Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет
жүктеу/скачать 10,9 Mb. Pdf көрінісі
|
БЕЙТАРАП ПІКІР Айбар БАЙКЕНОВ, «Асыл-Инвест» сараптамалық орталығының маманы: – Қолма-қол ақша айналымын шектесек, салық түсімдерін арттырып, сыбайлас жемқорлық деңгейін төмендетуге қол жеткізер едік. Сондықтан мұндай бастама біздің еліміз үшін өте қажет. Ал есеп айырысу құралын банктің несиелік және төлем карталары алмастыра алар еді. Бірақ Ұлттық банктің есебіне сүйенсек, мұндай карта иелері- нің басым бөлігі, нақтырақ айтқанда, 78 пайызы оны айына бір рет жа лақы алған кезде ғана қолданады екен, яғни біздегі карта мен бан коматтар тек кассаның рөлін ғана атқарады. Осы жағынан ал ғанда, жұрттың несие картасын пайдалануға деген ниетін ын та лан - дыру шарасы керек секілді. Мәселен, несиелік картамен тө лем жасағандарға басында жеңілдік немесе бонус ұсыну керек шы ғар. Сол секілді банкаралық операциялар бойынша алынатын комиссия көлемін азайту қажет. Банктер өзінің банкоматы мен электронды дүңгіршегі желісін қарқынды түрде кеңейте түсуі тиіс. МҰНАЙ-ГАЗ «Қашаған» жұмысын ерте бастауға құлықты «Аджип ҚКО» компаниясының директоры Умберто Каррара Қашаған кен орнындағы мұнай қоры 8 млрд баррельге бағаланып отырғанын айтады. Каспий қай раңының қазақстандық бөлігінде «Қа- ша ған», «Қаламқас», «Ақтоты», «Қайраң» кен орындары орналасқан, бұларда 41 ұңғыма бұрғыланыпты. Мұнда өндірілген мұнай төселген құбырлар арқылы толы- ғымен D аралына жеткізіледі. Каррара мырзаның сөзіне сүйенсек, қазірдің өзінде мұнайды газдан ажырату технологиялық кешенінің жұмысы аяқталуға таяу екен. Құрылыс-монтаж жұмыстарының 95 пайызы, іске қосу-реттеу жұмыстарының 50 пайызы тамамдалған. «Теңізде мұнай газдан ғана ажыратылып, екі құбыр арқылы құрлыққа жіберіледі. Күкіртті мұнай мен газдан айырмайды», – дейді «Аджип ҚКО» басшысы. Жарайды делік. Бірақ бұл процестің шын мәніндегі қауіпсіздігі қаншалықты? Солтүстік Каспий жобасының теңіздегі және жердегі нысандарын арнайы барып аралаған кезде облыс әкімі Бақтықожа Ізмұхамбетовтің басты назар аударған мәселесі де осы болды. «Қашаған кен о р н ы н д а ө н д і р і ст і к - т ә ж і р и б ел і к жұмыстарды жеделдете отырып, компания экологиялық талаптарды сақтауы тиіс», – деп атап өтті облыс әкімі осы сапарында. «Аджиптіктер» облыс басшысын қауіпсіздік шараларының толықтай сақталып отырғанына сендірді. Қашаған жобасының экологиялық ахуалға әсері деген тақырыпты қозғағанда алдымен ойға оралары – мұнай мен газдан бөлініп шығатын күкірттің жайы. Теңіз кенішіндегі тау болып үйілген күкірт жергілікті халықтың жанайқайына айналғалы қашан. «Болашақ» зауытының маңында ешқандай да күкірт тауы болмайды» дегенді айтады Умберто Каррара. Бастапқы кезеңнің өзінде жылына миллион тоннаға дейін күкірт өндірілмекші. «Бұл ретте түйіршікті және қабыршақты күкірт шығару қондырғысын қолға алу керек, – деді облыс әкімі Бақтықожа Ізмұхамбетов. – Оны тасы- малдау экологияға әсер етпейді. Және ол қондырғылардың қуаты Қашаған мұнайын өндіру өнеркәсіптік деңгейге жеткен кезге дейін есептелуі тиіс». Ал «Аджип» басшылығы зауытта алынған барлық күкіртті жаңа технология