Гидравликаны оқыту әдістемесі

136 
сызбаларын дайындау үшін қарапайым парталар мен орындықтар 
орнатылуы тиіс. 
Оқу стендінің жұмысына оқушылар қауіпсіздік техникасы бой-
ынша нұсқаудан өткеннен кейін ғана жіберіледі. Әрбір сабақ шеңбе-
рінде оқушылар оқу стендінде жұмыс істеу алдында модельдеуші 
құрылғының сызбасын дайындауы, оны оқытушымен келісуі тиіс және 
тек оқытушы схеманың дұрыс екеніне көз жеткізгеннен кейін және 
оны тәжірибеде іске асыруға нұсқау бергеннен кейін, оқу стендінде 
жұмысқа кірісуге рұқсат етілуі қажет. Іске асырылған модельді іске 
қосу оқытушы оның іске асырылуын тексергеннен, оның қауіпсіздігіне 
көз жеткізгеннен және оны іске қосуға рұқсат бергеннен кейін 
жүргізілуі керек. Ең дұрысы, оқытушы оқушылар алғаш жиналған 
модельді іске қосқан кезде оқу стендінің жанында болуы керек. Бір 
жағынан, бұл жиналған жүйенің қауіпсіз жұмысын бақылау, екінші 
жағынан-жүйені іске қосу кезінде оқытушы оқушылардың алған 
білімдеріне қатысты "кері байланыс" ала алады. Стендте жұмыс істеу 
кезінде дұрыс білік пен дағдының қалыптасуын, сондай-ақ өндірістік 
мәдениет қалыптасуын бақылау маңызды, оның ішінде үлгіні сапалы, 
ұқыпты жинау, эстетикалық және эргономикалық талаптарды ескере 
отырып, оған қызмет көрсету. 
Алайда, негізгі мектепте гидравлика негіздерін бүгінгі күні бар 
конструкторлардың көмегімен үйренуге болады. Өкінішке орай, 
гидравликамен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін конструкторлардың 
ассортименті соншалықты көп емес, бірақ оларға салынған қаражат 
айтарлықтай үлкен. 
Гидравлика негіздері мектептегі физика курсында теориялық 
деңгейде оқытылады. Егер мұғалімде мұндай мүмкіндік болса, балалар 
негізгі физикалық заңдардың жұмысын тәжірибеде көрсететін кейбір 
тәжірибелерді көре алады. 
Әрине, «тақырыпты меңгеру» дәрежесі бірінші кезекте 
оқушылардың жасына байланысты болады. Оқушы үлкен болған 
сайын, әсіресе гидравликаны қолдану ерекшеліктерін, неғұрлым 
байыпты және неғұрлым ғылыми түсіндіруге болады. Алайда, бұл 
төменгі сыныптарда да түрлі конструкторлардың көмегімен 
гидравлика ерекшеліктерін зерттеуге кедергі келтірмейді. 
Гидравликаны зерттеу үшін әртүрлі жиынтықтар бар.
Мысалы, «Гиго» компаниясы «Сұйықтық және гидравлика» 
жиынтығын ұсынады. Бұл жинақта қырық минуттан жиырма сабақ, 
төрт шығармашылық жұмысты ұйымдастыру үшін жеткілікті 16 түрлі 

137 
модельдер кіреді. Осылайша, мұғалім ұсынылған сабақтарды өзінің 
ерекшеліктеріне қарай жұмыс істеуге тура келетін балалардың 
мүмкіндіктеріне бейіндеп, біртіндеп жаңарта отырып, онымен тиімді 
жұмыс істей алады.
Бұл жиынтық бастауыш мектепте гидравлика негіздерін ойын 
түрінде үйренумен айналысуға мүмкіндік береді. Осы конструктор 
негізінде қосымша білім беру жүйесінде мектептен тыс қызметте 
сабақтар ұйымдастыруға болады. 
Гидравликаны зерттеуге арналған жиынтықтың тағы бір мысалы 
— 10 жастан асқан балаларға арналған "Гидравлик" балалар 
конструкторы. Бұл жинақ гидравликалық манипуляторды жинауға 
мүмкіндік береді, соның арқасында бала Гидравлика және механика 
саласында сызбалар мен білімді, оқу саласындағы алғашқы 
дағдыларды ала алады. Бұл манипуляторды ойын мақсатында 
пайдалануға болады, соның нәтижесінде гидравликаны игеруге 
оқушылар мүмкіндік алады. Сондай-ақ, бұл жиынтық оқушыларға үй 
сабақтарын орын үшін қолайлы, егер тек ол курстың бір бөлігі осы 
жиынтықпен жұмыс гидравлика негіздерін зерттеу бойынша болса 
ғана, бірақ оның негізінде қандай да бір арнайы курсты әзірлеу қиын. 
Конструктордың тағы бір нұсқасы — CIC 21-632 гидравликалық 
манипулятор (Hydraulic Robot Arm). Нәтижесінде салмағы 50 грамға 
дейін ауыр емес заттарды жылжытуға мүмкіндік беретін 
роботтандырылған жиынтық. Бұл жиынтық конструктор сегіз жастан 
бастап оқушыларға бағытталған гидравлика мен механика негіздерін 
зерттеуге мүмкіндік береді. Алдыңғы жиынтық сияқты, бұл 
конструктор оқушының жеке жұмысы үшін жақсы, біріқ оның 
негізінде де ұзақ мерзімді курсты әзірлеу қиын болады. 
Аталған жиынтықтың батареясыз автономды жұмыс істей алатын 
CIC 21-535N Робот-манипуляторы (Wired Control Robot Arm) бар. Ол 
жиынтық батареялармен жұмыс істейтін манипулятор жинауға 
мүмкіндік береді. Ол ауыр заттарды 100 грамға дейін жылжытуға 
мүмкіндік береді және жиынтыққа қашықтан басқару пульті кіреді. 
Бірақ оның функционалы көп бөлігі CIC 21-632 жиынтығымен сәйкес 
келеді және ол оқушылардың жеке жұмысына көбірек бағытталған. 
Гидравлика негіздерін «Лего» конструкторларының көмегімен де 
үйренуге болады, оның жиынтығында гидравликалық құрылымдарды 
жинауға және оларды жиналған үлгілерде пайдалануға мүмкіндік 
беретін элементтер бар.

138 
«Легоның» 
жоғарыда 
айтылған 
конструкторлардан 
айырмашылығы, ол топтық сабақтарды ұйымдастыру кезінде 
қолдануға ыңғайлы және оның негізінде сабақтардың тұтас циклін 
құруға болады. Сабақтың нақты тақырыбы оқушылардың мақсатына, 
жасына және мұғалімнің қарамағында бар жиынтықтарға байланысты 
анықталатын болады. 

жүктеу/скачать 5,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: