Реферат тақырыбы: Туған жер топырақтары түрлеріне сипаттама және өңірдегі рекультивация жұмыстары (Атырау)

Өңірдегі рекультивация жұмыстары 
Атырау-Батыс Қазақстанда орналасқан қала, онда мұнай-газ өнеркәсібі 
экономикалық өсудің Елеулі қозғаушы күші болды. Алайда, бұл өсу қымбатқа 
түсті: қоршаған ортаның деградациясы және Жерді пайдаланудың өзгеруі 
аймақтың табиғи ресурстарына әсер етті. Осы проблемаларды шешу үшін 
Атырауда тозған жерлерді қалпына келтіру және тұрақты жер пайдалану 
тәжірибесін ілгерілету бойынша күш-жігер жұмсалды. Бұл күш-жігердің 
негізгі бағыты тозған жерлерді қалпына келтіру, топырақ жағдайын жақсарту 
және топырақ эрозиясының алдын алу үшін өсімдік жамылғысын ұлғайту 
болды. 
Атырауда ойдағыдай қалпына келтірудің бір мысалы-мұнай мен газ кен 
орындарын игеру нәтижесінде қатты зардап шеккен Жайық өзенінің атырауын 
қалпына келтіру. Топырақты жақсарту және жергілікті өсімдіктерді отырғызу 
әдістерінің үйлесімі арқылы дельта табиғи күйінде қалпына келтіріліп, 
балықтар мен басқа жабайы табиғат үшін маңызды тіршілік ету ортасын 
қамтамасыз етті. 
Тағы бір мысал-ластанған жерлердің үлкен аумақтарын қалдырған 
бұрынғы Теңізшевройл мұнай өңдеу зауыты сияқты бұрынғы өндірістік 
нысандарды қалпына келтіру. Топырақты қалпына келтіру және 
фиторемедиация әдістерін қолдану арқылы сайт тазартылды және қазіргі 
уақытта ауылшаруашылық өндірісінде қолданылады. Жалпы, Атырауда 
мелиорация бойынша күш-жігер тозған жерлерді қалпына келтіруде және 
тұрақты жер пайдалану тәжірибесін ілгерілетуде табысты болды. Алайда, бұл 
күш-жігердің ұзақ мерзімді сәттілігін қамтамасыз ету үшін үнемі бақылау мен 
техникалық қызмет көрсету қажет. Мелиорацияға және тұрақты жер пайдалану 
әдістеріне тұрақты инвестициялардың арқасында Атырау өзінің табиғи 
ресурстарын болашақ ұрпақ үшін сақтай отырып, өсіп, дами алады. 
8 

Қорытынды 
Қоғамдық өндірістің тиімділігін арттыру, соның нәтижесінде халықтың 
тұрмысын, әл – ауқатын жақсарту өндірістің еңбек, материалдық және табиғи 
қорларын тиімді пайдаланумен тікелей байланысты. Қазіргі кезде және 
болашақта өндіріс қорларының барлық түрін кешенді, үнемді пайдалану 
мәселесін шешкенде ғана экономиканың даму қарқынын арттыруға болады.
Бұл мәселенің шешімі ең алдымен табиғаттың қалыпты жадайын сақтап, оның 
ресурстарын тиімды пайдаланумен тығыз байланысты. Өйткені табиғат 
өндіріс қорының көзі, әрі өндірісті орналастыру ортасы ретінде өндірістің 
барлық саласына қатысты. Өндірістің даму қарқыны артқан сайын табиғат 
байлығын пайдалану мөлшері де өсіп келеді. Соған байланысты әсіресе 
қалпына келмейтін табиғат байлығының тиімді қорының азаюы немесе 
сапасының төмендеуі қоғамның өндіріске жұмсалатын шығынының артуына 
кері әсер етуде. Өндірісте қолданылатын табиғат қоры сапасының 
төмендеуінен туындайтын өндіріс тиімділігіне кері әсерді ғылыми – 
техникалық жетістіктер нәтижесі де жоя алмай тұр. Екінші жағынан, өндірістің 
кері әсеріне табиғи ортаны қорғау ісі де күрделене түсті. Сондықтан да табиғат 
байлығын кешенді, үнемді пайдалану кезек күттірмей шешімін табуға тиіс 
мәселеге айналып отыр. Оған табиғаттың және қоғамның даму заңдылықтары 
негізінде, олардың үйлесімділігін арттыру арқылы ғана қол жеткізуге болады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
9 

Пайдаланылған әдебиеттер
1. https://www.oinet.kz/e/action/ShowInfo.php?classid=36&id=14534 
2. 2. https://aikyn.kz/168372/atyrau-oreli-ister-alany/  
3. https://primeminister.kz/kz/news/reviews/r-ekologiya-zhne-tabii-resurstar-
ministri-zlfiya-sleymenova-atyrau-oblysyny-tryndarymen-kezdesti-23177 
4. https://egemen.kz/article/336831-uly-kol-maselesi-ushyghyp-tur 
10