Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет
жүктеу/скачать 9,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Әбілсейіт АЙХАНОВ, әйгілі қазақ балуаны: – Өзіміздің төл мерекеміз – жыл басында «Қазақстан барысы» турни- рінің ақтық сынын өткізсек, нұр үстіне нұр болар еді. Бұл күні ұлан-асыр той болуы керек. Дүбірлетіп тойлатып, осындай қызықты белдесулер өткізіп, ұлттық мерекеміздің ажарын аша түссек, жаман болмас еді. Бұл – негізі жан-жақты саралап, ойланатын бас- тама. Бірақ қазір оған біз дайын емеспіз. Қыс ішінде ауылды жерлерде іріктеу турнирлерін өткізу мүмкін емес қой. Жалпы, күрес – жыл мезгіліне қарайламай, белдесе беруге болатын спорт түрі. Тек талапқа сай залдар болса, болды. Мәселе – осында. Егер «Қазақстан барысының» ақтық сынын күн мен түннің теңескен, дүниенің жаңарған күні өткізер болсақ, онда көптеген ауылдың мәселесін шешуге тікелей ықпал етер де ме едік?! Онда әрбір ауылға күресетін спортзалдар салу керек болады. Яғни күресіміздің беделін өсіріп, мерейін тасытып қана қоймай, ауылымыздың спорттық тірлігіне де қан жүгіртуге болады. Бірақ бұл тез шешіле қоятын шаруа емес. Егер жүзеге асып жатса, қанеки? Онда тек қуанамыз. Жалпы, жыл басы, көктемнің тіршілікке нәр берген күні күрессіз өтпеуі керек. Қандай турнир болсын, әйтеуір төл мере ке- мізде бозкілемнің «шаңы» бұрқырап, балуандар белдесіп жатуы керек қой.
– «Қазақстан барысы» турнирінің ақтық сынын 22 наурызда өткізу көп- теген қиындықтар туғызады. Қолайлы емес. Онда ауылды жерлерде іріктеу турнирлерін өткізу қиямет-қайым болады. Әсіресе солтүстіктегі аймақ- тарымыздағы ауылды жерлерде, қа- қа ған аязда іріктеу турнирлерін өткізу қиын болады. Ал ауылды жерлердегі іріктеу турнирлерін күзде өткізетін болсақ, онда 22 наурызға шейін, яғни финалға дейін арасы ұзақ болып кете- ді. Сондықтан қазіргі өткізу жүйеміз ыңғайлы. Ауыл балуандарын көктем- нен бастап іріктеп, финалды жаз аяғында немесе күзде өткізу – өте қолайлы. Яғни бұл – іріктеу кезеңдері бір-біріне жалғасып жатқан, бір мау- сымдық, үздіксіз сын. Нұрғазы САСАЕВ ОЙТҮР
ТКІ Серік ЖҰМАБАЕВ Мереке күндері барлық дәмханалар ас мәзіріне наурызкөжені енгізуі керек пе? Наурызкөже – Наурыз мереке- сінің басты атрибуты. Мерекелік дастарқанның бұл басты мәзірінің адам ағзасына тигізер пайдасы өте зор. Қазақ тағамтану институты мамандарының айтуынша, оның құрамында В1, В2, РР, Е, А ақуыздары мен амин қышқылы бар. Экологиялық таза, табиғи өнім болғандықтан, оның бүйрек, жүрек, өкпе ауруларына қарсы емдік қасиеті де бар. Ендеше бас- қа күні болмаса да, тап наурыз айын да барлық дәмханаларда ас мәзіріне наурызкөжені неге енгізіп қоймасқа? Еліміздің барлық дәмхана иелері осыны дұрыс түсініп, ұлттық құндылықтарымызды ұлықтауға шөкімдей болса да атсалысып, осы идеяны Ұлыстың ұлы күні – төл мерекеміз қарсаңында іліп әкетіп, өздерінің ас мәзіріне енгізіп қоятын болса, қандай тамаша болар еді? Өйткені дертке дауа сусын тек жылқы, түйе сүтінен жасалынатын қымыз немесе шұбатпен шектелмейді. Ағарғаннан әзірленетін ас атаулы- ның қатарында айран, шалап, наурызкөже сусындары да бар. Белгілі мемлекет қайраткері, Мәжіліс депутаты Серік Үмбетов Алматы облы- сын басқарған уақытында ұлттық сусындарды ұлықтауды өте керемет ұйымдастырған еді. Бір Талдықорғанның өзінен ұлттық тағамдарды ұсынатын көптеген қымызханалар ашқан болатын. Оның ішінде наурызкөже, бидайкөже, ұлттық тағамның неше түрі сатылатын. Неге осы тәжірибені барлық облыстарда қолға алмасқа? Бұл, біріншіден, елге жұмыс орны; екіншіден, табыс көзі; үшіншіден, салауатты өмір салты болар еді. Қазақтың төл Жаңа жылы – Наурыз жалпыхалықтық мереке болғандықтан, наурыз- көже әрбір үйде, әрбір дәмханада міндетті түрде болуға тиіс. Енді біз зайырлы, құқықтық, демократиялық мемлекет құруға талпынып отыр
ғандықтан, жекеменшік дәмханаларға ұлттық сусындардың болуын міндеттемесек те, үгіт-насихат жұмыстарын көбірек жүргізуіміз керек секілді. Бұл ретте жұртшылық осы айда кафе-мейрамханаларға барғанда наурызкө- женің болуын талап етіп отырса, қандай жақсы болар еді. Өйткені біз нарықтық экономикада өмір сүріп отырғандықтан, сұраныс артқан сайын ұсыныс та көп болатыны сөзсіз. Егер халық асханаларда ұлттық сусындардың болуын сұрайтын болса, онда еліміздегі барлық дәм- ханалар, тіпті шетелдік кафе-мейрамханалар да өздері үшін табыс табу мақсатында міндетті түрде ас мәзірлеріне наурызкөжені енгізетін болады. Сондықтан адам ағзасына аса зиян «Кока-кола» мен «Фанталарды» ішкенше, бір сәт экологиялық таза, табиғи өнімдеріміздің дәмханаларда, дүкен сөрелерінде тұруын талап ететін болсақ, нұр үстіне нұр болар еді.
Дүниежүзілік Поэзия күні. Халықаралық нәсілдік кемсітушілікті жою үшін күрес күні. Бүкіләлемдік ұйқы күні. Туған күн иелері Жұмабек Жантаев (1947) – «Ғарыштық зерттеулер және технология ұлттық орталығы» АҚ президенті, физика-математика ғылымдарының докторы;
жетекшісінің орынбасары; Серік Ахметов (1961) – ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі; Мұрат Мұсатаев (1963) – «ЕурАзЭҚ» бас хатшысының орынбасары. Наурыздың 22-сі Ұлыстың ұлы күні Халықаралық Наурыз мейрамы. «Наурыз» сөзі парсының «ноу» – жаңа, «руз» – күн деген сөздерінен қалыптасып, жылдың бірінші күнін білдірген. Бұл мереке бірнеше мың жылдан бері аталып келеді. Қазақстан Наурызды мемлекеттік мереке ретінде 1999 жылдан бастап атап өтіп келеді. 1990 жылы «Ана тілі» апталық газетінің алғашқы саны жарық көрді.
редакторы, Алматы қалалық мәслихатының депутаты; Махаббат Бигелдиев (1961) – Алматы облысы Панфилов ауданының әкімі. Наурыздың 23-і Алаштың атаулы күні Дүниежүзілік метеорология күні. Туған күн иелері Серік Қирабаев (1927) – филология ғылымының докторы, профессор, академик; Бағдат Телтаев (1966) – техника ғылымының докторы, профессор; Еділ Жаңбыршин (1966) – Ақтау қаласының әкімі, техника ғылымының докторы;
Ғабит Мұхамбетов (1977) – Қарағанды облысы әкімінің бірінші орынбасары. Наурыздың 24-і Алаштың атаулы күні Бүкіләлемдік туберкулезбен күрес күні. Туған күн иелері Кеңесбай Мұсаев (1931) – филология ғылымының докторы, профессор, академик; Бекен Әлімжанов (1947) – ауылшаруашылығы ғылымының докторы, профессор, академик; Әсима Бимендина (1955) – Астана қаласы білім басқармасының бастығы; Ерік Сұлтанов (1956) – «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» АҚ вице- президенті; Қанатбек Сафинов (1962) – ҚР Мұнай және газ министрлігінің жауапты хатшысы;
Қайрат Қожамжаров (1965) – Қазақстан Республикасы Президентінің көмекшісі, Қауіпсіздік Кеңесінің хатшысы. Наурыздың 25-і Алаштың атаулы күні 1930 жылы қазіргі Алматы облысы Балқаш ауданына қарасты Бақалы жерінде шаруалар көтерілісі болды. Көтерілісшілер отрядқа бірігіп, Бақалы коммунасын басып алды. Туған күн иелері Ерғали Сағат (1949) – «Парасат» журналының бас редакторы, жазушы, публицист, гуманитарлық ғылымдар академиясының академигі; Әлихан Байменов (1959) – ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің төрағасы; Анарбек Қарашев (1965) – Қазақстанның Чехиядағы Төтенше және өкілетті елшісі;
Мирлан Мұхамбетов (1969) – Экономикалық қылмыс және жемқорлықпен күрес агенттігінің Атырау облысы бойынша департаментінің бастығы, полковник; Айдос Үкібаев (1976) – «Хабар» агенттігі АҚ Басқарма төрағасы. Наурыздың 26-сы Алаштың атаулы күні Халық ақыны, әнші, композитор, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Нартай Бекежановтың (1890-1954) туғанына – 123 жыл. Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Нығмет Нұрмақовтың (1895-1937) туғанына – 118 жыл.
