Ќр денсаулыќ саќтау министрлігі
«С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ
жүктеу/скачать 0,6 Mb. Pdf көрінісі
|
15. жарықтың затпен әсерлесуі. ФЭК
- Бұл бет үшін навигация:
- Биологиялық нысандардың спектрлік сараптамалары
- Спектрофотометрия
| «С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КЕАҚ
НАО «КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д. АСФЕНДИЯРОВА» Биофизика курсымен қалыпты физиология кафедрасы Әдістемелік нұсқау 72-92 7 бетттің 3беті қараңғы разрядтар пайда болады және екінші реттік электрондық эмиссия – электрондардың ұшып шығу құбылысы өтеді. Соңғысы фотоэлектрондық көбейткіштерде (ФЭК) қолданылады. ФЭК-тің үлгісі 3 - суретте көрсетілген. Фотокатод К-ға келіп түсетін фотондар бірінші электрод (динодта) Э 1 фокустеледі де электрондарды өзгертеді. Екінші реттік электронды эмиссияның нәтижесінде бұл динодтан оған түскен электрондардан көп мөлшердегі электрондар ұшып шығады, яғни олар көбейеді. Келесі динодтарда да осылай көбеюдің нәтижесінде алғашқы фототоктан мыңдаған есе үлкен фототок пайда болады. 1- сурет. 2 – сурет. 3 – сурет. 4 – сурет. ФЭК-ті негізінен өте аз мөлшердегі сәулелер ағынын өлшеу үшін, дербес жағдайда кейбір маңызды биофизикалық зерттеулерде, өте әлсіз биолюминесценцияларды тіркеуде қолданады. Кескіндерді спектрдің бір облысынан екіншісіне түрлендіруге, сол сияқты кескіннің жарықталынуын күшейтуге арналған сыртқы фотоэффект құбылысына негізделген электронды-оптикалық түрлендіргіштер (ЭОТ) қолданылады. Қарапайым ЭОТ-тің үлгісі 4 - суретте көрсетілген. Жартылай жылтыр фотокатод К-да проекцияланған 1 объектінің жарықталынған бейнесі 2 электрондық түрге айналады. Э электродтың электр өрісімен күшейтілген және фокустелген электрондар люминесценттік экран L-ге түседі. Бұл жерде электрондар бейнесі катодолюминесценцияның әсерінен қайтадан жарық бейнеге 3 айналады.Медицинада ЭОТ ренгендік бейнелердің жарықталынуын күшейту үшін қолданылады, бұл адамның сәулелену дозасын біршама кемітуге жағдай жасайды. Биологиялық нысандардың спектрлік сараптамалары Жұтылу спектрлері көмегімен фотобиологиялық үрдістерді зерттеу әдістері абсорбциялық спектрофотометрия деп аталады. Спектрофотометрия (абсорбциялық) — спектрдің ультракүлгін (200-400 нм), көрінетін (400 – 760 нм) және инфрақызыл (> 760 нм) облыстарындағы жұтылу спектрлерін оқып үйренуге негізделген, ерітінділер мен қатты денелерді зерттеуге арналған физика-химиялық әдіс. Спектрофотометрия заттардың сандық және сапалық мөлшерін анықтау үшін, әртүрлі қосылыстардың құрылысы мен құрамын оқып үйрену кезінде кеңінен қолданылады. Жұтылу спектрлерін арнайы құралдардың – спектрофотометрлердің көмегімен алады. Спектрлік анализ — материяның сәуле шығарумен өзара әрекеттесуі кезіндегі спектрлерді, яғни электромагниттік сәуле шығару, радиация, акустикалық толқын спектрлерін, оқып үйренуге негізделген, обьектінің құрамын анықтауға арналған әдістердің жиынтығы. Негізінен атомдық және молекулярлық анализ болып бөлінеді, олар шығарылу спектрлері бойынша «эмиссиялық», жұтылу спектрлері бойынша «абсорбциялық», сол сияқты атомдық немесе молекулалық иондардың масса спектрлері бойынша «масса-спектрометриялық» болып бөлінеді. Атомдардың оптикалық спектрі бойынша спектрлік анализін 1859 жылы Г. Кирхгоф пен Р. Бунзен ұсынған. Оның көмегімен гелий Күнде Жердегіден бұрын ашылды. Әрбір химиялық элементтің атомдары қатаң түрде |