● жас және әлеуметтік нормалармен салыстырғанда кәсіби дамудың баяулауы
● кәсіби дамудың дезинтеграциясы
● төмен кәсіби ұтқырлық
● кәсіби дамудың жекеленген буындарының үйлесімсіздігі
● кәсіби қабілеттердің, кәсіби ойлаудың әлсіреуі
● бұрмаланған кәсіби даму
● тұлғаның деформациясының пайда болуы (эмоционалды шаршау және қажу, бұзылған кәсіби позиция)
● кәсіби ауру немесе еңбекке қабілеттілікті жоғалту салтарында кәсіби дамудың тоқтауы
Деформациялар
Өнімділік Бейімделу қабілетін төмендетеді Тұтастықты бұзады
КӘСІБИ ДЕФОРМАЦИЯ ТҮРЛЕРІ
Жалпы-кәсіби – нақты кәсіп қызметкерлеріне тән өзгерістер (мысалы, полиция қызметкері әрбір кездескен адамды ықтималды қылмыскер ретінде қарастыралы);
Арнайы – нақты мамандандыру қызметкерінде пайда болатын деформациялар (мысалы, жұмысында аса қажет болатын заңгерлердің айлакерлігі);
Кәсіби-типологиялық – тұлғға жұмыстың бірқатар психологиялық ерекшеліктерін жапсыру (мысалы, компания басшысының тобырмен жұмыс істеу қабілеті);
Жеке-дара – кез келген кәсіп өкілдерінде көрінуі мүмкін деформациялар және кәсіби сапалардың белсенді дамуымен туындайды (мысалы, жоғары жауапкершілік сезімі кез келген кәсіп қызметкеріне тән болуы мүмкін) .
Кәсіби деформацияның алдын алу үшін не істеу керек?
Үздіксіз психологиялық-педагогикалық білім алу
Психологиялық босаңсу, жеңілдеу, релаксация Өзін-өзі реттеу - мінез-құлықты, эмоцияларды, әрекеттерді басқару
Шығу жолы
Шығармашылық тұрғыда өзін-өзі жүзеге асыру Кәсіби міндеттерді кеңейту Қарым-қатынастың әртүрлі аясы
Эмоционалды қысымды түсіру, мазасыздану, алаңдаушылық, шаршау, апатия күйінің деңгейін төмендету
Эмоционалды
Өзіндік кәсіби іс-әрекетін қайта қарастыру, өз жұмысына деген жағымсыз қатынасты жою, педагогтің позитивті бейнесін қайта құру-қалыптастыру; өзін-өзі түсінуді және өзін-өзі қабылдауды жақсарту
Мағыналық (рационалды)
Кәсіби әрекеттердің стереотиптерін жою, жұмыста мінез-құлықтың жаңа, адаптивті және нәтижелі формаларын меңгеру