-кесте. Екі кəсіпорын жұмысшыларының үлесі мен

-кесте. Екі кəсіпорын жұмысшыларының үлесі мен орташа жалақы мөлшері

^f1^T1

^I_{өзг.құр.}^{= f} 1 ^{: f} 0 ⁼ _T ^:
1


^f0^T0

^T0
немесе

^f1 ^S1

^S1

_: ^f0 ^S0 _

^S0

50000 750 42000 250 _:

750 250

_: ^{46000 500 40000 500} ₌ 48000000 _: 43000000 _=48000:

500 500

1000

1000

^: 43000=1,116 немесе 111,6 %;

2. 
   тұрақты құрамды индекс:
   

^f1^T1

^Iтұр.құр.⁼ _T ^:
1


^f0^T1

^T1

_^f1^T1

^F0^T1

немесе

^f1 ^S1

^S1

_: ^f0 ^S1

^S1

_^f1 ^S1

^F 0^S1

_48000000 _:

1000

46000 500 40000 500

=

750 250
^48000000 : ^44500000 48000 : 44500 1,079 немесе 107,9%

1000 1000

3. 
   құрылымның өзгеру индексі:
   

^f0^T1

^Iқұр.өзг.⁼ _T ^:
1


^f0^T0

^T0
немесе

^f 0 ^S1

^S1

_: ^f 0 ^S 0 _

^S0

4600 750 40000 250

:

750 250

46000 500 40000 500 _44500000 _: 43000000 _{44500 : 4300 1,034}

500 500

немесе 103,4%.

1000

1000

Құрылымның өзгеру индексін мына формула арқылы да

зг.кұ р
І


_1,116 _

анықтауға болады: I_{құр.өзг.}=


^Ітұ р.кұ р. ^1,079

1,034 немесе 103,4% _.

Жоғарыда берілген үш индекс арқылы орташа жалақының есепті мерзімін базалық мерзіммен салыстырғанда қандай себеп- терге байланысты өзгергендігін мынадан көруге болады:

1. 
   өзгермелі құрамдас индексте екі уақыт мерзіміндегі кə- сіпорындардың орташа жалақылары мен жұмысшылар сандары- ның өзгеру салдарынан жалпы орташа жалақы мөлшері 11,6%-ға артқан;
   
2. 
   тұрақты құрамдас индексте жұмысшылардың саны өзгер- мейді (тұрақты), ал кəсіпорындардың орташа еңбекақылары өзге- реді жəне соның салдарынан жалпы орташа жалақы мөлшері 7,9%-ға өскен;
   
3. 
   құрылымның өзгеру индексінде кəсіпорындар бойынша орташа жалақы мөлшері өзгермейді (базалық), ал жұмысшылар- дың саны өзгереді жəне соның салдарынан жалпы орташа жалақы мөлшері 3,4%-ға жоғарылаған.
   

^Iқұр.өзг.<sup>=


J</sup>тұр.құр. ^1,079

^Iтұр.құр<sup>=

J</sup> өзг. құ р

^Jтұр.құр.

^1,116 1,079 _.

1,034

Əрбір кəсіпорындарды жеке жəне барлығын бірге алғанда жалақы қорымен орташа жалақының есепті жəне базалық мерзімдерін салыстырғанда абсолюттік үнемделгені немесе артық жұмсалынғаны қандай себептерге байланысты екендігін анықтау үшін, жоғарыда көрсетілген формулаларды қолданамыз жəне ол төмендегідей:

а) жалақы қорының өзгеруі бойынша:

∆Ф=Ф₁-Ф₀

№1- кəсіпорын ∆ Ф₁=37500-23000=14500 мың теңге,

№2- кəсіпорын ∆Ф₂=10500-20000=9500 мың теңге, барлығы ∆Ф =48000-43000=5000 мың теңге

немесе ∆Ф=∆Ф₁+∆Ф₂=14500+(-9500)=5000 мың теңге; ə) жұмысшылар санының өзгеруі бойынша:

∆Ф_S=(S₁-S₀)*f₀

^{№1- кəсіпорын ∆ Ф} s₁ <sup>=(750-500)*46000=11500 мың теңге;

№2- кəсіпорын ∆Ф</sup> s₂ ^{=(250-500)*40000=-10000 мың теңге;} барлығы ∆Ф_s=∆Ф _s1 +∆Ф _s2 =11500+(-1000)=1500 мың теңге. б) орташа жалақының өзгеруі бойынша:

∆Ф_f=(f₁-f₀)*S₁

№1- кəсіпорын ∆Ф _f
1

=(50000-46000)*750=3000 мың теңге;

^{№2- кəсіпорын ∆Ф}f₂ ^{=(42000-40000)*250=500 мың теңге;} барлығы ∆Ф_f=(48000-43000)*1000=5000 мың теңге;

∆Ф_f=∆Ф_f1 +∆Ф _f2 =3000+500=3500 мың теңге,

онда ∆Ф=∆Ф_S+∆Ф_f 5000=1500+3500.

10–932

145