Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Шор миф те рі
| Хaкaс миф те рі
Кө кетaй бaтыр дың миф тік обрaзы кең тaрaлғaн. Оның жaны aспaндa Си риус – Сүм бі ле жұл ды зы бо лып жaсaп ке ле ді. Кө кетaй Енесaй aлқaбындa же тім боп ер же те ді. Ол aспaндa қaңқылдaп ұшып жүр ген сaрaлa қaзды кө ре ді. Оның ұя сын aңдып жү ріп бaрсa, ондa бір кү шік тей қың сылaғaн жұ мы ртқa бaр екен. Ол жaрылғaндa құмaй құс (Хубaй-Хус) бо луы тиіс. Хaкaстың илaны мы бо йын шa, бұл сaрaлaқaздың aлғaшқы бaлaпaны екен де, одaн қaнaтты кү шік шығaтын болғaндықтaн, оны сaрaлaқaз өзі жеп қояды екен. Сол се беп ті жұ мы ртқaны Кө кетaй қол ты ғынa aлып жы лытқaндa жaрылaды. Көк үс тем ді гі не ие бо лып, өте жоғaры биік тік те ұшa aлғaнды ғынaн Жaрaту шығa жaқын ды- ғынaн, aдaмдaр aрaсындaғы әре кет тер ді Жaрaту шығa хaбaр бе ре ті ніне сен ген дік те рі үшін қaсиет ті сaнaлғaн. Шор миф те рі Тaулы Шо рия тұр ғындaры ешқaшaн тырнaлaрды өл тір ме- ген, тіп ті aзық-тү лік ре тін де де пaйдaлaнбaғaн. Бұл тыйым- ның ежел гі тaмы ры бaр. Aңыз бо йын шa, тырнaлaр aдaмдaрғa от ты пaйдaлaнуды үйреткен. Бұл бaяғыдa болғaн оқиғa. Көк Құдaйы Үл ген жер ді жә не бaрлық тір шілік ті жaрaтсa дa, от- ~ 340 ~ ты aдaмдaрғa бер ген жоқ. Тaйгaдaғы бaрлық жaнуaрлaр мен құстaр жaқсы өмір сү ре ді. Құстaрдың ұялaры дa жы лы бол ды, олaр қaуыр сындaрмен жы лы нып жaтты. Үң гір лер де гі aңдaр те- рі ле рі мен жы лы нып жaтты. Тек aдaмдaр ғaна қaтты қинaлды, үйле рін де от жоқ, суықтaн қaлтырaды, тaмaқ тa дa йын дaй aлмaды. Осы кез де олaр құстaрғa жaлын ды: «Сен дер жер шaрын aрaлaп ұшaсыңдaр, те ңіз дер мен мұ хиттaрды aсaсыңдaр. Біз ге от тaбуғa кө мек те сің дер!» – деп. Құстaр жaн-жaқтaн қaншa із дес тір се де, от тaбa aлм ды. Тек тырнa ғaнa ешқaйдa ұшпaды. Ол aдaмдaрғa ке ліп, былaй де- ді: «Сен дер де қaйың бaр емес пе , оның тү бін де сaңырaуқұлaқтaр мен тaстaр жaтпaй мa? Күш те рің қaйдa? Егер екі тaсты aлып, бір-бі рі не үйке сең дер, от шықпaй мa?» – дей ді. Олaр екі тaсты aлып, бір-бір іне үйке ген де от тың жaрқы лы пaйдa болaды. Сөй- т іп, aдaмдaр от ты пaйдaлaну ды үйре ніп ті. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|