халқы үшін маңызы зор. Жаз бойы маңдай
таршылық көрмеудің кепілі. Осы мақсатта
қолдауымен жүзеге асырылып отыр.
Марат ТАҒЫМОВ,
дан тұрады. «Килико-Тун» ЖШС директо-
жоспарланған. Қаржылық қолбайлаудың
қойылған. Енді басқа да көкөніс түрлерін,
талатын болады. Бұл қысқы және көктемгі
тұрақтылығына жол ашады.
мыс тар жүргізуде. Баға тұрақтылығын қа-
тен 809 миллион теңге бөлінген.
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ
№187 (639) 21.10.2011 жыл, жұма
www.alashainasy.kz
4
e-mail: info@alashainasy.kz
Еркін РАҚЫШЕВ, «Тұрар Рысқұлов» де
рек
ті фильмінің
режиссері:
– «Комунарка» зиратханасының ор нында қазір бір
шіркеу орналасқан. Сол шіркеудің қызметкерлері «Фе де-
рал ды қауіпсіздік қызметі барлық құжат тарды жақында
ғана «Мемориал» қоғамдық қо рына берді» дейді. Солар-
дың барлық қа ғаздарын компьютерге шы ғарып қа ра дық,
олар толық тізімді көр сетпейді. Тек фамилия атасаңыз,
ком пьютерге шы ғарып береді...
ӨРКЕНИЕТ
?
Б I Л Г I М К Е Л Г Е Н Б I Р С Џ Р А Ћ
Б I Л Г I М К Е Л Г Е Н Б I Р С Џ Р А Ћ
Кастингіге қалай қатыса аламын?
ІЗ.ДЕН. ІС
Отандық ғылымда серпіліс пайда болды
– Бауыржан, сіз тұңғыш рет елі міз-
дің магистранттары үшін тағайын дал-
ған Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев
сти пендиясының иегері атанған жас-
тар дың алдыңғы қатарынан көріндіңіз.
Енді өзіңіз туралы, осы стипендияға
жету жолыңыздағы ізденістеріңіз жай-
лы айта кетсеңіз.
– Біз үшін Тәуелсіздігіміздің 20 жыл ды-
ғы қарсаңында Елбасы атындағы жоғары
дәрежелі шәкіртақы иегері атануымыз –
үлкен бақыт. Мен 1988 жылы 29 наурызда
дүниеге келдім. 2006 жылы Алматы қала-
сының Медеу ауданындағы №163 қазақ
орта мектебін бітірдім. Мектепте оқып
жүр генде аудандық, қалалық олим пиа-
даларға қатысып, жүлделі орындарды ие-
лендім.
Тоғызыншы сыныпта оқып жүргенімде
Тұран университетінде өткен студенттердің
ғылыми конференциясына қатыстым. Осы
конференцияның жұмысы менің ғылымға
деген қызығушылығымды оятты.
Университетте аспап жасау мамандығы
бойынша оқып жүріп, Президенттік шә-
кірт ақы иегері атандым. 2010 жылы уни-
верситетті үздік дипломмен бітірдім. Қо-
сымша Tamos Education, Lanto Education
сын ды ағылшын тілі курстарында оқып,
ха лықаралық IELTS емтихандарын нәтижелі
тапсырдым.
2010 жылы физика мамандығы
бойын ша магистратураға түстім. Қазіргі
таңда ғылыми-зерттеу жұмыстармен ай-
на лысып, «Күрделі өртті сөндірудегі нано-
тех нологиялар» атты тақырыпта магистрлік
диссертация жазудамын. V халықаралық
жас физиктер мектебінің жұмысына қаты-
сып, жүлделі орындарға ие болдым. Зерт-
теу нәтижелері туралы халықаралық және
рес публикалық конференцияларда баян-
да ма жасадым, басылым беттерінде жа-
рия лан ды.
Бүгінде «Наноматериалдарды зерттеу
мақсатында физика зертханаларында ас-
пап тар базасын және нанотех но логия ла-
рын меңгеру» тақырыбы бойынша ғылыми
жобаны орындаушылар қатарында ізденіс
үстіндемін. Халықаралық жас физиктер
мек тебінің жастар ұйымдастыру коми те ті-
нің тұрақты мүшесімін.
– Назарбаев стипендиясының кө ле-
мі қанша?
– Биыл алғаш рет тағайындалып отыр-
ған Назарбаев шәкіртақысына Елбасы
өзінің Ұлттық Ғылым академиясының мү-
шесі ретіндегі ай сайынғы жалақысын
арнайы шәкіртақы ретінде магистранттарға
бөліп беруге шешім қабылдады. Шәкір т-
ақы ның көлемі жалақының айлық 6 есеп-
тік көрсеткішіне (МРП) тең деп естідім.
Бірақ мәселе – ақшада емес, ең бастысы,
ел ал дындағы сенімді ақтап, отандық ғы-
лым ның өркендеуіне үлес қосу.
– Озық ойлы жастармен бірге Ел ба-
сының қабылдауында болдыңыз. Осы
кездесуден алған әсеріңіз қандай?
– Астананың төрінде, Ақордада, Ел ба-
сы мен кездесіп, үлкен мәртебеге ие бол-
ға ным үшін шын жүректен қуаныштымын.
Ол менің өмірімнің есте қалар қуанышты
сәттерінің бірі ретінде жүрегімде жатталып
қалмақ.
Президентпен білім, ғылым жөнінде
екі сағат бойы емен-жарқын пікір алысып,
бірге естелік суретке түсіп, бұл кездесуден
үлкен әсерге бөленіп қайттық. Арнайы
стипендия иегері атанғанымды естігенде,
әрине, қуандым. Аллаға шүкіршілік еттім.
– Өзіңіз оқып жатқан оқу орны және
ондағы магистранттарды даярлау
сапасы туралы не айтар едіңіз?
– Кездесуде Елбасы: «Жаңа адамды
тәрбиелеу үшін жаңа тәрбиеші керек. Біз
бә ріміз де бала тек ата-ананың айт қа-
нымен жүру керек деген тәрбиемен
өскеніміз рас. Алайда бүгінгі күннің талабы
басқа. Егер бала тек ата-ананың айт қа ны-
нан шыға алмаса, әлемде прогресс те бол-
мас еді. Біз өзіміздің жұмысымызды жа са-
дық, сендер де өз замандарыңа сай бо лу-
ларың керек. Ал тәрбиеші өзінің шә кір-
тімен санаса білуі шарт...» – деген бо ла тын.
Ендеше, заман талабына сай жаңа тәр -
биеші дайындап жатқан, яғни пе да го ги -
калық жоғары оқу орнының жөні бө лек.
Шәкірт баптап, талай түлектерді ұшыр-
ған білімнің қара шаңырағы – Абай атын-
дағы Қазақ ұлттық педагогикалық уни вер-
ситетінде оқу үдерісінің оқу-әдістемелік
және ақпараттық қамтамасыз етілуі магис-
тра тура және PhD докторантура білім бағ-
дар ламаларын сапалы игеруге мүмкіндік
береді. Осыдан үш жыл бұрын университет
ректоры, педагогика ғылымының док то-
ры, профессор Серік Жайлауұлы Пірә-
лиев тің тікелей бастамасымен құрылған
Магистратура және PhD докторантура инс-
титуты бүгінде қадамын қарыштай басып,
магистранттар мен докторанттар даярлау
ісіне үлкен еңбек сіңіріп отыр.
Бүгінгі таңда Абай атындағы уни вер си-
тет әлемнің 25 еліндегі 90 университетпен
«Ислам және бейбітшілік» атты шығармашылық байқау жарияланыпты дегенді естідім.
Оның ұйымдастырушылары кімдер және шарттары қандай?
Нұрқанат АЙДАРҰЛЫ, Ақтөбе қаласы
белсенді іскерлік қарым-
қатынас орнатқан. Ын ты-
мақ тастық туралы келі сім-
шарттардың арқасында
2008-2011 оқу жыл дары
біз дің уни вер ситеттің 200-
ден астам ма гистранты Ре-
сей, Литва, Ук раина, Бе ла-
русь елде рін дегі жоғары
оқу орын да ры мен ғы лы ми
орта лық тарында он күндік
ғы лыми-зерттеу тағы лым-
да ма ларынан өткен. Мұ-
ның барлығы университет
бас шы лығының
заман
тала бына сай маман даяр-
лау ғ а аса үлкен мән беріп
отыр ға нын көрсетеді деп
ой лай мын.