бойынша бір- бірінен оқшаулаған жағдайда сақтауды жоспарлап отырғандарын алға тартты. Бірақ мұнда тек 2014 жылға дейін алынған күкірт қана сақталады екен. Мұнайшылар сол жылдан бастап күкіртті толықтай өңдейтін боламыз дегенді айтады. Бақытгүл БАБАШ, Атырау Ғасыр ғаламаты атанған Қашаған жобасы өз жұмысын келісімде көрсетілген мерзімнен бұрын бастайтын болды. О баста Үкіметпен жасалған шартта Қашағаннан мұнай алу 2013 жылдың қазанында жүзеге асады деп белгіленген еді. Кейін қыс мезгілінде мұнай өндіруді бастамау туралы шешім қабылданып, келер жылдың маусым айына белгіленген еді. Енді «Аджип ҚКО» компаниясының басшылығы бұл жұмысты мұз ерісімен, көктемде бастап кетуді ойға алып отыр. Қазірдің өзінде Каспий теңізіндегі жасанды аралдарда 20 ұңғыма бұрғыланды. Жобаның теңіздегі және жердегі бөлігінде іске қосу-реттеу жұмыстары шегіне жетіп қалды. Кен орнынан бірінші кезеңде күніне 400 мың баррель мұнай өндіру жоспарланып отыр. АСЫЛДАНДЫРУ Америкадан ангус келеді Қазір Алға ауданы ет өндіруден Ақтөбе облысы бойынша бірінші орында келеді. Мұнда мал етімен қатар құс еті де өндіріледі. Жыл басталғалы бері сатуға қолжетімді бағамен 500 тонна ет өнімдерін шығарған екен. Алға қаласындағы
«АкТеп» ЖШС мал бордақылау кешенінің бір бөлігі бұрын ашылған болса, екінші кезегі енді ғана пайдалануға берілді. Жергілікті билік бұл алаң халықты жоғары сапалы сиыр етімен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді деп отыр. Мұнда мал бордақылаудың технологиялық режимін жүзеге асыру үшін қажетті құрал-жабдық- тар сатып алынған. Қазіргі кезде қазақтың ақбас сиыры ашық алаңда бордақыланып жатыр. Оған қоса шаруа қожалықтарынан және жеке адамдардан 1200 бас сиыр сатып алынған. Бірақ бұл сиырлар аздық етіп отыр. Сондықтан әлемдік іріктеуден өткен етті малды өсіру көзделіп, Амери- кадан ангус асылтұқымды сиырын сатып алу жағы қолға алыныпты. Мәселен, өткен айда Ақмола облысынан герефорд тұқым- ды сиыр әкелініпті. Нұрлан САҒЫНАЛИН, «АкТеп» ЖШС құрылтайшысы: – Герефордтардың әр басын 325 мың теңгеден сатып алдық. Ал енді сатып алғалы отырған ангус сиырының әр басы 4685 долларға бағаланып отыр. Украина, Беларусь сияқты шетелдерден келетін ет өнімдерін нарықтан ығыстыру үшін алдағы жылы ірі қара санын 3 мың басқа жеткізуді көздеп отырмыз. Сонымен қатар ет комби- натын саламыз. Сонда жылына 2 мың тон- на ет өнімдерін өндіреміз. Келісімшарт бо йынша, еттің әр келісінің бағасы 800 тең геден болады. Бақыт ЖАНШАЕВА, Ақтөбе Ақтөбе облысына таяу уақытта АҚШ-тан 1800 бас ангус асылтұқымды сиыры әкелінеді. «АкТеп» ЖШС сатып алынатын сиырларды қазірдің өзінде іріктеп қойған, әзірге олар АҚШ-та «оқшаулауда» тұр. Әзірлеген Гүлнар АХМЕТОВА Ауыл шаруашылығы министрлігі Қаржы ми нистрлі- гін, Экономика және бюд жет ті жоспарлау ми нистрлі гін ауыл ды-аймаққа сеп тесу ге ша қыруда. Ауыл шаруа шылы- ғы министрлігінің жауапты хатшысы Евгений Аман мырза- ның пайымда уын ша, болашақ- та бұл екі министрліктің ауылға қол ұшын созуға деген ықы- лас-ниеті нық болса, ауыл фер мер лерінің жағдайы да оңа ла түспек. тараптан шаруаға ет және ет өнімдеріне тапсырыс беру жүйесін енгізген жөн.
Бұған қоса мамандар мал басы ауы- рып, шығынға ұшырағанда төленетін өтемақы жүйесіне өзгеріс керектігін де алға тартуда. Қазірде Үкімет ауру малдың есебі ретінде шаруаларға 30 пайыз өтема- Қарлығаш ЗАРЫҚҚАНҚЫЗЫ қы төлеуде. Жасыратыны жоқ, мұны қай- сыбір қауым азсынып, қорасындағы ауру малын жасырып қалып, етке өткізіп жібе- ретін жайттар да кездесіп қалады.
Нұрғиса ЕЛЕУБЕКОВ (фото) www.alashainasy.kz e-mail: info@alashainasy.kz y y РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ №185 (867)
18.10.2012 жыл, бейсенбі
МЕ М Л Л ЕКЕ
Т Т ІК Қ Қ О О ЛДА
У Амангелді МОМЫШЕВ, қоғам қайраткері: Азат ҚОНЫС ЫС БЕ БЕК, К, кәсі пк пкер ер : : Сайын Б Б ОР ОР БА БА СО СО В В , , са са яс ясат атта а ну ну шы шы : : – Бізде кеңес дәуірінен ке ке ле
ж ат ат қа қа н н жо жо сп спар
ар , «п «про роце
це нт нт о о ма
м ния», ақпа рат қа қарап жұмысты бағалау министрліктер мен түрлі мекемелерде сақ талған. Мысалы, мектепте тәртіп бұзу фактілерін жасырып қалуы мүмкін. Есе сіне, үлгерімді асырып көрсетеді. Жоғары оқу орындарында да солай. Ай та лық, өзің оқытқан 20 баланың жартысына 2 қойшы, демек, сабақты дұ рыс жү жү
рг ізбеген мұғалі л м кінәлі болып шығады. Жалған көрс с ет ет кіш ш осын дай дан н
шы шыға ға ды ды. . Өн Өн ді д рі рі ст ст е е 10 1000
00 т т к к өм ө ір өндірсе, оны 2000 т д деп
еп , , 5 5 ша
шақы қыр
рым ым ж жол ол
жөн делсе, 10 шақы рым деп көрсетеді. Бұл – қоғамды жайлаған б б ір ауру. Бюд- жет тің қаржысын талан-таражға салу, жеу, шашу – сыбайлас жем қорлықтың бір қыры. Онымен біз аяусыз күрес жүргізуіміз керек. Ол үшін барды бар, жоқ- ты жоқ деуге үйренуіміз керек. Бұл құбылыстың үлкен әлеу меттік салдары бар. «Ауруын жа сыр ған өледі» дейді. Қоғамда шын дық ты айтуға үйренетін уа қыт же ж
ме ме нт нт те те н н ба ба ст ст ал ал сын ын . «П
«П ро ро ц ц ен ен т т о о мания» дегеннен құ қ тылу керек. Ол – атқарылғ лғ ан ан ж жұм ұм ыс ыс ты ты п п а а йы ыз з бе бе н н ем ем ес ес, , на на қты іспен көрсету. Сондықтан осы мәліметті асырып көр сету, бүркемелеуден құтылмайынша, еліміздің ілгері басқан қадамы кейін ке теді. Сыбайлас жемқорлықтан арылудың бір жолы – осы жалған көрсет кіш жасаудан құтылу. – Әр
Әр о о бл бл ыс ыс ты тың,
ң ә ә р р ау ау да данның өз көрсеткіші болады. Ал бізде оны жақсартып көрсету белең алған. Мәселен, астықтың, малдың санын асырып айту. Сол арқылы басшылар өз беделін арттырғысы келетін шығар. Ал ондай санын асыры ры п көрс р етуд
у ен не
