Ниет
Нәтиже
(28)
Our dear old queen
Our queer old dean
Наша добрая старая королева
Наша странная дряблая королева
(29)
You have Missed all my history lectures
You have hissed all my mystery lectures
Вы пропустили мои лекция по
истории
Вы происторили мои лекция по прописке
(30)
Drink is the curse of the working class
Work is the curse of the drinking class
Пьянка – проклятье рабочего класса
Работа – проклятье пьющего класса
(31)
You have wasted the whole term
You have tasted the whole worm
Вы прогуляли весь семестр
Вы просеменили весь прогул
Тілдік қателердің ішінде кейде дұрыс қолданылмаған сӛздер ерекшеленін тұрады.
Мұндай қателерді аллигатор және аллегория деген сӛздерді шатастыратын Шериданның
«Бәсекелестер» пьесасының комикалық кейіпкері Мадам Малапроптың есімінен келіп
шыққан малапропизмалар деп аталады. Бірқатар зерттеушілер сӛйлесім әрекетінің жасалу
процесінің сӛйлеуді қабылдау процесіне ұқсас бейнелілігі жайында жазып жүргендіктен,
тілдік қателер аясында сӛйлеуді қабылдаудағы қателер проблемасын да қарастырған
орынды болып табылады.
Жаңылыс жазылған сӛздермен қатар сӛйлеуді қабылдауда кездесетін қателер де
кездеседі: «жаңылыс есту» (ослышки). Тілдік қызметте жаңыылыс есту бір сӛздің шегінде
дыбысты шала естумен де (32) және сӛздер аралығында дыбыстар тіркесін (33) дұрыс
естімеумен де байланысты болуы мүмкін.
(32) икра > игра – тал > дал; хал >қал.
(33) – Ты кто такой? – Я писатель-прозаик. – Про каких таких заек?
Кідіріске келетін болсақ, сӛйлемде 40-50%-ке дейін орын алады, әрі оның
жартысынан кӛпшілігі грамматикалық бӛліктердің (синтагмалар арасында) табиғи
шегінде орын алады. Сӛйлеу бӛліктерінің кӛпшілігі 6 сӛздің кӛлемінен аспайды. Айталық,
Жаңа жеккен ат// басымен алысты.- Жаңа жеккен ат басымен// алысты. Как удивили
43
его// слова брата – Как удивили его слова// брата. Алғашқы сӛйлемде ат сӛзінен кейін
кідіріс жасалғанда, аттың ӛз басымен алысты деген мағынаны түсінеміз. Ал басымен
деген сӛзден кейін кідіріс жасалғанда, біреудің ат басымен алысып жатты деген мән
ұғынылады.
Жалпы алғанда, тілдік қателер фонологиялық, морфологиялық, просодиялық,
семантикалық, синтаксистік секілді тілдік деңгейлердің болу заңдылығының дұрыстығын
растайды және сӛйлесім әрекетінің жасалуында адам бұл деңгейлердің бірліктеріне
сүйенеді деген фактіні дәлелдейді.
Достарыңызбен бөлісу: |