С. С. Абдуллаев, Ғ. Б. БақЫТ


 Тартым электрлі қозғалтқышының әрекет ету принципі



Pdf көрінісі
бет71/135
Дата20.12.2023
өлшемі9,99 Mb.
#141665
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   135
12.2 Тартым электрлі қозғалтқышының әрекет ету принципі
Статор орамасы фазасының айнымалы тогы синусоидалы тҥрге ие және 
ӛзінің полярлығын қалыпты жағдайда «+»-тен «-»-қа 50 рет ӛзгертеді, яғни 
50 Гц. Ҥш фазаның әрбірі алдыңғы фазадан жарты периодқа қалып отырады, 
мысалы – А «+», В «0», С «–», ал фазаның қарама-қарсы ҧштары қарама-
қарсы полярлыққа – X «–», Y «0», Z «+»ие болады. Осылайша ораманың 
айналасында А-Х ҧштарында солтҥстік полярлығында магнитті ӛріс 
туындайды, орама айналасында C-Z ҧштарында оңтҥстік полярлы магнит 
ӛрісі туындайды, B-Y орамаларында ток шамасының мәні «0» болғандықтан 
магниттік ӛріс туындайды. 
Ротордың орамасы ауа саңылауында статордан 1 мм ара қашықтықта 
орналасады, және статор орамасының магниттік ӛрісінің әсерінен сәйкес 
полюспен магниттеледі, ал ротордың қарама-қарсы жағында ротордың басқа 
орамасы қарама-қарсы полюспен магниттеледі. 
Ротор орамалары қысқа тҧйықталған болғандықтан, яғни барлық 
ҧштары ӛзара жалғанғандықтан, солтҥстік және оңтҥстік полярлықтары ӛзара 
ротор ӛзекшесінде ілініседі. Осылайша, ротор статор орамасының сәйкес 
магнитті полярлығының жағдайына тҧрақталады. Статор орамаларындағы 
айнымалы ток ӛзінің полярлығын «+»-тен «–»-қа барлық уақытта ӛзгертіп 
отыратындықтан, бҧл ҥдеріс роторды айналуға мәжбҥрлейді. Статор 
орамаларының фазалар тогының жиілігі кӛп болса, тартым электрлі 


175 
қозғалтқышындағы ротордың айналым жиілігі жоғары болады. Тартым 
электрлі қозғалтқышындағы ток жиілігі тартым инверторларымен реттеледі. 
Статор орамаларындағы электр тогы бағытының ӛзегруі кезінде – 
магниттік полюстердің бағыты ӛзгереді, және ротор қарама-қарсы бағытта 
айналады. Аталған әдіс локомотивті электрлік тежеу кезінде қолданылады, 
және динамикалық (реверсивті) тежегіш деп аталады. 
12.3 Кӛмекші электрлі машиналар
Алты тартым электрлі қозғалтқышпен қатар тепловозда кӛмекші 
электрлі қозғалтқыштар орнатылған: 5GDY100 синхронды электрлі 
машинасы – кӛмекші генератор есебінде, екі асинхронды қысқа тҧйықталған 
машиналар – ауа компрессорының электрлі қозғалтқыштары (12.1-сурет), 
радиатор желдеткішінің 5GDY90 орнатылған электрлі қозғалтқышы, май 
сорғысының жҧмысына арналған аз қуатты асинхронды қысқа тҧйықталған 
машина, асинхронды қысқа тҧйықталған машина – тӛмен қысымды отын 
сорғысының электрлі қозғалтқышы, 5GDY91 асинхронды қысқа тҧйықталған 
машинасы – тартым электрлі қозғалтқышын салқындату желдеткіштерінің 
электрлі қозғалтқышы. 
12.1-сурет – Ауа компрессорының асинхронды қысқа тҧйықталу 
машиналары


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   135




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет