Программа собирания словарных материалов для составления диалектологического атласа русского языка, М., 1945
тəжірибесінің ғылымға енгеніне көп болған жоқ
жүктеу/скачать 6,73 Mb. Pdf көрінісі
|
Географиялық лингвистика
- Бұл бет үшін навигация:
- Жильерон мен Эдмон. Кейін "Жалпы славян тілдерінің лингвистикалық атласы", "КСРО-дағы түркі тілдердің диалектологиялық атласы" секілді бірнеше атлас
| тəжірибесінің ғылымға енгеніне көп болған жоқ.
"Францияның лингвистикалық атласы" деген атпен тұңғыш ұлттық атласты құрастырғандар - Жильерон мен Эдмон. Кейін "Жалпы славян тілдерінің лингвистикалық атласы", "КСРО-дағы түркі тілдердің диалектологиялық атласы" секілді бірнеше атлас дүниеге келді. Қазір "Европаның лингвистикалық атласына" деректер жиналып жатыр. Жайықтың батыс бетіндегі қазақтардың тілі де осы атласта қамтылатын болғандықтан, бұған қазақ тілінің мамандары да қатысып отыр. КСРО-да Л. Г. - ның дамуы Орыс диалектологиясының дәстүр не нег зделген. 1903 жылы А. А. Шахматовтың бастамасымен Мәскеу диалектологиялық комиссиясы құрылды, ол 1915 жылы "Еуропадағы орыс т л н ң диалектологиялық картасының тәж рибес "шығарды. Бұл шығыс славян т лдер н ң диалект лер н лингвистикалық картаға түс руд ң алғашқы тәж рибес болды, онда осы диалект лерд ң ж ктелу мен топтастырылуы ұсынылды және орыс т л н ң диалект л к бөл ну н ң шекаралары ұсынылды. Кеңест к Л.Г. - ның одан әр дамуы Мәскеудег Р. и. Аванесов пен оның шәк рттер н ң жұмыстарымен, сондай-ақ Ленинградтық лингвогеографтардың жұмыстарымен байланысты (В. М. Жирмунский, Б. А. Ларин, ф. п. Филин және басқалар). Кеңест к Л.Г. - ның жалпы ережелер "лингвистикалық география теориясының мәселелер " (1962) к табында келт р лген. 1975 жылы КСРО "Еуропаның лингвистикалық атласы" халықаралық ұйымына (Италиядағы орталық) қосылды. Еуропаның барлық елдер н ң лингвистер барлық еуропалық т лдерд (КСРО-да Шығыста Оралға дей н және оңтүст кте солтүст к Кавказға дей н) қамтитын осы атласта туыстық және туыстық емес, типологиялық жағынан әр түрл жұмыс стейд . Материалдарды жинау үш н ек сауалнама жасалды: б реу — ономасиологиялық, ек нш с т л жүйес н ң барлық деңгейлер н қамтиды. "Еуропаның лингвистикалық атласының" ек саны жарық көрд (1983-86). Лингвистикалық географияның б рнеше мамандандыру бағыттары бар: т ларалық, ек т л арасындағы т лд к шекаралардың географиясы зерттелген кезде, әс ресе б р-б р мен тығыз байланысты емес (мысалы, ғасырлар бойы Мозель, Лотарингия және Эльзастағы француз-нем с т лд к шекарасы; ХХ ғасырдың ортасында ресми түрде бек т лген Бельгия т лд к шекарасы; Швейцариядағы француз-нем с т лд к шекарасы (Рештиграбен) және т.б. белг л б р грамматикалық, лексикалық және т. б. аумақтық таралуын зерттейт н т л ш л к бағыт. диалект л к континуумды құрайтын белг л б р т лд ң немесе б р-б р мен тығыз байланысты т лдер тобының диалект лер ндег элементтер. Бұл жағдайда лингв. геогр. диалектография мен диалектологиямен тығыз байланысты. 1 Лингвистикада алғаш рет әртүрл фонетикалық, грамматикалық және лексикалық құбылыстарды картаға түс руд белсенд қолдана бастады; 2 изоглосс (картада көрсет лген т лд ң белг л б р құбылысының таралу аймағы) ұғымын енг зед "Лингвистикалық география" мектебі |