С. П. Наумов омыртқалылар зоологиясы
жүктеу/скачать 1,89 Mb.
|
ОМЫРТҚАЛЫЛАР ЗООЛОГИЯСЫ. Наумов
- Бұл бет үшін навигация:
- ІІ-отряд. ДАМАНДАР (НУRАСОIDЕА) А
- 12-отряд. ЕТ ТШСЫҚТЫЛАР НЕМЕСЕ ПІЛДЕР
| 2-отряд тармағы ТІССІЗ НЕМЕСЕ МҰРТТЫ КИТТЕР
(МUSТАСОСЕТІ) Бұлардың негізгі өзгешелегі тістері болмайды. Таңдайынын, екі жағына тізіліп орналасқан мүйізді пластинкалары болады. Бұларды “кит мұрты” деп атайды. Ол сүзгі аппараттың қызметін атқарады. Бұлардың көпшілік түрлері планктонды омыртқасыздармен, сирек болса да балықтармен қоректенеді. Мұртты киттер — барлық мұхиттарға тараған, бірақ суық теніздерде көбірек кездеседі. Әрқашан миграциялап отырады. Солтүстік жарты шарда киттер қьгсты тропикалық суларда өткізеді де, жазда солтүстікке қарай ауысады, өйткені, бүл кезде солтүстік- 247 те планктондар көп болады. Күзде қайтадан оңтүстікке ауыса-ды. Оңтүстік жарты шарда да осындай миграция байқалады. Киттердің бір жарты шардағы сулардан екінші жарты шарда-ғы суларға миграция жасайтыны байқалған. Тіссіз киттердің он шақты түрі белгілі. Олардың көпшілігі өте ірі болады. Мысалы, жасыл киттің (Ваlаепорtега тизсиіиз) ұзындығы 33 м, салмағы 160 тонна болады. М. М. Слепцовтың мәліметіне қарағанда бұл киттің салмағы 25 пілдің немесе 150 өгіздің салмағына тең. Жүрегі 600—700 кг, денесіндегі қаны 8000 л, яғни 8—9 т болады. Ішегінің ұзындығы 300 метрдей, қарнының сыйымдылығы 3000 л болады. Бала емізіп жүрген мұндай кит күніне 200—300 литрдей сүт береді. Бір тәулікте көк кит 4—5 т шаян тәрізділерді немесе балықтарды жейді. Тіссіз киттердід кәсіптік маңызы үлкен. Бұлардың майы, мұрты және терісі пайдаланылады. Етімен ішкі органдарынан тук деп аталатын жем даярлап, малға береді. Совет Одағында кит Қиыр Шығыста және Арктикада ауланацы. ІІ-отряд. ДАМАНДАР (НУRАСОIDЕА) А Дамандар систематикалық жағынан тұяқтыларға жақын, ұсақ жануарлар. Алдыңғы аяғында төрт, артқы аяғында үш саусағы және тұяғының рудименті болады. Шошақ тістері бол-майды. Күрек тістері үлкен, өне бойы өсіп тұрады. Олар үйірі-мен жүретін, өсімдіктермен қоректенетін жануарлар. Бірқата-ры тау етегінде, далалық жерлерде, басқалары орманда тіршілік етеді. Дамандар Сирияға, Палестинаға, Аравияға, Орта және Оңтүстік Африкаға тараған. 12-отряд. ЕТ ТШСЫҚТЫЛАР НЕМЕСЕ ПІЛДЕР жүктеу/скачать 1,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|