ғылымының докторы, профессор, академик; Полат Қырықбаев (1961) – Оңтүстік Қазақстан облыстық туризм, денешынықтыру және спорт басқармасының бастығы; Сәрсенбай Еңсегенов (1963) – ҚР Парламент Сенатының депутаты; Нұрлан Ысқақов (1963) – экономика ғылымының докторы, академик; Хамит Омаров (1963) – Қарағанды облыстық Тілдерді дамыту басқармасының бастығы; Асхат Бекенов (1965) – ҚР Парламент Мәжілісінің депутаты; Сергей Хорошун (1966) – Астана қаласы әкімінің бірінші орынбасары; Рахымғали Құл-Мұхаммед (1967) – «Атамұра» корпорациясының президенті, Қазақстанға еңбегі сіңген қайраткер, философия ғылымының кандидаты. Мерейлі күндеріңіз мерекеге ұласып, мәртебелеріңіз арта берсін! «Алаш айнасы» Жаңа жыл күні қазақ күн райына қарай алдағы жазды рақатты, рақатсыз болады деп болжау жасайды. Қар тез кете ме, жаз жылдам бола ма деп болжам жасайды. Қазақтың Жаңа жылы – жазғытұры күн мен түннің теңелген (22 наурызда) күні болады. Жаңа жылдың ертеңіне жарық, жылы, күн қараңғы, суық түннен ұзара бастайды... Мағжан ЖҰМАБАЕВ АЙМАҚ
– Наурыздың 18-інен бастап ҚР Тұңғыш Президенті атындағы орталық саябаққа киіз үйлер құрыла бастады. Негізгі мере келік шаралар 21 наурызда өтеді. Облыс басшы сы саябақта қала халқын жыл басы – Наурызбен құттық- тайды. Одан бөлек, қала дағы мейрамхана, дәмханалар наурыз кө жеден дәм татуға шақырады, – дейді «Ақтөбе қалалық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі» ММ бастығы Маржан Қорғанбаева. 22 наурыз күні облыстық ұлттық- мәдени орталықтары мен зергерлер,
арнайы көрме ұйым дастырып, облыстық драма театры, қуыршақ театрлары ұжым- дарының қаты суымен түрлі қойылымдар тегін көрсетілетін болады.
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ №47 (958)
21.03.2013 жыл, бейсенбі
Наурыз мерекесінің қарсаңында ке ке зд зд ес ес іп п қ қ ал ал ға ға н н ек ек і і до до стың әңгімесінен үз үзін
ін ді ді к к ел ел ті ті р ріп
п от от ыр ырмы мы з. Шынында да, cіздерді қайдам, өз басым қыз қуудың қандай ойын екенін «Шабандоз қыз» фильмінен ғана көріппін. Ал теңге ілу мен аударыспақты тек суреттен ғана тамаша- лағаным болмаса, теледидардан да көрген емеспін. Ашығын айтқан ан да
, ұлттық ойын- н дарымыздың бұл т түр
үр ле ле рі рі м м ағ ағ ан ан ғ
ғ ан ана а таңсық болмаса керек-т і і. Ендеше неге төл ойындарымызды тым құрығанда Ұлыстың ұлы күні Наурыз мерекесінде ұлықтамасқа? Неліктен Наурыз мерекесіндегі ұлттық ойындарымыздың аясын соншалықты та т
ры лт лт ып ып а а лд лд ық ық ? ? БӘЙГЕДЕН БАСҚА БІЛЕТІНІМІЗ ЖОҚ ПА? Қазақтың ұлттық спорт түрлері өте көп. Қанша екенін санап бітпейсің де. Бірақ неліктен екені белгісіз, , қ
ол л да да ныста бары ры
Н Н ау ау ры рыз з ме мере
ре ке кесі сі нд нде е де сол. Тек ат жарысы, көкпар, күрес қана басты назарда демесеңіз, қалған ойындар- дың өтіп жатқанын мүлдем көрмейсің. Шынтуайтына келгенде, көкпар тартысқан алаңда қыз қуу, аударыспақ, теңге ілу, құс са са
лу, , жа жа мб мб ы ы ат
ат у, у, а а т т үс үс ті т нд нд егі сайыс, қамшы та та
ст ау ау , қа қа йы ыс с та та рт рту у сы сынд
нд ы ы ұлттық өнерлерді де ұйымдастыруға болады емес пе?! Көп- шілік үшін бұл ойындардың да өте қызықты болатыны сөзсіз еді. Әйтпесе басқа мере- келер былай тұрсын, Ұлыстың ұлы күнінің өзінде төрт-бес спорт тү тү рі
ні і ң ң аясынан ар р ы
аса алмай жүрген жай ай ым ым ыз ыз б б ар ар . Ал
Ал , не негі гі - - зінен, қазақ халқы 1917 жылға де йін Нау-
рыз мейрамын көктемнің алғашқы тәулі- гінен бастап 30 күн ойын, 40 күн тойын өт кізетін болған екен. Мұны көнекөз қа- рия лар растайды. Сонда бір айда ұлттық спорттың қаншама түрінен жарыстар өте- тінін көз алдыңызға елестете беріңіз. Әлде бүгінгі дей тек айналдырып ат шаптыра берді деп ойлайсыз ба? Қазіргі жағдай қалай? 2010 жылдан бастап Ұлыстың ұлы күнін үш
күн үн тойлайтын н б б олғанбыз. Бұған, әрин
не, е, қ қ уа уа на на мы мыз. з. Б Б ір р ақ ақ с с он он ың ың б
б ір ір і нші күні ғана өз дәрежесінде өтіп, жер-жерлерде ұлттық ойындар ойнатылады да, қалған күндері теледидар алдына телміріп, мере- келік бағ дарламаларды аңдитынымыз жа- сы рын емес.
Наурыз мейрамында отбасымен қала- ның орталық алаңына барып, серуен деп қайтпайтын қазақ жоқ шығар, Әдемі көрі- ніс, иә?! Халық ығы-жығы, шат-шадыман. Әр жер
ер де д н н ау у ры р зкөже та т ра р тқан әжейлер. Бірі не
н- н- бі бі рі рі а а сы сы ра ра т тіг
іг іл ілге ге н н ки ки із із үйлер.
Әйтеуір, мерекенің бірінші күні Наурыздың, шынымен де, жалпыұлттық мейрам екенін сезініп қаласың. Бірақ тағы да әттеген-ай, ұлттық ойындарымыз орталық алаңда да тым жұтаң. Ары кетсе балуандар белдесіп, бі бі ле ле кт т ілер қол күрестіріп жатады. Бұ Бұ
рынд нда-
а ры ры а а р рқан тартыс ойындарын да да а ара ра-т
-т ұр ұр а а көріп қалушы едік, бүгінде ол да қалды. Әлде орталық алаңдарда қол күрес пен белдесуден басқа ұлттық спорт түрлерін өткізуге жағдай жасалмаған дейсіз бе? Неліктен бозкілем төсеп тастап, арқан тарт т
ыс па па сқ сқ а. а. Н Н ег ег е е ор о та та ға ға к көл
өл ік ік қ қ ой ой ып, оны
тіспен ен , ты ты м м құ құры ры ға ға н нд а а қо қо лм лм ен ен с с үй үй р ремеске? Неге көпшілік арасынан бозбалалар мен қыздарды жинап, ақсерек ойнатпасқа? Неге бүлдіршіндер арасында айгөлек ойнатпасқа? Неге қымыз ішуден мешкейлер ойынын өткізбеске? Тауық күрес т т е е кө ө пш п і- лі лі к к ті ті ң ң көзайымына айналар е е ді ді . . До Допп ппен
ен
ой й налатын ойындардың да ұлттық нақыш- тағы көптеген түрі бар. Олардың барлығын, ең болмаса, неге Наурыз мейрамында еске түсірмейміз. Неліктен алаң ортасына алты- бақан орнатып, ғашықтарды тербетпеске? А А
ЙТ Т А АР РЫ Ы М М БАР
Әзиз ЖҰМАДІЛ Ра Ра с, с, а
а ла лаңд ңдар ар да да алтыбақандар бар. Бірақ қ
сән үшін ғана тұрғандай көрінеді. Кешкісін ақсүйек ойнатуға да болар еді, бірақ тағы да сол, қолға алатын ешкім жоқ. Егер мұның барлығы жүзеге асып жатса, жас- тарымыз қуан ып ып , , ше шете те лд лд ік ік те те р р өн өнер ер імі
мі з з ге ге
тамсанып жатар ар е ед ді.
Әлбетте, мұның барлығын реттеу үшін әкімшіліктің бір бөліміне жауапкершілік жүктеу керек шығар. Бәлкім, қалалық жастар саясаты жөніндегі басқармалардың айналы л
ТИР АТҚАНША НЕГЕ жүктеу/скачать 9,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|