Сонымен қатар осы оқу
жы лында институт база-
сын да жаңадан бес ғылы-
ми-зерттеу
зерт ха на сы
ашыл ды. Онда физика жә-
не нанотехнология, био-
мониторинг, химия, ин-
фор матика және ма те ма-
ти калық модельдерді са-
рап тау және сәйкестендіру
зерт ха налары жұмыс іс-
тейді. Бұл – әсіресе біздер
сияқты жараты лыс тану ғы-
лымдары саласы бойынша
экс перимент жұ мыс тарын жүргізетін
магистранттар үшін үлкен олжа. Сондықтан
мен өзім оқып жүрген уни
вер
си
теттегі
білім беру сапа
сының тиісті деңгейде
екенін баса айтқым келеді.
– Қазіргі жастардың ойы мен
көзқарасы да өзгеше. Осы тұрғыдан
алғанда, өз замандастарыңыз жайлы,
қатар білім алып жүрген магистранттар
туралы не айтасыз?
– Магистратура сабақтарына қатысу
кезінде және күнделікті өмір барысында
өзім
нің көптеген дарынды заман
дас-
тарымды көріп жүрмін. Олармен жарыса
сабақ оқудың өзі бір ғанибет. Бірақ біздің
қатарымызда мемлекеттің қаржысы мен
ата-анасының сенімін босқа шығындап
жүр ген «бір қарын майды шірітетін құ ма-
лақ тар» да жоқ емес. Олардың кейбіреуінің
магистр дипломын алу үшін ғана жүрген
қылықтары үшін қатты қынжыламын. Ел-
ба
сымыз Н.Ә.Назарбаев Қазақстанның
бо лашақ дамуы – еліміздің индустриялық-
инновациялық дамуына, оның білімі мен
ғылымының қарыштап алға басуына бай-
ланысты екенін кездесу барысында қа дап
айтты. Ғылымды жасайтын қазақ стан дық
жас тар, яғни магистранттар болуы тиіс деп
ерекше тоқталды. Жаңа экономика жа сау
үшін біздің магистранттар жаңа сапаға ие
болуы тиіс деп ойлаймын.
– Еліміздің болашақ даму жолын
көз алдыңызға қалай елестетесіз?
– Мен 100 пайыз сауатты халық –
қазақ стандықтардың кез келген модер ни-
Мерекелік шара барысында барысында Нью-
Йоркте оқитын қазақстандық сту
дент
тердің
арасынан дайындаған гидтер көмегімен Орталық
саябақпен арнайы серуен ұйымдастырылды.
Шараның ең ерек
ше сәті қала ортасындағы
саябақтағы ашық алаңда «Қаражорға» биін
үйрену бол ды. Биге барлығы 100-ге жуық адам
қатысты. Олардың басым көпшілігі ұлттық
биімізбен тұңғыш рет танысып, ондағы түр
лі
қимылдарды игеруге талпыныс жа са ды.
Дәстүр бойынша шараның қаты су шы лары мен
қонақтарына Қазақстанның 20 жылда жеткен
жетістіктері туралы ақпарат бе ріліп, назарларына
осы тақырыпқа ар нал ған фотокөрме ұсынылды.
Бас кон сулдық пен Қазақ-Америка альянсы біріге
отырып, АҚШ-та қазақ мәдениетін на си хаттау
мақсатында осындай іс-шараларды ал
дағы
уақытта да ұйымдастыруды көздеп отыр.
Бек МЕРГЕН
Еліміздің Білім және ғылым министрлігінің
тапсырмасын орындау мақсатында 2010 жылдың
8 желтоқсанында Қазақстан ЖОО-ларын оқулық-
пен қамтамасыз ету мәселесі бойынша өткен V
Рес публикалық конференция шешімімен ҚР Білім
және ғылым министрлігі бекіткен тақырыптық
жоспар бойынша жоғары оқу орындарына 160
мың данамен 130 оқулық басып шығару жос пар-
ланған. Бүгінде ҚР Жоғары оқу орындары
қауымдастығының Баспа орталығынан 72 базалық
оқулық шыққан. Ал тағы 60 оқулық жыл соңына
дейін басылып шығып, оқу орындары келесі
жылдан бастап оған қол жеткізетін болады.
Ал аталған конференцияда сонымен қатар
шетел авторларының оқулықтарын қазақшаға
аудару, базалық оқулықтарды басып шығаруды
осы қарқынмен жалғастыру секілді маңызды
жайттар талқыланды. Конференция шеңберінде
сондай-ақ Алматы қаласының жоғары оқу
орындары авторларының үздік оқулықтары мен
оқу құралдары қойылған көрме де ұйым дас ты-
рылды. Және, бастысы, жарық көрген еңбектер
елі міздің Ұлттық кітапханасына, Орталық ғылыми
кітап ханасы мен аудандық кітапханаларға сал-
танатты түрде табыс етілді.
Мерей МАТАЙ
Нью-Йорктегі қазақтар «Қаражорғаға» биледі
Оқу орындары оқулықтан тарынбайды
Қазақстанның АҚШ-тағы Бас консулдығының хабарлауын ша, Нью-Йорк
қаласының Орталық саябағында қазақ диас по расы ның 100-ге жуық өкілі Қазақстан
Тәуелсіздігінің 20 жылдығын ерекше сипатта атап өтті.
Кеше Қазақ ұлттық аграрлық университетінде Қазақстан жоғары оқу орындарын
оқулықпен қамтамасыз ету жөнінде дәстүрлі VI Республикалық конференция өтті.
Б
А
С
ТАМА
ЖИЫН
Бұл байқауды «Заңғар» шығармашылық бір лес-
тігі, «Қаламгер-Азамат» қоғамдық қоры, Fattach
Finance ААҚ бірлесіп ұйымдастырып отыр.
Байқауға баспасөз бетіне жарияланған ислам
және бейбітшілік, Қазақстандағы ислам қаржысы:
құ рылуы мен даму үдерістері, исламдық туризм,
Қазақ стандағы халал индустриясының дамуы тақы-
ры бындағы мақалалар қабылданады. Осылайша
байқауды ұйымдастырушылар ел журналистерінің
экономика мен дінге деген көзқарастарын таразыға
салып көрмек.
Бас жүлде – 150 000 теңге
Бірінші орын – 100 000 теңге
Екінші орын – 75 000 теңге
Үшінші орын – 50 000 теңге
Ынталандыру сыйлығы – диктофон (5 адамға)
Мақалалар 2011 жылдың 25 қазанына дейін Ал-
маты қаласы, Достық даңғылы, 124-үй, 154-кең седе
қабылданады. Қорытынды марапаттау рәсімі биылғы
қараша айының 11-інде Алматы қаласы Ғалымдар
үйінің «Қысқы бағында» өтеді. Сайыстың жүл де қоры
400 000 теңгені құрайды. Үміткерлер kalamger@mail.
ru электронды поштасы мен 8(727) 264 25 94
телефон нөміріне хабарласуларына болады.
Жуырда Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық
университетінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың ҚР Президенті
стипендиясының иегерлері – магистранттармен кездесуінде сөйлеген
сөзін талқылауға және Магистратура және PhD докторантура
институтының 2-курс магистранты, Назарбаев стипендиясының
иегері Бауыржан Әбдіқадыровпен кездесуге арналған дөңгелек үстел
өткізілді. Дөңгелек үстелді ашқан университеттің тәрбие ісі жөніндегі
проректоры Ж.Ішпекбаев «Елбасы магистранттарға үлкен сенім
артады» деген тақырыпта баяндама жасап, Мемлекет басшысының
ғылыммен айналысып жүрген дарынды жас ғалымдарға жасап
отырған қамқорлығын атап өтті. Бұл тарапта университет ректоры
С.Пірәлиевтің де магистранттарға үлкен қолдау білдіріп, оқу
орнының барлық мүмкіндіктерін осы бағытта жұмылдырып
отырғанын айта келіп, «бүгінгі магистранттарға қойылатын талап
және магистранттардың Отан алдындағы перзенттік парызы –
Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағдарламасын
қамтамасыз ететін ғылыми жаңалықтар ашу», – деді.
Басқосу барысында жиналғандарды елең еткізген Елбасы
қабылдауында болған, стипендия иегері Б.Әбдіқадыровтың
кездесу жөніндегі әсерлі әңгімесі болды. Аталған шара университет
магистранттарының өздеріне деген сенімін нығайтып, ғылымға деген
талпынысын одан ары ұштай түсу мақсатымен ұйымдастырылды.
Дөңгелек үстелге қатысушы магистранттар үшін маңызды болған осы
іс-шарадан кейін біз стипендиат Бауыржан Әбдіқадыровты аз-кем
әңгімеге тартқан едік.
«Жақында «Қазақфильм» киностудиясы жаңа фильмдерге кастинг жариялайды және оны
телеарналардың бірінен көрсетеді» деп естіп едім. Осы жөнінде нақты мәлімет берсеңіздер.
Әйгерім, студент
Шәкен Айманов атындағы «Қазақ
фильм»
киностудиясы «НТК» телеарнасы мен MG Production
продюсерлік ор
та
лы
ғымен бірігіп, 28 қазанда
«Басты рөл» атты жаңа тележобаны іске қоспақ. Бұл
жоба жаңа отандық фильмдерге жа
рия
ланған
ашық кастинг түрінде жүзеге асы рыл мақ. Жобаға
жасы 16-ға толған, өз күшіне сенімді дарынды
жандар қатыса алады. Жобаның барлық іріктеу
кезеңдері мен актерлік шеберлік дәрістері теле ар-
надан көрсетілетін болады. Сондықтан да
телекөрермендер сынға түскен қа ты су шылардың
алғашқы қадамдарынан бас
тап, басты рөлге
тағайындалып, жеңімпаз аталуына дейінгі ауыр
жолды көріп, та машалай алатын болады. Сонымен
қатар ең дарынды екі қатысушы актерлік ше-
берліктен дәріс алуға әлемдік ки но ин дус трия ның
ошағы саналатын әйгілі Hollywood-қа арнайы
жолдама алады.
Алғашқы іріктеу кезеңінің кестесі: Астана —
«Оскар» түнгі клубы: 28 қазан – іріктеу кезеңі (сағат
10:00). 29,30 қазан – бірінші кезеңнен өткен қаты-
су
шы
лардың қойылымдары. 31 қазан – негізгі
сайысқа жолдама алған жеңім паз дардың тізімін
жариялау. Алматы — «Қазақфильм» киностудиясы:
4 қараша – іріктеу кезеңі (сағат 10:00). 5, 6 қа ра ша
– бірінші кезеңнен өткен қаты су шы лар дың қойы-
лым дары. 7 қараша – негізгі сайысқа жол дама алған
жеңім паз дардың тізімін жа риялау. Қосымша мәлі-
меттерді www.kazakhfi lmstudios.kz және www.glavrol.
kz сайттарынан алуға болады.
ТАМЫР
Қайраткердің жерленген же рін ал ға ш
анық тап, тұрартану ғы лымына тың де рек
қос қан шы ғармашылық топ атал ған фильмді
биылғы жылдың ая ғы на қарай эк ранға шығармақ
ниет те.
Талас ОМАРБЕКОВ, тарихшы:
– Жалпы, Т.Рысқұлов, О.Исаев, Мир зояндардың
1939 жылы Мәскеуде атыл
ғандары анық. Неге
айыпталғаны ту ралы да деректі құжаттар қолымызда
бар. Тек нақты қайда жерленгені бел гі сіз болып келді.
Бірақ қабірлердің жа нын дағы шіркеулердің тізімінде
болуы мүм кін. Онда да заңға сәйкес, қаулыны оқып,
попты шақыртып, қазақ ша айт қан да, иманын үйіртіп
ат қан болса, діни мекемелерде міндетті түр де тір-
келеді. Ал Қазақ станда 18 ха лық комиссарын сот сыз
атқан да, қапқа салып апарып, көміп тастаған. Мұн-
дай жағдайда атыл са, діни ме кемелерде де еш дерек
бол май ды.
Менің бір білетінім, «троцкийшіл, зиновьевшіл
блокқа қатысқан», «ұлт шыл-буржуазиялық партия-
лар құрған» деп айыпталған Т.Рысқұлов, О.Исаев
тә різ ді қайраткерлер кез келген жерде атыл маған.
Түрмелердің жанында, НКВД мекемелерінде оларды
арнайы бір ату орны болған. Жаңағындай жер лер ге
сосын апарып жерлеген.
Егер де киногер айтып отырған де рек шындыққа
сай болса, бұл тарих үшін өте құнды, маңызды жайт
болар еді. Мә лі метін растау үшін енді ол аза ма т осы
фак тіге қатысты түпнұсқа құ жат тар дың фотокө шір-
ме сін тарих шы лар ға көрсетіп, баспасөзде толық жа-
рия лауы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: