Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық университеті
Физика, математика және информатика институты
Реферат
Тақырып: Сақталу заңдарының уақыт және кеңістікпенен байланысы.
Дайындаған: Дарменова Улмекен
Тобы: ФЕК-202
Тексерген: Түкен М.Б
Алматы 2023ж
Мазмұны
Кіріспе
Радиотелеграф өнертабысы
Гульельмо Маркони өмірі, өнертабысы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Теориялық механика – физикалық нүктелердің қозғалысын және материалдық нүктелер жүйесін, сондай-ақ олардың өзара әсерлесуін зерттейтін физиканың саласы. Механиканың негізгі принциптерінің бірі – сақталу заңдары денелердің қозғалысын түсіну мен сипаттауда маңызды рөл атқарады. Бұл тарауда біз импульс, импульс моменті, энергияның сақталу заңдары және кеңістік пен уақыт симметриялары арасындағы байланысты қарастырамыз.
Симметриялар теориялық механиканың негізгі элементі болып табылады, өйткені олар күрделі жүйелерді қарапайым жүйеге сәйкестендіруге және сипаттауға көмектеседі. Жүйенің симметриясы белгілі бір түрлендірулер кезінде оның қасиеттерінің өзгермейтіндігін білдіреді. Атап айтқанда, импульстің, импульс моментінің және энергияның сақталу заңдарымен сипатталатын кеңістік пен уақыттың симметрияларын қарастырамыз.
Механикадағы сақталу заңдары денелердің қозғалысын сипаттауда маңызды рөл атқарады. Олар жүйенің қозғалысы барысында белгілі бір шамалардың сақталатынын анықтайды. Мысалы, импульстің сақталу заңы тұйық жүйеде барлық денелердің импульстарының қосындысы тұрақты болып қалатынын айтады. Бұл заңдардың терең физикалық негіздері бар және симметрия принциптерімен байланысты.
Бұл тараудың мақсаты импульс, импульс моменті, энергияның сақталу заңдары, кеңістік пен уақыт симметриялары арасындағы байланысты зерттеу болып табылады. Жүйенің консерватизміне және оның құрылымының симметриясына байланысты механиканың принциптерін қарастырамыз. Атап айтқанда, кеңістік пен уақыттың симметриялары денелердің қозғалысына қалай әсер ететінін және оларды механикадағы есептерді шешуде қалай қолдануға болатынын білеміз.
Сонымен механикалық жүйе қозғалысқа түскенде оның механикалық күйін сипаттайтын 𝑞𝑖, 𝑞̇𝑖 шамалары уақытқа тәуелді өзгереді (i=1,2,...,s). Бірақ, осы шамалардың кейбір функциялары қозғалыс кезінде өздерінің алғашқы шарттарға тәуелді мәндерін сақтап қалады екен. Осы функцияларды қозғалыс интегралдары деп атайды.
Осы қозғалыс интегралдарының кейбірі кеңістік пен уақыттың біртектілігі және изотроптылығы қасиеттерімен байланысты екен. Барлық осы сақталып тұрған шамалардың ортақ аддитивтік қасиеті бар. Яғни бір-бірімен әсерлеспейтін бөлшектерден тұратын жүйе үшін осы сақталатын шамалардың мәндері әрбір бөлшектің жеке-жеке мәндерінің қосындысынан тұрады.
Осы шамалардың аддитивтілігінің механикалық маңызы жоғары болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |