Профессора рузуддинова
Дидактикалық-ақпараттық блок
жүктеу/скачать 1,57 Mb.
|
әдістемілік кешен 2023 қазақ тілі Қалиева Б
| 5.5. Дидактикалық-ақпараттық блок
Орталық Қазастанда орналасанқан Жезқазған аймағы — түсті металлургияның орталығы. Зерттеуші ғалымдар — Қ.Сәтбаев пен Ә. Марғұлан, Н. Валукинский мен геолог С. Боллды еңбектерінде адамдардың қола дәуірінде осы өңірден миллион тоннадай мыс кенін өндіргені айтылады. Қазіргі Жезқазған жерін жайлаған сақтарды үлкен тайпа сы — массагеттер мыс пен алтынды өндіріп, мыстан қару-жара жасағандары туралы дерек бар. Ағылшындар 1907 жылдан бастап алашы шахталарды азып, 1913 жылы Қарсабай зауытын салуға кіріседі. Орталық Қазақстан - республикамыздағы су жетіспейтін аймақтардың бірі, теңіздерден қашық жатуымен бірге ірі өзендері де жоқтың қасы. Бірақ минералды ресурстарға бай аймақтың бірі. Сарыарқа жері пайдалы қазбалардың көмбесі десе де болады. Мұнда- көмір, темір кені, мыс, марганец, алтын, күміс, мұнай жөне т.б. пайдалы қазбалар кездеседі. Орталық Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайының қолайлылығы орталықта орналасуында, яғни барлық экономикалык аудандармен шектеседі. Пайдалы қазба кен орындарына жақын орналасқан, аумағы транзит жолының үстінде және көлік қатынасы жақсы дамыған. Аудан шекарасының басқа республикалармен шектеспеуі ауданның сыртқы байланысының дамуына, ал климатының қуаң болуы ауыл шаруашылығын өркендетуге қолайсыз әсер етеді. Климаты шұғыл континенталды, қысы суық, боранды желдер жиі болып тұрады. Жылдық түсетін жауын-шашын мөлшері шамамен 250 мм. Вегетациялық кезеңнің ұзақтығы 160 күн. Осындай агроклиматтық жағдай ауыл шаруашылығының салаларын дамытуға кері әсерін тигізуде 1-тапсырма. Жақша ішіндегі сөздердің қажеттісін дұрыс тұлада қойып, жаз. 1. Орталық Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайы (пайдасы, олайлы, тымды). Ол орталықта (шоғырлану, өндіру, орналасу). 2. Пайдалы қазба кен ( жер, зауыт, орын, ) жақын орналасқан. 3. Қазіргі Жезқазған жерін жайлаған сақтардың үлкен тайпасы — массагеттер мыс пен алтынды (шыару, өндіру, жасау), мыстан қару-жарақ жасаған. 4. «Қазамыс» — әлемдегі ірі күміс өндіруші болып (шығу, табылу, игеру). жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|