Негізгі бөлім: 1.РН-метрияның даму тарихы Джесси Фрэнсис Макклендон (21 желтоқсан 1880— 22 қараша 1976) — американдық химик және физиолог (википедия). Бірінші болып өз дизайнының аппаратурасын қолдана отырып, қарыншаішілік РН-метрияны орындағанымен танымал.
Макклендонның ғылыми қызығушылықтары әр түрлі болғанымен, ғылым тарихында ол асқазан сөлінің қышқылдығын тікелей адамда өлшеудің негізін қалаушы ретінде қалды. Е. Ю. Линар 1968 жылы жазғандай: "бұл әдісті құру және қолдану тарихы (яғни, асқазан ішілік РН-метрия) 1915 жылдан басталады, Макклендон алғаш рет сутегі мен каломель электродтары арқылы асқазан ішілік қышқылдықты анықтауды сипаттаған кезде. Соңғысының дизайны соншалықты жақсы ойластырылған, содан бері аз ғана өзгерістерге ұшырады " (Линар Е. Ю. Асқазанның қышқыл түзілу қызметі қалыпты және патологияда. — Рига: Зинанте, 1968. — 438 б.).
Макклендон алғаш рет дені сау адамның асқазанындағы қышқылдықтың өзгеруін зерттеді, оған әр түрлі таңғы ас, сондай-ақ әр түрлі адамдар бірдей таңғы ас алғаннан кейін. Ол зерттеген барлық адамдарда аш қарынға асқазанның қышқылдығы бейтарап (рН = 7) екенін және сынақтан өткен таңғы астан кейін 1,5 — 3 сағат ішінде тез көтерілетінін, содан кейін тамақ асқазаннан шыққанға дейін стационарлық күйде қалатынын анықтады. Қышқылдықтың өсу қарқыны аз болды, тағам неғұрлым ауыр болса және оның құрамында ақуыз көп болса.
Джесси Ф. Макклендон қышқылдық көтерілетін деңгей әр адамның жеке қасиеті екенін анықтады. Асқазанның қышқыл түзетін қызметін зерттеуден басқа, Макклендон бірінші болып ішектің қышқылдығын in vivo зерттеді, ол үшін иттің іш қабырғасында кесу жасап, асқазанға және иттердің ішектерінің әртүрлі бөліктеріне қышқылдықты өлшеу үшін электрод енгізді (McClendon J. F., Sheldon A., karpman B. the hydrogen Ion concentrations of the small contents of the small intenstine (ағылш.) // J. Biol. Chem. — 1918. — Vol. 34. — № 1.0).
КСРО-да асқазанішілік РН-метрияға арналған электродтары бар РН зондын 1957 жылы Е.Ю. Линар жасаған. Ол сурьма-каломель РН сенсорын қамтитын түпнұсқа дизайнды қолданды.
1969-1970 жылдары электронды техника ҒЗИ-да (Мәскеу облысы Фрязино қ.), кейінірек "Исток" МҰТП деп өзгертілді, Академик Н. Д.Девятков қызметкерлермен бірге әлемдік тәжірибеде алғаш рет асқазанның екі бөліміндегі қышқылдықты анықтауға мүмкіндік беретін сурьмяно-каломель рН зондының өнеркәсіптік үлгісі және рН тіркеуге арналған аппаратура жасалды. 1969-1970 жылдары алынған 189 адамның зерттеу нәтижелері тікелей асқазанда рН өлшеудің үлкен дәлдігін көрсетті (Ю. М. Панцырев және т. б., 1970).
1995 жылы "Исток-Система" ғылыми-өндірістік кәсіпорнында г.А. Яковлев үш, төрт және бес өлшеуіш сурьма электродтарымен, эндоскопиялық, әр түрлі жас топтарына арналған балалар рН-зондтарымен салыстыратын хлорсеребрянды тері электродтары бар РН-зондтардың түпнұсқа модификацияларын жасады. Осы уақытқа дейін "Исток-жүйе" ҰКП әзірлеушілер ұжымы рН-граммдарды бекітуге және оларды өңдеуге мүмкіндік беретін микропроцессорлық және компьютерлік аспаптарды әзірледі.
Техникалық мүмкіндіктердің дамуы мен жетілдірілуімен жақында ұзақ (негізінен 24 сағаттық) РН мониторингін қолдана отырып, зерттеу шекараларын кеңейтетін құрылғылар пайда болды. Мәселен, "Исток-Система" ҰКП өндірісінің кешенді компьютерлік аспаптары пайда болды:
асқазан-ішек жолындағы (АІЖ) ЭКГ мен қышқылдықтың тәуліктік мониторингі үшін кеуде артындағы ауырсынуды дифференциалды диагностикалау үшін - "ГАСТРОСКАН-ЭКГ";
асқазан – ішек жолдарының бес бөлімінің (асқазан, тоқ ішек, он екі елі ішек, джейунум және шажырқай) рН және электрлік белсенділігін бір уақытта бақылау үшін-"Гастроскан-гам".
Қазіргі уақытта РН-метрияны қолдана отырып, асқазан ішілік қышқылдықты бағалау ең ақпараттандыратын және жетілдірілген әдіс болып табылады.