Республикалық қоғамдық-саяси ақпараттық газет

— Телехабарға қатысқанымда «Фес ти валь 

не ге керек, қыруар шығын шығарып» де г ен се-

кіл ді  қырғиқабақ пікір білдірген кө рермен бол-

ды. Бұл — өте қате пікір. Осы  фес тиваль  21  жыл-

да

да

елі

міздің  бар

рлы

л

қ об лыс  орталықтарында, 

Ас т

ан

ан

а,

А

лм

ат

ы,

б

асқ

а

а

да қ

ал

алаларда өтті, ха лық-

й

айрықша 

болды. Үлкен театр 

мерекесі деуге болады. 

Бұл фестиваль 1992 жылдан бері өткі зіліп 

келеді. Сол жылдары мен мәдениет жә не ақ па-

рат министрінің бірінші орын ба сары едім, осы 

фес тивальдің  ұйым дас ты ры

рылу

ын

а 

ұйыт

қы

б

ол-

а

зы

лар

алқа

сы

ны

ң 

тө

р-

аға сы міндетін ат қарып келемін. Бұл шара жер-

жо ла қы  шығынын  әр театр ұжымы өзі кө те реді, 

ал олардың жататын жеріне, тағы бас қа сы на  ке-

те

те

н қаржы Мәден

ениет министр лі гінің  мой нын-

да

да. Ақ

төбе

де ө

ткен

фес

тива

ль өте жақсы ұйым-

дас тырылған. 

Ф

Фестиваль қонақтарын, 

за мыз. Жылда өтетін бұл фес тивальға  15-16 

театр қатысып жүр. Фестиваль — театр ұжым да-

ры үшін ауадай қа жет нәрсе. Театрдың ма ман-

да ры осын дай кезде бір

р-б

ір

ірін

ің ж

ұмыс

тары

н

кө реді, өзара аралас-құра

ласс бо

лып

бір

і

інің

ж

же

тіс тігін,  бірінің кемшілігін көреді, содан сабақ 

алады. 

Ақтөбеге келген сегіз театрдың үшеуі ака де-

90

90

жылға жуық та

тарихы  бар Әуе зов атындағы 

ак

ака 

деми

ял

ялық

еа

тр

,

ек

ін

ін ш

– ел Тәуелсіздігімен 

құр дас  Астанадағы  Қ.Қуанышбаев атындағы қа-

зақ музыкалық драма театры,  үшіншісі – М.Горь-

кий атын дағы академиялық орыс драма теа тры. 

Қал ғандары қалалық, облыстық театр лар. 

Оларды жергілікті әкімдік қаржыландырып 

отыр.

қта

н

н қа

зақ 

драм

а

те

атр

СҰХБАТ

ларының қазіргі кәсіби

би д

дең

ге

йі

қ й

шамада, ак 

терлер ше

шебе

рліг

і, ссах

а

келген жас буынның аяқ алысы —  бә-

рі-бәрі сынға түседі.

Фестивальда көрсетілетін спек-

такль дер ге б

б

ил

к

кіру

т

т

егін

ха

лы

лы

қт

ың

т

еа

туындыларын тамашалап, рухани азық 

алуына мүмкіндік береді.

2008 жылы М.Әуезов театры 

осында гастрольдік сапармен келген-

ді, сол жолы халықтың ықыласына 

тәнті болдық. Кейін «қ

«қап

біз 

ол

ол ттеа

тр-

дың келгенін кеш ест

стід

ід

ік

» де

п бі

р

р ай

ға 

лыпты. Театр — көз алдыңда өтіп жа-

татын үдеріс, адамды жауыздықтан 

тік  сіндіретін,  жүрегін  жұмсартатын, 

әр бір нәрсеге

ге деген өз көзқарасын қа-

лы

лып

тас 

ты р

ат

ын

,

,

сұ

лу

лыққа ынтық қы-

латын, адамның нәзіік сезімін оятатын 

ға жайып өнер.

— Режиссерлерге тапшылық бар, 

елімізде 10 жақсы те

теат

р ре

жисс

ері і 

болс

а, Қазақстандағы 57 те

теат

атрғ

а

со

л

же

ті

тіп

жатыр. Мысалы, мен қазір Әуезов театрында екі 

жас режиссердің қасында кеңесші болып отыр-

мын, олар сахналап жатқан қойылым бо йын ша 

бағыт-бағдар беремін, бар тә жіри беммен бө лі-

се  мін.

 Реж

ынд

де

е н

иетт  жә

не

не

а

қп

арат

ми

н

ис

истр

 лігі  баса  на  зар 

аударуы қажет. Б

і

ірде маған ел Президенті Нұр-

рінің  бәрі «Болашақ» бағдар ла масы  арқылы 

дүниежүзіндегі оқу  орындарында  оқып келіп 

жатыр, неге өнер саласы маман да рына ондай 

мү

мүм

кіндік қарастырылмаған?»

? –

– д

еп

еп а

йтуд

ың

сәті

л

аш

ақ

» 

бойы

нш

а

театр дың  хормейстер,  балет мейс тер лері оқып 

жа тыр.  Сол сияқты режиссерлерге де солай бі-

лім жетілдіру керек. Театр өнері жоғары деңгейде 

дамыған Ресейде оқуға жағдай туғызса болды. 

Әз

Әзір

байжан Мәмбе

бетов те  Мәскеуде оқыған

ре

ежи

ссер

Бі

з

кезі

нде

Мә

Мәск

еуд

жоғары режиссерлік курсты  68 адам бітіргенбіз. 

Бәрі шетінен мықты режиссер болды, кәсіби 

мек тептің  жөні  бөлек.  Олар: Райымбек Сейт ме-

тов, Ерғали Оразымбетов, Маман Байсеркенов,  

Жа қып  Омаров, Ерсайын Тәпенов, Қадыр 

Же

Жетп

Қ

Қазір де  режиссер жоқ дей

алм

аймы

н. Т

ә-

уел сіздікпен  бірге келген Оралдағы, Ақтаудағы 

Томанов, Гулсина Мерғалиева сияқты жақсы ре-

жис серлер шоғыры бар. Өскемен, Семейдегі 

театр

ла

рд

р

ежиссерл

рі де сол топқа жатады, 

Тем

мір

бек 

Жү

Жүрг

ено

а

ты

нд

нд

ағ

ы

Өнер

на өзіміз даярлаған магистранттар, аспи рант тар, 

бір сөзбен айтқанда,  кәсіби мамандар бар ды. 

Осы жерде айта кететін бір нәрсе, режиссері 

жоқ театрдың бордай тозып кетері сөзсіз. 

Ахтанов атындағы театрға да атына лайық 

ре

режи

ссер қарастыру керек. «П

П

ти

ти

ца —

э

то

в

вре

мя»

де

деге

лта

бек 

Нұрғ

ал

алие

в 

Ақтөбеде

«Біз  бол

лаш

ашақ

тың 

қуат

ым

ымыз

атты

ж

астар 

ағы

и

нн

овац

иялы

қ жә

не сс

ерпі

нді жо-

қорытындысын жария етті.

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің, «БҚО 

жас ғалымдар кеңесі» қоғамдық бірлестігінің 

жә

және Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақ

с ан

аг

аг

ра

рл

ық-т

ех

ехникалық университетінің

ұйым

-

-

инновацияның дамуына өз үлестерін қосуға 

жұмылдырып, олар ұсынған жаңа жоба лар дың 

жүзеге асуына мүүмк

мкін

н

ді

кт

ктер

ж

ас

ау

ау м

ақса

тын 

Магистранттар  арасында А.Абдрахманова 

(І орын, БҚАТУ), И.Бибишева (ІІ орын, БҚАТУ), 

А.Қис мето

това (ІІІ орын, БҚАТУ), ал сту денттер ара-

сы

нда  

ГҚо

қы

мб

аева

аз 

және М.Мұхамбет қа ли  (ІІІ  орын, Ба тыс Қа зақстан 

инженерлік-гу манитарлық  уни  вер си те ті).

— бо

ла

лаша

Қа

азақ

т

ру

п-

па

 ссын

да

да Еврипидтің «Медеясын» ссах

нала

уыны

ң

ң 

(Мем лекеттік театр өнері институты)  тә жі ри бе-

ден  өтуге бара жатыр, екі жылда  қайтып осы 

Ақ төбеге келмей ме? Талабы бар жас маманды 

ұстап қалу

у кер

д

ің

жағ дайы

на қ

ар

ар

асып

қамқ

орлы

қ 

қ 

жаса

са, басына 

үй берсе, сонда ғана одан бі

бірдеңе талап етуге 

болады. Ресейде оқу үшін де оған қаржылай, 

моральдық тұрғыдан үлкен қолдау керек. 

Ахтанов театрына осыдан бірнеше жыл 

бұрын бес-алты шәкіртім кетіп еді, кейін жан-

жа

жа

ққ

а

бы

анда

рд

ы

тұ-

ра

рақт

ан

ды

ж

ағ

дай

ту

ту

ы-

зып,  баспана мә се лесін шешіп беруге тырысу 

мамандарды ша қырып, олардың тұрақты жұмыс 

істеуіне мүмкіндік жасалғаны жөн.

Мыса

лы, Астананың  жастар театрының 

көркем

мді

к  же

те

текш

реж

ис

иссе

р

р Нұрқанат 

б й

0 жас актер қызмет 

етеді. Фестивальда өздеріңіз көрдіңіздер, сол 

жастарға Астананың әкімі Иманғали Тас ма ғам-

бетов 40 пәтер берді.  Ұлттық өнерге жаны ашы-

ған адам ғана осылай істейтін болар. Облыстық 

театр ларда жалақы да онша көп емес. Нарық 

за

зама

н нд

н кө

ру ө

нер 

ад

ад

ам

ын

а

а оңай емес. 

—  Әрине, б

бірақ әзір  б

бұл мәселе жергілікті 

әкімдіктің құзырында.  

Біздің театрда жекеменшік хор ұжымы бар, 

соның тапқанынан ай сайын актерлердің жала-

қы сына 50 пайыз үстеме қосамыз. Айына 30 

сп

сп

ек

 т

ак

ль

л  көрсетіледі,  алтауы – кіші

алда

қа

л-

ға

ға

ны

–

ү

ү

лкен залда. Зейнеткерлер

р

ге

ге

д

е

теат

рға

түс кен пайдадан қосымша қаражат беруге ты-

ры самыз. Бізде Алматыда актерлерге мүмкіндік 

көп, театры, киносы, дубляжы, телевидениесі 

бар дегендей... Ал облыс орталықтарында мұн-

дай мүмк

індік 

т

ойда жүреді. 

— Жалпы, «жоқ» деген жақсы сөз емес, бү-

гінде жұрттың бәрі, оның ішінде журналистер 

де, тіпті депутаттар да, ғалымдар да пьеса жазып 

ке

кетт

і.

О

н

а  тұрған ештеңе жоқ, ж

аз

азсы

н, ә

ркім

өз

өзін

е

е та

ныс мәселені қозғайды. К

Көп

өп п

ьеса

ның

іші нен  бір қажетімізге жарайтын дүние та-

былады. Қазір бізде драматургтердің көркемдік 

ке ңесі  жұмыс істейді. Кеңес сол пьесалардың 

ішіндегі іске жарайтындарын таңдап алып, 

көтерген м

мәсел

е есі өзекті б

ол

олғанымен, жазылуы 

еу

у бо

лса,

оны

қырн

ап

ап

-ж

он

ып іске жа ра-

тады.  Төрт аяғы тең келген пьеса жазып әкелетін 

еш кім жоқ, жас талап драматургтерге дем беріп, 

одан әрі жазып кетуіне мүмкіндік жасасақ 

дейміз.

РР

О

ЗЫК

«Біздің жарнамамызды көргендер қой дың 

еті, кәуап жайлы ғана айтып жат ты. Қазіргі

адам дардың метафора дегенді біл мейтіні, шы-

ғар  машылық  ойға  беріл мей тіні  қынжылтады», 

– де ді топтың же текшісі әрі вокалисі Ілияс Аутов. 

Ал

Ал м

у зы

ант

тард

ың ж

а ырған жұмбағы әлеу-

ме

меттті

к-са

яси

мазм

ұнда

нез-құлқы мен іс-әрекеті малға ұқ сас  адамдар

жай лы ән салған музы кант тар қой болып ма-

ңырады да. І.Аутов ән дегі иронияның Сирия, 

Ли вия,  Ау ған стан, Мысыр сияқты елдерге қа-

тыс ты  еке нін  айтып,  Тә

әуе

уелссіз Қазақстанға

р

-

Кон цертте ресейлік «Чайф» рок-тобының же-

тек шісі  Владимир Шахриннің Motor-Roller-ді

ме

ме

р

ей

ұттықтаған  бей не жазбасы  көр-

се

сеті

лд

лд

і.

А

каде

ми

ял

ық д

ә ре

 жедегі орындау ше-

б

бер 

лі і

Аутов пен оның командасы 2,5 са-

ғат бойы ән шыр қады,  рок та, регги де, шансон 

да бол ды. Музыканттар Алматының апортын 

қа 

лай құртқанымыз жайлы, шенеу 

тер 

ақын дардан да көптігі туралы, дөкей кө келерге

жұ мыс  істейтініміз  хақынд

нд

а,

р

у

ха н

и 

и та

залы

қт

ы 

қо йып,  байлық  үшін тыр ба натымыз  жайлы  ән-

дер ді  орындады. Сиясы кеппеген шы ғар ма ла-

рын таныстыр ған нан  кейін  бұрыннан таныс ән-

дер ге

ге

  ке 

бе

ей

н

не 

ба

я

ны

н 

екі тә

ул

ік

те

1

50 м

ың қолданушы 

та машалаған  «П

Песня о вой

йне»  деген әнге кө-

рер мендер басынан-аяқ қол ша па лақ тап тұрды. 

Бұ дан соң соғыс ардагерлерінің құр метіне  Ана-

то лий Новиковтың «Эх, дороги...» әні де шыр-

қалды. Кеш топтың фа наттарына ғана емес, 

жа

жал

ұн

ай

ын

н

«От 

Биш

-

ТАҒЫЛЫМ