«Қр азаматтық құқығы (жалпы бөлімі)» пәнінен Атырау 2019ж

Басталуы немесе өтуі белгілі бір құқықтық салдар туғызатын уақыт кезеңі немесе уақыт мезеті азаматтық құқықта мерзім деп аталады.

Мерзім азаматтық айналымды реттейді, оның қатысушыларын тәртіпке келтіреді; азаматтық құқықтың әр түрі субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін деркезінде қорғауды қамтамасыз етеді. Өзінің заңдық табиғаты бойынша мерзім-бұл заңдық факт, заң онымен белгілі бір заңдық салдардың тууын байланыстырады.

Мерзімнің түрлері:

• 
  Азаматтық құқықтарды жүзеге асыру мерзімі;
  
• 
  Субъективті құқықтардың қолданылуы мерзімі;
  
• 
  Тиім салатын мерзім;
  
• 
  Кепілдік мерзімі;
  
• 
  Шағымданы мерзімі;
  
• 
  Азаматтық құқықтық міндеттерді орындау мерзімі;
  
• 
  Азаматтық құқықтарды қорғау мерзімі;
  

Талап қою мерзімі ниституты негізгі үш міндетті атқарады: азаматтық айналымның тұрақтануына, оның қатысушылары арасындағы екі ұштылықты жоюға, азаматтық құқықтарға қатысты олардың арасында туатын дауларды тездетіп шешуге жәрдемдеседі (азаматтық құқықтық қатынастарға айқындық және жүйелік енгізеді); соттардың іс бойынша объективтік шындықты анықтауын жеңілдетеді, сөййтіп осы арқылы дұрыс шешімдер шығаруға жәрдемдеседі; шарттылық тәртіптің нығайуына қызмет етеді, шарттағы талаптардың белсенділігін ынталандырады және міндеттемелердің орындалуына өзара бақылауды күшейтеді.

Қазақстан Распубликасының Азаматтық құқығында талап қою мерзімінің екі түрін ажыратады:

• 
  Жалпы мерзім
  
• 
  Арнайы мерзім