пайда? Статистика агент т ті тігі гі м мұн ұн да дай й ес ес еп еп те те рг рг е е қарап, елімізде осыншама қой, ірі қара мал бар дейді. Ал егер, шынында да, елде мал көп болса, онда неге еттің бағасы қымбат? Бәсеке болса, базарда ет самсап тұрса, бағасы да арзан болмай ма? Ал, шын мәнінде, қолдағы бар мен кө кө рс с ет ет іл іл ге ге н н кө ө рс рс ет ет кі кі ш ш сә с йк й ес келмейді. Аз бо бо лғ лған
анна нан
н ке ке йі йін
н ба ба ға ға д д а а өс өсед
еді. Сайып келгенде, ауыртпалықтың бәрі халықтың қалтасына тиеді. – Өз Өзім
ім ні ні ң ң ж жеке пікірімді айтсам, кең ңес
ес к кез
ез ін ін де де б б ас ас ты тық
қ бо бо лғ лғ ан анда дард
рды ың
көбі қазір де жауапты қызметтерде отыр. «Ауру қалса да, әдет қалмайды» деген. Олар комсомол, партияда жүріп тәрбиеленді. Ал ол кезде жос- пар ды орындамаса, орнынан түсіп қалушы еді. Жоғары жақтан таяқ жей- ді. Сондықтан көп адам бастыққа жағымды, сол естігісі келетін ақпарат беру ді әдетке е а а йн н алдырғ р ан. Жо Жо ғары
р дағы бастық іштей сезіп отырса д д а,
ол да өзін ә ә
лгі і мә мә лі ліме метт тт ің ің р р ас асты
ты ғы ғы на на с с ен е діреді. Мұны «Тамашада да » » да да сынаған. Тракторшыдан бригадирі «Қанша шөп бар?» деп сұрайды. Ол: «Саған шөп керек пе, ақпар керек пе? Шөп керек болса, шөп жоқ. Ақпар керек болса, жаз 10 пайыз деп», – дейді. Бригадир оны 15 пайыз деп, совхоз директоры 20 пайыз деп, ал аудан басшысы облысқа 40 пайыз деп жазып жібереді. Қоғамда тура осындай жағдай қалыптасқан. Ең өк өк
ін іш іш ті ті сі сі , , бі б з жа ж с буынға жаман үлгі көрс р ет
ем ем із із . Ег
Ег ер ер ә ә рк рк ім ім ш ш ын ын а а қп қп ар ар ды д же жетк тк із із се се , іс істі ті ң ң нақты мән-жайын біліп от от
ырат ат ын ын е е ді д к. к. Қ Қ ал ал ай ай ж
жөн өнде
дейм йм із деп ойланар едік. Ал әлгіндей жалған көрсеткіш «Қой үстінде бозторғай жұмыртқалаған» заман деп сендіруден басқа ештеңе емес. Сондықтан барлық деңгейде де шынайы мәлімет беруді үйрету керек. ОЙ-КӨКПАР Б ас ы 1 -бе -бе тт е Іл Іл ия ия с с ИСАЕВ, қаржыгер маман Ви Ви кт кт ор ор ЯМ ЯМ БА БА ЕВ ЕВ , Ал Алма маты ты қ қ ал аласы Кәсіпкерлер қауымдастығының президенті Оларда М-0 орнына М-2 ақша агре- гаты, яғ я ни ни ауд
уд ар р ма д д епозиті кеңінен қол да да н н ыс ысқа қа и
ие. е. С
С ол ол с с еб еб еп еп ті ті к к өл өл еңкелі
эконо ми каны қатаң бақылауға алған елдерде қара базар деген түсінік жоқ. Керісінше, оған деген тосқауылдың барлық амалы қа растырылған. Барлық жерде касса элек тронды түрде е қы қ зм з ет кө кө рс рс е етеді. Тіпті Ва шинг тон онна на
н 50 50 шақырым жерде орна ласқан Потомакс «барахолкасында» сау да-саттық кас- салық операция жүзінде жү зеге асыры- лады. «Барахолка» деген аты болмаса, ондағы ғы
ы мет көрсет т у
деңгейі өте жо- ғары
ы. Ол Ол а а ра рада да қ қ ол олма ма-қ
-қ ол ол а ақш
қш ағ ағ а затты бір даналап сататын секторлар бар, яғни қолдағы ақшаны көтерме саудаға пай- далана алмайсыз. КСРО кезінде де қолма-қол ақша айна лымы қа та та
ң ба ба қы қы ла ла нд н ы: ы к к әс әс іп іп - орын, меке ем м е е ка ка сс ссал алар арын
ын да да б б ел ел гі гілі
лі бір сомадан ар тық ақша ұстатпайтын әрі мемлекеттік банк өкіл дері оны тұтқиылдан келіп тексеріп, қа даға- лап отыратын. Қолма-қол ақша- ны ны ң ң кі кі рі р с с і мен шығысын банктен ты ты с с ре рес спуб ликалық, облыстық, аудан дық атқарушы органдар да тексеретін, яки кеңес өкі- метінің халық шаруашы лы- ғын жоспарлаудың ең негі
і зг зг і бөлігі ха лы ы қт қ ың ң
ақ ақ ша ша ла ла й й та та бы бы сы сы м м ен ен ш ш ы- ы- ғысының балансы болып келе тін. Бұл өте озық тәсіл бола тын. Мі не, өткен мен бү гіннің тәжіри- бе сін зерделесек, бізге қолма- қо қо
қ ша айналымын міндет ті тү ү
рде е қа қа та та ң ң ба ба қылауға алу ке рек. Ол үшін, біріншіден, кә сіп орын, мекеме кассала рын дағы ақша қал дық та ры ның лимитін белгілеу ке рек, екін шіден, екінші дең гейдегі банк кассала рын дағы қолға берілетін ақ а ша ш лимитін Ұ Ұ лт
тық банк анықтап п б
ер ер уі уі т т иі иіс,
с, ү ү ші шін
н ші ш де де н, н,
жеке не месе заңды тұлғаның қан дай жағдайда шоттан ақшаны бұзып ала тын бағытта рын анықтау керек. Мә селен, КСРО кезінде қолға ақша түрінде жалақы
қ , іссапарға бөлінетін ақша, сол се с
кілд лд і і ау ауыл
ыл ш ш а аруашылығы өнімдерін сатып алу мақсатына беретін. Міне, осын дай қолма-қол ақшаны жұмсау бағыт тарын анықтау керек. Ал осы шара жү зеге асырылып жатса, онда коммер- циялық банктер шағын және орта биз- нестің ақша ау ау да
ры мы мы о о пе пе р рац ац ия иясы сы на на ко
миссиялық ақы алмауы тиіс. Ір і і бизнес үшін оның көлемін азайтуы қажет. Сон да бұл арада қарама-қайшы- лық бол майды. Мәселен, «ҚазАгро» АҚ Қ ша ша ру ру а қо қо жа жа - лық тарын қаржыланды ы ру ру т т ет ет іг іг ін ін ің ің ашық тығын, сондай-ақ ірі корпорация- лардағы кіріс пен шығыстардың заң- ды лығын қадағалау секілді шара лар- ға көбірек басымдық берілуі тиіс бо латын. Алайда заңды қабылда- ға ғ
н ме ме н, н, б б үг үг ін ін о
о нд нд ай ай нәт ә ижені
кө кө рі ріп п от от ыр ырға ға н н жо жоқп
қпыз ыз. Же
Ж ңнен
жалғасқан сыбайластық күн өткен сайын өршіп барады. Тіпті Елбасының өзі қанша мәрте ескерткенімен, бизнесті қанау тоқтатылған жоқ. Әрине, қаржы секто ры ры
өзі арқылы қолдағы ақша- ның барлығын заңдас- тыру
ға мүдделі. Себебі ола р ға бұл шара табыс кепі лі болып табылады. Ала- тын комиссиясы көбейіп, қаржы ин ин
с титут
у тары
р а а йн йн алымда д ғы ұстап от отыр
ыр ғ ғ ан ан б
б ос ос а а қш қшас ас ын ын ың ың к көл
өл емін арттыра бе реді. Бұл өз кезегінде инфляция өсімін ушық тырмаса, кемітпейді. Сондықтан кө- леңкелі экономика деңгейін төмендету үшін қолма-қол ақша айналымын шектеу туралы ұсы нысқа жан-жақты байыпты лық пен қа- рау керек. Әрине, банк к к ар
та та сы сы а а рқ рқ ы ы лы л тө лем жасау деген жақсы. Бі Біра
ра қ қ он оны
ы кү күшт шт еп е жүзеге асыруға болмайды. Ме ніңше, бұл – болашақт қ ың еншісіндегі дүние. Әз з ір ір ге
бұ бұ ға ға н н қо
қоға ғам да, жүйе де әзір емес. Жа Жалпы, бұл екі мемлекеттік к о о рг рг ан анна на н н көмек сұраудың астарында: алдағы қысқа дайындық; жеке үй шаруашылығындағы мал басын қыстан аман алып шығу; мал азы ғын реттеу; малдың аналық басының төмендеуіне жол бермеу; мал өсіруде шару ру
алар ар ды дың ң шы шы ғы ы нд нд ар ар ын ын а а өт өт емақы
төле е у у тә тә рі різд д і і мә мәсе се л леле лер р жа жа ты ты р р. Б
Б ұ ұған қа- тыс ты Евгений Аман мәлімдегендей, бү- гінде мал шаруашылықтарында ірі қара мал басының, соның ішінде аналық мал ба сының өсімін қадағалау мақсатында Үкі- мет өз резервінен 1,5 млрд теңгеден ас там қаржы бөлмек. Бұл қаржы шару ру а ла
а р ға
ал ал да да ғы ғ қыс маусымында мал бас с ын ын б ба а ғы ғы п- п- қағудағы шығындарды ішінара өтеу үшін берілмек. Қазіргі кезде Үкіметтің тиісті қаулысының жобасы мемлекеттік ор- гандарға, яғни Қаржы, Экономика және бюд жетті жоспарлау министрліктеріне ке- лісу үші
ші н н ба ба ғы ы тт тт ал ал ға ға н. . О О сы сы о о ра ра йд йд а жа
ж уапты
хат шы шы т т и иі ст сті
і ми мини нист ст р лі лікт кт ер ер д д ен ен ж жоб об а аны ке- лі суді жеделдетіп, ауыл ға көмектесуді сұ ра- ды. «Келісуді же дел детсек, бұл өз ке зе гін де қарашадан бастап шаруа шы лықтарға мем- лекеттік кө мек көрсету үшін қажет бол мақ», – дейді Ауыл шаруашы лы ғы ми нистр лігінің жа жа
уа п п ты хатшысы Евгений Аман. н. .. .. жүктеу/скачать 10,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|