«развитие науки и инновации в современном мире: проблемы и перспективы»

158 
 
Қазіргі таңда кез келген елдің халықаралық бәсекеге қабілеттілігі елдің ұзақ 
мерзімді  дамуындағы  тұрақты  экономикалық  ӛсу  қарқынымен  анықталады, 
сонымен  қоса  қазіргі  экономикалық  жағдайда  жаңа  техника,  технологияның, 
ғылыми-техникалық  прогрестің  дамуына  байланысты,  инновациялық  даму  елдің 
қарқынды  дамуының  негізі  ретінде  үлкен  маңызға  ие  болуда.  Қазақстан 
экономикасының  бүгінгі  таңдағы  стратегиялық  мақсаты  –  инновациялар  негізінде 
бәсекеге қабілетті индустриялық кешенді қалыптастыру. Ұлттық экономикамыздың 
шикізаттық  экспорттық  бағытынан  арылуы  және  ӛнімдерді  ел  территориясында 
ӛндіру, ӛңдеу, яғни экономиканың нақты секторын дамыту ӛзекті мәселелердің бірі 
болып  табылады.  Сондықтан  да  инновацияларды  енгізу  арқылы  ғана  біз 
ӛнімділікті,  бәсекеге  қабілеттілікті  және  ұлттық  экономиканың  тұрақты  дамуына 
қол  жеткіземіз.[1]  Инновациялар  ұғымы  экономикалық  ғылымда  австриялық 
экономист  Й.Шумпетермен  кеңінен  қарастырылды:  инновация  –  бұл  белгілі  бір 
процеске  жаңаша  кӛзқарас,  экономика  және  адам  қызметінің  басқа  салаларында 
жаңа  ашылуларды  сәтті  қолдану  [2].  Жаңалық  пен  ғылымды,  технологияны, 
техниканы 
ӛндіріспен 
тығыз 
байланыстыру 
мақсатында 
Қазақстанда 
«Индустриалды-инновациялық  даму»  бағыты  кӛзделген.  Бүгінде  біз  үлкен 
мүмкіндіктері бар ел ғана емес, сол мүмкіндіктерді нақты жүзеге асырып отырған 
алып  мемлекетке  айналудамыз.  Мемлекеттің  бәсекеге  қабілетін  кӛрсететін  басты 
кӛрсеткіш  –  оның  экономикасы.  Экономиканың  бәсекеге  қабілетті  болудың  басты 
бағыты  –  индустриалды-инновациялық  экономика  құру  және  шикізаттық  емес 
секторды дамыта отырып, инновациялық процесстерге бет бұру.[3] 
          Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаевтың  «Жаңа  кезең  – 
жаңа экономика» атты мақаласында «Жаңа экономика кең тұрғыда  — бұл жоғары 
технологиялар,  ғылымды  кӛп  қажет  ететін,  барлық  салалар  мен  сегменттерде 
инновациялармен  каныққан  экономика.  Шикізаттық  және  индустриялық 
экономикадан  интеллектуалдық  ресурстарға,  ғылымды  кӛп  қажет  ететін  және 
ақпараттық  технологияларға  негізделген  осынау  сапалық  басқа  құбылысқа  кӛшу 
әлемдік шаруашылықтың барынша маңызды үрдістерінің біріне айналды», – деген 
сӛздері еліміздің бүгінгі күнінің даму бағытын сипаттайды. Сол себепті Қазақстан 
бәсекеге  қабілетті  экономиканың  үлгісін  таңдай  отырып,  негізгі  мақсаты  шикiзат 
бағытынан қол үзуге ықпал ететiн экономика салаларын әртараптандыру жолымен 
елдiң  тұрақты  дамуына  қол  жеткiзу,  ұзақ  мерзiмдi  жоспарда  сервистiк-
технологиялық  экономикаға  ӛту  үшiн  жағдай  жасау  болып  табылатын 
индустриялық-инновациялық стратегияны іске асыра бастады. [4] 
          Индустриалды  –  инновациялық  даму  ӛзектілігі  -  Индустриалдық  дамыған 
елдерде  экономиканың  нақтылы  секторы  кәсіпкерлікті  мемлекеттік  деңгейде 
дамыту  мақсатымен  индустриялық-инновациялық  іс-әрекеттерді  жандандыру 
мәселелеріне  үлкен  кӛңіл  бӛлінуде.  Сонымен  қатар,  кез-келген  елдегі 
индустриялық-инновациялық  белсенділіктің  негізгі  қозғаушы  күші  жоғары 
технологиялармен қаншалықты қамтамасыз етілетіндігімен анықталады.
 
