Ізгілік (жақсылық) - игілікті жасауға, сақтауға және нығайтуға бағытталғанның бәрі Зұлымдық (жамандық) – игілікті құрту, бұзу Мейірімділік – өзге адамға рақымдылықты, қамқорлықты, жанашырлықты, сүйіспеншілікті білдіру Парыз, борыш - адамды өз болмысын адамгершіліктік құндылықтарға сай қалыптастыруға мәжбүрлейтін, ол үшін ішкі міндетке айналған рухани қажеттілікті бейнелейтін этикалық категория. Ар-ұждан – адамның өзінің мінез-құлқысына, сезімдеріне, ойларына және өзге адамдардың іс- қылықтарына, пікірлеріне ізгілік және зұлымдық тұрғысынан ішкі баға беруге қабілеті Абырой – адамның өзі-өзін сыйлауда көрініс табатын, өзінің «Менін» аса жоғары, асқақ, әр дәрежеде қадір тұтып қастерлейтін сезімі Намыс – адамның өз абыройын сезуін ақыл-оймен ұштастырып, сана деңгейінде игере білуі
Моральдың пайда болуы туралы тұжырымдамалар
Діни тұжырымдама: Құдай адамзатқа моральдық ережелер жүйесін берген Натуралистік тұжырымдама: адамның табиғи қажеттіліктері –моральдың пайда болу негізі. Әлеуметтік-тарихи тұжырымдама – мораль алғашқы қауымдық қоғамда ру- тайпа ішіндегі қарым-қатынастарды реттеу үшін пайда болды
Христиан діні мен исламға ықпал еткен иудаизмнің этикалық құндылықтары(«Көне Өсиеттегі» Моисейдің 10 қағидаларынан алынған),
Құдай саған берген жер үстіндегі өмірің ұзақ болуы үшін әкең мен анаңа құрмет көрсет
- Өлтірме
-Заңсыз жыныстық қатынастарға түспе
- Ұрлама
- Жақын адамның үстінен жалған арыз айтпа
- Жақын адамның үйін, әйелін, құлын, күңін, өгізін, есегін, еш нәрсесін өзіме тартып алсам деп тілеме
Этикалық ілімдердің тарихи типтері
2. Натуралистік-прагматика-лық тип: «пайда» және «игілік» мінез-құлық пен іс- қылық моральдылығының өлшемдері деп танылады. Сондағы пайда туралы түсі-ніктер әртүрлі
