  тәрбиелеу  үшін,  ең 

алдымен  олардың  қабілеттерін  дамытудың  мәні  зор.  Қабілеттер  мәселесін  қорытындылай 

келе, педагогикалық практика үшін мәні ерекше мына жағдайларға айрықша тоқталу жөн. 

Бірінші  —  адамдардың  қабілеттер  деңгейі  жағынан  тең  дәрежеде  болмауы.  Қабілеттердің 

бірдей  емес  екендігін  сыныпта  отырған  оқушылардың  әрқайсысының  әр  пәнге  және  әр 

деңгейде қабілетті болатындығымен дәлелдеуге болады. Бірі есепке жүйрік болса, екіншісі 

тілге бай, ал енді біреулері сурет салғанды тәуір көреді. 

Қазіргі  замандағы  ұстаздар  қауымының  алдындағы  үлкен  мақсат:  өмірдің  барлық 

саласындағы белсенді, шығармашылық іс — әрекетіне қабілетті, еркін және жан — жақты 

жетілген  тұлға  тәрбиелеу.  Өмірдегі  сан  алуан  қиындықты  шеше  білу  тек  шығармашыл 

адамның қолынан келеді. Шығармашыл адамның бойында батылдық, еркіндік, ұшқырлық, 

сезімталдық  сияқты  қасиеттер  мен  қатар  ерекше  ой  қызметі,  қайшылықтарды  түсіну, 

заңдылықтарды анықтау, шығармашылыққа деген құштарлық болу керек. 

Оқушының  шығармашылық  қабілетін  дамыту  үшін  бірнеше  шарт  орындалу  тиіс. 

Олар: 

Шығармашылық қабілетін дамытуды ерте бастан қолға алу; 

1. Жүйелі түрде шығармашылық әрекет жағдайында болуы;  

2. Ойлау мүмкіндігінің ең жоғарғы деңгейіне жету;  

3. Оқушының шығармашылық іс — әрекетіне жағдай туғызу; 

 

 

САПАЛЫ БІЛІМ БЕРУДЕ НЕГІЗГІ ТҰЛҒА-МҰҒАЛІМ 

 

Сапарова Нұргүл Төлегенқызы 

«Өрлеу» БАҰО» АҚФ ОҚО ПҚБАИ Деңгейлік бағдарлама орталығының тренері, 

Шымкент қаласы, ОҚО 

Сейтжанова Қалима Бақытқызы 

Ғ.Мұратбаев атындағы жом бастауыш сынып мұғалімі, 

Созақ ауданы, ОҚО 

 

Менің оқушыларым жаңаны менен білмейді, олар жаңаны 

өдері ашады. Менің басты міндетім-өзіндік ойларын, 

пікірлерін ашуға көмектесу. 

И.Г.Пестолацци 

 

Қазіргі  білім  беру  жүйесі  әр  елдің  бүгіні  мен  болашағын  әлемдік  стандартпен 

теңестіру мақсатында құрылған. Соған орай орта білім беру жүйесінде әлемдік білім беру 

деңгейіне  қол  жеткізуге  мол  мүмкіндік  беретін  озық  іс-тәжірибелер  мен  әдіс-тәсілдер 

қалыптасып  жатыр.Қарқынды  өзгерістер  мұғалімдерге  де  маңызды  міндеттерді  қойып 

отыр, өйткені олар елінің болашағын, елінің жас ұрпағын тәрбиелейді.  

Елімізде жүріп жатқан білім саласындағы түбегейлі өзгерістер мемлекет болашағын 

қолына  сеніп  тапсыратын  жастардың  сапалы  білім  мен  тәрбиесінің  міндетін  өз  мойнына 

жүктеген  мектепмұғалімдері  үшін  үлкен  жауапкершілікті  талап  етуде.Ұстаздарға  бұл 

салада аса үлкен сенім артылған.  

~ 

248

 ~ 

 

Бүгінгі  мемлекет  тарапынан  мұғалімдердің  біліктілігін  арттыру  мәселесіне  ерекше 

назар  аударылып  келеді.  Оған  білім  беру  жүйесіндегі  өзгерістер  мен  сындарлы  саясаттар,  

өзгерістер куә. Бұл өзгерістер әрбір  мұғалімнің ойлануына, өткені мен бүгіні, келешіге мен 

болашағы жайлы толғануына, жаңа идеялар мен жаңа жүйелермен жұмыс жасауына негіз 

болары анық. Білім беруді жаңарту үнемі алға қарай ұмтылу мен дамыту үдерісі, бұл білім 

беруде кезең кезеңімен өтетін және алынған нәтижелерге бағытталған өзгерістер. 

Оқыту мен оқуда өзгеріске жетелейтін, оқыту сапасын жақсартуға ықпал ететін бұл 

бағдарлама  мұғалімдерің  кәсіби  шеберліктерін  шыңдап  қана  қоймай,  оқушылардың  білім 

сапасының  нәтижесінде  ықпал  ете  отырып,  мектептің  ілгері  дамуына  да  әсер  етеді.  III 

деңгей  бағдарламасының  негізгі  мақсаты  –оқыту  үрдісіне  жаңа  әдіс-тәсілдерді  енгізу, 

оқушылармен  жұмыс.  Бағдарламаның  басты  мақсаты  –көшбасшы  мұғалімдер  әзірлеу 

арқылы  мектеп  тәжірибесіне  жаңа  өзгерістер  енгізу  болып  табылады.  Себебі,  осы 

бағдарлама  бойынша  оқыту  мен  оқудағы  жаңа  тәсілдерді  тиімді  қолдана  отырып,  топтық 

жұмыстарды ұйымдастыруда үлгерімі төмен оқушылардың пәнге деген қызығушылықтары 

артып,  сонымен  қатар  бұл  әрекет  мектеп  мұғалімдерінің  кәсіби  қоғамдастыққа  бірігуіне 

оқытудағы  ортақ  мәселелерді  шешуде  бірлесуге,  ынтымақтаса  жұмыс  істеуге,  өзара 

тәжірибе алмасуға үйретеді де, олардың кәсіби  дағдыларын шыңдай түседі. Осылай, жаңа 

формация мұғалімі болуға қадам жасайды. 

Егеменді  еліміздің  болашағы  жас  жеткіншектердің  білім  дәрежесінің  тереңдігімен 

өлшенеді.  Қазіргі  заманғы  білім  беру  әлеуметтік  құрылымның  маңызды  элементтерінің 

біріне  айналды.  Білім  беру  саласындағы  оқытудың  озық  технологияларын  меңгермейінше 

сауатты,жан-жақты  маман  болу  мүмкін  емес.  Жаңа  технологияны  меңгеру  мұғалімнің 

интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани азаматтық және басқа да көптеген адами 

келбетінің  қалыптасуына  игі  әcерін  тигізеді,  өзін-өзі  дамытып,  оқу-тәрбие  үрдісін  тиімді 

ұйымдастыруына көмектеседі.Дәл қазіргі сапалы білім беруде жетекші тұлға мұғалім ғана 

емес,  оқушының  да  өз  мақсаты  мен  міндетін  терең  түсініп,  білім  сапасын  арттыруға  өз 

үлестерін  қосуы  маңызды.  Әлемдік  тұжырымдаулар  бойынша  сапалы  және  табысты 

оқытуды  екі  тәсіл  арқылы  анықтауға  болады  екен.  Біріншісі  мұғалімді  мұғалімдік 

қызметіне  қарап  емес,  оқушыларының  жетістігі,  жұмысының  нәтижесі  арқылы.  Екіншісі, 

оқыту шеберлігінің шын мәнінде қаншалықты дәрежеде екенін саралап білу арқылы. 

Сапалы  және  табысты  оқыту  үшін  бүгінгі  күні  мұғалімдерден  мынандай  талаптар 

күтіліп отыр: 

Оқыту  мен  зерттеуге  бар  ынта  жігерін  салып,  белсенді  жұмыс  істейтін  және 

оқушыларға  қамқорлық  көрсете  отырып,  оның  өсуіне  ықпал  ететін,  дұрыс  бағдар  беретін 

мұғалімдерді; 

Әрбір  оқушының    пәнді  түсіну  деңгейіне  сай  бағдар  жасап,  оқушының    ілгері 

жылжуын дамытып, кері байланыс орната алатын кәсіби түсінігі бар мұғалімдерді; 

Оқытудың мақсаты мен сабақтың нәтижелі де табысты өту өлшемдерін, оқушының 

білім  дәрежесіне  сай  жоспар  құра  алатын,    табыс  критерийлерін  жасай  алатын 

мұғалімдерді; 

Дайын  білім  мен  идеяларды  ұсынбай,  соны  оқушылардың  туындатуына  түрткі 

болатын, бойындағы дарынын оята алатын мұғалімдерді талап етеді. 

Мұғалімдерге кәсіби дамуы үшін өзара тәжірибе алмасудың да маңызы зор. Ол үшін 

мұғалімдер  бірлесіп  жұмыс  істеп,  жаңа  әдістерді  қолданудың  тиімді,  тиімсіз  жақтарын 

талқылап  сол  арқылы  күнделікті  сабақта  қолданатын  оқыту  тәсілдерін  саралай  білулері 

қажет. Әрбір оқушының білім алуына көмек көрсету үшін мұғалімдер оқушылардың жеке 

сұраныстарын, ойлары мен қажеттіліктерін білулері керек. Егер сабақ дұрыс жоспарланып, 

нәтижелі болуға бағытталса онда оқушылар сабақтың барлық кезеңінде белсенділік таныта 

алады.  Оқушылар  сабаққа  қызыға  отырып,  бір-біріне  сұрақтар  дайындайды,  бір-бірімен 

кеңеседі,  өз  ойын  еркін  жеткізеді,  пәннің  мазмұнын  түсінеді.  Осы  нәтижеге  жеткізу  үшін 

мұғалім тек жоспармен ғана шектелмейді, ол сабақтың нақты мақсатын айқындай отырып 

оқытуда 7 модульді орынды қолданып, оқушы қажеттілігін шешіп отырады. Әрбір мұғалім 

~ 

249

 ~ 

 

аталған  7  модульдің  қызметін  біліп,  соған  сай  әдіс-тәсілдерді  қолдана  алса  шын  мәнінде 

мектептегі  негізгі  тұлғаға  айнала  алады.  Сыныптағы  барлық  оқушыларды  оқу  процесіне 

тартуда  оқушының  белсенділігімен  қызығушылығын  арттыратын  оқыту  әдістерін 

пайдаланса, оқушының еркін ойлай алуына мүмкіндік жасай алады. 

Мұғалім  мәртебелі  мамандық.  Оның  мәртебесі  мен  бедел  биігінің  артуына  себеп  –

оның  шығармашылығының  ізденісі,  жаңашылдықтың  өзіндігі,  әдістемелік  шеберлігі,  яғни 

үлкен  педагогикалық  нәтижеге  жеткізетін  жинақтаған  тәжірибесі.  Ұстаз  да  диқан  сияқты. 

Ол  әр  адамның  жанына  білім  дәнін  себеді.  Әр  шәкіртін  аялап  өсіріп,  өмір  атты  шексіз 

ғаламға  топшысын  қатайтып  ұшырады.  Дәлірек  айтсақ  адамды  өмір  сүруге  тәрбиелейді. 

Сол  үшін  бойындағы  асыл  қасиеттерді  шәкірттеріне  сіңіріп  тоқтаусыз  тер  төгуі  қажет. 

Ендеше, бүгінгі таңда бүкіл адамзат қоғамының XXI ғасырдың алғы шебіне, яғни ғылыми-

техникалық  прогресс  пен  өркениетті  даму  дәуіріне  бет  бұру  кезеңінде  жаңа  қоғамға 

лайықты  саналы,  білімді,  зияткер  тұлғаны  қалыптастыру-жаңа  Қазақстанның  алдында 

тұрған  басты  міндет.  Тұрақты  дамудың  даңғыл  жорлына  түскен  отанымызға  заманауи 

инновациялық  ілімдерді  игерген  әлемдік  бәсекеге  қабілетті  білікті  мамандар,  оқу-тәрбие 

процесін жаңаша ұйымдастыра алатын жаңа тұрпатты мұғалімдер қажет. 

 

 

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН БИОЛОГИЯ ПӘНІН КІРІКТІРЕ ОҚЫТУ 

 

Ошакбаева М.Б. 

№15 М.Жұмабаев атындағы мектеп-гимназия, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі, 

Түркістан қаласы, ОҚО 

Сандыбаев Б.Б. 

Қаратөбе орта мектебі, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі,  

Төлеби ауданы, ОҚО 

 

Резюме 

В статье приводится инновационный опыт разработки урока по казахскому языку. 

 

Summary 

To the article innovative experience of development of lesson is driven on Kazakh. 

 

Қазақ тілі - Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Мемлекеттік тіл еліміздегі 

халықтар  бірлігінің  факторы,  ұлтаралық  қарым-қатынас  ұйытқысы  болып  табылады. 

Сондықтан да бастауыш сынып оқушыларына қазақ тілін мәдениетаралық  қарым-қатынас 

құралы  ретінде  меңгерту,  білім  алушылардың  сын  тұрғысынан  ойлау  дағдыларын 

қалыптастыру,  олардың  тұрмыста,  қоғамдық  орында,  мәдени  орталарда  тілдік  шектеуді 

сезінбей, өзін еркін ұстауына мүмкіндік туғызу негізгі ұстаным болып табылады. 

Қоғамдық  дамудың  қазіргі  үрдісі  өзінің  іс-әрекетін  тиімді  жоспарлай  алатын, 

танымдық  қызметінде  алынған  білімді  орынды  пайдалана  білетін,  түпкі  нәтижеге  жету 

үшін әр түрлі топтардағы адамдармен тиімді қарым-қатынас диалогіне түсе алатын білімді 

тұлғаны  тәрбелеу  мәселесін  қойып  отыр.  Сонымен  қатар  оқушының  құзырлылығын 

қалыптастыру  бүгінгі  білім  беру  саласының  өзекті  мәселелерінің  бірі  болып  табылады. 

Құзырлылық – білім алушының алған білімін тәжірибемен ұштастырып, оны қолдана білу 

қабілеті. 

Оқушының  құзырлылығын  қалыптастыру  білім  берудің  нәтижесіне  басты  орын 

береді.  Оның  сапасы  алған  білімінің  көптігімен  емес,  сол  білімді  қолдана  білуімен 

маңызды.  

1-сыныпта қазақ тілі пәнінен оқулық, СД дискісі, үш жұмыс дәптері бар. 

~ 

250

 ~ 

 

Оқыту  қазақ  тілінде  емес  сыныптардың  оқу  жоспарында  әр  бөлімшелерде  оқу 

мақсаттары  белгіленген,  олар  білім  немесе  түсінік,  дағды  немесе  білік  бойынша  күтілетін 

нәтижелер түрінде берілген.  

 

 

 

Әрбір  бөлімшенің  ішінде  мұғалімге  өз  жұмысын  жоспарлауға,    оқушылардың 

еңбегін бағалауға, оқытудың келесі кезеңі туралы  ақпараттандыруға мүмкіндік беретін оқу 

мақсаттары бірізділікпен орналастырылған. 

Мен  1-сыныптағы  «Бізді  қоршаған  әлем»  бөліміндегі  «Аңдар»  тақырыбындағы 

сабағыма және де жоғарыдағы аталған оқушының құзыреттілігін дамытуда қолданылатын 

әдістерге тоқталып өтемін. Жалпы бұл бөлімде оқушыдар тілдік дағдыларын  «Құстар мен 

жануарлар»  деген  тақырыптан  бастап  «Менің  елім/менің  қалам»  тақырыптар  аясында 

дамытады. Оқушылар әңгімелермен, өлеңдермен және көру мәтіндерімен таныс болады. Өз 

бетінше, жұптасып, топтасып жұмыс жасайды. 

«Аңдар» тақырыбын өтуде мынадай мақсаттарға қол жеткізуім керек болатын: 

1.3.4.1.  Мұғалім  көмегімен  мәтін-иллюстрация  бойынша  қарапайым  сұрақтар  қою 

/Кім? Не? Қайда? Қандай?/. 

1.2.2.1. Сурет бойынша 2-3 сөйлеммен өз ойын білдіру. 

1.5.5.1.  Мұғалім  көмегімен  сөйлемдегі  сөздердің  орын  тәртібін  сақтап  сөйлем 

құрастыру. 

Бұл үшін мен сабақта  «Аквариум»,  «Ой қозғау»,  «Артығын тап»,  «Сәйкестендіру», 

«Шырмауық»  әдістерін  қолдануды  және  де  жеке,  жұптық,  топтық  жұмысын  жүргізуді 

жоспарладым.  

«Аквариум»  әдісі    оқушының  кез  келген  ортада  өзін  еркін  ұстауына,  адамдармен 

дұрыс қарым-қатынас жасай алуына мүмкіндік береді. 

«Ой  қозғау»  әдісі  оқушылардың  алдындағы  білімі  мен  жаңа  білімді  ұштастыруына 

көмектеседі. 

«Артығын  тап»,  «Сәйкестендіру»  әдістері  проблемалық  жағдаяттарды  сын 

тұрғысынан шеше білуіне септігін тигізеді. 

«Шырмауық»  әдісі  сабаққа  кері  байланыс  алу  үшін  өте  тиімді.  Оқушылар  сабақ 

барысында алған білімдері туралы айтып, өзін-өзі бағалай біледі. 

Сабақта  жағымды  психологиялық  ахуалды  қалыптастыру  мақсатында  оқушыларды 

«Шаттық шеңберге» тұрғызып, бір-бірлеріне жылы лебіздерін білдірттім. 

Өткен  сабақты  «Аквариум»  әдісі  арқылы  пысықтап  өттім.  Оқушылар  шеңберге 

тұрады, ортаға бір оқушы шығады да, сол оқушыға өткен тақырып бойынша үш сұрақтан 

қойылады. Оқушы қойылған сұрақтарға толық жауап беруі және өзі қосымша бір мәлімет 

айтуы керек болатын. Осы тұста оқушы бойында коммуникативтік құзыретті қалыптастыру 

мақсаты  іске  асады,  яғни  оқушының  кез  келген  ортада  өзін  еркін  ұстауына,  адамдармен 

дұрыс қарым-қатынас жасай алуына жол ашады. 

Жаңа  сабақты  бастамас  бұрын  мен  оқушыларға  аңдар  туралы  жұмбақ  жасырдым. 

Жұмбақтарды шешіп, шыққан жауаптары арқылы сабақтың тақырыбын анықтаттым. Сонан 

соң  «Қалай  ойлайсыңдар,  біз  бүгінгі  сабақта  не  туралы  сөйлесеміз?  Не  туралы  білетін 

боламыз?» тәрізді сұрақтар арқылы сабақ мақсатымен таныстырып өттім. 

 «Ой  қозғау»  әдісі  арқылы  оқушылардың  қандай  аңдарды  білетіндері  туралы 

жетекші сұрақтар қою арқылы жауаптарын алдым. 

~ 

251

 ~ 

 

Қандай аңдарды білеміз? 

Олар қайда өмір сүреді? 

Адамдар неге оларды үйде бақпайды? 

Олар адам баласы үшін қауіпті ме? 

Қауіпті болса, несімен? 

Оқушылардың  дүниетанымын  кеңейту  мақсатында  және    ақпараттық  құзыретті  дамыту 

мақсатында  жабайы  аңдар  туралы  бейнефильм  көрсеттім.  Сол  бейнефильмде  кездескен 

аңдарды атап шықты. Содан кейін әр аңға жеке тоқталып өттім. 

Бұл қай жануар? 

Оның түсі қандай? 

Ол қайда мекендейді? 

Ол  немен  қоректенеді?  деген  сұрақтарға  жауап  беру  арқылы  аңдарға  сипаттама 

берді. 

Әрі  қарай  оқулықпен  жұмыс  жүргіздім.  Оқулықта  берілген  аңдардың  санын 

анықтады және  үлгі бойынша диалог жүргізді. 

 Сабақтың тәрбиелік қуатын дамыту үшін келесі суреттегі адамдардың іс-әрекетінің 

қандай  екенін  анықтаттым.  Суреттегі  берілген  көріністі  оқушылар  өз  сөздерімен  сөйлем 

құрап айтты.Оқушылар суреттегі көріністің не туралы екендігін,адамдардың іс-әрекетіне өз 

ойларын білдіре алды, яғни «Адамадар жануарларға қандай зиянын тигізеді? Неге адамдар 

жануарларды өлтіреді? Неліктен жануарлардың кейбір түрлері жер бетінен азайып барады? 

Жануарлардың бізге тигізер пайдасы қандай?» деген сұрақтарға өз жауаптарын айта білді.   

Сонымен  қатар    жан-жануарларға  көмек  көрсету  керектігін,қамқор  болу  керектігін  

және де өздері қандай көмек көрсете алатындығын жеткізе білді 

Әрі  қарай  оқушылардың  жазылым  дағдысын  дамыту  мақсатында  мен  оқушыларға 

жануарлардың  маскасын  жасату  үшін  әр  топқа  жануарлар  пішіннің  кеспелерін  үлестіріп 

бердім.  Оқушылар  бұл  жұмысты  топтасып,  жұптасып  жасады,яғни  үлестірілген  қағаз 

қиындыларынан  аңдардың  маскасын  салды.  Оқушылар  өздері  жасаған  маскасын  тақтаға 

шығып сөйлемдер құрастырып сипаттады. 

Проблемалардың  шешімін  табу  құзыретін  қалыптастыру  мақсатында  сабақтың 

келесі  кезеңінде  «Артығын  тап»  әдісі  арқылы  оқушыларға  проблемалық  жағдаятты  шешу 

үшін әр топқа суреттер үлестірдім. Ол суретте ненің артық екенін және неге артық екенін 

сыни  тұрғыдан  дәлелдеу  болатын.  Ол  суреттерде  жабайы  аңдармен  қатар  бір  үй 

жануарының  суреті  салынған  болатын.  Оқушылар  артық  жануарды  таба  білді  және  ол 

неліктен артық екенін дәлелдей алды. 

Сабақты    қорытындылау  кезеңінде  «Сәйкестендіру»  әдісін  қолдандым.    Бұл  жерде 

білім  алушылар  үй  жануарлары  мен  жабайы  аңдардың  мекендейтін  ортасына    сәйкес 

суреттерді дұрыс орналастырды. 

 

Сабаққа  кері  байланыс  алу  «Шырмауық»  әдісін  қолдандым.  Оқушылар  шеңберге 

тұрып,  жіпті  тарқату  барысында  сабақта  не  туралы  білгенін,  қандай  аңдар  туралы 

сөйлескеніміз  жайлы  айтып  шықты.  Барлық  оқушы  айтып  болғанда  кезде,  жібімізден 

шырмауық  құрылды.Мұғалім  әрбір  оқушының  жетістігін  айтып,  міндетті   түрде  сынып 

алдында  баға  беруі  тиіс.  Сондықтан  жіпті  қайта  жинау  барысында  мен  әр  оқушыға  сабақ 

барысындағы белсенділігіне сипаттама беріп, мақтау сөздерімен мадақтадым. 

~ 

252

 ~ 

 

 

 

 

Сабақ  соңында  мұғалім  әрбір  оқушының  жетістігін  айтып,  міндетті   түрде  сынып 

алдында  баға  беруі  тиіс.Негізі  сабақтың  барысында  нақты  төрт  тапсырма  орындалған 

болатын,  әр  тапсырмадан  соң  мен  бір  жұлдызшадан  беріп  отырдым.  Сабақтың  соңында 

жұлдызшалар  санына  қарай  оқушылардың  белсенділігін  бағаладым,  яғни  төрт  жұлдызша 

жинаған оқушыға қызыл түсті, үш жұлдызша жинаған оқушыға жасыл түсті, екі жұлдызша 

жинаған  оқушыға  көк  түсті  жұлдыз  бердім.  Осылайша  мен  сабақта  қалыптастырушы 

бағалауды іске асырдым. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

 

1. Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға 

арналған мемлекеттік бағдарламасы. ˗ Астана, 2016. 

2. Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтер идеялары мен тәжірибелері.- Алматы, 2005. 

3. Нұржанова Ж. Ұстаздың шеберлікке жету жолдары. – Алматы, 19997. 

 

 

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ МЕТОДОВ И ПРИЕМОВ ПОВЫШЕНИЯ УЧЕБНОЙ 

МОТИВАЦИИ УЧАЩИХСЯ НА ОСНОВЕ ЛИЧНОСТНО-ОРИЕНТИРОВАННОГО 

ОБУЧЕНИЯ НА УРОКАХ ГЕОГРАФИИ 

 

Буханцева Ирина Викторовна 

учитель географии специализированной гимназии №8 с обучением на трех языках 

им. М.Х. Дулати, г.Шымкент, ЮКО 

 

Түйiн 

Мақалада  география  сабақтарында  тұлғалық-бағдарлы  оқыту  негізінде 

оқушылардың оқу мотивациясын арттыру әдіс-тәсілдері қарастырылған. 

 

Summary 

Тһis paper considers the methods and receptions of increase of educational motivation of 

students on basis of the personality-oriented educating on lessons of geography. 

 

В 

основе 

личностно-ориентированного 

обучения 

лежит 

признание 

индивидуальности,  самобытности  каждого  ученика,  его  развитие  не  как  “коллективного 

субъекта”, а, прежде всего, как индивида, наделенного своим неповторимым субъективным 

опытом.  Поэтому  данный    дидактический  принцип    требует  учета  психофизиологических 

особенностей обучаемых, использование  системного, деятельного подхода, особой работы 

по организации взаимосвязанной деятельности учителя и учащихся, которая обеспечивает 

достижение  четко  спланированных  результатов  обучения,  создает  для  каждого  ученика 

ситуацию  успеха.  Естественно,  возникает  проблема,  как  выявить  индивидуальность  и 

субъективный опыт каждого ребенка в образовательном процессе. Ведь личность ребёнка – 

главная ценность и основной объект в работе учителя.  

~ 

253

 ~ 

 

Рассматривая  основные  требования  к  личностно-ориентированному  уроку,  И.С. 

Якиманская  отмечает,  что  его  цель  –  создание  условий  для  проявления  познавательной 

активности  учеников,  высокой  учебной  мотивации  [1].  Достижению  этой  цели 

способствуют,  на  мой  взгляд,  методика  критического  мышления,    применение 

интерактивных  форм  обучения  и  систематизация  и  структурирование    подачи  учебного 

материала.    Все  вместе  взятое  решает  проблему,  связанную  с  критической  обработкой 

получаемой информации учеником, прочному ее освоению и применению на практике.  

На память приходят слова великого  русского  педагога  К.Д.Ушинского:  «Голова, 

наполненная  отрывочными,  бессвязными  знаниями, похожа  на  кладовую,  в  которой  все  в 

беспорядке  и  где  сам  хозяин  ничего  не  отыщет…»  [2].  Поэтому    если  нет  жизненной 

необходимости в учении, нет мотивации к учению, значит,  нет интереса не только в школе, 

но  и  за  ее  пределами.    Активность  школьников  в  учении  обеспечивает  развитие  их 

творческих возможностей, новых познавательных потребностей. Включение школьников в 

учебно-познавательную  деятельность  по  достижению  целей  обучения,  повышения 

мотивации  к  изучаемому  предмету  обеспечивается  с  помощью  средств  активизации,  в 

качестве  которых  выступают  содержание  образования,  методы  и  формы  обучения, 

современные образовательные технологии. Остановлюсь на некоторых из них, связанных с 

учебной информацией. 

Поток  информации  в  наш  быстро  развивающийся  век  огромен.  Это  сказалось  и  на 

объеме  общеобразовательных  программ  школы.  Не  секрет,  что  часть  учебников 

перенасыщена информацией – цифрами, названиями, фактами. Как уложить предлагаемые 

стандарты  обучения  в  голову  простого  среднего  школьника?    Какого  выпускника  мы 

ожидаем  получить  –  мыслящего  или  послушного,  который  безоговорочно  принимает  на 

веру все учебные постулаты?  

Со мной согласятся многие в том, что не объём знаний или количество информации, 

уложенное  в  голову  ученика,  является  целью  образования,  а  то,  как  он  умеет  управлять 

этой  информацией:  искать,  анализировать,  находить  в  ней  смысл,  применять  в    жизни. 

Любая  информация  должна  быть  отправной  точкой  для  мышления,  а    не  аксиомой. 

Поэтому  научить  продуктивно  мыслить  учащихся,  грамотно  пользоваться  информацией, 

адекватно  оценивать    уровень  ее  достоверности    и  выбирать    наиболее  эффективный 

вариант  для  доказательств  своих  суждений  –  основное  направление  деятельности 

современного педагога.  

Таким  образом,  образование  ставит  перед  собой  задачу  воспитания  критически 

мыслящего  человека,  думающего,  анализирующего,  умеющего  увидеть  проблему  и  найти 

рациональные  пути  её  решения.  В  системе  инновационных  технологий  приоритетным,  на 

мой взгляд, является технология критического мышления, сущность которой заключается в 

формировании  у  учащихся  способности  не  просто  воспринимать    информацию,  а 

перерабатывать ее, анализировать, формировать к ней собственное отношение и принимать 

взвешенные решения. С методической точки зрения данную технологию можно применять 

на  всех  этапах  урока.  Успешность  обучения  по  данной  технологии  напрямую  зависит  от 

умения  учителя  четко  сформулировать    учебные  задачи,  самому  профессионально 

пользоваться учебной информацией, анализировать и систематизировать ее.  

 

Этап урока 

Деятельность учителя. 

1. 

Проверка 

домашнего задания. 

Степень  эффективности  выполнения  домашнего  задания 

учащимися во многом зависит от того, насколько интересной 

и разнообразной по форме и содержанию будет его проверка. 

Предложенные  в  данной  статье  способы  проверки 

самостоятельной домашней работы учеников для достижения 

результата  

1.    Устный  ответ  с  последующим  его  анализом  другими 

учащимися.  Здесь  важно  разработать  критерии  оценивания 

~ 

254

 ~ 

 

устного ответа по 5 пунктам (каждый пункт – 1 балл). В этом 

случае  при  подготовке  дома  ученик  будет  знать,  какая 

информация  должна  быть  главной  и  поясняющей,  по  каким 

параметрам  будет  оценен  его  ответ.    Таким  образом,  

минимально  сводятся  конфликты  между  учителем  и 

учеником на основе «неправильно» оцененного ответа («я все 

рассказал,  а  она  мне  три  поставила»),  максимально 

развивается активное слушание. 

Критерии оценивания устного ответа учащихся. 

(данные критерии можно использовать   на этапе подготовки 

устного    ответа  при  выполнении  домашней  и  классной 

работы). 

Каждый критерий – 1 балл. 

1. Полнота  ответа  (все  ли  существенное  изложено  по 

вопросу). 

2. Приведены ли доказательства (аргументы, дополнительные 

знания). 

3. Логичность, грамотность, последовательность речи. 

4. Использована  ли  наглядность  (карты,  схемы,  таблицы, 

презентация). 

5. Сформулирован ли вывод. 

2.    Использование  различного  текстового  материала 

(сравнить, сопоставить, найти лишнее, дописать предложение 

и  т.д.)  на  слайдах  презентации,  когда  можно  осуществить 

самопроверку или взаимопроверку. 

3.  Если  тестовой  материал  небольшой,  то  самопроверку 

можно  сделать  и  по  учебному  материалу  (одно  условие: 

проверяемый материал в учебнике должен быть компактным, 

небольшим). 

4.  Заранее  подготовленные  дома  вопросы  по  изученному 

учебному материалу задаются учащимися друг другу («обмен 

мнениями»). Этот вид опроса можно провести в виде  игры – 

«Кто  больше».  При  этом  необходимо  конкретизировать,  за 

какое 

количество  правильных 

ответов 

выставляется 

определенная отметка. 

5.  Составить  логическую  цепочку  (элементы  логической 

цепочки могут быть указаны в разном порядке). 

6. Дискуссия 

Для  ее  проведения  класс  необходимо  разбить  на  группы, 

каждая из которых будет выступать в защиту своей позиции 

или  взгляда  на  проблему.  Одна  точка  зрения  может  быть 

изложена в учебнике или справочнике, а другая, отличная от 

нее, может принадлежать кому-то из  учеников или  учителю. 

В  дискуссии  важны  рассуждения  и  аргументы  учащихся,  а 

результатом  ее  станет  более  глубокое  познание  сущности 

изученного явления.  

7. Вопрос автору (в форме интервью)   

Это  необычный  и  очень  интересный  способ  проверки 

домашнего  задания.  Учитель  предлагает  ребятам  придумать 

несколько 

вопросов 

автору 

открытия, 

изобретения, 

произведения, чтобы глубже познать его смысл. Отвечать на 

вопросы  могут    наиболее  подготовленные  ученики,  а  на 

~ 

255

 ~ 

 

самые  сложные  из  них  -  учитель.  К  примеру,  при  проверке 

домашнего 

задания 

по 

химии 

можно 

адресовать 

интересующие вопросы Дмитрию Ивановичу Менделееву, по 

физике  –  Исааку  Нюьтону,  по  геометрии  –  Пифагору,  по 

литературе – Федору Михайловичу Достоевскому.  

8.  Неожиданные вопросы 

Задача  учителя  сформулировать  вопрос  по-иному,  нежели  в 

учебнике  после  параграфа.  Если  ученик  добросовестно 

подготовился  к  уроку,  затруднений  с  ответом  у  него  не 

возникнет,  а  определенное  разнообразие  в  процесс  проверки 

будет внесено.      

9.  Опрос-светофор 

В  нашем  случае  в  качестве  светофора  выступает  длинная 

картонная  полоска  красного  цвета  с  одной  стороны  и 

зеленого – с другой. Обращенная к учителю зеленая сторона 

свидетельствует  о  готовности  ученика  к  ответу  на 

поставленный вопрос («Знаю!»), красная – о том, что ученик 

не  готов  ответить  («Не  знаю!»).  Если  на  вопросы  базового 

уровня  ученик  показывает  красную  сторону,  -  это  сигнал 

тревоги  для  учителя.  Это  двойка,  которую  ученик  сам  себе 

поставил.  Можно  задавать  и  творческие  вопросы,  при  этом 

красный  сигнал  означает  «Не  хочу  отвечать!»,  а  зеленый  – 

«Хочу ответить!». 

10. Солидарный опрос  

Если  ученик  у  доски  не  может  справиться  с  заданием, 

необходимо  обратиться  за  помощью  к  классу.  Кто  хочет 

помочь?  Из  тех,  кто  желает  оказать  помощь,  педагог 

выбирает  наиболее  сильного  ученика  и  предлагает  ему 

шепотом дать подсказку товарищу. Как вариант – ученик сам 

выбирает  того,  в  чьей  помощи  он нуждается,  а  учитель  дает 

тренеру 5- 10минут на подготовку. 

11. Опросная цепочка  

Такой  способ  опроса  рекомендуется  применять  для 

получения  развернутого  и  логически  связного  ответа.  При 

этом  один  ученик  начинает  ответ,  учитель  в  любом  месте 

жестом  прерывает  его  и  предлагает  продолжить  мысль 

другому ученику.      

2.  Изучение  нового 

материала. 

1.  Постановка  цели  и  темы  урока.  Здесь  важно,  чтобы 

учащиеся  самостоятельно  определили  тему  и  цели  урока.  К 

этому  их  можно  подвести,  связав  изучаемую  тему  с  уже 

изученной,  интересным  фактом    или    заданием  по  теме 

будущего  урока,  сигнальным  рисунком.  Вопрос:  зачем  этот 

материал нужно изучать? -  будет совсем нелишним. 

2.  Методы  и  приемы  изучения  новой  темы  зависят  от 

сложности 

учебного 

материала, 

глубины 

его 

информативности.  Поэтому  вариантов  много.  Можно  начать 

урок  с  постановки  проблемной  задачи,  выдвижения  гипотез 

(«мозговой 

штурм»), 

самостоятельного 

изучения 

по 

подготовленному или созданному  тут же на уроке  алгоритму 

решения  проблемы,  что  позволит  критически  отнестись  к 

отбору  необходимой  информации;  применить  инсерт, 

фишбоун, составление плана изучаемого материала. 

~ 

256

 ~ 

 

3.  Если  текст  параграфа  достаточно  большой  и  сложен  для 

запоминания  и  осмысления,    удачен  будет  метод 

«сворачивания»  учебного  материала  в  виде  таблицы,  схемы, 

опорного конспекта. При этом важно не предлагать учащимся 

готовый  вариант,  а  способствовать    их  самостоятельному 

выбору  формы  работы  наводящими  вопросами  –  как  лучше 

сделать? почему? 

4.  Использование    на  уроке  во  время  изучения  нового 

материала  проектного  метода  требует  не  только  постановки 

конкретной темы и целей исследования проблемы, выявления 

последствий  и  нахождение  эффективных путей    ее  решения, 

но и четко ограниченных критериев подготовки проекта и его 

защиты.  В  Приложении  2  указаны  все  необходимые 

параметры подготовки проекта и его защиты.  

3. 

Первичное 

закрепление  учебного 

материала. 

1.Формулирование  учениками  вопросов  к  изученному 

материалу,  причем  вопросы  должны  начинаться  со  слов  – 

«почему»,  «зачем»,  «как»,  «как  ты  думаешь…»,  «что 

произойдет, если…» и т.д. 

2.  Можно  вернуться  к  поставленным  учащимися  в  начале 

урока  целям  занятия  и  прокомментировать  уровень  их 

достижения. 

3.  Дать  задание,  направленное  на  применение  полученных 

знаний в новой ситуации.  

4. Если в учебном материале содержится объемный цифровой 

или  номенклатурный  материал,  предложить  учащемуся 

назвать  3-5  показателей  (даты,  высоты,  названия  объектов, 

фамилии ученых) в логической последовательности.  Второй 

ученик  повторяет  сказанное  первым  и  добавляет  свой 

показатель,  третий  повторяет  услышанное  от  первых  двух  и 

присоединяет еще один и т.д. 

5. Использовать прием «спиной к карте» (для уроков истории 

и  географии).  При  этом  нужно  определить  расположение 

географических  и  исторических  объектов  по  вопросам 

учащихся или учителя. 

4. Рефлексия. 

1.  Вопросы  и  задания  данного  этапа  урока  должны  помочь 

учащимся  осознать  степень  усвоения  материала,  определить 

что получилось (похвалить себя), что еще требует доработки. 

Важно  натолкнуть  обучающихся  к  правильным  действиям 

для полного осмысления  изученного материала. 

Примерные вопросы: 

Что я знаю? 

Что я узнал нового? 

Как изменились мои знания? 

Что я буду с этим делать? 

2. Написание  синквейнов. 

 1  строка  –  заголовок,  в  который  выносится  ключевое  слово, 

понятие,  тема  синквейна  (урока),  выраженное  в  форме 

существительного. 

2 строка – два прилагательных. 

3 строка – три глагола.  

4 строка – фраза, несущая определенный смысл. 

5 строка – резюме, вывод, одно слово, существительное. 

~ 

257

 ~ 

 

3. Устное письмо или репортаж. 

5. Домашнее задание 

Самостоятельно 

формулируют 

объем 

и 

содержание 

домашнего задания. 

 

Таким образом, учитель, применяя нестандартность обучения,  новаторские методы 

и  приемы  (в  том  числе  и  технология  критического  мышления!),  способствует  развитию 

личностных качеств ученика. В условиях модернизации и инновационного развития нашего 

общества  важнейшими  качествами  личности  становятся  инициативность,  способность 

творчески 

мыслить 

и 

находить 

нестандартные 

решения, 

умение 

выбирать 

профессиональный путь, готовность обучаться в течение всей жизни и быть успешным.   

В  заключение  хочется  сказать,  что  когда  учитель  с  интересом    и  творчески 

относится к своему делу, осваивает передовой опыт, новые психолого-педагогические идеи, 

находится  в  непрерывном  поиске,  он  будет  не  только  добиваться  успехов  в  обучении  и 

воспитании, но и совершенствоваться сам, продвигаясь от одной ступени к другой в своем 

профессиональном  росте,  и,  как  главный  результат  его  деятельности,  его  ученики  в 

будущем станут успешными людьми. 

 

Литература: 

1.  Якиманская  И.С.  Технология  личностно-ориентированного  образования  /  И.С. 

Якиманская. - М., 2000. 

2. Ушинский К.Д.  Педагогические соч. в 6-ти т. - Т. 2. - М., 1988. - С. 30. 

 

 

МОДЕРНИЗАЦИЯ ОБРАЗОВАНИЯ: 

НОВЫЕ ПОДХОДЫ В СОВРЕМЕННОМ УРОКЕ 

 

Ли Марина Николаевна 

учитель химии и биологии специализированной гимназии №8 с обучением на трех языках 

им. М.Х. Дулати, г.Шымкент, ЮКО 

 

Түйiн 

Мақалада заманауи сабақты ұйымдастырудың жаңа тәсілдері қарастырылған. 

 

Summary 

Тһis paper considers new approaches are examined in organization of modern lesson. 

 

Скажи мне, и я забуду. 

Покажи мне, и я запомню. 

Дай мне действовать самому, и я научусь. 

Китайская мудрость. 

 

Меняется  мир,  меняемся  мы.  На  наших  глазах  меняется  страна.  Я  училась  в 

советской  школе,  а  учу  в  школе  нового  суверенного  государства.  Меняется  и  школа. 

Меняется  и  жизнь  современного  ученика.  Я  считаю,  что  учитель  не  должен  отставать  от 

этой  бурлящей  жизни.  Поэтому  учитель  в  современной  школе  должен  быть  опытным 

специалистом и настоящим профессионалом своего дела. Современный учитель не просто 

должен передать имеющиеся у него знания по какому-то предмету, а должен научить детей 

мыслить, рассуждать, отстаивать свое мнение и  уважать мнение других людей, используя 

знания, полученные на занятиях в школе. 

В  своем  Послании    Президент  Республики  Казахстан  Н.А.  Назарбаевнароду  

Казахстана  «Стратегия  «Казахстан-2050»    новый  политический  курс  состоявшегося 

государства"  определил  основные  цели  и  задачи  развитию  образования  в  Казахстане: 

~ 

258

 ~ 

 

«Чтобы  стать  развитым  конкурентоспособным  государством,  мы  должны  стать 

высокообразованной  нацией.  В  современном  мире  простой  поголовной  грамотности  уже 

явно  недостаточно.  Наши  граждане  должны  быть  готовы  к  тому,  чтобы  постоянно 

овладевать  навыками  работы  на  самом  передовом  оборудовании  и  самом  современном 

производстве.  Нам  предстоит  произвести модернизацию  методик  преподавания и  активно 

развивать онлайн-системы  образования,  создавая  региональные  школьные  центры.  Мы 

должны  интенсивно  внедрять  инновационные  методы,  решения  и  инструменты  в 

отечественную  систему  образования,  включая  дистанционное  обучение  и  обучение  в 

режиме онлайн, доступные для всех желающих». 

Планирование  уроков  –  это  определение  перспективы  на  будущее.  Необходимо 

выстроить  уроки  в  определенной  системе,  увидеть,  как  мы  сможем  достичь 

запланированного  результата.  Учитель  должен  подготовить  оборудование  к  уроку, 

продумать  для  учащихся  предварительные  задания,  направленные  на  актуализацию 

необходимых для изучения нового материла знаний и умений. Но самое главное, у учителя 

появляется  возможность  провести  через  все  темы  идеи  всех  семи  модулей  обучения, 

сформировать у учащихся целостные представления и относительно завершенные способы 

деятельности.  

При  планировании  учитель  должен  обратить  внимание  на  следующие  аспекты 

урока:  на  учащихся  и  их  состояние,  то  есть  создать  коллаборативную  среду  –  согласно 

иерархии  потребностей  по  Маслоу;  максимальную  вовлечённость  учащихся  в  процесс 

обучения;  уважение  детей  и  взаимоуважение;  сотрудничество,  дружелюбие,  общение, 

диалогическое обучение. 

На уроках необходимо внедрение методов  критического мышления. Целью данной 

технологии  в  образовании  является  развитие  мыслительных  навыков  учащихся, 

необходимых  не  только  в  учебе,  но  и  в  обычной  жизни  (умение  принимать  взвешенные 

решения,  работать  с  информацией,  анализировать  различные  стороны  явлений  и  т.п.).  У 

учащихся  сформируется  умение работать в сотрудничестве, приобретут навыки работы с 

информацией, умение её интерпретировать, научатся  применять полученную информацию 

в жизни, повысить мотивацию к учению.  Развивая мышление учеников, моя цель – научить 

думать  учащихся  критически,  уметь  анализировать,  делать  выводы,  оценивать. 

«Критическое  мышление  всегда  стремится  к  знанию,  ибо  все  связующие  мысли, 

выстраивающиеся  в  нить  размышления  и  рассуждения,  опираются  на  известное  знание, 

опыт  и  «заглядывают»  в  неизвестное.  Диалог  на  уроке,  а  в  большей  степени 

исследовательская 

беседа, 

способствует 

развитию 

критического 

мышления 

школьников. Критическое 

мышление 

всегда 

обозначает 

определённую 

степень 

уверенности,  но  уверенности,  основанной  на  фактах,  причём  в  умственном  процессе  под 

фактами,  относящимися  к  делу,  мы  разумеем  те  черты,  которыми  пользуются  как 

доказательствами при выводе заключения или образовании решения» (Д.Дьюи). Обучение 

критическому мышлению на уроке можно разделить на три стадии: стадию вызова, стадию 

осмысления  и  стадию  рефлексии.  На  стадии  вызова  можно  использовать  стратегию 

«Мозговой  штурм», «Мозговую  атаку»,  «Корзина  идей».  Чтобы  вовлечь  учащихся  в 

активную  деятельность,  важно  показать  значимость  ответа  при  каждого  ученика.  Для 

осмысления  материала  я  применяю  «Инсерт»,  таблицу  «Знаю.  Хочу  знать.  Умею», 

«Кластер».  При  оценивании  полученных  знаний    учащиеся  смогут  обменяться  мнениями 

при  помощи  тонких  и  толстых  вопросов,  самостоятельно  составить  схему  фишбоуна, 

поразмышлять над своими достижениями в усвоении материала, оценить свои собственные 

знания и определить объем  полученных знаний, осмыслить тему урока. Учащимся можно 

написать  рефлексию  по  уроку,  «Синквейн»  по  теме  урока.  В  плане  современного  урока 

необходимо максимально отразить внедрение и применение новых подходов в обучении. 

 

предмет: ЕСТЕСТВОЗНАНИЕ 

дата:  

класс: 5 

~ 

259

 ~ 

 

жүктеу/скачать 6,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: