Р. Б. Лесбекова педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент
Арқа бұлшық етіне массаж жасау
жүктеу/скачать 4,81 Mb. Pdf көрінісі
|
| Арқа бұлшық етіне массаж жасау. Омыртқа жотасының ма-
ңындағы бұлшық еттер нығыздығымен, тығыздығымен белгілі болса, екі қапталды еттер жылжымалы қасиетімен көзге түседі. Арқа бұлшық еттерінің үстіңгі қабатында трапеция тәрізді және жалпақ бұлшық еттер, ал тереңінде ұзын бұлшық ет орна- ласқан. Олардың ерекшелігі, бәрі де сүйекке жабысып қалған, сон дықтан тартып жоғары көтеру мүмкін емес. Қан тамырлары мен жүйке талшықтары бір-бірімен айқасып, араласып, байланысып жатады. Ғалымдардың айтуынша, арқаға ерсілі-қарсылы, ағып жатқан лимфа тамырлары бар. Сондықтан массаж жасағанда қолды төменнен жоғары, жоғарыдан төмен жүргізе беруге болады. Массаж жасау үшін адамды етбетінен жатқызады, екі қол екі жанында, басы аласа жастықта, іштің астына жастық немесе білік салып қояды. Сонда арқаның еттері толық босаңсиды. Массажды бастағанда алдымен теріге, содан соң бұлшық ет- терге тиіседі. Ақырын, үстіртін бір-екі сипағаннан кейін, алақан- ды батырыңқырап, тереңдеп сипайды. Мықыннан, сегізкөзден ба- стап жоғары жылжыған қол иықтан асып тоқтайды. Ал одан кейін жанынан сипай отырып қолтыққа жеткізеді, төмен жылжығанда шапқа дейін келеді. Сонымен массаж жасағанда арқаның барлық бұлшық еті қамтылады. Арқада сипаудың барлық әдісі қолданылады (тарақ тәрізді, тырма іспетті, т.б.). Мұнда ысқылаудың бірнеше түрі, жұмсарту, дірілдету, соққылау, т.б. бәрін жасауға мүмкіндік бар. Тек мойын- ға жақындағанда, қолтық астын өте нәзік, жеңіл массаждау керек, өйткені онда жүйке талшықтары жиі орналасқан. Ысқылағанда, жұмсартқанда ұзына бойы, көлденең бағытта жоғары-төмен қозғалады. Қажеттігіне байланысты әрбір бұлшық етке жеке-жеке мас- саж жасайды. Мысалы, трапеция тәрізді бұлшық ет терінің ас- тын да ғана орналасқан. Оны массаждау ешбір қиындыққа түс- пей ді. Әрбір қимыл сол бұлшық ет талшықтары бойымен жүріп 71 отырады. Ол үшін анатомиялық бұлшық еттің басталатын және бекінетін жері білу керек. Ал көкірек ішінде орналасқан мүшелерге де массаждың тигі- зер пайдасы көп. Арқа бұлшық етін массаждағанда, әсіресе, ты- ныс жолдары өзіне көп әсер алады. Мысалы, бронхы, өкпе қа бын- ғанда, туберкулез ауруларына массаждың пайдасы айтарлықтай. Қабырғааралық аймаққа әсер еткенде саусақтардың ұшымен тырма секілді әдісті қолданып сипайды, ысқылайды, штрих- тау әдісін жүргізеді. Кеудеге массаж жасағанда оны тыныс алу жаттығулармен үйлестіреді. Бұл тәсілді 3-4 рет қайталайды. Арқа бұлшық етінің ішіндегі ең ұзыны – желкеден құйымшыққа дейін, омыртқа жотасының екі жағында білеуленіп созылып жатқан – ұзын бұлшық ет. Ол барлық өн бойымен омыртқа жо- тасына және қабырғаларға жабысып қалған. Бұлшық ет арқаны қозғауға, әсіресе, артқа қақайтуға үлкен күш береді. Сондықтан осы бұлшық етке берілетін массаждың түрі де күштірек, көбінесе жұмсарту (жоғарыдан төмен және төменнен жоғары) түрінде бо- лады. Оны тек желке тұсында бәсеңдетеді. Массаж алақанмен орындалады. Жалпақ бұлшық ет жоғарғы жағы трапеция тәрізді етпен жа- былады, ал негізі бөлігі терінің астында орналасқан. Ол бесінші, алтыншы кеуде, барлық бел, сегізкөз омыртқаларынан, мықын қырынан басталып, төменгі төрт қабырғаны қоса алып, иықтың үстіне дейін созылады. Осы бұлшық етті массаждағанда кеуденің ортасынан сегізкөзге дейін жеткізеді. Жалпақ бұлшық еттің қыры қолтық астандағы ойыққа сәйкес келеді, сондықтан оны қамтып ұстау оңай. Бұлшық еттің талшықтарының бойымен белден ба- стап иыққа дейін массаж жасайды. Бас бармақ омыртқа жотасын жағалай жоғары кеуде омыртқасының тұсына дейін, ал басқа саусақтар, қолтық астынан кеткен сызықтың бойымен жылжиды. Осы жолмен сипайды, ысқылайды, жұмсартудың бірнеше әдісін қолданады. Сонымен арқа бұлшық еттеріне жеке-жеке немесе бәріне бірдей массаж жасауға болады. Омыртқа жотасын жағалай шыққан жүйке жүйесінің ұшта- рына арнайы тәсілдері қолданады. Ол үшін орталық сызықтан 2-3 см алшақ қойып, саусақтардың (1-2) ұшымен нығарлап 72 басады. Кейінгі жылдары нүктелі массажды осы аталған жерлер- ге жиі қолданып жүр. Есте ұстайтын бір жай – арқаға массаждың барлық түрін қол- данады дедік, бірақ екі жауырынның ортасына, бүйректің тұсына ұру, қағу, шапқылау, дірілдету, тәсілдерін абайлап, өте жеңіл түрде қоланады. Бұл маңызды шарт. жүктеу/скачать 4,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|