Пунктуациясы



Pdf көрінісі
бет45/107
Дата08.12.2022
өлшемі1,06 Mb.
#55756
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   107
Байланысты:
Пунктуациясы

 
120-жаттығу. Көркем шығармалардан лепті сөйлемнің әр түріне үш 
мысалдан теріп, кестені толтырыңыздар. 
Одағайдың 
көтеріңкі 
дауыспен 
айтылуы 
арқылы 
Ұран, 
үндеу 
мәнді 
сөйлемдер 
арқылы 
Қаратпа 
сөздің 
көтеріңкі 
дауыспен 
айтылуы 
арқылы 
Бұйрық, 
тілек, өтініш 
мәніндегі 
бұйрықты 
сөйлемдер 
арқылы 
Ішінде 
сұраулы 
сөйлем жасайтын 
элементтері 
бар, 
бірақ ерекше бір 
сезіммен айтылған 
сөйлемдер арқылы 
Ма, ме, ба, бе, па, 
пе 
шылаулары 
бар, 
сәлемдескенде 
айтылатын 
сөйлемдер 
арқылы 
 
 
 
 
 
121-жаттығу. М.Мақатаев, М.Шаханов, Қ.Мырзалиев туындыларынан 
лепті сөйлемі бар шумақтарды келтіре отырып, не себепті қойылғанын 
анықтаңыздар. Әр ақынның екі өлеңін алып талдаңыздар. 
Көп нүкте, оның қойылатын орындары 
 
Көп нүкте – белгілі бір себептермен ойдың аяқталмай қалғандығын немесе 
асығып-аптығып 
сөйлеуге 
байланысты 
айтылмақшы 
ойдың 
толық 
айтылмағандығын білдіру үшін қойылатын тыныс белгісі. 
КӨП НҮКТЕ 
Қойылатын орындары 
Мысалы 
Алынған дәйексөздің арасынан сөйлем не 
сөздер қалдырылған жағдайда 
Қол еңбектің органына айналумен бірге, өзі де 
еңбек процесінде жетіліп дамиды: «... қол 
еңбек органы ғана емес, ол сонымен қатар 
еңбектің жемісі де». (К.А.) 


58 
Жазушы айтып келе жатқан оқиғаның 
жалғасын созбай тоқтатқан жағдайда 
Кім біледі, бұл түнгі жортуылдар әлі қаншаға 
созылар еді, егер де мына бір жағдай 
болмаса... (Ш.А.) 
Айтып келе жатқан ойға кенет, тосын, 
күтпеген не алшақ жатқан нәрсе қосылып 
кетсе, оның алдынан қойылады
Сол жылы қызылшадан көп өнім алдық. ... 
Жарықтық балажан еді ғой. 
Сөйлеушінің белгілі бір себептермен (ентігу, 
тұтығу, асып-сасу т.б.) сөздерін, ойын бөліп 
айтқанда 
– Мен ұл туған жоқ ... тек, осы қызым ... 
Ақбалам болмаса ... – деп Сүйеу үйде, түзде 
бірдей мақтанатын. (Ә.Н.) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   107




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет