Абу Насыр ибн Мухаммед әл-Фараби (870-950) «Қайырымды қаланың тұрғындары туралы трактат» Фәлсафа дәстүріндегі этикалық өлшем Фарабидің этикалық құндылықтар туралы ілімі
Әл Фараби құндылықтар әлемін қайырымды қаладан іздейді: «өзара көмектесу мақсатын қойған қала қайырымды қала болып табылады…» Әл Фарабидің қайырымды қала туралы ілімі Барлық қалалардағы бақытқа жету мақсатымен бір-біріне көмектесіп отыратын халық – қайырымды халық. Егер халықтар бақытқа жету мақсатымен бір-біріне көмектесіп отыратын болса, бүкіл жер жүзі осылайша қайырымды болмақ»
Жүсіп Баласағұнның пікірінше, төрт құндылық– әділет, дәулет, қанағат, ақыл бір -бірімен үндескен жағдайда ғана ел бақытқа жетеді
– 1070 жж.
Жүсіп Баласағұн Жүсіп Баласағұнның құндылықтар жүйесі Жүсіп Баласағұнның “Құтты білік” поэмасында өзінің әңгімелерін айтатын төрт кейпкерлер: Елбасы Күнтуды Елік - Әділеттің рәмізі Айтолды уәзір – Бақ-дәулеттің рәмізі Өгдүлміш - Парасаттың рәмізі Оғдұрмыш Қанағаттың рәмізі Баласағұнның пікірінше, мемлекетті дұрыс басқару үшін қара қылды қақ жаратындай әділ заң болуы керек
Қазақ халқының экзистенциалдық (тіршіліктің) құндылықтары
«Жеті қазына» 1. Ер жігіт 2. Сұлу әйел 3. Ілім - білім 4. Жүйрік ат 5. Құмай тазы 6. Қыран бүркіт 7. Берен мылтық «Жеті ырыс»: 1. Адамның ақыл - ойы, санасы. 2. Денсаулық. 3. Ақ жаулық (ердің жары). 4. Бала (өмір жалғасы). 5. Көңіл (көңіл мен пейіл кең болса, ынтымақ, береке орнайды). 6. Жер («Жерсіз – ел тұл, ерсіз – жер тұл»). 7. Ит.
«Рухани жаңғыру» контекстісінде қазақ мәдениетінің құндылықтық бірегейленуі
