23
жасалған тіркестерді сөз тіркестерінің қатарында қарамай, предикативті
конструкция немесе предикативті тізбек деп есептеп, бұларды сөз
тіркесінің синтаксисі емес, сөйлемнің синтаксисі деп тану керек деп
санайды.
М.Балақаев: “Сөйлемді сөйлемдік қасиеттеріне қарап, сөз тіркестерін
де өзіндік қасиеттеріне қарап танып, мысалы
жазық дала дегенді сөз
тіркесі деп танысақ,
атқа мінді дегенді әрі сөйлем, әрі сөз тіркесі деп қарау
керек”, - дейді
35
.
К.Аханов М.Балақаевтың пікірін теріске шығарып: “…бір ғана
құбылысты
(атқа мінді) әрі сөйлем, әрі сөз тіркесі деп қарау сөйлем мен
сөз тіркесінің жігін ажыратпауға, оларды бір-бірімен араластырып
жіберуге әкеп соғады
36
”, - деген пікір айтады.
36
Біздің ойымызша,
атқа мінді деген – сөйлем емес, сөз тіркесі.
Өйткені мұнда сөйлемге тән бастауыш, баяндауыштық құралымдық үлгі,
предикативтілік, модальділік, интонациялық қасиет жоқ, меңгерудің
бағыныңқы байланысына тән тәуелді септік тұлғасы бар.
Ал жоғарыдағы
жазық дала тіркесі тек сөйлем ішінде ғана сөз
тіркесі болады да, жеке тұрған кезде атаулы сөйлем болады. Мәселен,
Достарыңызбен бөлісу: