Реферат тақырыбы: " Қарым-қатынастағы агрессия және конфликт"
жүктеу/скачать 75,82 Kb.
|
| Конфликт анықтамасы.
Қақтығыстың әртүрлі анықтамалары бар, бірақ олардың барлығы адамдардың өзара әрекеттесуіне келгенде келіспеушілік түрінде болатын қайшылықтың болуын атап көрсетеді. Психологияда конфликт теріс эмоционалдық тәжірибемен байланысты жеке тұлғалардың немесе адамдар топтарының тұлғааралық өзара әрекеттесуінде немесе тұлға аралық қарым-қатынастарындағы санадағы бір эпизодтың, қарама-қарсы бағытталған, үйлеспейтін тенденциялардың соқтығысуы ретінде анықталады. Қақтығыстар жасырын немесе ашық болуы мүмкін, бірақ олар келісімнің болмауына негізделген. Сондықтан біз қақтығысты екі немесе одан да көп тараптардың – жеке тұлғалардың немесе топтардың келісімінің болмауы деп анықтаймыз. Келісімнің болмауы әртүрлі пікірлердің, көзқарастардың, идеялардың, мүдделердің және т.б. заттардың болуы. Алайда, жоғарыда айтылғандай, ол әрқашан ашық қақтығыс, конфликт түрінде көрсетілмейді. Бұл қарама-қайшылықтар, келіспеушіліктер адамдардың қалыпты қарым-қатынасын бұзады. Бұл жағдайда адамдар қандай да бір жолмен келіспеушіліктерді жеңуге және ашық конфликттік өзара әрекеттесуге мәжбүр болады. Конфликттік өзара әрекеттесу процесінде оның қатысушылары әртүрлі пікірлерді білдіруге, шешім қабылдау кезінде көбірек баламаларды анықтауға мүмкіндік алады және бұл конфликттің маңызды оң мәні болып табылады. Бұл, әрине, жанжал әрқашан оң болады дегенді білдірмейді. Сондай-ақ қақтығыстарды көлденең (бір-біріне бағынбайтын қарапайым қызметкерлер арасында), тігінен (бір-біріне бағынатын адамдар арасында) және аралас түрде жіктеуге болады. Ең жиі кездесетін қақтығыстар тік және аралас. Олар орта есеппен халықтың 70-80% құрайды. Конфликт көшбасшы үшін ең тиімсіз жағдай, өйткені келіспеушілікке түскен қызметкерлердің біреуін растауда қол-аяғы байланған сияқты. Бұл жағдайда басшының әрбір әрекетін барлық қызметкерлер осы конфликт призмасы арқылы қарастырады. Қақтығыстың барлық себептерін тізіп шығу мүмкін емес. Қақтығыстар ұйым үшін мәнімен де, шешу жолдарымен де ерекшеленеді. Конструктивті және деструктивті қақтығыстарды ажыратайық. Конструктивті қақтығыстар-ұйымның және оның мүшелерінің өмірінің іргелі аспектілеріне, мәселелеріне әсер етеді, сондай-ақ оларды шешу ұйымды дамудың жаңа, жоғары және тиімді деңгейіне жеткізетін келіспеушіліктермен сипатталады. Деструктивті қақтығыстар-теріс, көбінесе деструктивті әрекеттерге әкеледі, олар кейде ұрыс-керіске және басқа да жағымсыз құбылыстарға айналады, бұл топтың немесе ұйымның тиімділігінің күрт төмендеуіне әкеледі. Қарастырылған конфликттер оң және теріс сияқты әртүрлі функцияларды орындай алады. Сонымен қатар, әрбір конфликттің де азды-көпті анық көрсетілген құрылымы бар. Кез келген конфликтте технологиялық және ұйымдастырушылық қиындықтармен, еңбекақы төлеу ерекшеліктерімен немесе жанжалдасушы тараптардың іскерлік және жеке қатынастарының ерекшеліктерімен байланысты конфликттік жағдайдың объектісі болады. Қақтығыстың екінші элементі – оған қатысушылардың көзқарастары мен сенімдерімен, материалдық және рухани мүдделерімен шартталған мақсаттары, субъективті мотивтері. Әрі қарай қақтығыс қарсыластардың, оның қатысушылары болып табылатын нақты адамдардың болуын болжайды. Және, ең соңында, кез келген конфликтте соқтығыстың тікелей себебін оның жиі жасырын болатын шынайы себептерінен ажырата білу маңызды. Жеке адамның реакциясы көбінесе жеке тұлғаның жетілгендігімен, оған қолайлы мінез-құлық нормаларымен, ұжымда қабылданған әлеуметтік нормалар мен ережелермен анықталады. жүктеу/скачать 75,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|