ХРОМОСОМАНЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ТИПТЕРІ

ХРОМОСОМАНЫҢ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ТИПТЕРІ

• Центромераның орналасуына байланысты хромосомалардың келесі түрлері ажыратылады:
• телоцентрлік (проксимальды ұшында орналасқан таяқша тәрізді хромосомалар центромерасымен);
• акроцентрлік (екінші иіні өте қысқа, көрінбейтін таяқша тәрізді хромосомалар);
• субметацентрлік (иіндерінің ұзындықтары бірдей емес, формасы L әріпіне ұқсайды);
• метацентрлік (V-тәрізді хромосомалар, иіндері тең);
• субакроцентрлік (иіндері тең емес).

• Метацентрлік хромосома (М)
• Субметацентрлік (Sm)
• Субакроцентрлік (Sа)
• Акроцентрлік (А)
• Телоцентрлік (Т)
• (М) типтегі хромосомаларды тең иықтар деп атайды.
• (Sm, Sa) типті хромосомаларды тең емес иықтар деп аталады.
• (A, T) типтегі хромосомалар шыбық тәрізді деп аталады.

Хромосома құрылысының типтері

• Ø телоцентрлік

• Ø акроцентрлік

• Ø субметацентрлік

• Ø метацентрлік

Метацентрлік хромосома

• Метацентрлік хромосома
• центромера тең ортасында орналасқан, екі иіндері де тең;
• Субметацентрлік хромосома
• хромосоманың центромерасы ортасынан төмен орналасқан, иіндерінің ұзындықтары бірдей емес;
• Акроцентрлік хромосома
• центромера хромосоманың бір ұшына қарай орналасқан, нәтижесінде бір иіні екіншісінен қысқа.
• Телоцентрлік хромосома
• Хромосоманың бір иіні ғана бар, центромера хромосомасының бір шетінде орналасады
•  

Хромосомалардың Денверлік жіктелуі

• 1960 жылы Американың Денвер қаласында адамның хромосомаларының алғашқы цитогенетикалық номенклатуралық жүйесі құрылды.
• Ол адамның цитогенетикасының қалыптасуының алғашқы кезеңдерінде хромосомаларды зерттеудің халықаралық стандарттауын қамтамасыз етеді. Олардың морфологиялық сипаттамалары алынды: мөлшері, формасы және центромерадан біріншілік тартылу жағдайы. Хромосомалар Романовский бояумен боялған.