Республикасы білім жəне ғылым министрлігі ы. Ə. Əміреев, Ж. Ы
-кесте. Қазақстанның 2005-2010 жылдар аралығындағы
жүктеу/скачать 1,16 Mb.
|
Әлеуметтік-экономикалық статистика. Оқулық. Оқулық. Оқулық
-кесте. Қазақстанның 2005-2010 жылдар аралығындағы көші-қоны, мың адам1)
1). Стат.анықтама «Қазақстан 2010 жылы».- Астана. 2011.- 27- б. Кесте көрсеткіштеріне талдау жасайтын болсақ, онда 2005 жылдан бастап, республика көлемінде көші-қон айырымы оң белгіге ауысты жəне ол халықаралық көші-қон қалдығына тікелей байланысты. Көші-қонды зерттеу кезінде оның өзгеруі, сол аумақта тұ- ратын халықтың санына тікелей байланысты болатындықтан, абсолюттік шамалардың орнына қатысты шамаларды, яғни көші- қон қарқындылығының көрсеткіштері пайдаланылады. Оған: келу коэффициенті, кету коэффициенті, көші-қон өсімі (кемуі) жатады. Бұл көрсеткіштердің барлығы 1000 тұрғынға шаққандағы есеп бойынша немесе мына формулалар бойынша есептеледі: Ккел Ккет Км. Sкел 1000 ; SSкет 1000 ; SSкел Sкет 1000 K S кел Kкет . Жалпы алғанда, республика халқының саны табиғи жəне миграциялық (көші-қон) өсімдері арқылы өзгереді. Сондықтан бұл өзгерістердің мөлшерін анықтау үшін халықтың жалпы өсім коэффициентін қолданады жəне оны мына формула арқылы есептейді: Δж. To Mo Кж. 1000 1000 KT .KM ., S S мұнда, Кж.ө- жалпы өсім коэффициенті; Δж. жалпы өскен халықтың саны; S халықтың орташа жылдық саны; Тө- табиғи өсім; Мө- көші-қон (миграциялық) өсім; Кт.ө- табиғи өсім коэффициенті; Км.ө- миграциялық өсім коэффициенті. Егер халықтың саны жыл аяғы мен жыл басына берілген болса, онда халықтың жалпы өсім коэффициентін есептеу үшін екеуінің айырмашылығын халықтың орташа жылдық санына бөлу керек немесе мына формула бойынша есептейді: S1 S0 Δж. , Кж. 1000 1000 S S мұнда, S1-халықтың жыл аяғындағы саны; S0- халықтың жыл басындағы саны; Δж. жалпы өскен халықтың нақты саны. Халық статистикасында халықтың жалпы табиғи жəне миг- рациялық өсім коэффициенттері бір-бірімен тығыз байланыс- та болады жəне оны мынадан көреміз. Мысалы, егер жалпы өсім мен табиғи өсім коэффициенттері есептелген болса, онда миграциялық (көші-қон) коэффициентін есептеу үшін екеуінің айырмашылығын алады немесе мына формула бойынша есептейді: Км.ө= Kж.ө- Kт.ө . Ал, егер табиғи өсім коэффициенті белгісіз болса, онда керісінше, мына формула арқылы есептеледі: Kт.ө = Kж.ө- Км.ө . Көші-қон есебі кейде халық санағы жəне арнайы ішінара зер- теулер кезінде жүргізіледі. Демек, сол елді мекенде тұру ұзақтығы туралы мəселе 1970, 1979, 1989, 1999 жəне 2009 жылдардағы жүргізілген халық санақтарының бағдарламаларына енгізілген. 1989, 1999 жəне 2009 жылдарда жүргізілген халық санақтарында туған жері туралы, ал осы елді мекенде туылмаған тұлғалар үшін қайдан келгендері, яғни қалалық немесе ауылдық елді мекеннен келгені жəне осында қай жылдан бастап тұрып жатқандығы тура- лы сұрақтар көрсетілген. Жоғарыда көрсетілген есептеу тəсілдерін шын мəнінде, іс жүзінде көрсету үшін мысал келтіреміз жəне ол төменгдегідей: жыл басына облыс халқының саны 750000, ал жыл аяғына 770000 адам болды. Жыл ішінде 14600 сəби дүниеге келсе, 6900 адам қайтыс болған, соның ішінде 1 жасқа дейін шетінегендердің саны 460, оның 190 өткен жылы, ал қалғаны осы жылы туғандар. Өткен жылғы туғандардың саны 13970 адам. Жыл ішінде 6700 адам не- кеге тұрған, 1900 адам ажырасқан, 2400 адам тұрақты тұруға кел- се, 2970 адам түрлі себептерге байланысты басқа жаққа қоныс аударған. жүктеу/скачать 1,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||