          Индустриаландырудың  негізгі  мақсаты  –  қазіргі  уақытта  біздің  елімізде 
бәсекеге 
қабілетті 
ӛнімдерді 
ӛндіруге    негізделген 
жаңа 
ақпараттық 
технологияларды игеру, республикамыздың   индустрия  және ғылыми техникадағы 
әлеуетін дамыту. [5] 
Индустриалды-инновациялық  саясат  –  бұл  мемлекет  арқылы  бәсекеге 
қабілетті  тиімді  ұлттық  ӛнеркәсіпті  және  жоғары  технологиялар  индустриясын 
қалыптастыру  үшін  кәсіпкерлікке  қолайлы  жағдайлар  жасау  мен  оларға  қолдау 
кӛрсететін  шаралар  кешені.  Ӛнімнің,  тауардың  бәсекеге  қабілеттілігі  ең  алдыңғы 
орынға  шығып  отырған  бүгінгі  жаһандану  заманында  инновациялық  қызмет 

159 
 
шешуші  мәнге  ие.  Дамыған  елдердің  экономикасының  үздіксіз  алға  басуы 
инновациялық қызметті үнемі қолдап, қуаттайтын және ынталандыратын саясаттың 
арқасында  мүмкін  болып  отыр.  Бұл  саясат  ел  экономикасының  бұзып-жарып  алға 
шығуын  қамтамасыз  ететін  озық  технологияны,  басқарудың  жаңа  түрлерін, 
ғалымдар  мен  ӛнертапқыштардың  ойлап  шығарған  жаңа  дүниелерін  тез  ӛндіріске 
енгізіп отыруға бағытталған. 
Жалпы,  президентіміздің  ӛзі  тікелей  ендіріп  отырған  индустриалды-
инновациялық  саясаттың  басты  мақсаты  шикізаттық  бағыттан  бас  тартуға  ықпал 
ететін  экономика  салаларын  инновациялық  технологияларды  ендіру  жолымен 
мемлекеттің  тұрақты  дамуына  қол  жеткізу  екені  мәлім.  Елбасымыз  «Қазақстан 
жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты биылғы жолдауында еліміз 
мүмкіндігінше  тез  осы  жүйеге  кӛшу  керектігін  атап  ӛтеді.  Сонымен  қатар, 
«Қазақстан  –  2050:  Қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты»  атты 
стратегиясында  сервистік-технологиялық  экономикаға  ӛту  үшін  жағдай  жасау 
керектігін  де  айтқан  болатын.  Жалпы,  индустриалды-инновациялық  саясат 
бойынша  ӛңдеуші  ӛнеркәсіптер  және  қызмет  кӛрсету  салаларында  бәсекеге 
қабілетті  және  экспортқа  негізделген  тауарларды,  жұмыстар  және  қызмет 
кӛрсетулер ӛндірісін дамыту мәселесі ең бірінші орынға қойылады. 
Индустриялық-инновациялық  дамудың  2003-2015  жылдарға  арналған 
стратегиясының  негізгі  бағыттары  бойынша  елімізде  жұмыстар  жүргізіліп  келеді. 
Мемлекет жоғары технологиялы ӛндірістер қалыптастыруға, оның ішінде шетелдік 
те, салааралық та технологиялар трансфертінің тиімді жүйесін жасауға жәрдемдесу 
үстінде.  Сонымен  қатар,  жоғары  ғылыми-технологиялық  әлеуеті  бар  ғылыми-
техникалық  және  ӛнеркәсіптік  ұйымдар  мен  кәсіпорындар  желісі  бар  қалаларда 
қазіргі заманғы ғылыми және инновациялық инфрақұрылымды жасап, оның қазіргі 
заманғы  элементтерінің  қызметін  (технопарктер,  ұлттық  ғылыми  орталықтар, 
ғылыми-технологиялық  аймақтар  және  c.c.)  қолдауда.  Индустриядан  кейінгі 
экономика  тұрғысынан  алғанда  озық  салаларды  дамытуда  қазіргі  ғылыми-
техникалық  әлеует  салаларын  пайдалану  мүмкіншілігі  біздің  елімізде  де  берілген. 
Қазақстан  қазірдің  ӛзінде  мына  салалардағы  әзірлемелер  негізінде  ғылымды  кӛп 
қажет ететін ӛндірістерді дамыту үшін белгілі бір ғылыми базаға ие, оның ішінде: 
биотехнологиялар  (ауыл  шаруашылығы  дақылдарының  жаңа  сорттары  мен 
жануарлардың   генотиптері,  бактериялар  штамдары  және  басқалары);  ядролық 
технологиялар;  ғарыштық  технологиялар;  жаңа  материалдар,  химиялық  ӛнімдер 
және  басқаларды  жасау.  Ғылыми-техникалық  және  ӛндірістік  ұйымдар  мен 
кәсіпорындардың 
инновациялық 
қызметін 
ынталандыруға, 
ғылым 
мен 
инновациялар  салаларына  инвестициялар  тартуға,  ӛнеркәсіп  пен  қызмет  кӛрсету 
саласына инновациялардың жылдамырақ енуіне бағытталған заң шығару базасы да 
елімізде  барынша  жетілдіріліп  жатыр.  Бұл  дегеніміз,  бізде  индустриалды-
инновациялық саясаттың алғышарты жасалып қойғанын кӛрсетеді. 
Президентіміздің  жемісті  еңбегінің  арқасында  еліміз  дамыған  50 
мемлекеттің  қатарына  қосылды.  Бүгінгі  таңда  Қазақстан  күрделі  экономикалық 
және  саяси  міндеттерді  табысты  шешуде  басқа  елдерге  үлгі  болатын  деңгейге 
кӛтерілді.  Ендігі  уақытта  Қазақстанның  бәсекеге  қабілетті  30  елдің 
кӛшбасшылығына  ұмтылуы  заңды  құбылыс.  Ӛйткені,  еліміздің  экономикалық 
әлеуеті  мен  қоғамдағы  саяси  тұрақтылық,  демократияның  дамуы  оған  мүмкіндік 
беріп  отыр.  ХХІ  ғасыр  білімнің,  ақпараттың  жаңа  технологияның  ӛрістеу  ғасыры. 
Білімнің,  ғылымның  бәсекеге  қабілеттілігі  бұл  күнде  кӛптеген  мемлекеттер  үшін 
кӛкейкесті мәселе болып отыр. Озық ғылыми-техникалық инфрақұрылымсыз және 
кәсіби  шеберлігі  жоғары  білімді  кадрларсыз,  жаһандану  талаптарына  сәйкес  даму 

160 
 
мүмкін  емес.  Осы  мақсатта  отандық  ғылым  мен  білім  беру  жүйесінің  алдында 
тұрған  басты  міндет  –  білім  мен  ғылымды  халықаралық  деңгейге  кӛтеру. 
Экономикамыздың жаңа даму кезеңіне ӛту процесі халық шаруашылығының нақты 
секторын, әсіресе, ең басты саласы болып табылатын индустрияны қайта құру мен 
дамытуда  маңызды  да  сапалы  ӛзгерістер  енгізумен  басталды.  Аталмыш  кезеңде 
индустриялық  ӛнімдер  ӛндірісінің  артуы  осы  сала  құрылымындағы  жағымды 
ӛзгерістермен  байланысты  болды.  Дәлірек  айтсақ,  мұнай,  газ,  қара  және  түсті 
металлургия  мен  азық-түлік  және  текстиль  индустриясы  ӛнімдерін  ӛндіру  және 
ӛңдеуге қатысты салалардың салмақ үлесі айтарлықтай мӛлшерде артты.[3] 
Жаңа  инновациялық  саясат  іске  асқаннан  кейін  келесі  нәтижелерді  күтуге 
болады: 
-  ӛндірістік  жүйедегі  ресурстарды  қолданудың  тиімділігін  арттыра  отырып, 
бәсекелік  артықшылықтың  ерекше  түрімен  ұлттық  экономиканы  жетілдіруде 
құрылымдық ӛзгерістер енгізу; 
- халықтың әл-ауқатын, ӛмір сүру деңгейінің жақсаруы. 
          Инновациялық  факторларды  ӛндіріске  енгізу  арқылы  жалпы  ішкі  ӛнім 
кӛлемін  тез  қарқынмен  дамыту  мүмкіндігі  пайда  болады  және  бұл  факторлар  ел 
экономикасының  дамуын  экстенсивті  бағыттан,  интенсивті  бағытқа  бет  бұруға 
жағдай 
жасайды. 
          Мемлекеттік  бағдарламаның  шеңберінде  2015  жылға  қарай  елдің  ІЖӚ  50 
пайызына қол жеткізу міндетіне қол жеткізу кӛзделген. Ол үшін басты үш бағытты 
атап  ӛткен  жӛн.  Ең  алдымен  –  индустриалдандыру.  Ол  жаңа  ӛндірістік 
қуаттылықтарды, ӛнеркәсіп пен агроӛнеркәсіпте қосылған құны жоғары ӛнімдерді 
жасауға  бағытталған.  Екіншісі  –  үдемелі  индустриалдандыру.  Бұл  дағдарыстан 
кейінгі  даму  және  Кеден  одағына  мүшелікпен  байланысты  жаңа  перспективалар 
жағдайында  ӛзіміздің  бәсекелік  артықшылықтарымызды  барынша  тиімді 
пайдалану. Үшінші міндет – инновациялық индустриалдандыру деп аталады.  
Елбасы  Нұрсұлтан  Назарбаев  «Нұр  Отан»  партиясының  12-съезінде  ел 
экономикасының алдағы бесжылдықтағы жедел индустриалды даму кезінде негізге 
алынатын жеті басым бағытын айқындап берген болатын: 
1. Агроӛнеркәсіп кешені; 
2. Құрылыс саласы; 
3. Мұнай ӛңдеу; 
4. Металлургия; 
5. Химия ӛнеркәсібі және фармацевтика; 
6. Энергетика; 
7. Кӛлік және телекоммуникация инфрақұрылымын дамыту[4]. 
Үдемелі  индустриялық-инновациялық  даму  бағдарламасын  жүзеге  асыруға 
арналған  кеңестің  қорытындысы  бойынша,  сонау  жылдары  дағдарыс  дауылы 
дамуға  кедергі  келтіріп,  экономиканы  тұралатып  тұрған  тұста  қолға  алынған 
индустрияландырудың  бергені  аз  емес.  Үкімет  те  Индустрияландыру  картасында 
межеленген 
бағдарламалардың 
нақты 
орындалуына 
баса 
мән 
беріп, 
кӛрсеткіштердің орындалуын қатаң қадағалаған. Нәтижесі де баршылық. Мәселен, 
индустрияландыру  бағдарламасы  жүзеге  асқан  4-5  жыл  ішінде  672  жоба  іске 
қосылыпты. Ең бастысы, 69 мыңға тарта жаңа жұмыс орындары ашылған. Сӛйтіп, 
жаһанды  жұмыссыздық  атты  құбылыс  жалмап  тұрған  тұста  Қазақстанның  осы 
саладағы  кӛрсеткіші  уыста  ұсталды.  Сонымен  қатар,  ӛткен  жылдар  ішінде 
индустрияландыру  арқасында  Қазақстанда  бұған  дейін  шығарылмаған  325  түрлі 
жаңа  ӛнімдер  ӛндірісі  игеріле  бастаған.  Бұл  да  индустрияландыру  саясатының  ел 
игілігіне айналғанының нақты кӛрінісі. 

161 
 
2015-2019  жылдарға  арналған  екінші  кезеңінде  Үкімет  нақты  басым 
салаларды  айқындау,  экспорт  бағдарын  арттыру,  бизнестің  қатысуын  арттыру, 
кластерлерді  дамыту  мен  ӛңірлердің  мамандануын  тереңдету  секілді  мәселелерге 
барынша  мән  берген. 
«Бірінші  бесжылдықта  негізінен  қолданыстағы 
кәсіпорындарды  жаңғырту  шаралары  жүзеге  асты,  сонымен  бірге  екінші 
бесжылдық  үшін  қуатты  салаларды  қалыптастыруға  ӛндірістік  негіз  қаланды.  Біз 
халықаралық  сарапшыларды  тарта  отырып,  қосылған  құн  тізбегіне  қатысты 
зерттеулер жүргіздік. 300-ден астам ӛнім сараланып, оның ішінде шикізаттық база, 
технология  мен  ӛндіріс  мүмкіндігінің  қолжетімділігі,  нарықтық  әлеуеті  мен 
экономикалық тиімділігі есепке алына отырып, 36-сы басым ретінде айқындалды», 
–  дейді  Индустрияландыру  Картасына  тікелей  жауапты  министр  Әсет  Исекешев. 
Жалпы  алғанда,  ағымдағы  жылы  Үкімет  индустрияландыру  аясындағы  700  млрд 
теңгені құрайтын 120 жобаны іске қоспақ. [3] 
Елбасының  сӛзіне  қарағанда,  2017  жылға  дейінгі  қабылданған  Мұнай  және 
газ секторын дамытудың кешенді жоспарына сәйкес, елімізде мұнай ӛңдеу 17,5 млн 
тоннаға, мұнай тасымалы 98 млн тоннаға жетуі тиіс. Газ ӛндіруді жылына 35 млрд 
текше метрге жеткізу міндеті де бар. Мұның барлығы экономика үшін аса маңызды 
салалар  екеніне  тоқталған  Елбасы  осы  бағытта  білікті  кадрларды  даярлаудың 
маңыздылығын  ерекше  атап  ӛтті.  Президенттің  айтуынша,  білікті  кадрлар  ең 
алдымен  индустрияландыру  сұранысының  талаптарына  жауап  беруі  тиіс.  Соған 
орай, Білім және ғылым министрлігі мен барлық ӛңірлер алдында білікті мамандар 
дайындау  міндеті  тұр. Қазірдің  ӛзінде  сұранысқа  ие  20  мамандық  пен  9  оқу  орны 
анықталған.  Түйіндей  айтқанда,  2015-2019  жылдары  жүзеге  асырылатын 
индустрияландырудың  екінші  кезеңі  экономиканың  теңдестірілген  құрылымын 
жасауға және жаңа жұмыс орындарын ашуға бағытталады. Соның ішінде, ҮИИД-2 
бағдарламасында  6  бағыт  бойынша  басымдық  беріліп,  негізгі  ӛзек  экономиканың 
теңдестірілген  құрылымын  жасауға  және  жаңа  жұмыс  орындарын  ашуға 
бағытталады. Жаңа жұмыс орындары елдің экспорттық әлеуеттін арттыратын қайта 
ӛңдеу  саласында,  макроэкономикалық  тұрақтылық  пен  оның  ӛсіміне  қаржылық 
негізді  қамтамасыз  ететін  дәстүрлі  шикізат  секторы,  инновациялық  және  қызмет 
кӛрсету  салаларында  ашылатыны  кӛзделіп  отыр.  Сонымен  қатар,  2015-2019 
жылдарға  арналған  Үдемелі  индустриялдық-инновациялық  даму  мемлекеттік 
бағдарламасы «Қазақстан-2050» Стратегиясы мен әлемнің 30 дамыған елі қатарына 
кіру мақсатының маңызды құралына айналатын болады. [3] 
        Республикада  индустриалды-инновациялық  стратегия  негізінде,  ӛңірлердің 
ішінде  бәсекелестік  қабілеті  жоғары  және  экспортқа  бейімделген  секторларды 
анықтау  арқылы,  жалпы  ӛңірлердің  дамуына  институционалды  қолдау  кӛрсету 
бүгін мемлекеттің негізгі мақсаты болып отыр.
 
          Жалпы  айтқанда,  ел  экономикасын  ӛрге  сүйрейтін  елімізде  әлеуметтік-
экономикалық жаңғыртудың басты бағытының бірі - индустриялдық-инновациялық 
даму  халықтың  әлеуметтік  жағдайын  жақсартуға  оң  ықпалын  тигізетіндігі  ақиқат 
[4]. 
                                                                          Әдебиеттер 
1.  А.Ж.Суйеубекова.  Қазақстан  Республикасының  индустриалды-инновациялық  даму 
жағдайы. / Интернет-ресурс. 
2. Шумпетер Й. Теория экономического развития. – М.:ЭКСМО, 2007, – 146 с. 
3. Д.Аязбеков. Қазақстанның индустриалды-инновациялық даму бағыты қатаң қадағалауда. 
/ Интернет-ресурс. 
4.  М.С.Бектепберген.  Қазақстан  Республикасының  индустриалды-инновациялық  даму 
стратегиясы. / Интернет-ресурс. 

162 
 
5.  Қазақстан  Республикасының  индустриалды-инновациялық  даму  тиімділігі./  Интернет-
ресурс. 
 
УДК 338.33 
ИНДУСТРИАЛИЗАЦИЯ И ЭКОНОМИЧЕСКИЙ РОСТ, ОСНОВАННЫЙ НА 
ДИВЕРСИФИКАЦИИ 
 
Таскынбаева С.М., Каратаева Ф.М. 
 
ЮКГФА, Шымкент, Казахстан 
 
Түйін 
Мақалада 2015 жылдағы Қазақстанның экономикалық дамуының негізгі қорытындылары 
мен экономикалық өсу қарқынының төмендеуінің себептері қаралған. Әртараптандыруға 
негізділген  индустрияландыру экономикалық өсудің жоғары қарқынға жетудің объективті негізі 
болып табылады. 
 
Summary 
The article discloses the main results of economic development of Kazakhstan for 2015 and the 
reasons for the slowing of economic growth rates. The objective basis for achieving high rates of economic 
growth is industrialization based on diversification. 
 
 «Профессиональная государственная служба и верховенство закона создают 
условия  для  реализации  комплекса  экономических  реформ  для  ускоренного 
формирования  среднего  класса.  Для  выхода  на  качественный  рост  и 
диверсификацию  экономики  мы  реализуем  программу  индустриализации.  Она 
является  своевременной  и  исключительно  необходимой  мерой.  Индустриализация 
–  не  только  инструмент  экономики,  но  и  важный  фактор  развития  государства  и 
формирования  среднего  класса.  Однако  индустриализация  и  обрабатывающий 
сектор  пока  не  стали  настоящими  драйверами  экономического  роста. 
Правительству надо с этим разобраться», – поручил Глава государства. 
По  мнению  президента,  имеются  перекосы  и  в  системе  господдержки 
сельского хозяйства.  
«Аграрному  сектору  из  бюджета  выделяются  колоссальные  средства  на 
субсидии  производства  продукции  отраслей  с  низкой  добавленной  стоимостью. 
Причем сельские производители почти не платят налогов. Сегодня важно развивать 
сектор  переработки  сельскохозяйственного  сырья  на  основе  новой  комплексной 
программы.  В  этом  плане  необходимо  приступить  к  реализации  порядка   10 
крупных  проектов с  участием  транснациональных  компаний  в  перерабатывающей 
отрасли.  Индустриализация  также  направлена  на  создание  рабочих  мест  через 
малый  и  средний  бизнес  и  развитие  экспортного  потенциала  страны»,  –  отметил 
президент. 
Выступая на брифинге, первый вице-премьер Бакытжан Сагинтаев напомнил 
о положении в стране в прошлом году. 
–  Прошедший  год  был  не  простым,  –  отметил  он.  –  Мы  с  вами  оказались 
свидетелями неблагоприятных событий, которые «штормили» мировую экономику. 
Непростая экономическая ситуация, сложившаяся у основных торговых партнеров 
Казахстана, – в России и Китае – отразилась на глобальном экономическом росте. 
На  сегодня  КНР  переживает  переходный  процесс  с  экспорта  и  инвестиций  на 
стимулирование  внутреннего  потребления  и  развития  сферы  услуг.  Это,  по 
прогнозам экономистов, приведет к замедлению роста экономики страны в средне-
срочной 
перспективе.  
          Экономика  России  с  прошлого  года  находится  в  состоянии  рецессии.  По 

163 
 
оценкам экспертов, в 2016 году низкие цены на нефть и санкции со стороны Запада 
усилили кризисные процессы в ее экономике с дальнейшим падением ВВП. Вместе 
с тем во многих странах мира прошел  «парад» девальваций национальных валют. 
Мы все были свидетелями стремительного падения мировых цен на нефть. 
Основными  причинами  этому,  по  мнению  вице-премьера,  явились  слабый 
рост мировой экономики и избыточное количество запасов  сырья.  Немаловажную 
роль  сыграло  и  укрепление  доллара,  что  подорвало  привлекательность  нефти  в 
качестве  альтернативных  инвестиций.  Все  эти  негативные  факторы,  а  также 
ослабление спроса на отечественную экспортную продукцию со стороны основных 
торговых  партнеров  нашей  страны,  в  первую  очередь,  Китая,  оказывали  весь 
прошедший год давление на рост экономики страны. 
В ответ на надвигающиеся кризисные явления Глава государства еще в 2014 
году  объявил  о  государственной  программе  инфраструктурного  развития  «Нұрлы 
жол». По поручению Президента Правительство приняло План оперативных мер по 
обеспечению экономического роста и План  «особого периода». Именно благодаря 
этим мерам рост экономики Казахстана за 2015 год, по предварительным данным, 
составил  1,2%.  Инвестиции  в  основной  капитал  выросли  на  3,7%  за  счет 
реализации, в первую очередь, инфраструктурных проектов в рамках госпрограммы 
«Нұрлы жол». 
Несмотря  на  внешние  шоки,  ситуация  в  социальной  сфере  остается 
стабильной. В прошлом году безработица находилась на уровне 5%. 
В  разрезе  отраслей  реального  сектора  экономики  в  2015  году  наблюдалась 
следующая  динамика:  рост  объема  производства  продукции  сельского  хозяйства 
составил  4,4%,  он  был  обеспечен  за  счет  увеличения  объемов  производства 
продукции  растениеводства  на  5,6%  и  продукции  животноводства  –  на 
3,2%.  Намолочено 27 миллионов тонн зерна, что на 3,4 миллиона тонн больше по 
сравнению  с  2014  годом.  Экспортный  потенциал  составляет  7,5  миллиона  тонн,  – 
сказал вице-премьер Казахстана Б.Сагинтаев. 
В целом на 1,6% снизилось промышленное производство, произошло это из-
за сокращения объемов в горнодобывающей промышленности за счет сокращения 
добычи нефти на 1,7 процента, угля – на 5 процентов, а также железной руды – на 
22 процента. Связано это с падением спроса со стороны Китая, – уточнил он. 
Вместе  с  тем  обрабатывающая  промышленность  продемонстрировала 
положительные  темпы  роста  на  уровне  0,2%.  Здесь  рост  обеспечен  за  счет  двуз-
начного  роста  в  металлургии  на  уровне  14,5%,  цветной  металлургии  на  23,6%,    в 
черной металлургии составил 0,9%. 
Наблюдался  рост  и  в  строительном  секторе  на  4,3%.  Общая  площадь 
введенного  в  эксплуатацию  жилья  в  2015  году  в  сравнении  с  2014  годом 
увеличилась на 18,9% составила около 9 миллионов квадратных метров. 
В сфере услуг высокий рост отмечается в транспорте – на 5,5%. Несмотря на 
стабильное  снижение  темпов  роста  в  течение  года  в  торговле  и  связи,  по  итогам 
года  положительная  динамика  в  этих  отраслях  составила  0,3%  и  0,6% 
соответственно. 
По  инвестициям  Сагинтаев  сообщил,  что  сейчас  с  ведущими  странами-
инвесторами  прорабатываются  более  120  проектов  стоимостью  40  миллиардов 
долларов.  Сейчас  наши  усилия  направлены  на  сотрудничество  со  странами-
инвесторами,  это  Китай,  Великобритания,  Франция,  Турция,  Индия,  Япония. 
Соответствующие  договоренности  достигнуты  в  ходе  визитов  Президента 
Казахстана Нурсултана Назарбаева в эти государства. 

164 
 
В текущем году планируется ввод 157 проектов на сумму 917 млрд. тенге с 
созданием  19  тыс.  постоянных  рабочих  мест,  из  них  порядка  30  проектов  –  с 
иностранным участием. Кроме того, ведется активная работа в рамках Плана нации 
«100  конкретных  шагов»  по  привлечению  минимум  десяти  ТНК  в  экономику 
Казахстана. 
Вступление  Казахстана  в  ВТО  –  это   в  первую  очередь  развитие 
конкурентоспособной  экономики,  будут  созданы  условия  для  развития  доступа 
казахстанской  несырьевой  продукции  на  мировые  рынки.  Нельзя  не  отметить  год 
функционирования 
Евразийского 
экономического 
союза, 
к 
которому 
присоединились Армения и Кыргызстан. 
Для  того  чтобы  противостоять  проявлениям  бушующего  в  мире 
экономического  кризиса,  Правительство  приняло  Антикризисный  план  на  2016–
2018 годы, включающий меры по формированию новой структурной экономики в 
рамках пяти основных направлений, определенных Главой государства в Послании, 
а также оперативные меры по стимулированию роста и кредитованию экономики. 
2016 год преподнес нам неприятные сюрпризы: цены на нефть продолжают 
падение, побив даже недавно психологическую отметку в 30 долларов за баррель. 
Падают фондовые рынки не только Китая, Юго-Восточной Азии, но и на фондовом 
рынке США снижаются основные котировки, ставя рекорды падения. 
В связи с этим совместно с  Национальным банком РК правительством был 
принят план действий по обеспечению экономической и социальной стабильности 
страны.  Данный  план  включил  в  себя  системные  меры  по  основным 
блокам:  стабилизация финансового сектора, увеличение кредитования экономики, 
приватизация,  развитие  конкуренции,  привлечение  частных  иностранных 
инвестиций,  улучшение  эффективности  действующих  мер  господдержки,  а  также 
по формированию новой социальной политики, где акцент был сделан на решении 
проблем занятости. 
На крайний случай, по его словам, у казахстанского правительства заложен 
на 2016 год  в бюджете специальный резерв  – 225 с половиной миллиардов тенге. 
Данные  средства  будут  направлены  на  поддержку  занятости,  дополнительное 
финансирование  программы  «Нұрлы  жол»  и  другие  мероприятия.  Этот  резерв  в 
республиканском  бюджете  был  предусмотрен  для  финансирования  оперативных 
антикризисных 
мер. 
При этом социальные обязательства государства перед населением в этом году не 
будут сокращены ни при каких обстоятельствах.  
Между  тем  новая  реальность  и  давление  внешних  факторов  на  страновые 
экономики  заставляют  мобилизовать  имеющиеся  силы.  В  свете  этого  реализация 

жүктеу/скачать 4,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: